Balkan Sava~~' - K~Tlesel Ölüm Ve Etn~K Tem~Zl~K3

Balkan Sava~~' - K~Tlesel Ölüm Ve Etn~K Tem~Zl~K3

BALKAN SAVA~~' - K~TLESEL ÖLÜM VE ETN~K TEM~ZL~K3 Yazar: GEORGI ZELENGORA* Bulgarcadan Çev.: Ay~e Kayap~nar** Tarihi demografi milliyetçili~in en büyük dü~marud~r. Onun kulland~~~~ kesin ve objektif veriler genellikle milliyetçi mit yarat~c~lar~n~n ho~una gitmez. Mit yarat~c~la- r~n~n temel çah~ma ilkesi, demografi istatisti~ini tamamen ihmal etmesine ve istatistik yerlerinin keyfi iddialarla de~i~tirilmesine dayanmaktad~r. Bu çerçevede etnik grubu- muzun3 demograf~k göstergeleri her zaman abart~lmakta, di~er etnik gruplann~nki ise küçümsenmektedir. Bu tarz bilim yapmak bütün Balkan ülkelerine özgü bir ~eydir. XIX.-XX. yüzy~lda bölgemizdeki göç hareketlerine dair yap~lan çal~~malar da bu du- rumdan etkilenmektedir. Etnik temizlilder ve bunlar~n sonucu olarak ortaya ç~kan mülteci/muhacir sorun- lar~, her Balkan ülkesinin yeni tarihinin bir parças~d~r. Ulusal her tarih bilimi bunlara önemli yer ay~rmaktad~r. Balkan tarihçileri ve mülteci örgütlerinin temsilcileri mülteci sorununa dair duygusal de~erlendirmelerin a~~r bast~~~, ancak istatistiksel argümanla- nn tamamen yer almad~~~~ çok say~da bilgi üretiyorlar. Bu ara~t~rmac~lar, kom~u ülkeler- den gelen kendi göçmenlerinin trajedisine dikkat çekiyorlar, ancak kendi ülkelerinden Pl~D. Ara~t~rmac~~ Yazar. •• ~zmir Kâtip Çelebi Cniversitesi, Sosyal ve Be~eri Bilimler Fakültesi, Tarih Bölümü, ~zmir / TÜRKIYE, [email protected] ~~ Yazar, makalenin ba~h~mda Ballcanskata voyna tabirini kullanm~~t~r. "Balkan Sava~~" tabiriyle Bulgaristan'dal. Balkan Sava~~~ kastedilmektedir. II. Balkan Sava~~~ için kullamllan tabir ise "Müttef~kleraras~~ Sava~" anlam~na gelen "Mejdus~yuzniçeskata voyna" ifadesidir. 2 Bu makale Bulgarcadan Türkçeye yazann izniyle çevrilmi~tir. Makalenin orijinal versiyonu "BanxaucxaTa Bal~m — macoBa cmmyr ~4 enuauecBo npoquerBane" [Balkanskata Voyna — masova snurt i et- niçesko proçistvane] ad~~ alt~nda internet ortam~nda EuroPomak ve European Institute Pomak'~n yay~n orga- n~~ olan europomak.com'da yay~mlanm~~t~r. Makalenin yer ald~~~~ site, http://europomak.com/?p=162'dir. (Eri~ini Temmuz 2013). (ç.n.) Burada yazar, Bulgar etnik grubunu kastetmektedir. (ç. n.) 316 GEORGI ZELENGORA koyulan insanlar~n mutsuzlu~u konusunda sessizlilderini koruyorlar. Ulusal tarihçiler, vatanlar~n~~ bir taraftan ülkede ya~ayan az~nl~klara kar~~~ uygulad~~~~ etnik temizli~in faili olarak takdim etmezken, di~er taraftan ülkelerini kom~u devletlerin uygulad~~~~ etnik temizli~in kurban~~ olarak gösteriliyorlar. Bunun sonucu olarak Balkanlardaki insanlar, bölgedeki etnik ve demograf~k geli~meler hakk~nda hatal~~ fikirlere sahip oluyorlar. Bal- kan insanlar~, bugün içinde ya~ad~klan homojen etnik yap~l~~ toplumlar~n farkl~~ etnik ve dini cemaatlerin kitlesel ve zorunlu kovulmas~~ yoluyla yarat~ld~~~mn fark~nda de~iller. Mültecilerin say~s~~ bak~m~ndan en fazla zarara u~rayan ülke Türkiye'dir. Ulusal Balkan devletlerinin ortaya ç~kt~~~~ tarihte bu devletlerin topraldanndaki Müslüman topluluklar say~ca ço~unlukta olan H~ristiyan unsurundan daha az olmay~p baz~~ yer- lerde Müslümanlar~n say~s~~ H~ristiyanlardan daha fazlayd~. Bu devletlerin günümüz sakinleri ya bu gerçe~in fark~nda de~iller ya da onu normal bir ~ey gibi kabul etmekte ve milliyetçi ifade biliminin kli~eleri ile bu durumu hakl~~ ç~karmaktad~rlar. Planlanarak "zorbalann" Balkanlardan zorla kovulmas~~ hadisesinin hald~~ ç~kart~lmas~~ u~runa Bal- kan devletlerinin "Türk boyunduru~u alt~nda" bulunduldan iddias~, Balkan halklan- na devletlerinin kuruldu~u andan itibaren sistematik bir ~ekilde empoze edilmektedir. Müslümanlar~ n kitlesel temizli~i ve mallar~n~n gasp edilmesi ulusal ba~~ms~zl~k süreci- nin bir parças~~ olarak gösterilmektedir. Bulgaristan'da insanlar~n Bulgar-Türk ili~kilerindeki muhacir sorununa ili~kin fikri, 1913-1914 y~llar~nda Bulgarlann Do~u Trakya ve Anadolu'dan kovulmas~~ ha- disesi ile sm~rl~d~r. Hatta bu mültecilerin varisleri, Bulgaristan'dan giden Müslüman mültecilerin say~s~n~n çok daha fazla oldu~unun ve b~rakt~klan malvarl~~~n~~ de~erinin çok daha yüksek oldu~unun fark~na varmadan, el konulan atalanna ait malvarl~lda- r~m Türkiye taraf~ndan tazmini konusunu ara~t~rmak üzere yirmi y~l önce kampanya ba~latt~lar. Son zamanlarda Bulgaristan'da sözü edilen vatanseverlik yandg~lann~n baz~la- r~n~n yeniden de~erlendirilmesi için ürkek te~ebbüsler gözlemlenmektedir. Mant~kl~~ ve toplum için son derece sa~l~kl~~ olan bu temayüller, vatanseverlik kaynald~~ birinci dereceden volkanik patlamalara sebep oluyor. Bu geli~menin kronolojisinin bir k~sm~n~~ burada verece~iz. Bulgar okuyucusunun 2010 y~hnda Anavatan~n~n Müslümanlara kar~~~ gerçekle~tirdi~i baz~~ suçlar~~ ilk defa ö~rendi~i Justin McCarthy'nin "ölüm ve Sürgün...." adl~~ kitab~~ Bulgarcaya çevrildi. Vatansever te~kilatlar, kitab~~ Bulgar kar~~t~~ olarak kabul ettiler. Demograf~~ konusunda s~fir bilgi sahibi olduldann~~ göstererek ya- n-e~itimli gazeteciler ve üçüncü s~n~f siyasetçiler yazar~n profesyonelli~ini tart~~maya açt~lar. BALKAN SAVA~I — K~TLESEL ÖLÜM VE ETN~K TEM~ZL~K 31 7 Parlamento, bu y~hn ba~~nda "Yeniden Soya Dönü~~ Sürecini"' k~nayan bir bildiri yay~nlad~. Orada "Büyük Gezi"' denilen olay, ilk defa resmi bir ~ekilde etnik temizlik olarak adland~nld~. Vatanseverler, bu geç kalm~~~ itiraf kars~s~nda an sokmu~~ gibi hop- lad~lar. Bildiri konusundaki memnuniyetsizli~in ba~~n~~ çeken, bilhassa ajan geçmi~iyle tan~nan akademik Georgi Markov oldu. Ancak as~l isteri, Balkan Sava~~n~n 100. y~ldönümü vesilesiyle koptu. O ana kadar oybirli~i ve ele~tirilmeksizin ba~~ms~zl~k ve bir çe~it ula~~lmaz ulusal doruk noktas~~ ola- rak kabul edilen Balkan Sava~~n~n tamamen devletimizin (Bulgaristan'~n) bir zamanlar i~ledi~i en büyük suçlardan birisi oldu~unu gizleyen maskesi dü~ürüldü. Olaylan ger- çek adlar~yla adland~rma cesaretini ilk gösterenler, yeni kurulan "Pomak" adl~~ Avrupa Enstitüsünün üyeleri oldu. Onlar, Rodoplar'daki anma törenlerinin iptali için ça~r~da bulundular. Çünkü bu sava~~ esnas~nda da~daki Müslüman ço~unlu~a kar~~~ Bulgar ordusu ve onu destekleyen Makedonya ve Trakya çeteleri taraf~ndan kaba ~iddet uy- gulanm~~ t~. Aral~k 1984-Ocak-~ubat 1985 tarihlerinde Bulgaristan'da ya~ayan Türkler, Pomaklar ve Çingeneler devlet güçleri taraf~ndan zorla asimilasyon sürecine tabi tutularak sahip olduklar~~ Arap veya Türk kökenli isimlerini Bulgar isimleriyle de~i~tirmek zorunda kald~lar. Bulgarlann bu sürece "Yeniden Soya Dönü~~ Sü- reci" demesinin temelinde bu gruplann Osmanh döneminden önce Bulgar oldu~unu ancak daha sonra Os- manhlarca zorla Türlde~tirildi~i ve Müslümanla~t~rd~~~~ varsarm~~ yatmaktad~ r. Bk. Ay~e Kayap~nar, "Bulgar Tarihçilerinin Komplo Teorilerinden Örnekler ve Bunlar~n Bulgaristan'dalci Türk Az~nl~~~na Etkileri", 89 Göçü. Bulgaristan'da 1984-89 Az~nl~k Politikalar~~ ve Türkiyeye Zorunlu Göç, ed. Neriman Ersoy-Hac~saliho~lu, Mehmet Hac~saliho~lu, ~stanbul: Y~ld~z Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz Ara~t~ rmalar~~ Merkezi (BALKAR) & Balkanlar Medeniyet Merkezi (BALMED), 2012, s. 99-120. (ç. n.) 29 May~s 1989 tarihinde Bulgaristan Ba~bakan~~ Todor Jivkov'un s~n~ rlar~~ açmas~~ için Türkiye'ye ça~- r~da bulunmas~~ üzerine 3 Haziran 1989'da Türkiye s~n~ rlar~n~~ açt~~~m dur~rmu~~ ve Bulgaristan'daki Türkler ve Müslümanlar~n büyük bir k~s~m zorunlu göçe tabi tutulmu~lard~ r. May~s 1989'dan önce Bulgaristan'dan ba~ka ülkelere seyahat nerdeyse bir hayal durumundayd~. Yurtd~~~na ç~k~~~~ sa~layan pasaport çok az ki~iye verilmekteydi. Ancak 1989 y~l~nda Bulgaristan vatanda~lann~n tümüne yurtd~~~~ seyahat konusunda kolayl~k sa~lanaca~~~ ve herkese pasaport verilece~i rivayetleri dola~maya ba~lam~~t~. Nitekim 10 May~s 1989 y~l~nda Bulgar Parlamentosu yurtd~~~~ seyahatlerin kolayla~t~r~lmas~~ ve Bulgaristan vatanda~lar~na yurtd~~~~ seyahat pasaportu verilmesini karara ba~lad~. 1989 May~s sonunda Bulgaristan'da Türk isimlerini geri almak için Türk Müslüman az~nl~~n~m yürüyü~ler ba~latmas~~ üzerine öncelikle protestolar~~ organize eden Türklere aci- len yurtd~~~~ seyahat pasaportu verilerek s~n~r d~~~~ edilmeleri sa~land~. Türkiye'nin s~n~ rlar~ n~~ açmas~~ üzerine de Bulgaristan'da ya~ayan Türkler ve di~er Müslüman gruplar pasaportlanm alarak kitlesel halde göç ettiler veya gerek manevi ve gerekse maddi bask~larla göçe zorland~lar. Bu süreci adland~ rmak için de Bulgaristan medyasmda "Golyamata Ekskurziya" yani "Büyük Gezi" kavram~~ kullan~lmaya ba~land~. "Büyük Gezi" ifadesi bir taraftan sürecin kitleselli~ini ifade eden di~er taraftan da "Türkiye'ye göç edenler Türkiye'den memnun kalmay~p er geç Bulgaristan'a geri dönecekler" imasm~~ ta~~yan ve belli ölçüde ironi içeren bir kav- ramd~ r. Bu mevzunun pek çok boyutunu inceleyen bir çal~~ma için bk. 89 Göçü. Bulgaristan'da 1984-89 Az~n- l~k Politikalar~~ ve Türkiye:ye Zorunlu Göç, ed. Neriman Ersoy-Hac~saliho~lu, Mehmet Hac~saliho~lu, ~stanbul: Y~ld~z Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz Ara~t~rmalan Merkezi (BALKAR) & Balkanlar Medeniyet Merkezi (BALMED), 2012. (ç. n.) 318 GEORGI ZELENGORA Bu olay~n ard~ndan K~ rcaali skandal~~ ya~and~. Belediye meclisindelci ço~unlu~un, ~ehrin i~galcisi General Delov'a "K~rcaali'nin ~eref sakini"6 unvan~n~~ vermeyi ret etme- si, görülmedik vatanseverlik sald~rganl~~~na yol açt~. Bu isterinin ba~~na yeniden daha önce sözünü etti~imiz Georgi Markov geçti. "Ba~~ms~z" medyalar "tart~~mas~z uzma- n~" davet etme konusunda yan~~yorlard~, onun feryatlan ise VMR07 ve ATAKAn~ n8 fa~izanlan tarafindan hararetle alk~~larnyordu. "Delov" davas~~ toplumun temel sorunu haline geldi. Balkan Sava~~n~, etnik temizlik sava~~~ olarak nitelendiren Ahmet Do~an da olaya müdahil oldu. Kesinlikle do~ru olan bu tespit, özellikle Hak ve Özgürlükler Hareketi lideri tarafindan ifade edilmesi, yang~n~~ alevlendiren bir ba~ka olay oldu. Georgi Markov'un tepkisi gecikmedi. Markov, aptalca vatanseverlik söylemlerini kabul etmeyen herkesi Türk ajan~~ olmakla ve kendisinin uydurdu~u neosmanizm doktrini- nin yap~c~s~~ olarak suçlad~.

View Full Text

Details

  • File Type
    pdf
  • Upload Time
    -
  • Content Languages
    English
  • Upload User
    Anonymous/Not logged-in
  • File Pages
    28 Page
  • File Size
    -

Download

Channel Download Status
Express Download Enable

Copyright

We respect the copyrights and intellectual property rights of all users. All uploaded documents are either original works of the uploader or authorized works of the rightful owners.

  • Not to be reproduced or distributed without explicit permission.
  • Not used for commercial purposes outside of approved use cases.
  • Not used to infringe on the rights of the original creators.
  • If you believe any content infringes your copyright, please contact us immediately.

Support

For help with questions, suggestions, or problems, please contact us