Publikacja towarzyszy wystawie zorganizowanej przez Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku w ramach cyklu Art & Science Meeting w dniach 15 maja–24 czerwca 2012 This publication accompanies the exhibition organised by the Laznia Centre for Contemporary Art in Gdańsk as part of the Art & Science Meeting series 15 May–24 June 2012 WONDERFUL LIFE Laurent Mignonneau & Christa Sommerer Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia Laznia Centre for Contemporary Art 15 maja–24 czerwca 2012 15 May–24 June 2012 producent wystawy: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia – Gdańsk exhibition produced by: Laznia Centre for Contemporary Art – Gdańsk kurator | curator prof. dr hab. Ryszard W. Kluszczyński 5 6SLVWUHĂFL Contents Ryszard W. Kluszczyński Wprowadzenie | Introduction 6 | Erkki Huhtamo Sztuka interaktywnej integracji | The Art of Interactive Integration 11 | Maciej Ożóg Życie w postbiologicznym świecie. Metodologia i praxis sztucznego życia w twórczości Christy Sommerer i Laurenta Mignonneau | Life in a Post-biological World. The Methodology and Praxis of Artificial Life in the Works of Christa Sommerer and Laurent Mignonneau 24 | Piotr Zawojski Interfejs – sztuka interfejsu – „Interface Culture” | Interface – the Art of Interface – ‘Interface Culture’ 58 | Ryszard W. Kluszczyński Od sztuki ekosystemów do refleksji krytycznej. Wstęp do analizy twórczości Christy Sommerer i Laurenta Mignonneau | From Artificial Ecosystems to Critical Reflection. An Introduction to the Analysis of the Work of Christa Sommerer and Laurent Mignonneau 92 | Oliver Grau Środowiska żyjące – działanie w przestrzeniach wiedzy | Living Habitats – Acting in Spaces of Knowledge 112 | Christa Sommerer, Laurent Mignonneau Wonderful Life interaktywna sztuka Sommerer & Mignonneau | Wonderful Life Interactive Art by Sommerer & Mignonneau 134 | Spis ilustracji | List of Illustrations 164 | Wprowadzenie ,QWURGXFWLRQ 5\V]DUG:.OXV]F]\ñVNL 7 Christa Sommerer i Laurent Mignonneau Christa Sommerer and Laurent Mignon- od dwudziestu lat tworzą wspólnie dzieła neau have been creating interactive sztuki interaktywnej – instalacje, obiekty works of art together for twenty years i environments – które stanowią jeden now – installations, objects and environ- z najbardziej istotnych nurtów współ- ments – constituting one of the most czesnej sztuki nowych mediów. Ich prace, important strands of contemporaty new z jednej strony, charakteryzuje niezwykła media art. Their work, on the one hand, is inwencja i wynalazczość w kształtowaniu characterised by extraordinary invention artystycznych interfejsów i strategii inter- and innovation in shaping artistic inter- aktywnego doświadczenia oraz wyjątkowa faces and strategies for an interactive spektakularność, o skali rzadko spotykanej experience, combined with a gift for the w polu sztuki awangardowej, do którego spectacular on a scale rarely encountered należy tych artystów przypisać. Z drugiej in the field of avant-garde art, in which strony natomiast, znamionuje ją systema- these artists must be included. Yet, on tyczne podejmowanie i wnikliwe rozważa- the other hand, it is distinguished by sys- nie problemów mieszczących się w polu tematic action and penetrating considera- badawczej refleksji nad życiem i jego obec- tions of problems in the field of reflecting nymi transformacjami. on life and its current transformations. Szczególnie ważną rolę odgrywają A particularly important role in Mignon- w twórczości Mignonneau i Sommerer neau and Sommerer’s art is played by konstruowane przez nich cyfrowe środo- the digital environments they construct, wiska, w ramach których są uruchamia- in which various, multifaceted communi- ne zróżnicowane i wielopłaszczyznowe cative processes are set in motion. The procesy komunikacyjne. Artyści nie tylko artists do not only initiate and program inicjują i programują interaktywne prak- these interactive practices, which devel- tyki, które rozwijają się na poziomie celo- op on the level of deliberate, conscious wych, świadomie podejmowanych przez actions made by the recipients. They also odbiorców działań. Uruchamiają oni rów- set in motion an interactive communica- nież interaktywne procesy komunikacyj- tive process between the environments ne między owymi środowiskami-dziełami of the artworks and their viewers, pro- sztuki a ich odbiorcami, procesy, które cesses which, in the latter, engage the angażują po stronie tych ostatnich na- natural, physical and mental processes turalne, psychofizjologiczne procesy cha- which characterise them as living entities. rakteryzujące ich jako żywe istoty. Orga- Their organic properties, such as the mag- niczne właściwości, takie jak parametry netic field generated by their bodies, or pola elektrycznego generowanego przez the rhythm of their beating heart, become ich ciała czy też rytm pracy serca, sta- components, or aspects, of these inter- ją się tu składnikami bądź aspektami in- faces, as a result of which the interaction terfejsów, za sprawą których rozwija się develops. The bi-level interaction that interakcja. Kształtowana w ten sposób develops in this manner similarly engages 8 dwupoziomowa interakcja podobnie an- the viewers – it makes them the subjects gażuje odbiorców – czyni ich podmiotami of consciously taken actions and at the świadomie podejmowanych czynności same time the objects of processes that a zarazem przedmiotami ogarniających ich encompass them and implicate them in i włączających w szerszy kontekst proce- a wider context. The works themselves, sów. Same dzieła natomiast przybierają though, take the form of artificial ecosys- postać sztucznych ekosystemów, w któ- tems, which being immersed in leads the rych zanurzenie prowadzi odbiorców-in- interactors/viewers – participants in the teraktorów, uczestników generowanych events generated by these environments, przez te środowiska wydarzeń, w stronę to experiencing them both in a sensual- zarówno sensualno-doświadczeniowego, experiential manner and reflexively. Both jak i refleksyjnego ich doznawania. Oba these aspects of experience – Dionysian te wymiary doświadczenia – dionizyjski and Apollonian – become intertwined, in i apolliński – splatają się ze sobą, współ- this way designating the most character- wyznaczając w ten sposób najbardziej istic feature of experiencing the works of charakterystyczną właściwość doświad- Sommerer and Mignonneau. czenia dzieł Sommerer i Mignonneau. This hybrid, multifaceted nature needs Hybrydyczną wielowymiarowość na- to be regarded as the dominant attribute leży uznać za dominujący atrybut twór- of Mignonneau and Sommerer’s creativity. czości Mignonneau i Sommerer. Jest ona It forms part of the field of art utilizing częścią obszaru sztuki nowych mediów new digital media, and at the same time, cyfrowych a zarazem ważnym składni- is an important element in artistic practic- kiem praktyk artystycznych, które skupia- es that focus on developing the relations ją się na rozwijaniu relacji między sztuką between art and science, in shaping the i nauką, na kształtowaniu paradygmatu paradigm defined as artistic research. It określanego mianem badań artystycz- is a sphere of creative activities aimed at nych (artistic research). Jest sferą twór- creating artefacts, as well as an area of czych działań zmierzających do wytwo- research into the issue of artificial life. It rzenia artefaktów, jak również dziedziną proposes interactive artistic experiences badań nad problematyką sztucznego ży- and also invites us to reflect on the direc- cia. Proponuje interaktywne doświadcze- tion of the transformations in life, as well nia artystyczne, a jednocześnie zaprasza as on the future of the human race and its do refleksji nad kierunkami transforma- evolving place in the biosphere. It opens cji życia oraz nad przyszłością rodzaju up a kind of futurological perspective, and ludzkiego i jego ewoluującym miejscem at the same time, provokes archaeologi- w kontekście biosfery. Otwiera swoiście cal reflections on the instruments of the futurologiczne perspektywy, a zarazem media. It offers an aesthetic experience, prowokuje archeologiczną refleksję nad through which it persuades us to reflect instrumentami medialnymi. Oferuje do- on the role of digital technology in the life świadczenia estetyczne, poprzez które of the individual and societies. It connects 9 skłania do zastanowienia nad rolą cy- cool, rational analysis with magic, sensual frowych technologii w życiu jednostek euphoria and physical experiences. And in i społeczeństw. Łączy chłód racjonalnej each case, it profoundly engages viewers, analizy z magią oraz euforią sensualnych transforming them from observers into i cielesnych doznań. A w każdym wypadku participants and co-creators of events. głęboko angażuje odbiorców, przekształ- cając ich z obserwatorów w uczestników All the above-mentioned aspects of the i współtwórców wydarzeń. creative output of Christa Sommerer and Laurent Mignonneau are the subject of Wszystkie przywołane wyżej aspekty the considerations gathered in this vol- twórczości Christy Sommerer i Laurenta ume. Their authors, analysing individual Mignonneau są przedmiotem rozważań pieces as well as the figures of the artists podjętych w tekstach zgromadzonych themselves, their involvement in building w tym tomie. Ich autorzy, poddając ana- a new paradigm connecting traditional lizie poszczególne dzieła, jak również artistic forms with activities of a percep- postawę artystów, ich zaangażowanie tual nature, reveal the most important as- w budowanie nowego paradygmatu łą- pects of their art and locate them against czącego tradycyjne formy