Urszula Doliwa Radio społeczne – trzeci obok publicznego i komercyjnego sektor radiowy Spis treści Od autora ..................................................................................................................... 7 Wprowadzenie ............................................................................................................. 11 Rozdzia³ I. Radio spo³eczne i jego kontekst spo³eczny .................................. 23 Definicja radia spo³ecznego ........................................................................................ 23 Miejsce radia spo³ecznego w systemie medialnym ................................................... 37 Radio spo³eczne i jego wp³yw na demokracjê ............................................................ 40 Radio spo³eczne jako alternatywa dla innych sektorów medialnych i podmiot przyczyniaj¹cy siê do zwiêkszenia pluralizmu w eterze ..................................... 53 Radio spo³eczne a idea partycypacji spo³ecznej ......................................................... 57 Radio spo³eczne i jego si³a emancypacyjna oraz spo³eczna inkluzja poprzez radio...... 65 Radio spo³eczne a rozwój spo³ecznoci, której s³u¿y ................................................. 70 Rozdzia³ II. Radio spo³eczne i jego kontekst historyczno-organizacyjny ...... 79 Krótka historia radia spo³ecznego na wiecie ........................................................... 79 Dokumenty dotycz¹ce mediów spo³ecznych ............................................................... 82 Regulacje dotycz¹ce mediów spo³ecznych .................................................................. 84 Organizacje wpieraj¹ce dzia³alnoæ mediów spo³ecznych ......................................... 87 ród³a finansowania .................................................................................................... 90 Radio spo³eczne w obliczu nowych technologii .......................................................... 93 Radio spo³eczne w Europie ......................................................................................... 96 Rozdzia³ III. Radio spo³eczne w Polsce ............................................................. 125 Kontekst historyczno-spo³eczny.................................................................................. 125 Warunki do rozwoju radia spo³ecznego po 1989 roku ............................................... 128 Rozdzia³ IV. Radio religijne .................................................................................. 151 Miejsce radia religijnego w sektorze rozg³oni spo³ecznych ..................................... 151 Charakterystyka ogólna radiofonii religijnej w Polsce ............................................. 153 Charakterystyka badanych orodków ........................................................................ 158 Radio religijne w Polsce jako alternatywa dla mediów g³ównego nurtu ................. 165 Realizacja przez rozg³onie religijne idei partycypacji spo³ecznej ........................... 169 Upodmiotowienie odbiorców oraz spo³eczna inkluzja poprzez radio religijne ........ 176 Rozwój i integracja spo³ecznoci, do której adresowany jest program radia religijnego ............................................................................................................... 177 Analiza programu Radia Niepokalanów w kontekcie wybranych aspektów dzia³alnoci rozg³oni spo³ecznych ........................................................................ 178 Rozg³onie religijne w Polsce a model radia spo³ecznego podobieñstwa i ró¿nice .................................................................................................................. 191 5 Rozdzia³ V. Radio studenckie ............................................................................... 195 Miejsce radia studenckiego w sektorze rozg³oni spo³ecznych ................................. 195 Charakterystyka radia studenckiego w Polsce ......................................................... 196 Charakterystyka badanych orodków ........................................................................ 202 Radio studenckie w Polsce jako alternatywa dla mediów g³ównego nurtu ............. 205 Realizacja przez rozg³onie studenckie idei partycypacji spo³ecznej ....................... 213 Upodmiotowienie odbiorców oraz spo³eczna inkluzja poprzez radio studenckie .... 215 Rozwój i integracja spo³ecznoci, do której adresowany jest program radia studenckiego ........................................................................................................... 215 Analiza programu Radia ¯ak w kontekcie wybranych aspektów dzia³alnoci rozg³oni spo³ecznych............................................................................................. 217 Radio studenckie a model radia spo³ecznego podobieñstwa i ró¿nice .................. 231 Rozdzia³ VI. Rozg³onie prowadzone przez organizacje pozarz¹dowe ...... 235 Miejsce rozg³oni prowadzonych przez organizacje pozarz¹dowe w sektorze rozg³oni spo³ecznych............................................................................................. 235 Charakterystyka rozg³oni prowadzonych przez organizacje pozarz¹dowe w Polsce .................................................................................................................. 236 Charakterystyka badanych orodków ........................................................................ 238 Radio organizacji pozarz¹dowych w Polsce jako alternatywa dla mediów g³ównego nurtu ...................................................................................................... 244 Realizacja przez rozg³onie organizacji pozarz¹dowych idei partycypacji spo³ecznej................................................................................................................ 251 Upodmiotowienie odbiorców oraz spo³eczna inkluzja poprzez radio organizacji pozarz¹dowych ....................................................................................................... 253 Rozwój i integracja spo³ecznoci, do której adresowany jest program rozg³oni organizacji pozarz¹dowych .................................................................................... 254 Analiza programu Radia 7 w kontekcie wybranych aspektów dzia³alnoci rozg³oni spo³ecznych............................................................................................. 255 Rozg³onie prowadzone przez fundacje i stowarzyszenia w Polsce a model radia spo³ecznego podobieñstwa i ró¿nice................................................................... 262 Rozdzia³ VII. Zmiany potrzebne w zakresie trzeciego sektora radiowego w opinii nadawców ............................................................................................ 265 Wiedza na temat trzeciego sektora radiowego .......................................................... 265 Najwiêksze problemy stacji ........................................................................................ 266 Propozycje zmian u³atwiaj¹cych niepublicznym stacjom stawiaj¹cym sobie spo³ecznie istotne cele dostêp do eteru................................................................. 269 Formy dofinansowania, którymi byliby zainteresowani przedstawiciele badanych stacji ........................................................................................................................ 271 Zakoñczenie ................................................................................................................. 273 Bibliografia .................................................................................................................. 287 Spis tabel, wykresów, rysunków ................................................................................. 307 Indeks osobowy ............................................................................................................ 309 Indeks rzeczowy ........................................................................................................... 313 6 Od autora Z tematem radia spo³ecznego po raz pierwszy zetknê³am siê w latach 20022007 podczas przygotowywania rozprawy doktorskiej powiêconej ra- diu studenckiemu w Polsce, w której znalaz³y siê odniesienia do sytuacji radiofonii studenckiej w innych krajach, w których pewne formy trzeciego sektora mediów elektronicznych ju¿ wtedy istnia³y. Wa¿nym impulsem do podjêcia badañ by³a te¿ Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa The me- dium with promising future. Radio in Central and Eastern European coun- tries, któr¹ na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim zorganizowa³ w 2006 roku prof. Stanis³aw Jêdrzejewski. Przyjecha³o na ni¹ wielu znanych bada- czy i aktywnych dzia³aczy mediów spo³ecznych, miêdzy innymi pionier euro- pejskich badañ w tym zakresie i zaanga¿owany promotor tego sektora Peter Lewis, jeden z za³o¿ycieli Community Media Forum Europe (CMFE) i aktywny dzia³acz radia spo³ecznego w Niemczech, nie¿yj¹cy ju¿ Thomas Kupfer, autorka dwóch znakomitych ksi¹¿ek z zakresu radia spo³ecznego Rosemary Day z Mary Immaculate College University of Limerick oraz Jean Jacques Cheval, znany badacz radia spo³ecznego we Francji, gdzie ten sek- tor jest bardzo rozpowszechniony. Mia³am wtedy okazjê przekonaæ siê, ¿e tzw. community radio w Polsce zjawisko niemal ca³kowicie nieznane z powodzeniem funkcjonuje w systemach medialnych wielu krajów i jest przedmiotem refleksji naukowej medioznawców. W zrozumieniu samej idei pomog³o mi tak¿e uczestnictwo w konferencjach i spotkaniach CMFE or- ganizacji stworzonej, by promowaæ rozwój trzeciego sektora medialnego w Eu- ropie.