INDEKS # 9–10 (173–174) / Luty 2017 PISMO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO # 9–10 (173–174) / Luty 2017 ISSN 1427–7506 Rozmowa z prof. Czesławą Rosik-Dulewską 33 Eureka po polsku Stanisław S. Nicieja 39 Jasińscy z Marynek – wsi unicestwionej Magdalena Grochowska 51 Strawiński w Żyrardowie Anna Pobóg-Lenartowicz 59 Księżniczki w wieży zapomnienia 3 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / SPIS TREŚCI KRONIKA UNIWERSYTECKA 03 Kierunek lekarski coraz bliżej / Agnieszka Jukowska 20 1 NOMINACJE PROFESORSKIE: Prof. dr hab. Anna Barska, prof. dr hab. Ryszard Wolny, prof. dr hab. Krzysztof Zuba 21 Laury za… niespoczywanie na laurach / Agnieszka Jukowska 25 Wielka gala dużego wydziału 28 PUBLICYSTYKA, SZTUKA 31 W MOJEJ PRACOWNI: Eureka po polsku (z prof. Czesławą Rosik-Dulewską rozmawia Barbara Stankiewicz) 33 2 Jasińscy z Marynek – wsi unicestwionej / Stanisław S. Nicieja 39 Ze ścieżek Bartosza Suwińskiego / Jan Goczoł 45 Za szybkie pisanie (44) / Adam Wierciński 46 Strawiński w Żyrardowie / Magdalena Grochowska 51 Oni wiedzieli, czego chcą / Paweł Marcinkiewicz 53 1 Lustro świata / Agnieszka Kania 54 800 LAT MIASTA OPOLA: Księżniczki w wieży zapomnienia / Anna Pobóg-Lenartowicz 59 Jak utopić ratowników? / Teresa Kudyba 64 Laury dla magika / Barbara Stankiewicz 67 NDEKS Urodzajny rok / Katarzyna Kownacka 69 Dolegliwości Jego Wysokości (część III) / Włodzimierz Kaczorowski 73 KRONIKA UNIWERSYTECKA Niezwykłe siatkarki, niezwykli kibice 77 FIZYKA DLA LAIKA: Coraz bliżej dna / Wojciech Dindorf 79 Wydarzenia Rym szuka poety / Wanda Laszczak 81 Powrót do tamtych stron / Edward Pochroń 85 Wiadomości Ciąg bardzo dalszy / Marian Buchowski 90 Sylwetki INDEKSOWA GALERIA SZTUKI: Współpraca Instytutu Sztuki z Teatrem Witkacego 92 Epikuryjska koncepcja przyjaźni / Bartłomiej Kozera 94 Pamięci profesora Leszka Kuberskiego / Barbara Stankiewicz 95 Byłem prelegentem / Piotr Obrączka 96 PRZEJRZYJMY TO JESZCZE RAZ: Polskie mity narodowe / Janusz Tazbir 98 CYTATY Z IMPORTU: Pamiętajmy, czyli historia to zbiorowa biografia pokoleń (z prof. Stanisławem S. Nicieją rozmawia Beata Łabutin) 101 Floriana Śmieji dotykanie świata / Jan Cofałka 105 Jubileusz koryfeusza opolskiej polonistyki / Krzysztof A. Kuczyński 109 Tytan z Pragi / Marceli Kosman 111 Wspomnienie o prof. Henryku Borku / Danuta Lech-Kirstein, Jolanta Nocoń 115 RELACJE, RECENZJE, NOTY 119 Sąsiad – od kuchni / Paweł Cieśla 120 3 Młodzi paleontolodzy obradowali w Opolu / Klaudia Kardynał, Kamil Gruntmejer 122 201625.11 Literackie spoiwo / Elżbieta Roehr 124 Zakratowane problemy / Anna Glińska-Lachowicz, Mariusz Snopek 127 Pokażę wam, co robi mój tato / Marek Wiendlocha, Paweł Cieśla 129 PÓŁKA SUŁKA: Solidna potrawa w starej wazie / Witold Sułek 131 Spóźniony debiut / Władysław Hendzel 133 Pierwszorzędna postać drugiego szeregu / Elżbieta Trela-Mazur 135 Academia Militans / Jerzy Duda 138 2017 Nowości wydawnicze 141 14.02 Noty o autorach 143 Zdjęcie na okładce: fragment opolskiej fontanny „Ceres” na pl. I. Daszyńskiego (fot. Grzegorz Gajos) 4 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / 5 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / Prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. Izabella Pisarek, prof. UO, otworzyła pierwszy zjazd 13.12 25.11 inaugurujący studia podyplomowe dla nauczycieli szkół aglomeracji opolskiej i miasta Opola; studia są zaplanowane na lata 2016/2017 oraz 2017/2018, w ramach czterech projektów w zakresie kształcenia ogólnego. W uroczystości otwarcia uczestniczyli: dyrektor Regionalnego Zespołu Pla- cówek Wsparcia Edukacji Lesław Tomczak, naczelnik Wydziału Oświaty Urzędu Miasta Opola Irena Koszyk, kierownik Referatu Wspomagania i Strategii Edukacyjnej Urzędu Miasta Opola Bronisława Ogonowski i dyrektor biura Stowarzyszenia Aglomeracja Opolska Piotr Dancewicz. Muzeum Uniwersytetu Opolskiego oraz Odział Regionalny Śląska Opolskiego – Opolski Klub Kra- 5.12 joznawców to organizatorzy wykładu pt. „O coś więcej niż przetrwanie – aresztowanie Generała Grota”, który w muzeum uniwersyteckim wygłosił dr hab. Aleksander Woźny, prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. W Studenckim Centrum Kultury UO marszałek województwa opolskiego Andrzej Buła spotkał się 7.12 z medalistami ogólnopolskich olimpiad młodzieży i mistrzostw Polski oraz dziesięcioma najlep- szymi sekcjami w systemie sportu młodzieżowego w woj. opolskim. W spotkaniu uczestniczył także rektor UO prof. dr hab. Marek Masnyk. • Prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. Izabella Pisarek, prof. UO, otworzyła i uczest- niczyła w dwudniowej konferencji pt. „Swój i obcy w kontekście współczesnego kryzysu migra- cyjnego. Doświadczenia i zadania Kościołów i społeczeństwa”, której organizatorem był Instytut Ekumenizmu i Badań nad Integracją Wydziału Teologicznego UO oraz międzynarodowa grupa robocza realizująca projekt „Pojednanie w Europie Środkowo-Wschodniej”, przy współpracy Evan- gelische Kirche Deutschland oraz Polskiej Rady Ekumenicznej. Konferencja odbyła się w Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim. 13 XII 2016. Opolskie Kolędowanie w Studenckim Centrum Kultury (fot. Sylwester Koral) Rektor prof. dr hab. Marek Masnyk był gościem uroczystości wręczenia Nagród „Mosty Dialogów 8.12 2016”, która odbyła się w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej na Górze św. Anny. W Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu obradował – po raz pierwszy - 14.12 zespół ds. konsolidacji potencjału PMWSZ i Uniwersytetu Opolskiego, który reprezentowali: W sali im. J. Kokota Collegium Civitas UO uroczyście wręczono dyplomy absolwentom studiów prorektor ds. zarządzania i rozwoju prof. dr hab. Wiesława Piątkowska-Stepaniak, prorektor ds. 10.12 Europa Master. W uroczystości uczestniczyła prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. Izabella kształcenia i studentów dr hab. Izabella Pisarek, prof. UO, kwestor Konstanty Gajda, kanclerz Zbi- Pisarek, prof. UO. gniew Budziszewski, zastępca kanclerza Marcin Miga i dr hab. Małgorzata Rajfur z Samodzielnej Katedry Biotechnologii i Biologii Molekularnej. Gośćmi prorektora ds. nauki i finansów prof. dr. hab. Janusza Słodczyka była delegacja pracowni- • W Muzeum UO odbyło się spotkanie z redaktorkami książek z serii „Opolanie znani i niezna- 12.12 ków Przydnieprowskiej Państwowej Akademii Budownictwa i Architektury, jednej z najstarszych ni”: prof. dr hab. Anną Pobóg-Lenartowicz (cz.1, „Średniowiecze”) i dr Adrianą Dawid (cz.4, „Okres państwowych uczelni na Ukrainie (istnieje od 1930 r.), w składzie: prof. Oleksandra Kononova międzywojenny”). i asystentka Oksana Shpatakova oraz dr Denys Kononov. W trakcie spotkania podpisano umowę • W Instytucie Politologii UO, z udziałem rektora prof. dr. hab. Marka Masnyka, odbyła się uro- o współpracy między uczelniami. czysta immatrykulacja studentów rozpoczynających studia w instytucie. W Studenckim Centrum Kultury odbyło się Opolskie Kolędowanie. Najpiękniejsze polskie kolędy Akademicki Związek Sportowy UO był organizatorem Gali Sportu Akademickiego, będącej pod- 13.12 i pastorałki wykonał zwycięzca Zimowej Giełdy Piosenki – zespół Iwan Iwanilia, czyli Piotr Tłusto- 15.12 sumowaniem ostatnich dokonań sportowych i organizacyjnych klubu. Wręczono nagrody najpo- chowicz (finalista programu „Voice of Poland”), Daniel Cebula-Orynicz (finalista programu „Voice pularniejszym sportowcom Uniwersytetu Opolskiego, wyłonionym w plebiscycie esemesowym. of Poland”) oraz Gabriela Machej (finalistka programu „Mam Talent”). Gośćmi koncertu byli m.in. Zwyciężyła Agnieszka Kamińska – karateczka z AZS UO. Laureatka jest studentką prawa na Wy- rektor prof. dr hab. Marek Masnyk, prorektor ds. nauki i finansów prof. dr hab. Janusz Słodczyk, dział Prawa i Administracji UO. Posiada stopień mistrzowski w karate – czarny pas – 1 DAN. Kolejne a także biskup opolski ks. dr hab. Andrzej Czaja, prof. UO. Podczas koncertu udało się zebrać pra- dwa miejsca zajęli: Monika Jaksy (piłka nożna) oraz Mateusz Ptak (również piłka nożna). Wyróż- wie 1 tys. złotych na renowację opolskiej katedry. nieni zostali także najlepsi sportowcy Uniwersytetu Opolskiego, którzy reprezentowali uczelnię na arenie krajowej oraz międzynarodowej: Aneta Wojtkowska, Kinga Haracz, Marta Wójcik, An- gelika Pradela, Mateusz Dubowski, Paweł Pietryja, Miłosz Bochat, Mateusz Szydłowski, Dominik Stebnicki (badminton), Adam Pawłowski (boks), Maciej Tworzydło, Yurii Chernysh (judo), Damian Brzoska (lekkoatletyka). Trenerem Mistrzów został Henryk Hołodnik, trener badmintonistów Uni- wersytetu Opolskiego. Podczas gali odbył się również koncert zespołu Rebizandt, który tworzą Rafał Doliński (na co dzień również trener kadetek i młodziczek ECO UNI AZS OPOLE) i Marcin Bors (zdobywca „Fryderyka 2013”). 6 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / 7 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / 15.12 • Podczas uroczystej gali w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłoszono zwycięzców 20.12 tegorocznego konkursu Popularyzator Nauki w kategoriach: Naukowiec, Animator, Instytucja, Ze- spół i Media. W kategorii Animator zwycięzcą konkursu został Wojciech Dindorf, absolwent opol- skiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, przez wiele lat związany z naszą uczelnią. Więcej na str. 67. Na przedświątecznym pokazie doświadczeń fizycznych mgr Andrzej Trzebuniak prezentował eks- 16.12 perymenty z serii „Cztery żywioły”, dotyczące światła (organizator: Instytut Fizyki UO). Prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. Izabella Pisarek, prof. UO, uczestniczyła w posie- 16–17 dzeniu Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej, która obradowała w Domu Pracy