ISSN 1426 - 9759 ROK WYD. XXI NR 2 /2013 CENA 3,00 ZŁ „„Zemsta”Zemsta” FFredryredry w SSzczurowejzczurowej W ZAKOLU RABY I WISŁY 2/2013 1 24-26 maja 2013 r. Dni Pojawia i Gminy Szczurowa. Gminne obchody Dnia Zwycięstwa (s. 6) Obchody Dnia Strażaka w Uściu Solnym (s. 5) Oddanie nowej pracowni komputerowej w Publicznym Gimnazjum w Szczurowej (s. 25) 2 W ZAKOLU RABY I WISŁY 2/2013 Remedium w zdaniach Ignacy Maciejowski (pseud. Sewer) zmarł w 1901 r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Zaborowie. Proza tego przyzwoitego dziewiętnastowiecznego humanisty dostarcza wielu informacji o życiu mieszkańców okolicznych wsi sprzed ponad stu lat. To właśnie dzięki niemu do Dołęgi przyjeżdżali najwybitniejsi przedstawiciele świata artystycznego epoki, jak Stanisław Wyspiański, Adam Asnyk, Lucjan Rydel czy Włodzimierz Tetmajer. Pisanie historii pływający czas ma strukturę linearną, dlate- nakłada się na to jeszcze specyfika słowiańskiego umy- go nie można liczyć na żaden powrót w prze- słu, polska specyfika w formie nostalgii za tym, co mi- Uszłość, żeby coś lepiej sprawdzić, udokumento- nęło, powstają wspaniałe teksty. wać. Jednak przeszłość pozostawia wiele znaków, które Aby zachować w pamięci współczesnego pokolenia fe- trzeba umieć odczytywać i interpretować według aktu- nomenalne dla naszych okolic utwory literatury pięknej, alnych potrzeb. Opisy minionego czasu można podzie- od niniejszego numeru „W zakolu” rozpoczynamy prze- lić na współczesne i retrospektywne – czyli takie, które druk części dorobku zapomnianego pisarza Ignacego powstawały równolegle z wydarzeniami historycznymi Maciejowskiego (Sewera), który tworzył w okresie przej- oraz te, które były tworzone później. Do worka pierw- ściowym między pozytywizmem a Młoda Polską. Uro- szej kategorii trzeba wrzucić wszelkie notatki, dzienni- dził się w 1835 r. w Kobiernicach k. Sandomierza. W po- ki, kroniki, doniesienia prasowe i fotografie, natomiast wstaniu styczniowym bił się z Rosjanami i pełnił na- do drugiej – wspomnienia, powieści historyczne, teksty wet funkcję komisarza województwa sandomierskiego. z zakresu historii analitycznej. Każdy z tych elemen- Po upadku narodowego zrywu znalazł się w austriackim tów obejmuje niewielką część zapisu przeszłości i po- więzieniu, a w 1868 r. wyemigrował do Londynu. Wrócił woduje, iż ukazywanie się kolejnych tekstów, zdjęć i do- po dziesięciu latach i ożenił się z córką właściciela Do- kumentów nie prowadzi do ostatecznego rozstrzygnię- łęgi Marią Günterówną. Zamieszkał we dworze. To wła- cia różnych kwestii, bo zazwyczaj tyle jest poglądów na śnie dzięki niemu do Dołęgi przyjeżdżali najwybitniej- zdarzenie z przeszłości, ilu piszących bądź opowiadają- si przedstawiciele świata artystycznego epoki, jak Sta- cych w innej formie. Dlatego też wszystko, co napisano nisław Wyspiański, Adam Asnyk, Lucjan Rydel czy Wło- o historii Szczurowej i okolicznych miejscowości, a na- dzimierz Tetmajer. Sewer zmarł w 1901 r. w Krakowie, stępnie zamieszczono na łamach „W zakolu”, nosi pięt- lecz został pochowany na cmentarzu parafialnym w Za- no odciśnięte przez autorów. Wszak każde indywidual- borowie. Proza tego przyzwoitego dziewiętnastowieczne- ne świadectwo jest z konieczności stronnicze, a przez to go humanisty dostarcza wielu informacji o życiu miesz- bardziej wartościowe. Chylę więc czoła przed niestru- kańców okolicznych wsi sprzed ponad stu lat. Na dowód dzonymi poszukiwaczami okruchów historii, którzy przytoczę fragmenty noweli „Nad brzegiem Rudawy”: przesyłają do redakcji owoce swojej pracy. Gdy przej- W Szczurowej nie było bóżnicy, zaledwie szkoła – rzymy numery wydane w kilku minionych latach, sza- nie było i rabina; stary, sześćdziesięcioletni Aron, po- cunek ten należy się ks. Janowi Wilkowi, Tadeuszowi wtórny wdowiec, przewodniczył w modlitwach i da- Majowi, dyr. Krystynie Szczepanek, dyr. Mieczysławo- wał za zezwoleniem rabina śluby. wi Chaburze, Lucjanowi Kołodziejskiemu, Marcinowi (…) Na jarmark szczurowski czterema gościńcami śpie- Płachnie, a ostatnio także Elżbiecie Kowal i Aleksan- szyli ludzie – spod gór i Wisły, od Dunajca i Raby. Wozy drowi Ratajowi. ciągnęły się długimi szeregami, a śród nich uwijali się pie- Nie można jednak umniejszać roli, jaką w przedsta- si. Kobiety w koszykach niosły masło, jaja, ser; na powróz- wianiu pełnej panoramy historycznych zdarzeń odgry- kach pędziły cielęta i prosiaki. Jaki taki gnał krowę, jaki wa fikcja literacka. Są gatunki fikcji w formie czystej, taki dosiadł konia, prowadząc na uździenicy drugiego. ale istnieją również takie, które wykorzystują dostępne Rojno było i tłumno, wesoło i gwarno. Szeroki rynek w danym czasie narzędzia do badań historycznej rze- szczurowski przygarniał wszystkich. Wyznaczone miejsca, czywistości z wielką dokładnością i subtelnością. Gdy podług stuletniego zwyczaju, zajmowali synowie po ojcach. MAREK ANTOSZ W ZAKOLU RABY I WISŁY – kwartalnik. Wydawca: GCKCiS w Szczurowej. Redaktor naczelny: Marek Antosz. Zespół: Mieczysław Chabura, Piotr Madej, Jaromir Radzikowski, Małgorzata Tracz, Grzegorz Zarych. Współpraca: Maria Majchrowska (USA), Tadeusz Maj (USA), Zofia Szczypta (USA). Adres redakcji: Rynek 4, 32−820 Szczurowa, tel. 671 41 07; [email protected]. Skład i druk: Brzeska Oficyna Wydawnicza A.&R. Dziedzic, 32−800 Brzesko, ul. Czarnowiejska 1, tel. 686 14 70. Dystrybucja w USA: „Jolly Inn”, 6501 W. Irwing Pk. Rd., Chicago, tel. (773) 736−7606. Okładka: Szczurowscy gimnazjaliści, którzy grali w „Zemście” Aleksandra Fredry – rząd górny od lewej: Weronika Czachor, Anna Szczecina; rząd dolny od lewej: Łukasz Barnacki, Kamila Kuryło, Katarzyna Daniel, Wiktoria Kuciel, Gabriela Worek, Jakub Kozdrój (Fot. M. Antosz). W ZAKOLU RABY I WISŁY 2/2013 3 Wydarzenia Wójt Marian Zalewski członkiem Forum Subregionu Tarnowskiego Konwent wybrał reprezentanta Dzięki decyzji włodarzy gmin zrzeszonych w Forum Wójtów, którzy zarządzają terenem obejmującym więk- szość terenu byłego województwa tarnowskiego, kieru- jący od wielu lat naszą gminą wójt Marian Zalewski został członkiem elitarnego gremium – Forum Subre- gionu Tarnowskiego. Jest to ciało opiniodawczo-dorad- cze dla Zarządu Województwa Małopolskiego w zakre- sie polityki wspierania rozwoju subregionów. Pierwsze posiedzenie Forum Subregionu Tarnowskiego odbyło się 29 kwietnia. Docelowo na terenie województwa ma powstać pięć obszarów: Krakowski Obszar Metropoli- talny, Małopolska Zachodnia oraz subregiony: tarnow- ski, sądecki i podhalański. Gospodarzami spotkania w Tarnowie byli wicemar- szałek Roman Ciepiela (przewodniczący Forum Subre- gionu Tarnowskiego) i członek Zarządu Województwa forum, które będzie decydować o rozwoju subregionu – Małopolskiego Stanisław Sorys (wiceprzewodniczący zaznaczył. Subregionalny Program Rozwoju (SPR) na tego gremium). W skład forum, oprócz samorządowców, lata 2014-2020 wchodzi w skład pakietu programów wchodzą także przedstawiciele organizacji gospodar- strategicznych do roku 2020, które będą najważniej- czych oraz społecznych, przedsiębiorcy, reprezentan- szym narzędziem zarządzania rozwojem regionu w naj- ci instytucji naukowych, kulturalnych, a także policji bliższych latach. SPR ma za zadanie wskazać polity- i straży pożarnej. Celem spotkania było przede wszyst- kę rozwoju dla każdego z pięciu obszarów województwa kim przedstawienie wstępnego zakresu wsparcia z re- w oparciu o ich atuty. Ma także przyczynić się do więk- gionalnego programu operacyjnego na lata 2014-2020 szego zaangażowania i współpracy lokalnych środo- dla subregionu oraz zaprezentowanie raportu z ubie- wisk na rzecz przygotowania wspólnych przedsięwzięć głorocznego naboru projektów do Banku Projektów Re- ważnych dla rozwoju subregionu. SPR będzie prezen- gionalnych dla subregionu tarnowskiego. tował zarówno politykę wspierania rozwoju poszczegól- - Najważniejszą sprawą dla członków forum jest nych subregionów, jak i uzgodnione w subregionach li- sporządzenie listy dużych projektów subregionalnych sty przedsięwzięć, które będą mogły uzyskać dofinanso- z myślą o funduszach Unii Europejskiej w subregionie wanie ze środków wydzielonych w nowym regionalnym tarnowskim – wyjaśnił wójt Zalewski. - Naszym zada- programie operacyjnym. niem będzie również wyrażanie stanowisk w istotnych Roman Ciepiela przedstawił wstępny zarys regio- kwestiach z perspektywy danego subregionu oraz for- nalnego programu operacyjnego na lata 2014-2020. Za- mułowanie wniosków w pracach nad programem sub- znaczył, że będzie to program dwufunduszowy – reali- regionalnym i negocjowanie oraz uzgadnianie wyka- zowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regional- zów przedsięwzięć subregionalnych, które zatwierdzać nego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Przewi- będzie Zarząd Województwa. Ważne będą też okresowe duje się, że ok. 20-25 proc. z regionalnego programu kontrole stanu realizacji konkretnego programu subre- operacyjnego zostałoby przeznaczone na wsparcie Sub- gionalnego. regionalnego Programu Rozwoju. Roman Ciepiela (PO) podkreślił, że forum powinno - To co nas wyróżnia w całym kraju podczas prac wybrać kilkanaście dużych projektów, które mają do- nad regionalnym programem operacyjnyn, to podejście prowadzić do szybkiego rozwoju subregionu. – Chcemy subregionalne. Budujemy nową jakość w debacie pu- zrealizować projekty, które będą oparte na atutach sub- blicznej – podsumował Roman Ciepiela. regionu – zaznaczył. Stanisław Sorys przedstawił raport z naboru pro- Stanisław Sorys (PSL) podkreślił, że w Tarnowie jektów do Banku Projektów Regionalnych dla subregio- spotkali się przedstawiciele różnych środowisk: - Istot- nu tarnowskiego. Zaznaczył,