Greenport Duin - en Bollenstreek Greenport Duin - en Bollenstreek Bloembollenteelt Drieluik en vaste planten Deze clusters vormen een economisch In de Duin- en Bollenstreek ligt zo’n 2700 hectare drieluik, met daaromheen een bollengrond. Dat is 10% van het totale Nederlandse indrukwekkend aantal toeleverende en productieareaal van bloembollen. Dat lijkt beschei- dienstverlenende bedrijven. den maar de percentages verschillen per soort. In de De Greenport Duin- en Bollenstreek omvat Duin- en Bollenstreek wordt 30% van de narcissen productie, veredeling, vermeerdering, geteeld en maar liefst 43% van de Nederlandse handel, marketing, logistiek, transport, hyacintenteelt vindt plaats in het gebied. Hyacinten innovatie, onderzoek, technologie, groeien het best op deze kalkrijke zandgronden. keuringsdiensten en onderwijs. Daarom zijn de bollengronden in de Duin- en Veel bedrijven in de regio zijn als Bollenstreek onvervangbaar. toeleverancier, afnemer of op een andere De Duin- en Bollenstreek vormt het kenniscentrum manier economisch verbonden met de van de bloembollenproductie- en handel. sierteeltcluster. Voorbeelden daarvan zijn Het niveau van vakmanschap, kennis en onderzoek is de verpakkingsindustrie, uitzendbureaus, de hoog en er is een sterke internationale oriëntatie. Greenport Duin- en Bollenstreek transportsector, loonbedrijven, aannemers, adviesbureaus en de horeca. uniek vanwege drie clusters De Greenport Duin- en Bollenstreek is niet alleen een economisch gebied van De Greenport Duin- en Bollenstreek is net als de andere vier greenports door het Kabinet aangewezen om betekenis, maar heeft ook een aantrekkelijk de economische kracht van de Nederlandse tuinbouw verder te vergroten. en wereldberoemd landschap. De bloeiende De Greenport Duin- en Bollenstreek onderscheidt zich van de andere vier Greenports. Hier vinden we niet bollenvelden zijn de bepalende factor één, maar drie economische clusters, die nauw met elkaar zijn verbonden en die elkaar versterken: achter het internationale voorjaarstoerisme. Daarom werkt de Duin- en Bollenstreek aan • de bloembollencluster versterking van haar economische én • de bloemen- en plantencluster landschappelijke positie. Bedrijfsleven en • de toeristische cluster overheid werken al jaren samen aan een duurzame, letterlijk en figuurlijk bloeiende Duin- en Bollenstreek. Het Pact en Offensief van Teylingen zijn daar het tastbare bewijs van. Toekomst van de bloembollenteelt De productie in de Bollenstreek kenmerkt zich door Een vitale economie in een vitaal een relatieve kleinschaligheid, hoewel ook hier de landschap, dat is de ambitie. schaalvergroting in volle gang is. De grotere kweke- Wat die inhoudt en wat daarvoor rijen hebben in de Duin- en Bollenstreek een goede nodig is, kunt u lezen toekomst. in deze brochure. • De rentabiliteit van de bloembollenkwekerijen in Met de status als Greenport kan de de Duin- en Bollenstreek steekt gunstig af bij die Duin- en Bollenstreek deze ambities elders in Nederland. waarmaken. • Opvolging in deze bedrijven is geen probleem; de volgende generatie is bovendien beter geschoold. • De (financiële) kracht zit met name bij de hyacintenkwekers. Dat zijn de grotere kwekerij- bedrijven, die in staat zijn kleinere onrendabele bedrijven op te kopen. • De gemiddelde bedrijfsgrootte bedraagt (afhankelijk van het bedrijfstype) tussen de 20 en 30 hectare. 2 3 Greenport Duin - en Bollenstreek Herstructurering en Glastuinbouw ontwikkeling van de Bollenstreek en bloementeelt Daarom is herstructurering en verdere ontwikkeling van de Bollenstreek noodzakelijk. Dit dient te gebeuren op basis van een herstructurerings- en ontwikkelingsplan. Dit plan Er is een duidelijke relatie tussen de bolbloementeelt en -handel en omvat ten minste de volgende elementen: de teelt en handel in snijbloemen en planten. Het bloemen- en plantencluster bevindt zich hoofdzakelijk in Rijnsburg en • Een onderzoek naar de landbouwstructuur: analyse van de agrarische sector, in beeld Valkenburg (gemeente Katwijk), in de nabijheid van de Rijnsburgse brengen van de externe bedrijfsstructuur, toekomstige ontwikkeling van de landbouw, veiling. Daarnaast bevinden zich productieconcentraties in Lisse kansen voor structuurverbetering. (Rooversbroekpolder) en in Noordwijkerhout, zowel onder glas als • Onderzoek naar de kwaliteit als bollengrond van de verschillende gebieden in de regio. in de volle grond. • Ontwikkeling van het landschap, dat toeristisch nog aantrekkelijker moet worden en Bollencluster en bloemencluster vormen twee bedrijfskolommen waarin een moderne bedrijfsuitoefening mogelijk blijft. met een sterke onderlinge samenhang: een unieke combinatie. De • De mogelijke opzet van een grondbank, zodat posities worden verworven waarmee de bollencluster is de leverancier van het uitgangsmateriaal voor de bollencluster kan worden versterkt. bloemproductie, terwijl de bloemen hun weg vinden via de veiling en het omliggende handelscomplex. De ontwikkeling van duurzame glastuinbouw Binnen de glastuinbouw verloopt de schaalvergroting in snel tempo. Dit komt voort uit kostprijsoverwegingen en uit de behoefte aan grotere hoeveelheden product bij afne- mers. Het aantal productiebedrijven in de regio neemt weliswaar af, maar er is een aantal ster- ke, gezonde bedrijven overgebleven, met een forse mate van binding aan de streek en met een sterke ontwikkelingsdynamiek. Handel en export Naast de productie is een omvangrijk handelspotentieel geconcentreerd in en nabij de bloemenveiling FloraHolland Rijnsburg. De gezamenlijke productiewaarde van de veiling en de producenten van snijbloemen en planten bedraagt 326 miljoen euro. Met een handelsomzet van 785 miljoen euro en een exportwaarde van 850 miljoen euro Handel en speelt de Rijnsburgse sierteeltcluster een belangrijke economische rol. Ook hier is veelal sprake van schaalvergroting en van gezonde, zich sterk ontwikkelende export bedrijven. In de Duin- en Bollenstreek zijn van oudsher de internationale bloembollenhandel en export geconcentreerd. Dat heeft alles te maken met de nabijheid van de productie- gebieden en de mainports Rotterdam en Schiphol. De handels- en exportbedrijven in de Duin- en Bollenstreek verzorgen maar liefst 80% van de wereldhandel in bloembollen. De handelsomzet bedraagt 550 miljoen euro en de exportwaarde 415 miljoen euro. Ook binnen de bloembollenhandelsbedrijven doet zich schaalvergroting voor en ook hier is een herstructurering noodzakelijk. Daarbij moet rekening worden gehouden met de volgende zaken: • onderzoek naar de toekomstperspectieven en toekomstige ruimtevraag van de handels- en exportbedrijven; • creëren van uitbreidings- of hervestigingsmogelijkheden voor expanderende bollenhandelsbedrijven; • relatie van de vestigingsplaats met verkeersproblematiek, infrastructuur en logistiek. 4 5 Greenport Duin - en Bollenstreek Versterking glastuinbouw noodzakelijk Op een aantal punten is versterking van de bloemen- en plantencluster gewenst: • Behoud en versterking van het tuinbouwgebied Kloosterschuur/Trappenberg en reconstructie van de oude tuinbouwgebieden in dit gebied. • Een duurzame status voor het tuinbouwgebied Zijlhoek/De Woerd in Valkenburg, tevens reconstructie en inpassing van De Woerd, in relatie tot het voormalig vliegkamp Valkenburg. • Behoud van de status van de Rooversbroekpolder in Lisse als duurzaam tuinbouw- gebied, tenminste met behoud van het bestaande areaal glas. • Het Rijnsburgse veilingcomplex wordt tot de lijnen van de huidige bestemmingsplannen uitgebouwd, om handelsbedrijven voldoende te kunnen blijven accommoderen. • Er komt een samenhangende toekomstvisie op de ontwikkeling van glastuinbouw in Holland Rijnland. Greenport Duin- en Bollenstreek in cijfers Toerisme en recreatie De Greenport Duin- en Bollenstreek huisvest een vitale economie in een vitaal landschap. Aantal bedrijven Areaal Het landschap met de bollenvelden is niet alleen een economisch productiegebied, Bloembollenteelt 339 bedrijven 2700 ha maar biedt ook de belangrijkste voorwaarde voor een bloeiende toeristische bedrijfstak. Dat maakt de Greenport Duin- en Bollenstreek zo bijzonder. Bloembollenbroeierij 289 bedrijven - Toerisme en recreatie in de Duin- en Bollenstreek worden gekenmerkt door: Boomkwekerij en vaste planten 127 bedrijven 204 ha Snijbloementeelt 300 bedrijven 128 ha • voorjaartoerisme naar de bollenvelden Glastuinbouw 414 bedrijven 385 ha • trekkers als Keukenhof en het Bloemencorso • kusttoerisme in de badplaatsen Noordwijk en Katwijk Pot- en perkplanten 40 bedrijven 24 ha • congrestoerisme in Noordwijk, Noordwijkerhout en Leiden • cultuur en historie in Leiden, Haarlem, Amsterdam en Den Haag € • historische dorpen, erfgoed van de bollencultuur, kastelen en landgoederen Cluster Handelsomzet Exportwaarde Werkgelegenheid • dagrecreatie en verblijfstoerisme naar strand en duinen in euro in euro in arbeidsjaareenheden Bloembollen 550 miljoen 415 miljoen 2000 Kansen voor toerisme en recreatie Glastuinbouw 785 miljoen 850 miljoen 10.000 Toerisme 327 miljoen euro 4100 aan bestedingen • ontwikkeling van kortverblijfs- en jaarrond toerisme; behoud van congrestoerisme • ontwikkeling van een toeristisch centrum bij de Keukenhof • behoud en versterking van het karakteristieke bollenlandschap Bloemencorso Bollenstreek 1.200.000 bezoekers • ontwikkeling van een aantrekkelijk open landschap door het verwijderen en uitplaat- Bloemencorso Rijnsburg 200.000 bezoekers sen van ontsierende elementen uit het landschap (kassen, leegstaande loodsen) • herstel van karakteristieke landschapselementen Keukenhof 700.000 bezoekers • uitbreiding