Załącznik nr 2 Zakres wiedzy na Olimpiadę wiedzy o Gdańsku dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Niniejszy zakres wiedzy opracowany został hasłowo, według haseł „Encyklopedii Gdańskiej” (i jej wersji internetowej www.gedanopedia.pl), które należy opracować przygotowując się do wzięcia udziału w VII edycji Olimpiady wiedzy o Gdańsku. Hasła podzielono na kilka kategorii (wg gedanopedii): 1) LUDZIE; 2) ŻYCIE MIASTA; 3) PRZESTRZEŃ MIASTA; 4) ŚRODOWISKO I PRZYRODA oraz dodatkową kategorię 5) WARTO WIEDZIEĆ. Dodatkowo dokonano podziału na podkategorie, których celem jest ułatwienie usystematyzowania zdobywanej wiedzy. Życzymy owocnej nauki i wielu sukcesów w gdańskiej rywalizacji olimpijskiej. Wszyscy uczniowie (SP, GIM, Dodatkowe hasła dla GIM Dodatkowe hasła dla PONADGIM PONADGIM) i PONADGIM Wielcy Patroni gdańskich tramwajów Patroni gdańskich tramwajów (wybrani): Patroni gdańskich tramwajów (wybrani) gdańszczanie – (wybrani): Dantyszek Jan Lengnich Gottfried zasłużeni w dziejach Chodowiecki Daniel Gralath Daniel I Ferber Maurycy miasta Fahrenheit Daniel Gabriel Mamuszka Franciszek Przybyszewska Stanisława Heweliusz Jan Winter Leopold von Z dawnych dziejów: Klenczon Krzysztof Z dawnych dziejów: Ferber Konstantyn Starszy Schopenhauer Artur i Joanna Beneke Paul Rogaczewski Franciszek Supłatowicz Stanisław (Sath-Okh) Dickman Arend Liczmański Alf Uphagen Johann Flisykowski Alfons Współcześni nam: Walentynowicz Anna Haffner Jean Georg Guenter Grass Z dawnych dziejów: Speimann Johann Limon Jerzy Antoni Abraham Świętopełk, książę Barzychowska Erwina Współcześni nam: Block van der Abraham i Izaak Blanik Leszek Guderski Konrad Borusewicz Bogdan LUDZIE Jan Kanapariusz (Joannes Canaparius) Grubba Andrzej I. Leczkow Konrad Jujka Zbigniew Siedzikówna Danuta Kamiński Marek Św. Wojciech (Adalbert) Możdżer Leszek Sucharski Henryk Współcześni nam: Christa Janusz Chwin Stefan Grass Gunter Gruchała Sylwia Januszajtis Andrzej Michalczewski Dariusz Samp Jerzy Stenka Danuta Wałęsa Lech Symbole Gdańsk – nazwa Flaga Gdańska Logo Gdańska Gdańsk – w filmie Hejnał Gdańska Herby Miasta Gdańska Herby dzielnic Honorowe obywatelstwo miasta Nec temere, nec timide Kanon Gdańsk – początki miasta Hanza (Gdańsk w Hanzie) Lokowanie Głównego, Starego i Młodego najważniejszych Gdańsk w Hanzie Wielka wojna 1409-1411 Miasta w XIV w. wydarzeń w Rzeź Gdańska w 1308 roku Reformacja w Gdańsku 1518-1525, 1557 Wojna Gdańska z Batorym 1577 r. dziejach miasta Wojna 13-letnia (Gdańsk w wojnie) Bitwa pod Oliwą 1627 r. Obrona tronu Stanisława Leszczyńskiego Wielki Przywilej dla Gdańska 1457 r. Wolne Miasto Gdańsk 1807-1815 1734 r. Pokój oliwski 1660 r. Gdańsk podczas II wojny światowej 1939- Przejęcie władzy w Gdańsku przez nazistów Wcielenie Gdańska do Prus 1793 r. 1945 1933 r. Wolne Miasto Gdańsk 1919-1939 Euro 2012 w Gdańsku Odbudowa Gdańska po 1945 r. Obrona Poczty Polskiej 1 IX 1939 r. Wizyty monarchów w Gdańsku – do 1793 r. Opozycja demokratyczna w Gdańsku przed i Obrona Westerplatte 1-7 IX 1939 r. po 1980 r. Rok 1945 Grudzień 70 Sierpień 80 Postulaty Solidarności Mozartiana, Festiwal Goldbergowski, Festiwal Imprezy cykliczne Festiwale – Polskich Filmów Fabularnych, Baltic Sail Karillonowy ŻYCIEMIASTA Szekspirowski, Tańca, Międzynarodowy Festiwale – Jazz Jantar, Solidarity of Arts, II. Festiwal Piosenki, Szanty pod Żurawiem Feta Jarmark Świętego Dominika (+ dzieje) Światowe zjazdy gdańszczan Nauka Uczelnie wyższe w Gdańsku – Uniwersytet AWFiS, Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Gimnazjum Akademickie w Gdańsku (XVI-XIX Gdański, Politechnika Gdańska, Muzyczna (także ich dzieje !) w.) Uniwersytet Medyczny (także ich dzieje !) Biblioteki w Gdańsku (w tym dawna Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Centra Nauki: Centrum Hewelianum Biblioteka Rady Miejskiej do pocz. XIX w., Gdańsku (okres międzywojenny) Gdański Park Naukowo-Technologiczny Biblioteka Główna PAN, Wojewódzka) Europejskie Centrum Solidarności Muzea – Morskie, Archeologiczne, MHMG (Oddziały), II wojny światowej, Narodowe Kultura i sztuka Obrazy: Apoteoza Gdańska, Sąd Ostateczny, Rzeźby: Pieta, Piękna Madonna Dawne teatry miejskie: Szkoła Fechtunku, Grosz czynszowy Działalność społeczna - Fundacje: Biblioteki Teatr Miejski, Pomniki: Tym co za polskość Gdańska, Gdańskiej, Centrum Solidarności, Gdańska, Kluby: Klub Studencki Żak, Poległych Stoczniowców (Trzy Krzyże), Hospicyjna Galerie: Łaźnia Obrońców Poczty Polskiej, Jana Heweliusza Zespoły muzyczne: „Czerwone Gitary” (przy Wielkim Młynie), Jana III „Kombi”, Sobieskiego, Czołg, Krzyż Millenijny, Kindertransporty Fontanny: Czterech Kwartałów, Neptuna Teatry i instytucje muzyczne: Miniatura, Wybrzeże, Szekspirowski Filharmonia Bałtycka, Opera Bałtycka Zegar astronomiczny Zegar słoneczny Heweliusza „Panienka z okienka” Legendy gdańskie – Jerzy Samp XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Podział Ulice: Mariacka, Szeroka, Chlebnicka, Administracyjny podział i terytorialny rozwój Administracyjny podział i terytorialny rozwój administracyjny, Długa Gdańska – z uwzględnieniem podziału Gdańska – dzielnice, jednostki pomocnicze, dzielnice, ulice, place Aleje miejskiego w średniowieczu i współczesnych części miasta Droga Królewska dzielnic i osiedli (w tym zwłaszcza – Oliwa, Główne arterie miasta: Grunwaldzka, Trakt Główne Miasto Jelitkowo, Oliwa, Wrzeszcz) św. Wojciecha, Trasa Słowackiego, Trasa Stare Miasto Ulice: Jaśkowa Dolina Sucharskiego, Tunel pod Martwą Wisłą Góra Gradowa (Grodzisko) Targi (place targowe): Chlebowy, Maślany, Targi: Długi, Drzewny, Węglowy, Rybny, Poziomkowy, Wąchany, Rakowy, Sienny Zabytki Głównego Trakt Królewski – Brama Wyżynna, Bramy w ciągu nad Motławą Dawniejsze gdańskie dworce (m.in. Brama Miasta – kamienice, Przedbramie (Katownia, Wieża Dom Opatów Pelplińskich Nizinna, Brama Wyżynna) budynki użyteczności Więzienna), Złota Brama, Dwór Bractwa Dom Towarzystwa Przyrodniczego Dwory Oliwskie publicznej, obiekty św. Jerzego, Dom Uphagena, Lwi Zamek, Dwór Miejski Lotniska przemysłowe Ratusz Głównomiejski, Dwór Artusa, Dom Port Stocznie Ławy, Zielona Brama Dom Prasy Dworzec Gdańsk Główny PRZESTRZEŃ MIASTA Przedproża III. Sień Gdańska Spichlerze Wielka Zbrojownia Wielki Młyn Wisłoujście Zamek krzyżacki Żuraw Ratusz Staromiejski Ratusz Głównomiejski Gdańskie ratusze od Nowy Ratusz średniowiecza po dzień dzisiejszy Kościół św. Ignacego na Starych Szkotach Gotyckie i barokowe Bazylika Mariacka świątynie Gdańska Katedra Oliwska Kościoły Głównego i Starego Miasta Fortyfikacje Baszty: Biała, Łabędź, Jacek Baszty: Narożna, Słomiana, Pod Zrębem, Bramy Prochowa Mury obronne Bastiony Fortyfikacje Rezerwaty przyrody – Ptasi Raj - Przyroda miejska Parki: Oliwski, Nadmorski, Uphagena, Parki: im. Steffensów, Jaśkowej Doliny, Jana Oruński Pawła II; Ronalda Reagana Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża Dawne parki – Błędnik, ŚRODO WISKOI Pachołek IV. PRZYRODA Samorządność gdańska wczoraj i dziś: Gdańsk współcześnie Struktura: Gdański Obszar Struktura: Województwo Pomorskie Prezydenci miasta, przewodniczący Rady Metropolitalny Władza: Rada Miejska Miejskiej po 1945 r. – najważniejsze działania Władza: Prezydent Gdańska, Młodzieżowa Rada Miasta Komunikacja: Tramwaje w Gdańsku, Pomorska Kolej Metropolitalna Media: Dziennik Bałtycki, Radio Gdańsk, Radio Plus, Telewizja Polska Gdańsk INNE wybrane hasła Carillony Biblia Gdańska Bursztyn, bursztyniarstwo – tradycje, z gedanopedii Drzewo Millenium Gdańska Gdańska Macierz Szkolna najsłynniejsze dzieła i ich twórcy Flota kaperska Gdański Klub Morsów Ordynki: Rada, Ława, Trzeci Ordynek Gimnazjum Akademickie „Peter von Danzig” Komisariat Generalny RP w II WMG GKS Wybrzeże „Generał Zaruski” Klub Sportowy „Gedania” V. WARTOV. WIEDZIEĆ Goldwasser Góra Szubienicza Wódka gdańska Kanalizacja i wodociągi – historia Instytut Pamięci Narodowej Piwo gdańskie Kat Kamlaria Meble gdańskie Komora palowa Millenium Gdańska Komturstwo gdańskie Motława Lastadia Odbudowa śródmieścia Gdańska po Ława Miejska 1945 roku Ławy chlebowe ERGO-ARENA Gdańsk Ławy mięsne (PGE) ENERGA Arena Gdańsk Medal księcia Mściwoja II „Schleswig-Holstein” Medal Świętego Wojciecha Solidarność Medal Prezydenta Miasta Gdańska „Sołdek” Rzeźba Gdańska Stocznia Klawittera Victoriaschule Stocznia Królewska Volkstag Stocznia Gdańska Wilkierze Trzy świńskie głowy Wody (sieć hydrograficzna, rzeki, potoki, stawy) WSZYSTKIE WYMIENIONE MIEJSCA, ULICE, ZABYTKI, BUDOWLE – NALEŻY POTRAFIĆ UMIEJSCOWIĆ NA PLANIE MIASTA!!! Agnieszka Spigarska-Linde Współpraca – Joanna Miklikowska, Sławomir Kościelak .