23-24 Na osnovu mi{ljenja Ministarstva kulture Republike Crne Gore br. 03-780/2 ~asopis je oslobo|en pla}anja poreza na promet Podgorica, 2003. 2 Osniva~ i izdava~ UDRU@ENJE "ALMANAH" PODGORICA Predsjednik HUSEIN BA[I] Urednik [ERBO RASTODER Redakcija: HUSEIN BA[I], ZUVDIJA HOD@I], ATVIJA KEROVI], MILIKA PAVLOVI], [ERBO RASTODER, ASIM DIZDAREVI], SENAD GA^EVI], ESAD KO^AN, SULJO MUSTAFI] Sekretar Redakcije ATVIJA KEROVI] Cijena broja 10 Å Korice Kupola Husein-pa{ine d`amije u Pljevljima Detalj minijature na margini Kur'ana u pljevaljskoj d`amiji 3 SADR@AJ ^lanovi Komisije o usagla{avanju Deklaracije (fototipski) .............. 9 Deklaracija ............................................................................................ 11 Spisak potpisnika Deklaracije ................................................................ 13 POZDRAVNA RIJE^ [erbo Rastoder ................................................................................ 19 Mr Idriz ef. Demirovi} .................................................................... 21 Azra Jasavi} ...................................................................................... 23 SAOP[TENJA [erbo Rastoder, Muslimani/Bo{njaci, kako vam je ime? ........... 27 Husein Ba{i}, Jo{ oko naziva Bo{njak .......................................... 39 Zuvdija Hod`i}, Slijediti sebe ........................................................ 45 Esad Ko~an, Putokaz putniku ........................................................ 47 Azra Jasavi}, Bo{njaci - nacionalna stvarnost u popisu sta- novni{tva u Crnoj Gori 2003. godine ..................................................... 49 Asim Dizdarevi}, Sve sam ono {to drugi o meni misle ............... 53 Hilmo Had`i}, Budimo ono {to smo! ............................................ 57 Husein Ceno Tuzovi}, Ka dobru za sve nas ................................. 61 Rifat Rastoder, Usud imena .......................................................... 65 Zaim Azemovi}, Prilozi spoznaji narodnog duha i imena .......... 95 Ervin Spahi}, "Ak{am mra~e, moj po Bogu brate..." ................... 101 Suljo Mustafi}, Za vrijeme ispred nas ........................................... 109 Omer Red`epagi}, Bo{njak ili musliman ..................................... 113 Omer ^irgi}, Argumentima, strpljivo i tolerantno do (ako mo- `e) jedinstvenog opredjeljenja ................................................................ 127 Sadetin Sado Peri~i}, Jedinstveno do imena ................................ 131 D`evat Musi}, Dilema ili nova podvala ........................................ 135 Atvija Kerovi}, Zamjena teza ........................................................ 141 Ramo Brali}, Pravo na samoimenovanje ..................................... 145 Husnija [abovi}, Crnu Goru po{tujemo i volimo, to isto od nje o~ekujemo ................................................................................................. 147 Salko Luboder, Pitanje imena ne mijenja odnos prema dr`avi 149 Dr Osman Hadrovi}, Prepoznavanje vlastitih vrijednosti .......... 153 Nusret E}o, Bo{njaci u Crnoj Gori - Integracija bez asimilacije 155 Adis Balota - Hafis Balota, Za{to se izja{njavati kao Bo{njak? 159 ]azim Fetahovi}, Bo{njak - Musliman, ime i perspektiva .......... 163 Kemal Puri{i}, Aktuelne bo{nja~ke dileme i paradoksi .............. 167 Jasmina Cikoti}, Hasanaginice u bo{nja~koj poeziji ................... 171 Hamdija Fetahovi}, Sa~uvati jedinstvo bo{nja~ko/musliman- skog naroda u Crnoj Gori ....................................................................... 177 5 Rifat Alihod`i}, Neznanje, strah, ili oboje ................................... 183 Ibrahim Rekovi}, Poku{aji razbo{njavanja Bo{njaka ................. 189 Mr Igbala R. Kerovi}, Kulturno naslje|e i nacionalni identitet 197 Adem Feti}, Bo{njak nema druge ................................................. 201 Mr Halil Marki{i}, Povratak imena Bo{njak ................................ 203 Ze}o Tuti}, Sloboda misli i izra`avanja nomen est omen .......... 213 Amer Ramusovi}, Svojim nacionalnim imenom ne dovodimo ni{ta i nikog u pitanje ............................................................................... 219 Mirsad Rastoder, Daleko od medija ............................................. 223 Sabahudin Deli}, Identitet kao sudbina ....................................... 227 Hamdo Ko~an, Ime na{e savjesti ................................................... 231 Rifat Feratovi}, Za{to moramo imati svoje ime? ........................ 235 Hamdija [arkinovi}, Konfesionalni i nacionalni aspekt popisa stanovni{tva u Crnoj Gori 1909-2003. .................................................... 239 Mr Halil Kala~, Istorijsko-civilizacijski uslovi nastanka Bo{- njaka (muslimana) na ovim prostorima ................................................ 265 Hajriz Adrovi}, O pojmu nacije ..................................................... 269 Jakub Durgut, Vra}anje sopstvenog imena ................................. 273 Alija Matovi}, Bo{njaci imaju ime, svoj identitet ........................ 275 Hidajet Kala~, Prilog istorijatu nastanka bo{nja~ko-musliman- ske nacije ................................................................................................... 281 Ismet I. Medunjanin, Bo{nja~ki narod je 1993. vratio svoje po- vijesno ime ................................................................................................ 287 Velija Muri}, Osvrt na ustavno-pravni zna~aj nacionalnog od- re|enja Bo{njaka ...................................................................................... 293 Arslan Avdo Kora}, Bo{nja~ka svijest u Bihoraca ...................... 297 Rifat Veskovi}, Bo{njak je na{e staro tradicionalno ime ........... 299 E{ref Husi}, Nacionalnost Bo{njak je istorijsko pitanje, a ne pitanje konvencije ili dogovora ............................................................... 305 Harun Had`i}, Nacionalno ime kao oznaka identiteta ............... 311 Mr Salija Adrovi}, Bo{njaci - tako nam je ime ............................ 317 Rasim [ahman, Povratak imena Bo{njak ..................................... 323 Mr [ato Ajdarpa{i}, Ime mog naroda definisala je istorijska zbilja Balkana ........................................................................................... 337 Safet Sijari}, Bo{njak sam .............................................................. 341 Fehim Kajevi}, Samo}a kolektivnog identiteta ............................ 343 Nizara [abovi}, Nacija - religija - politika .................................... 347 Safet Hadrovi} Vrbi~ki, Ni moriskosi, ni klonirani ve} Bo{njaci sa punim imenom ..................................................................................... 351 Sait [. [aboti}, Kratak pregled formiranja islamskih vjerskih zajednica u Crnoj Gori, Srbiji i Bosni i Hercegovini poslije Berlin- skog kongresa 1878. i njihov uticaj na bo{nja{tvo do 1940. godine .... 357 6 Braho Adrovi}, Jedan narod - jedno ime ..................................... 371 Isko Iso Be}ovi}, Svebo{nja~kom saboru u Crnoj Gori .............. 375 Dr Ned`ad Dre{evi}, Pravo na slobodan iskaz ............................ 377 PRILOZI Rekli su o Bo{njacima .................................................................... 381 Izdanja "Almanaha" ................................................................................. 413 7 OKRUGLI STO Podgorica 22. marta 2003. Prijedlog članova komisije za usaglašavanje deklaracije o zajedničkim imeniteljima skupa Koordinator: Esad Kočan Članovi: Husein Ceno Tuzović Rifat Rastoder Asim Dizdarević Hilmo Hadžić Kemal Purišić Azra Jasavić 9 Polazeći od činjenice da je Crna Gora multinacionalna i multikonfe- sionalna država; Uvjereni da su tradicija, običajne i kulturne osobenosti koje su kroz is- toriju nastajale i prožimale se na prostorima današnje Crne Gore, civilizaci- jske vrijednosti koje treba uvažavati i njegovati; Imajući u vidu da samo demokratska društva i države punih građan- skih i ljudskih sloboda imaju budućnost, te da je pravo na očuvanje nacional- nog, kulturnog i duhovnog identiteta, jedno od temeljnih ljudskih prava; Svjesni da identitet mogu imati samo narodi koji se potvrđuju stvara- lačkim iskazivanjem i demokratskom odbranom svojih prava; Učesnici Radnog stola: "Muslimani/Bošnjaci - kako vam je ime?", održanog u Podgorici, 22. marta 2003. godine, u organizaciji Foruma Mus- limana/Bošnjaka Crne Gore i Udruženja "Almanah", utvrdili su Deklaraciju Muslimani iz svih država - bivših republika SFRJ, već su se opredijelili za vraćanje tradicionalnog narodnog imena - Bošnjak. Smatramo da je na- ziv Bošnjak istorijski utemeljeno i adekvatno ime i za dio ovog naroda koji živi u Crnoj Gori. Nema ni jednog argumenta koji bi nas imenom odvojio od naroda ko- jem pripadamo i sa kojim smo vjekovima, pa i u svim bivšim zajedničkim dr- žavama, imali isto ime. Vjerujemo da Crna Gora ima dovoljno demokratskog kapaciteta da ra- zumije i uvaži opredjeljenje za reafirmaciju narodnog imena - Bošnjak. To podrazumijeva i obavezu stvaranja političkih i pravnih uslova za njegov adekvatan tretman pri predstojećem popisu stanovništva. Očekujemo da i crnogorska politička, kulturna i naučna javnost, bez rezervi, prihvati upotrebu naziva Bošnjak. Tim prije što reafirmacija ovog imena, ni na koji način, neće i ne može dovesti u pitanje dokazanu privrže- nost Bošnjaka Crnoj Gori i njihovu opredijeljenost da, zajedno sa svima sa kojima žive, doprinose prosperitetu države Crne Gore - naše zajedničke do- movine. Učesnici skupa (spisak učesnika sa potpisima - u prilogu)