Dariusz Kuźmina JAKUB WUJEK ( 1541- 1597) PISARZ, TŁUMACZ I MISJONARZ rDAWNICTV Ф NAUKA - DYDAKTYKA - PRAKTYKA Dariusz KUZMINA. W roku 1992 ukończył studia historyczne w Warszawie. W 1990 r. debiutował opracowaniem zeszytu mikrofilmów Nunziatura di Polonia i Archivio della Nunziatura di Varsavia. Tezy pracy magisterskiej Jan Kazimierz /уе^шс/zamieścił w „Przeglądzie Humanistycznym” w 1992 r. Jednocześnie podjął pracę w IINSB UW, wykłada łiistorię Polski na tle powszecłinej, łiistorię nauki i na- ukoznawstwo. W 1998 r. obronił rozprawę doktorską Katechizmy wXVIi na począt­ k u X V II w., która ukazała się drukiem w 2002 r. W latach 1999-2001 pełnił funkcję kierownika studiów zaocznych w Instytucie. Prowadzi badania nad historią Kościoła w XVI i XVII w., a szczególnie nad dziejami Towarzystwa Jezusowego. Promotor po­ nad 100 prac licencjackich. Jakub Wujek SJ (1541-1597) A lin ie i N a ta lii Polish Librarians Association 1ТП FIAC Innll Dariusz Kuzmina JAKUB WUJEK (1541-1597) MAN OF LETTERS, TRANSLATOR AND MISSIONARY WYDAWNICTWO Warsaw 2004 Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Dariusz Kuźmina JAKUB WUJEK (1541-1597) PISARZ, IŁUMACZI MISJONARZ WYDAWNICTWO Warszawa 2004 Komitet Redakcyjny serii wydawniczej «NAUKA-DYDAKTYKA-PRAKTYKA» Marcin DRZEWIECKI (przewodniczący), Stanisław CZAJKA, Artur JAZDON, Barbara SOSIŃSKA-KALATA, Danuta KONIECZNA, Krzysztof MIGOŃ, Mieczysław MURASZKIEWICZ, Janusz NOWICKI (sekretarz), Joanna PAPUZIŃSKA-BEKSIAK, Wanda PINDLOWA, Jadwiga SADOWSKA, Jan SÓJKA, Barbara STEFANIAK, Elżbieta STEFAŃCZYK, Hanna TADEUSIEWICZ, Zbigniew ŻMIGRODZЮ Publikacja dofinansowana przez Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego Recenzent; Józef WOJAKOWSЮ Redakcja techniczna i korekta Anna LIS © Copyright by Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich ISBN 83-89316-29-3 CIP - Biblioteka Narodowa Kużmina, Dariusz Jakub Wujek ( 1541 -1597): pisarz, tłumacz i misjonarz / Dariusz Kuźmina - Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. - Warszawa: Wydaw. SBP, - 2004. - (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; t. 71) Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 00-335 Warszawa, ul. Konopczyńskiego 5/7, tel. 827-52-96 Warszawa 2004 r. Wyd. I Ark. wyd. 12,5. Ark. druk. 14,75 Łamanie: Rajmund JANKUN Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny PRIMUM, Kozcrki 17a 05-825 Grodzisk Mazowiecki Spis treści Wprowadzenie.......................................................................................................................................9 Rozdział pierwszy Poszukiwania i edukacja 1. Pochodzenie...............................................................................................................................17 2. Początki edukacji......................................................................................................................20 3. Współpraca z Jakubem Uchańskim...................................................................................... 32 4. Sam o swoim życiu...................................................................................................................37 Rozdział drugi Początki życia zakonnego 1. W dzrodze do nowicjatu.......................................................................................................... 39 2. Kolegia w Rzeczypospolitej..................................................................................................... 43 3. Działalność pisarska w Pułtusku........................................................................................... 53 Rozdział trzeci Rektor w Towarzystwie Jezusowym 1. Poznań 1571-1578.................................................................................................................... 65 2. Wilno 1579................................................................................................................................. 92 3. Działalność pisarska.............................................................................................................. 100 Rozdział czwarty M isjonarz 1. Misja w Siedmiogrodzie 1579-1584......................................................................................121 2. Działalność pisarska.............................................................................................................. 143 Rozdział piąty Przełożony w Towarzystwie Jezusowego 1. Wizytator domów Towarzystwa Jezusowego................................................................... 151 2. Wiceprowincjał w Siedmiogrodzie 1587-1589..................................................................162 3. W walce o tłumaczenie Biblii...............................................................................................168 4. Działalność pisarska..............................................................................................................178 Rozdział szósty Misjonarz i tłumacz Biblii 1. Wiceprowincjał w Siedmiogrodzie 1595-1569....................................................................193 2. Kraków, św. Barbara, 1597 ................................................................................................... 199 3. Działalność pisarska............................................................................................................... 201 4. Warsztat naukowy Jakuba Wujka...................................................................................... 208 Załcończenie......................................................................................................................................211 Bibliografia...................................................................................................................................... 217 Indeks osobowy............................................................................................................................. 229 Contents Introduction.............................................................................................................................................9 Chapter I Quest and education 1. Parentage....................................................................................................................................17 2. Beginnings of education..........................................................................................................20 3. Co-operation Jakub Uchański................................................................................................ 32 4. Jakub Wujek about his live.....................................................................................................37 Chapter II Beginnigs o f monasticlive 1. On way to novitiate.................................................................................................................. 39 2. Colleges in I Respublic............................................................................................................43 3. Literary activity in Pułtusk.....................................................................................................53 Chapter III Rector in the Society o f Jesus 1. Poznań 1571-1578..................................................................................................................... 65 2. Wilno 1579................................................................................................................................. 92 3. Literary activity.....................................................................................................................100 Chapter IV M issionary 1. Mission in Siedmiogród 1579-1584.......................................................................................121 2. Literary activity........................................................................................................................143 Chapter V Superior in the Society o f Jesus 1. Home’s visitor of the Society of Jesus.............................................................................. 151 2. Vice-provincial in Siedmiogród 1587-1589.........................................................................162 3. In battle for translation of Bible...........................................................................................168 4. Literary activity.....................................................................................................................178 Chapter VI M issionary and translator o f Bible 1. Vice-provincial in Siedmiogród 1595-1569.........................................................................193 2. Kraków, St. Barbara, 1597....................................................................................................199 3. Literary activity..................................................................................................................... 201 4. Scientific workshop of Jakub Wujek ..............................................................................208 C o n clu sio n ........................................................................................................................................211 Bibliography......................................................................................................................................217 Index of persons.............................................................................................................................229 Wykaz skrótów AGAD Archiwum Główne Akt Dawnych. Warszawa APMP Archiwum Państwowe Miasta Poznania ARSI Archiwum Romanum Societatis lesu. Rzym Bczart Biblioteka Czartoryskich, Kraków BJ Biblioteka Jagiellońska, Kraków Bob „Bobolanum”, Warszawa 1990-