MAART 2016 - N MAART R . 1 Zihni Özdil Luchtmachtofficier wordt komt vredesactivist GroenLinks Onderwijsvrijheid prikkelt versterken GroenLinks 2 3 van de redactie Nederland gaat op 15 maart naar de stembus. Kort erna wordt duidelijk hoe de Tweede Kamer wordt samengesteld. 4 GroenLinks staat in de peilingen op winst. Maar de PVV ook. Interessant is de vraag in hoeverre politieke partijen die kie- zen voor solidariteit, duurzame ontwikkeling, vrede en men- EN senrechten samen een vuist kunnen maken. En zou bijvoor- beeld het CDA deze partijen aan een meerderheid kunnen en VERDER willen helpen? IN DIT NUMMER Historicus en opiniemaker Zihni Özdil lijkt als nummer 8 van GroenLinks verzekerd van een zetel in de Tweede Kamer. Hij is geïnteresseerd in religie en weet veel over culturele diversiteit. Reden genoeg voor een interview met hem. Hij zegt onder meer: ‘Ik ben grote fan van bepaalde Bijbeltek- sten, vooral in Jesaja, die spreken echt over economische gelijkheid. Er zijn veel bronteksten die je zo kunt rijmen met progressieve partijteksten van GroenLinks.’ Met God naar Deze uitspraak van Özdil sluit aan bij wat Noortje Blokhuis de stembus 6 als ‘Uitsmijter’ achterop dit blad aan de lezers meegeeft. Ze is voorzitter van DWARS, de jongerenorganisatie van Groen- Links. Voor haar biedt de Bijbel inspiratie voor linkse politiek. Bezieling van de Column ‘Ik weiger religie en de Bijbel over te laten aan rechtse poli- Margrietha Reinders tiek. En ik erken dat ik gekerstend ben, meer nog misschien linkse politiek 9 dan het gemiddelde GroenLinks-lid. En dat dit mij helpt om Zihni Özdil naar Tweede Kamer in een eerlijke, groene en vrije wereld te geloven.’ 7 Column Halima Özen 12 In zo’n wereld gelooft ook Assaf Yacobovitz. Deze voor- malige luchtmachtofficier in het Israëlische leger werkt nu samen met andere voormalig militairen én met Palestijnse Combatants ex-strijders in de vredesbeweging Combatants for Peace. Eind for Peace 13 maart presenteert hij in Den Haag de film Disturbing the peace tijdens het Movies that Matter festival. Onze redacteur Bas Roufs had een exclusief gesprek met hem. Vrijheid van onderwijs Vrijheid van onderwijs kan als onderwerp niet ontbreken in 13 10 deze editie. Binnen GroenLinks bestaan hierover diverse ideeën en gevoelens. Een amendement Commentaar bij het vaststellen van het verkiezingspro- 8 gramma tijdens het partijcongres in december, Hans Feddema 15 Religie leidde tot onduidelijkheid en rumoer. Voor Hand in Hand houdt GroenLinks is belangrijk dat segregatie Claudio Betti van wordt tegengegaan. Dat vraagt niet om voor Syrië Sant’Egidio 18 vrouwen afschaffing maar om herziening van onderwijsvrijheid. Zoals GroenLinks gevangen Tweede Kamerlid Rik Grashoff zegt: Colofon ‘Wij hebben nooit gepleit voor staats- en Onder Ogen 20 eenheidsworst op school en dat gaan we ook niet doen.’ Een andere Gaat Nederland kiezen voor verande- Wang 21 ring, gericht op solidariteit, duurzame ontwikkeling, vrede en mensenrechten? En uit welke politieke partijen bestaat straks Recensie en 16 onze nieuwe regering? Kunnen we blijven ge- cartoon 22 Halal- loven in een politiek vanuit empathie? Wat er ook gebeurt in Nederland en daarbuiten… De lifestyle Linker Wang blijft verhalen brengen van inspi- Fotoverhaal ratie, hoop en compassie. heeft Bob de Vries 23 Theo Brand, hoofdredacteur groene Uitsmijter MAART 2017 - NR. 1 Noortje Blokhuis 24 kant MAART 2017 - NR. 1 4 5 Zihni Özdil over diversiteit en religie Nummer 8 van GroenLinks citeert uit Bijbel en Koran Op de kandidatenlijst van GroenLinks voor val: Adam en Eva hebben gezondigd, Tolerantie ons laten. Die boodschap gaat er argumenten. In Nederland moet ik heel trots zijn als ik er bijvoorbeeld als de Tweede Kamer staan bekende en minder Jezus heeft voor ons geleden, maar Een belangrijk thema in zijn werk is niet in bij PVV-ers en niet bij Turkse- mijn afkomst verdedigen als ik debat- Kamerlid in zou slagen om de pil weer bekende namen. Een van de nieuwe kandi- door de fouten van Adam en Eva diversiteit. Hij schreef in Nederland Nederlanders.’ teer over economie of zorg.’ terug in de basisdekking te krijgen. Of moeten wij nog steeds lijden.’ Maar mijn vaderland over de historische Als oorzaak noemt Özdil de situatie het eigen risico voor bijstandsmoe- daat-Kamerleden is Zihni Özdil. De Linker dat strookt voor mij niet met rechts- wortels van uitsluiting in Nederland waarbij buitenlandse, bijvoorbeeld Tweede Kamer ders afschaffen. Tien jaar geleden zou Wang sprak met hem over religie, diversiteit gelijkheid. Dus toen was het voor mij en beschrijft dat in Nederland ‘de an- Turkse, scholen, internaten en cultu- Als student was Özdil al politiek ik zeggen ‘het is revolutie of niks’. en politieke ambitie. meteen afgelopen, er is geen God. En der’ wel wordt getolereerd, maar niet rele centra hun eigen beleid voerden, betrokken en deed hij mee in grote Maar nu weet ik dat ook dit heel sindsdien is het zo gebleven.’ geaccepteerd. In een nieuwe verzui- los van de Nederlandse samenleving. demonstraties zoals tegen de Irak- waardevol is.’ Yfke Nawijn ling leven mensen langs elkaar heen. ‘Vind je het dan gek dat ze zo denken. oorlog. ‘Mijn ambitie was politicus te Een belangrijk onderwerp vindt hij de Religie Zogenaamd autochtone Nederlanders Ik ben een optimist, ik geloof dat we worden, maar ik werd zo cynisch, het bewustwording van institutioneel ra- ‘Op mijn zestiende, in de vierde klas Tegelijkertijd heeft religie Özdils blijven zogenaamde allochtonen niet het kunnen veranderen, maar dat was allemaal blablabla, dus ik wilde cisme in de samenleving. Het onder- van het gymnasium, ben ik atheïst ge- bijzondere interesse, als één van als Nederlander zien. moet echt via debat en bewustwor- het via het maatschappelijk debat wijssysteem en de basisschoolboeken worden,’ begint Özdil, ‘ik moest toen de meest fascinerende menselijke Özdil geeft een voorbeeld: ‘Ik doceer ding, dat kan lang duren.’ proberen. Ik wilde schrijver-columnist geven een te eenzijdig beeld van de voor aardrijkskunde een werkstuk uitingen ooit. ‘Ik ben grote fan van be- en schrijf over economische ongelijk- Özdil studeerde een jaar in de worden en mijn academische kennis geschiedenis. Ook is Özdil tegen ge- maken en ik wilde iets doen met kin- paalde Bijbelteksten, vooral in Jesaja, heid, over klimaatverandering, over de Verenigde Staten en ontdekte dat de zo uitdragen. Bij mij is het politieke segregeerde scholen. ‘Als je mensen derrechten. In Unicefcijfers ontdekte die spreken echt over economische gezondheidszorg. Maar tv- en radiore- burgerschapsbeweging daar tot een vuur weer gaan branden dankzij vanaf de peuterschool samenbrengt ik dat er wereldwijd gemiddeld twin- gelijkheid. Er zijn veel bronteksten die dacties bellen bijna nooit iemand die andere situatie leidde. Hoewel ook Jesse Klaver. Toen hij Thomas Piketty met mensen die er anders uitzien, is tigduizend kinderen per dag sterven je zo kunt rijmen met progressieve Özdil heet over de zorg in Nederland, daar racisme is, staat identiteit niet naar de Tweede Kamer haalde, ging de kans vrij nihil dat ze mensen op aan voorkombare dingen zoals dorst, partijteksten van GroenLinks nu, of dat doen ze niet bewust maar zo gaat ter discussie. ‘Inwoners van buiten- het zonder mitsen en maren om de etniciteit of huidskleur gaan beoor- honger, simpele ziektes. Élke dag de PPR en EVP vroeger. Ik ben ook fan het. Dat doorbreken dat is diversiteit.’ landse afkomst voelen zich in de economische ongelijkheid. Hij heeft delen worden. Als we dat doorzetten, opnieuw, vandaag nog steeds. Ik lag van de bevrijdingstheologie in Latijns- Ook andersom speelt het: mensen eerste plaats Amerikaan, hun erfgoed het op de agenda gezet. Vanaf de dan zijn we binnen een generatie klaar er echt wakker van.’ Amerika in de jaren tachtig. En in de met een migratie-achtergrond zien vult hun Amerikaanse identiteit aan zijlijn roepen als columnist is relatief met elkaar op afkomst aanspreken ‘Ik kom uit een seculier islamitisch ge- in plaats van andersom. Dat was voor makkelijk, ik wilde de handen weer uit in Nederland. Het gaat erom dat we Zihni Özdil zin, hoefde niet te vasten of te bidden mij een eyeopener. Dat betekent niet de mouwen steken.’ goed naar elkaar luisteren en elkaar spreekt tijdens een maar kreeg het geloof wel mee. In de dat alle problemen opgelost zijn, maar Als Kamerlid wil Özdil concrete op inhoud aanspreken. Ik denk dat het bijeenkomst in Islam is God almachtig en alwetend, ‘Jesaja spreekt echt over in ieder geval dat burgerschap niet dingen bereiken wat betreft gelijke kan, maar we moeten het wel doen Nijmegen. Foto: hoe kon Hij dit laten gebeuren? Die meer op tafel ligt, ze debatteren over kansen in de samenleving. ‘Ik zou vanuit de politiek.’ Kjell Postema. vraag stelde ik aan mijn ouders en economische gelijkheid’ zij zeiden: ‘Volgens de Islam is deze wereld een soort examen, als je hier ondanks alle ellende blijft geloven en Koran staat bijvoorbeeld ‘een mens zich vaak niet als Nederlander. ‘Door het goede blijft doen dan komt de be- doden is net zo als de hele mensheid jonge Turkse-Nederlanders die hier in loning in het hiernamaals’. Ik kon dat vermoorden’. Prachtige teksten, maar Nederland geboren en getogen zijn, niet geloven; is God een soort sadist? tegelijkertijd staan er ook hele wrede word ik als verrader gezien omdat ik In onze witte straat in Rotterdam- teksten in Bijbel en Koran over het do- me als Nederlandse kandidaat-Kamer- zuid woonde één familie die wél met den van mensen. Het gevaar is instru- lid voor GroenLinks profileer.’ ons omging, een gereformeerd gezin mentalisme, dat je eruit pikt wat jou Volgens Özdil komt dit doordat in waarvan één van de zoons mijn beste past. Dat zie je vooral bij fundamen- Nederland het burgerschap niet vriend was. Ik ging wel eens voor de talisten. Maar gelukkig zijn de meeste geïnternaliseerd is: ‘Niet bij de leukheid met hen mee naar de kerk.