NATURHISTORISK VEGBOK.RUTEDEL MELAND/BERGEN TEMA: Gode på bunnen 186 T Salhusfjorden SKJELSETJANDE NYVINNING det duka til fest for ærfuglen om ikkje an- legga blir godt sikra mot dukkande gjester. NORDHORDLANDSBRUA Då debatten om å byggja flytebru Nordhordlandsbrua er eit varsel om at det NORDHORDLANDSBRUA, som opna i 1994, er over Salhusfjorden gjekk som verst, kan bli mange uvelkomne kundar til blå- eineståande mellom dei mange bruene var ein redd for at brua skulle for- skjelanlegga i havbruket, som venteleg blir kring Bergen. 1246 meter av brua er styrra økologien i fjordsystema fleire i åra som kjem. flytebru, den lengste i verda av sitt slag, innanfor. Dei verste spådommane slo Utan oppdretts- eller bruassistanse må men på Bergenssida er det òg eit høgt ikkje til, men ei endring er lett å sjå: ærfuglen finna seg blåskjel på steinar eller luftspenn.Overgangen mellom dei to bru- Ærfuglen har fått eit nytt matfat etter anna meir eller mindre fast underlag i øvste typane er på Klauvskallen, der eit brukar at Nordhordlandsbrua vart bygd. vasslaget i sjøen, helst på stader med mykje med tårn er festa 28 meter under hav- Favorittretten blåskjel trivst på straum. Skjela lever av algar og andre små overflata, om lag 150 meter frå land. pongtongane. næringspartiklar som blir filtrerte frå vatnet. Flytebrua er sett saman av 11 seksjonar Delar av Osterfjorden har alltid bydd på som kviler på flytande pongtongar.Kon- idlegare var det vanleg at det låg godt gode levekår. At saltinnhaldet i fjorden er struksjonen vart vald for å skapa minst mogleg negative miljøeffektar i fjordane over tusen ærfugl langs trebryggjene lågt,er ikkje noko problem.Det er viktigare innanfor – det vil seia Sørfjorden, Vea- i Sandviken. Det er langt færre der i at den gode straumen gjer livet enklare, T fjorden, Osterfjorden og sidearmane. dag. Ærfuglen har i staden slått seg til i mellom anna ved spreiing av egga. Eitt blå- I ei årrekkje før brutypen vart vald, Eidsvåg i periodar. Kanskje har dette noko skjel produserer 5–10 millionar egg i året. gjekk det føre seg omfattande miljøgrans- med ureininga i Byfjorden å gjera. Måten å livnæra seg på gjer blåskjela ut- kingar i heile fjordsystemet. Grans- At det stundom ligg store flokkar med sette for forgifting,anten frå giftalgar eller frå kingane skulle gje informasjon om til- ærfugl ved Nordhordlandsbrua, har andre miljøgifter i vatnet. Dette er eit velkjent pro- standen i vassmassane før og etter bru- årsaker. Pongtongane på brua gir feste for blem for folk, men sjeldan for fugl. Det er bygginga. Fleire brutypar vart diskuterte, skjellarvar. På blåskjelanlegga gjer tau- ikkje råd å sjå på eit skjel om det er forgifta, mellom anna pongtongkonstruksjonen. stumpar eller «nettingstrømpar» som heng men mange stader i landet blir mengdene Ei løysing med ein samanhengande ned i sjøen, same nytten. På eit års tid veks av giftalgar i vatnet målte i sommarhalvåret, 3–4 meter djup flytelekam i betong var larvane til 3–4 centimeter lange skjel. Då er slik at ein unngår sanking av forgifta skjel. teknologane sitt førsteval. Kritikarane meinte at ein slik konstruksjon ville føra til redusert gjennomstrøyming i Salhus- Mange av dei fjorden. Dermed kunne det bli ei opp- som køyrer over hoping av – og lengre opphaldstid for – Nordhordlandsbrua, legg merke til at det brakkvassmassane innanfor brua.Over- er mykje ærfugl flatevatnet i desse fjordane er i utgangs- i sjøen kring brua. punktet svært lite salt, om lag 4 promille Årsaka er at blåskjel, innhald av salt er målt i Osterfjorden favorittkosten til (mai 2000). Sterkare fortynning kunne ærfuglane, veks fått store konsekvensar for økosystemet, på brupongtongane. mellom anna for livsvilkåra for blåskjel (Stein Mortensen) og oppdrettsfisk. Hyppigare islegging av fjorden vart òg spådd. Etter omfattande vurderingar konklu- derte ein med at desse verknadene truleg ikkje ville få særleg mykje å seia. Lokalt engasjement og politiske avvegingar førte likevel til at pongtongkonstruk- Nordhordlandsbrua sjonen vart vald. mot Osterfjorden. (Helge Sunde).