COPYRIGHT AND CITATION CONSIDERATIONS FOR THIS THESIS/ DISSERTATION o Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use. o NonCommercial — You may not use the material for commercial purposes. o ShareAlike — If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same license as the original. How to cite this thesis Surname, Initial(s). (2012) Title of the thesis or dissertation. PhD. (Chemistry)/ M.Sc. (Physics)/ M.A. (Philosophy)/M.Com. (Finance) etc. [Unpublished]: University of Johannesburg. Retrieved from: https://ujdigispace.uj.ac.za (Accessed: Date). DIE GESKIEDENIS VAN PROJEK TAURUS EN DIE MISSIELBOOTPROJEKTE 1968 - 1987 deur THEODORUS DANIeL POTGIETER Verhandeling voorgele ter vervulling van die vereistes vir die graad Magister in die Lettere en Wysbegeerte in Geskiedenis . in die Fakulteit Lettere en Wysbege~rte aan die RANDSE AFRIKAANSE UNIVERSITEIT Studieleier: ProfH.J. van Aswegen Desember 1992 IDERDIE STUDIE DRA 'N SEKERHEIDSKLASSIFIKASIE VAN GEHEIM 03 10 KOPIE NOMMER .......... VAN .......... GEHEIM Hiermee spreek ek my dank en waardering uit teenoor my studieleier prof H.J. van Aswegen vir sy bekwame leiding en ondersteuning ten opsigte van die voltooiing van hierdie verhandeling. 'n Woord van dank aan die personeel van Krygkor wat in die soektog na inligting en bronnemateriaal uiters behulpsaam was. In die verband moet die bydrae, bereidwilligheid en hulp van mnr Bertus Celliers en die personeel van die Historiese- en Argiefdienste (aanvanklik die Geskiedenisprojek), lede van Krygkor se biblioteek en lede van Krygkor se Afdeling Vaartuie uitgesonder word. Aan die personeel van die SA Weermag se Argiefbewaarplek wat baie behulpsaam was, is ek ook baie dank verskuldig. Aan al my vele gespreksgenote in die Krygkor-organisasie en in die SA Vloot, wat so vriendelik was om verskeie onderhoude aan my toe te staan, altyd bereid was om vrae te beantwoord en ook van die hoofstukke bestudeer het en kommentaar gelewer het, kom baie dank en waardering toe. Hulle het deur middel van hul insig 'n uiters belangrike bydrae gelewer en begrip oor die onderwerp bevorder. Opregte dank aan my vrou, Erna, wat aanvanklik as verloofde en later as eggenote vele opofferings ten opsigte van tyd en afstand moes doen. ·GEHEIM GEHEIM ii Bladsy LYS VAN AFKORTINGS x HOOFSTUK INLEIDING 1 HOOFSTUK II MARITIEME VERDEDIGING : AGTERGRONDSGESKIEDENIS EN 11- VERDEDIGINGSVEREISTE 1. Maritieme verdediging : historiese vertrekpunte 11 2. Die ontstaansgeskiedenis van die SA Vloot 14 3. Die Tweede Wereldoorlog 16 4. Oorlogsproduksie en skeepsbou en -herstelwerk 18 5. Die na-oorlogse fase 20 6. Die Simonstadse Ooreenkoms 21 6.1 Simonstadse Vlootbasis 21 6.2 Die 1955 Anglo-Suid-Afrikaanse Korrespondensie 22 6.3 Die SA Vloot se vaartuigposisie na die Ooreenkoms 23 6.4 Die rol en invloed van internasionale politiek 24 6.5 Die terminering van die Ooreenkoms 26 GEHEIM GEHEIM iii 7. Die bedreigingspersepsie en toekomsverwagtings van 27 die SA Vloot in die sewentigerjare 7.1 Vyande van die RSA 28 7.2 Die maritieme bedreiging 29 8. Die "Maritieme Plan" van die sewentigerjare 31 9. Die wapenverkrygingsmilieu gedurende die sewentigerjare 33 10. Siotopmerkings 35 Bronverwysings 37 HOOFSTUK III PROJEK TAURUS 41 1. Nuwe vaartuie is noodsaaklik 41 2. Konsultantdienste se bydrae 43 3. Projek TAURUS neem 'n aanvang 46_ 4. Beskikbare alternatiewe ten opsigte van leweransiers en 47 vaartuie 5. Die TAURUS-keuse 49 6. Spesifikasies vir die korvette 52 6. 1 Aanvanklike stafvereiste 52 6.2 Finale en hersiene stafvereiste 54 7. Uitvoering van Projek TAURUS 56 7.1 Vestiging van die projekspan in Portugal 57 .7.2 Projekstudiefase 58 8. Tydskaalprobleme 61 9. Die mislukking van Projek TAURUS 65 10. Stotopmerkings 66 Bronverwysings 67 GEHEIM GEHEIM iv HOOFSTUK IV REDES VIR TAURUS SE MISLUKKING EN DIE EFFEK DAARVAN 70 1. Redes vir die mislukking van die Britse opsie 70 2. Die verhouding tussen Portugal en Suid-Afrika en die 72 Invloed wat dit op Projek TAURUS gehad het 3. Swak polltles-rnllltere koordlnerinq 73 4. Swak beplanning en uitvoering van die projek 74 5. Die ondersoek na die plaaslike skeepsboumoontlikhede as 77 uitvloeisel van Projek TAURUS 5.1 Voorvereistes vir die totstandkoming en ontwikkeling van 'n vlootskeepsbounywerheid in die RSA 78 5.2 'n Waardering van die plaaslike skeepsbouvermoe 79 5.3 Hulpnywerhede en plaaslike inhoud van vaartuie 79 5.4 Die KTR-direksie se gevolgtrekking 79 5.5 Die KTR-bestuur se aanbeveling 80- 6. Projek PICNIC as uitvloeisel van Projek TAURUS 81 7. Siotopmerkings 84 Bronverwysings 85 HOOFSTUK V DIE TOTSTANDKOMING VAN PROJEK JAPONICA 87 1. Uitsprake ten gunste en teen die aanskaffing van 88 aanvalsvaartuie 2. Die verhouding tussen Israel en Suid-Afrika 89 3. Die Israeli Reshef-klas vaartuie 93 3.1 Herkoms en ontwikkeling van die Reshef-ontwerp 93 GEHEIM GEHEIM v 3.2 Die ontwerp 94 3.3 Bewapening en eienskappe 94 3.4 Operasionele aanwending binne die Israeli-konteks 96 4. Projek ERICA 97 4.1 Projek ERICA neem 'n aanvang 97 4.2 Israeli-bote besoek die RSA 98 5. Projek JAPONICA neem 'n aanvang: Besluite en persepsies 100 5.1. JAPONICAontvang die groen lig 100 5.2 Die "ideale vaartuig"-debat en die aanvalsvaartuigmotivering 105 5.3 Die Vlootpersepsie : Tekortkominge aan die vaartuie en regstellende aanbevelings 106 5.4 Die JAPONICA-kontrakstruktuur 109 5.5 Projeksekerheid en sekerheidsbreuke 111 6. Ontwikkelings wat die boufase voorafgegaan het 114 7. Die status vanProjek JAPONICA teenoor ander projekte 11a gedurende die sewentigerjare 8. Siotopmerkings 120 Bronverwysings 121 H 00 F STU K VI DIE OORSESE BOUFASE VAN PROJEK JAPONICA 127 1. Die vestiging van die projekspan in Israel neem 'n aanvang 128 2. Die Projekspan se rol en samestelling 129 3. Die JAPONICA-projekspan in Israel : Probleme en 132 lewensomstandighede 3.1 Kantoorakkommodasie 133 3.2 Privaatakkommodasie 134 3.3 Vervoer 135 GEHEIM GEHEIM vi 3.4 Finansies 136 3.5 Administratiewe probleme tydens vestiging 138 3.6 Regsadvies 138 3.7 Sekerheid en sekerheidsbreuke 139 3.8 Dekstorie 141 3.9 Pos 142 3.10Skool 142 3.11 Aanpassing en gesinslewe 143 3.12 Personeelbestuur 145 4. Verblyf in Israel: 'n waardering r 145 5. Die boufase neem 'n aanvang : Verskillende fasette en 146 probleme 5.1 Rol en taak : Kontrakteur en subkontrakteurs 146 5.2 Ontwerp en spesifikasies 148 5.3 Kwaliteitsversekering 149 5.4 Vertraging te wyte aan die laat lewering van toerusting 151 5.5 Kllentvocrslenetoerustinq (KVT) 152 5.6 Aanvaardingsproewe en bemanning 153 6. Boutempo voor die tewaterlating van vaartuig een 154 7. Vaartuig Een : Van tewaterlating tot indiensneming 156 -- 8. Die verpligte wapenverbod se effek op JAPONICA 158 9. Die aflewering van vaartuie twee en drie 160 10. Opsomming van afleweringsdatums 161 11. Ander projekaktiwiteite 162 11.1 Opleiding 162 11.2 Dokumentasie 163 11.3 Databasis 164 11.4 Onderdele 164 GEHEIM GEHEIM vii 11 .5· . Logistieke steun en voorsiening 165 11.6 Kundigheidsoordrag en oordra van tegniese inligting 165 11 .7 Aanwalfasiliteite 166 12. Repatriasie van die projekspan 166 13. Siotopmerkings 167 Bronverwysings 169 H 0 0 F STU K VII DIE PLAASLIKE BOUFASE EN AFHANDELING VAN PROJEK 182 JAPONICA 1. Projekbeheerstruktuur, funksies en verantwoordelikhede 183 1.1 Die rol van die KTR/Krygkor 183 1.2 Die rol van die SA Vloot en die Vlootaanvaardingsgroep (NAG) 186 1.3 Beheermeganismes, beplanning en verslae 187 2. Kontrakteurs en subkontrakteurs 189 2.1 Israel Aircraft Industries HAl) 189 2.2 Sandock-Austral 190 2.3 United Electronics Company (UEC) 192 3. Die kundigheidsoordrag van Israel na Suid-Afrika 193 4. Aanverwante projekte 197 4.1 Ammunisie 198 4.2 Eksterne kommunikasietoerusting 199 4.3 Elektroniese teenmaatresls (ETM) en Identifikasie vriend of vyand-toerusting (lVV) 200 4.4 Wapenstelselverkryging en missiele 201 4.5 Geskut en die lewering van kanonne 202 5. Spanning tussen die SA Vloot, die projekspan en die 205 kontrakteurs GEHEIM GEHEIM viii 5.1 Die SA Vloot-Krvqkor-verhoudlnq 205 5.2 Probleme te Sandock-Austral 207 5.3 Flnansiele beheer by kontrakteurs 208 6. Sekerheidsaspekte 211 7. Vordering en afhandeling van die. plaaslike bouprogram 212 8. Tewaterlating en aflewering van die vaartuie 215 9. Benoeming van die vaartuie 218 10. Opsomming vanlewering 219 11. Die Logistieke steunprojek en aanwalfasiliteite (XENIA) 220 12. Finansiele implikasies van JAPONICA 227 13. Siotopmerkings 231 Bronverwysings 233 H 0 0 F STU K VIII OPVOLGBOUPROGRAMME EN DIE OORLEWINGSPLAN 246 1. Veranderende strategiese situasie en nuwe behoeftes 247 1.1 Die Verpligte Wapenverbod 247 1.2 Die verhouding tussen Suid-Afrika en Israel 249 1.3 Die SA Vloot se veranderde omstandighede 251 2. Selfversorgendheid 255 3. Dringende behoefte vir 'n opvolgbouprogram en behoud 256 van kundigheid 4. Projek COUPe 257 4.1 Projek COUPe kom tot stand 259 4.2 Die moontlike verkoop van twee aanvalsvaartuie 260 4.3 Die bouprogram en afhandeling van Projek COUPe 247 5. Projek WAFEL 268 GEHEIM GEHEIM ix .. 6. Projek WITKOP as deel van die oorlewingsplan 269 7. Siotopmerkings 275 Bronverwysings 278 H 00 F 5 T UK XI SLOT EN GEVOLGTREKKING 286 Bronverwysings 297 BRONNELYS 298 GEHEIM GEHEIM x 'Hlerdle Iys van afkortings dien slegs ter omskrywing van die belangrikste en dikwels tegniese afkortings wat in die verhandeling gebruik word. Adm Admiraal, vlootrang, gelykstaande aan die leerranq 'generaal.' DTCN Direction Technique Construction Naval (Franse Vloottegniese Diens). DGS Director General Ships (Tegniese Diensafdeling van die Britse Vtoot). EES Eksklusiewe Ekonomiese Sone. EO Elektroniese oorlogvoering. ETM Elektroniese teenrnaatreels. Genl GeneraaJ. HK Hoofkwartier. IAI Israel Aircraft Industries. ISL " . Israel Shipyard Limited. ISSA Israel-Suid-Afrika. Verwys spesifiek na vergaderings op hoe vlak tussen die twee lande, die ISSA-vergaderings.