OSMI IZVE[TAJ OD SLEDEWETO NA PROCESOT NA PRISTAPUVAWE NA MAKEDONIJA VO EU prerodbata GI JADE SVOITE ~EDA Osmi izve{ taj od sledeweto na procesot na pristapuvawe na Makedonija vo EU „PRERODBATA GI JADE SVOITE ^EDA“ Januari 2011 „PRERODBATA GI JADE SVOITE ^EDA“ Osmi izve{taj od sledeweto na procesot na pristapuvawe na Makedonija vo EU Izdava: Fondacija Institut otvoreno op{ testvo – Makedonija Za izdava~ ot: Vladimir Mil~ in, Izvr{ en direktor Podgotvil: Makedonski centar za evropsko obrazovanie i Fondacija Institut otvoreno op{ testvo – Makedonija Lektura: Abakus Likovno-grafi~ ko oblikuvawe: Brigada Dizajn Pe~ at: Bato i Divajn Tira` : 300 primeroci CIP – Katalogizacija vo publikacija Nacionalna i univerzitetska biblioteka ,,Sv. Kliment Ohridski”, Skopje 341.171.071.51 (4-672EU:497.7)“2011“ PRERODBATA gi jade svoite ~eda: osmi izve{taj od sledeweto na procesot na pristapuvawe na Makedonija vo EU. - Skopje: Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija, 2011. - 208 str. ; 18h24sm Fusnoti kon tekstot. - Sodr`i i: Aneksi ISBN 978-608-218-102-8 a) Makedonija - Za~ lenuvawe - Evropska Unija - 2011 COBISS.MK.ID 87618314 SODR@INA I. KADE SME VO JANUARI 2011 GODINA? 5 7. VMRO-IZACIJA PO SKRATENA POSTAPKA! 19 1. OD SKOPJE DO BRISEL VLASTA DR@I LEKCII! 6 7.1. Lovewe vo matno 19 7.2. Po merak na liderot 19 1.1. Kako da broime do 33? 6 7.3. Upad vo instituciite, preku no} 21 1.2. „U~ime za EU” 7 7.4. ^umu ni be{e ADS? 21 1.3. Vo presmetka so nevladinite 8 7.5. Zakoni bez analizi 22 1.4. Ako baba la`e, trap ne la`e 8 7.6. Em malo, em nekadarno 23 1.5. Vojna so EU 9 7.7. Kolku vredi partiskata kni{ka?! 24 1.6. Nastan bez presedan 10 7.8. Komitet bez zapisnici 26 2. MEDIUMSKA KRIZA 10 7.9. „Kompjuter za sekoj slu`benik” 27 2.1. Slu~aj „A1 televizija” 11 7.10. [to misli EK za na{ata strategija? 27 2.2. Slu~aj „MPM” 11 8. ]E GI PRE@IVEAT LI NEVLADINITE ZAKONITE NA VLASTA? 29 2.3. Osakatena ~etvrta vlast 12 8.1. Preregistracija = prebrojuvawe?! 29 3. REZOLUCII ZA GLUVI 12 8.2. Nevladinite – pera~i na pari? 32 4. UNGARSKOTO PRETSEDATELSTVO 13 8.3. Organizaciite od javen interes }e po~ekaat 35 4.1. Ima li mesto za Makedonija 14 9. NEDOSTAPNA I ZAVISNA ZA[TITA OD DISKRIMINACIJA 35 5. ZBOGUM EU... 15 9.1. (Ne)zavisna Komisija?! 35 6. ... NIE OTIDOVME VO TRETIOT SVET! 15 9.2. Vladata nareduva, Sobranieto sproveduva 36 6.1. (Ne)slu~ajna sredba?!? 16 9.3. Apsurdite na doka`uvaweto 37 6.2. Komu mu e gajle za ZNBP? 16 6.3. Koj e bre Gruevski? 17 9.4. Ne{to mora da se promeni! 39 10. NEODR@LIV RAZVOJ 39 10.1. Zemja na prirodata, kolevka na kulturata 39 10.2. Ni luk jal, ni luk mirisal – „Lukovo Pole” 40 II. ANALIZA NA NACIONALNATA PROGRAMA ZA PREZEMAWE ........ NA PRAVOTO NA EVROPSKATA UNIJA – REVIZIJA 2011 43 1. SOBRANIETO SE PODGOTVUVA ZA GINIS 44 2. FENOMEN FATAMORGANA 45 3. KAKO SE ^ITA ANALIZATA NA NPAA? 47 ANEKS – KOMENTARI NA NACIONALNATA PROGRAMA ZA ........ PREZEMAWE NA PRAVOTO NA EVROPSKATA UNIJA - REVIZIJA 2011 48 ...I... o januari 2011 godina, Makedonija e bez re{enie za sporot so imeto, bez datum za po~etok na pregovorite so EU, bez ~lenstvo vo NATO, so dosega najlo{ Izve{taj na EK za napredokot vo 2010 (natamu vo tekstot: Izve{taj 2010), so serioznoV zagrozena sloboda na govorot i na mediumite, so celosno partiziran sudski sistem zavisen od izvr{nata vlast, so dlaboka KADE SME VO kriza vo politi~kiot dijalog, so ekonomsko-socijalni potresi, so vlo{eni me|uetni~ki odnosi i so dezorientirana nadvore{na JANUARI 2011 politika. GODINA? Ovoj kvartalen izve{taj nasloven „Prerodbata gi jade svoite ~eda” potsetuva na glavnite nastani {to go odbele`aa periodot noemvri 2010 – januari 2011. Pojdovna osnova vo analizata za potrebite na ovoj izve{taj se aktuelnite nastani vo dr`avata povrzani so evropskata integracija, no i Nacionalnata programa za usvojuvawe na pravoto na Evropskata unija – Revizija 2011, od 28 dekemvri 2010 (natamu vo tekstot NPAA 2011); Nacionalnata 5 Osmi izve{taj od sled e weto na procesot na pristapuvawe na Makedonija vo EU programa za usvojuvawe na pravoto na Evropskata unija – Revizija pretsedatelstvo; sostojbata vo mediumite, osobeno po 25 noemvri 2010, od 28 dekemvri 2009 (natamu vo tekstot NPAA 2010) i Slu`ben 2010 godina. Isto taka, se dava detalna analiza na NPAA 2011, i na vesnik na Republika Makedonija. Referenca na analizata se: toa {to mo`e da se o~ekuva od pretstojnata rezolucija na Evropskiot Izve{tajot na Evropskata komisija za napredokot na Republika parlament. Makedonija za 2008, 2009 i 2010 godina (natamu vo tekstot Izve{taj 2008/2009/2010), Odlukata na Sovetot za principite, 1. OD SKOPJE DO BRISEL VLASTA prioritetite i uslovite sodr`ani vo Pristapnoto DR@I LEKCII! partnerstvo so Republika Makedonija, Brisel, fevruari 2008 (natamu vo tekstot Pristapno partnerstvo) i drugi strategiski dokumenti koi se su{tinski za sektorite {to se sledat. 1.1. Kako da broime do 33? I za ovoj kvartalen izve{taj go koristivme institutot za Svesna deka o~ekuvanite negativni zabele{ki od Izve{tajot 2010 sloboden pristap do informaciite od javen karakter. mo`at seriozno da mu na{tetat na nejziniot rejting, vlasta po~na Pokraj analizata na su{tinskite dokumenti i desk-istra`uvaweto, mnogu temelno da go podgotvuva terenot. Vladinite pretstavnici gi se sprovedoa i intervjua so nekoi od zasegnatite strani. broeja donesenite zakoni, ja „educiraa” javnosta za Kopenha{kite kriteriumi i vinovnikot go baraa kaj kriti~ki nastroenite Od strana na mediumite, se sledea 14 mediumi, i toa: sedum nevladini organizacii, visokite pretstavnici na EU i kaj Grcija. dnevni vesnici (Utrinski vesnik; Dnevnik; Vest; Ve~er; Vreme; Kako glaven argument za relativizirawe na o~ekuvanite kritiki, Nova Makedonija i [pic) i centralnite informativni emisii vladinite pretstavnici insistiraa na faktot deka Makedonija na sedum televizii so nacionalna i so satelitska koncesija (A1; nema da ja izgubi preporakata za po~etok na pregovorite za ~lenstvo 1 Kanal 5; Sitel; Telma; MTV 1; Alfa i Alsat) . vo EU. Izve{tajot dava detalen osvrt na nadvore{nata politika vo Vo starata dobro razrabotena propagandisti~ka {ema, tekot na 2010, ja opi{uva sostojbata so reformata na javnata pretstavnicite na vlasta ja poistovetija evrointegracijata so administracija, kako i predizvicite so sproveduvaweto na Zakonot donesuvaweto zakoni. Vo celata opsednatost so prebrojuvaweto za zdru`enijata i fondaciite i Zakonot za antidiskriminacija i na donesenite i izgotvenite zakoni, razli~nite pretstavnici prakti~nata primena na Nacionalnata strategija za odr`liv razvoj. na vladeja~kata partija licitiraa so razli~ni brojki. Dodeka Fokusot e staven na Izve{tajot 2010 i nastanite {to se slu~ija prateni~kata na VMRO-DPMNE Silvana Boneva izjavuva{e deka pred i po negovoto objavuvawe; na prioritetite na Ungarskoto „Sobranieto od predvidenite 103 evropski zakoni dosega donelo 60, od koi 30 se vo sobraniska procedura, a 12 s# u{te ne se dobieni 1 Monitoringot na mediumite e partnerski proekt so NVO Infocentar od Skopje. 6 Kade sme vo januari 2011 godina? od Vladata”, vicepremierot Naumovski tvrde{e: „...od 106 zakoni taa odluka ne be{e donesena od edna druga pri~ina koja ne e del od predvideni za ovaa godina, dosega 95 se doneseni”2. Ministerot za kriteriumite za ~lenstvo”5. I Ministerot za nadvore{ni raboti, pravda, Mihajlo Manevski, pak, be{e najubedliv vo uveruvaweto deka: Antonio Milo{oski, konstatira{e deka „me|u kapacitetot „site zakoni koi{to se predvideni vo Nacionalnata programa, da se po~nat pregovori i podgotvenosta na Makedonija, kako site zakoni {to imaat evropsko zna~ewe, zna~i site zakoni se i na Evropskata komisija, se postavuva pra{awe {to ne e del podgotveni, site zakoni se staveni vo procedura. Pogolemiot del od Kopenha{kite kriteriumi, a e povrzano so nametnatiot se doneseni...”3 Na insistiraweto na vlasta za obemot na donesenite spor od Grcija za na{eto ustavno ime”6. Toj duri i se obide da zakoni, evroambasadorot Fuere potseti deka „...e va`no ne samo da bide „konstruktiven”, pa i da gi podu~i evropskite pretstavnici se donesat zakonite, tuku i da se obezbedat dovolno finansiski naglasuvaj}i deka „Makedonija prifa}a bilateralnite problemi i ~ove~ki resursi za nivno sproveduvawe”4. da ne se vnesuvaat vo Evropskata unija, no pobara toa da va`i za site zemji, a ne samo za edna, bidej}i kako uslov tie ne se me|u kriteriumite od Kopenhagen”7. 1.2. „U~ime za EU” Smetame deka e neophodno da ja potsetime Vladata deka pokraj Otkako n# pou~i za tehnikata na broewe zakonite so evropsko Kopenha{kite kriteriumi za ~lenstvo vo EU, Makedonija ima obvrska znamence, vlasta premina na vtorata, ponapredna lekcija – onaa da ja po~ituva i Spogodbata za stabilizacija i asocijacija (SSA), koja okolu prirodata na kriteriumite za za~lenuvawe vo Evropskata vo ~lenot 3 jasno ka`uva: „Me|unarodniot mir i stabilnost kako unija. Imeno, vo svoite napori da potencira deka Grcija, a ne i razvojot na dobrososedskite odnosi se su{tinski za Procesot zastojot vo reformite, e edinstvenata pri~ina zo{to Makedonija na stabilizacija i asocijacija. Sklu~uvaweto i sproveduvaweto s# u{te ne gi zapo~nala pregovorite za ~lenstvo vo EU, vladinite na ovaa spogodba se vo ramkite na regionalniot pristap na pretstavnici otidoa dotamu {to zapo~naa da gi problematiziraat Zaednicata, definiran so zaklu~ocite na Sovetot od 29 april duri i samite Kopenha{ki kriteriumi za ~lenstvo. Taka, 1997 zasnovan vrz individualnite postignuvawa na zemjite od vicepremierot Naumovski tvrde{e deka „preku detalni analizi regionot”.