UCHWAŁA NR X/87/2016 RADY POWIATU PRZYSUSKIEGO z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie przyjęcia „Powiatowego programu opieki nad zabytkami Powiatu Przysuskiego na lata 2016 – 2019” Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt. 7 i art. 12 pkt. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1445 ze zmian.) oraz art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 ze zmian.) uchwala się, co następuje: § 1. Rada Powiatu w Przysusze przyjmuje „Powiatowy program opieki nad zabytkami Powiatu Przysuskiego na lata 2016 – 2019”, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. § 3. Uchwała podlega podaniu do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz wywieszenie na tablicy ogłoszeń Starostwa Powiatowego w Przysusze. § 4. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. PRZEWODNICZĄCY RADY mgr inż. Krzysztof Wochniak Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 1 POWIATU PRZYSUSKIEGO na lata 2016-2019 Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 11 „Zrównoważony rozwój kultury jako najwyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, określającej całokształt historycznego i cywilizacyjnego dorobku Polski, wartości warunkującej tożsamość narodową i zapewniającej ciągłość tradycji i rozwój regionów” jest misją: Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004 - 2020) Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 22 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI S p i s t r e ś c i 1. Wstęp 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE 4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 4.1.STRATEGICZNE CELE POLITYKI PAŃSTWA W ZAKRESIE OCHRONY ZABYTKÓW I OPIEKI NAD ZABYTKAMI 4.1.1.Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014- 2017 4.1.2. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury 4.1.3.Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r. 4.2. RELACJE POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Z DOKUMENTAMI WYKONANYMI NA POZIOMIE WOJEWÓDZTWA I POWIATU 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 4.2.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 4.2.3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego 4.2.4. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2015 4.2.5. Strategia Rozwoju Powiatu Przysuskiego na lata 2005- 2015 4.2.6. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Przysuskiego na lata 2011 - 2014 z perspektywą do 2019 r. 4. 3. RELACJE POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Z DOKUMENTAMI WYKONANYMI NA POZIOMIE GMINY 4.3.1. Gminne programy opieki nad zabytkami 4.3.2. Gminne Ewidencje Zabytków 4.3.3. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 5. CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW I ANALIZA STANU DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO POWIATU PRZYSUSKIEGO 5.1.1. Charakterystyka powiatu przysuskiego 5.1.2. Zarys historii powiatu przysuskiego 5.1.3. Formy ochrony przyrody, turystyka, infrastruktura, szlaki turystyczne , atrakcje 5.2.Krajobraz kulturowy powiatu przysuskiego 5.3. Zabytki wpisane do rejestru zabytków 5.4. Zabytki nieruchome 5.4.1. Zabytki sakralne- kościoły i kaplice 5.4.2 Cmentarze 5.4.3. Zabytki architektury dworsko- pałacowej i folwarcznej 5.5. Zabytki ruchome 5.6. Zabytki archeologiczne 5.7. Zabytki muzealne 5.8. Miejsca Pamięci Narodowej 6. STAN ZACHOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA ZABYTKÓW ORAZ RODZAJE ZAGROŻEŃ 7. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO POWIATU. ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ 8. PRIORYTETY POLITYKI POWIATU PRZYSUSKIEGO W RAMACH PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ORAZ NIEZBĘDNE DZIAŁANIA W ZAKRESIE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 33 9. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 10. PRIORYTETOWE KIERUNKI ROZWOJU POWIATU PRZYSUSKIEGO 11. ZASADY OCENY REALIZACJI POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 12. ŹRÓDŁA FINANASOWANIA POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Podstawowa bibliografia Załącznik nr 1. Wykazy gminnych ewidencji zabytków Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 44 1.Wstęp Cel opracowania powiatowego programu opieki nad zabytkami Przedmiotem opracowania jest dziedzictwo kulturowe znajdujące się w granicach administracyjnych powiatu przysuskiego, natomiast celem jest określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami. Główne cele programów opieki nad zabytkami zostały określone w art.87 ust.2 ustawy z dnia 23 lipca 2003r o ochronie zabytków i opiece nad (tekst jednolity: Dz. U. 2014 r., poz. 1446) w następujący sposób: 1. Włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. 2. Uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. 3. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. 4. Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego. 5. Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami. 6. Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystywaniem tych zabytków. 7. Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. Formułując „Program opieki nad zabytkami Powiatu Przysuskiego na lata 2016-2019” przyjęto zadania należące z mocy ustawy do obowiązków powiatu m.in. opieki nad zabytkami, do których powiat przysuski posiada tytuł prawny oraz zarysowano ogólną politykę powiatu przysuskiego w dziedzinie opieki nad zabytkami, nie naruszając przy tym kompetencji poszczególnych gmin i praw właścicieli. Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami jest pierwszym takim dokumentem w powiecie przysuskim. W związku z tym powinien podlegać ciągłej aktualizacji i powinien być istotnym punktem odniesienia dla programów konstruowanych na kolejne okresy czteroletnie, z uwzględnieniem nowych uwarunkowań prawnych i administracyjnych oraz zmieniających się warunków gospodarczych i społecznych. Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 55 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. Obowiązek sporządzenia Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami nakładają na powiat przepisy Ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. z 2014., poz. 1446). Zgodnie z art. 87 ust. 1 w/w Ustawy, Zarząd Powiatu sporządza na okres 4 lat Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami. Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami podlega uchwaleniu przez Radę Powiatu, po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Po zatwierdzeniu dokument ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Z realizacji programu Zarząd Powiatu sporządza co dwa lata sprawozdanie, które przedstawia Radzie Powiatu. GŁÓWNE CELE POWIATOWEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI OKREŚLA ART. 87 UST. 2 W/W USTAWY, tj.: Powiatowy program opieki nad zabytkami ma na celu, w szczególności: - włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej, - zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania, - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego, - podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych, edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych oraz opieka nad zabytkami, - określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków, - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE. Deklarację ochrony dziedzictwa narodowego oraz stworzenie warunków upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego zawiera art. 5, art. 6 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.( Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319, z 2006 r. Nr 200, poz. 1471, z 2009 r. Nr 114, poz.946). Rzeczypospolita Polska przyjęła w drodze ratyfikacji akty prawne o znaczeniu międzynarodowym określające zasady i sposób dbałości o zachowane materialne dziedzictwo kulturowe. Dokumenty te są większości deklaracjami bądź konwencjami. Najważniejsze z nich to: - Karta Ateńska, czyli postanowienia konferencji w Atenach sporządzona 30 października 1931 r.; - Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego przyjęta w Hadze 14 maja 1954 r.; - Karta Wenecka, czyli Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji Miejsc Zabytkowych sporządzona w Wenecji w 1964 roku. Definiuje pojęcia: restauracji i konserwacji wskazując ich granice, warunki oraz zasady realizacji; Id: A4578680-E14C-4A81-830A-E91C51566094. Podpisany Strona 66 - Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa