Notes du mont Royal www.notesdumontroyal.com 쐰 Cette œuvre est hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres FINAEI DELPH-INATIS, REGII MATHÉMATI: CARVM LVTETIAE PROFESSORIS, In fax priorcs libros Gcometricorurn clementorum Euclidis Megaréfis demOnfl’ratiog ncs,Rccèns auâæ,& cmcndatæzvnà cum ipfius Euclidis tcxtu græco,& interprctatione latina Bartholamæi Zambcrti Ve: neti.0mnia ad fidern gcomc: tricam,pcr cundé Oran: uum recogmta. ’8’ k, ROMA"08:0 n m °y A . .ëËÎÎÏî-YTETIAE PARISIÔRVM, Yar- Apud Simonem Colinæum. l 1521;!» fiuçîëï SCÏH . FCum PriuilegioI f4. 4.. Régis  RI. a Vircfiit vulncre Virtus. gênChriPci- -..---,--Q i . aniflÎmo ac po mais ’GALLIARVM REGI, FRANCISCO HVIVS nominis primo,Orontius Finæus Delphinas, S. D. Vm celebres illas 8C fidiflimas artes,Fran: cifce Rex inuiâifiimc, quæ folæ Mathe: ’ maticæ,hoc ei’r,difciplinæ meruerunt ad: , 1- A pellari , fub tuo fçliciprofiterer nomine: rares admodùm offendi (etiam’ in numes f rofa auditorü multitudine) qui faris fido in ac liberali animo,tam vrile ac iucundum Ë. - philofophandi genus,à limine (vt aiunt) falutare,ne dicam ad illius peuctralia, pes nitiora’q; fecreta , peruenire dignarentur. Cuius adcô miferæ ac deplorandæ infçlicitatis radie-e" ex c02m3Ximè P111: lulare vel facilè percepi : quèd fine inclemcntia tëporis , fine parentum 8c prçceptorum incuria,Geometricç nufquàm prægufiaucrint elemen: ta.fine quorum præuîa,aç exaâa cognitione : omnis prorfus , nedum Mathematica , negatur philofophia; Perfcrutatur cnim Geometria continuæ,8( prout immobilis efflquantitatis accidentiaznempe magni: tudinum, 8c figurarum rationes,aflë&iones item, pofitionéfque diners (as: multiformia ipfarum difcrimina fabrili-admodùm examine difcu: tiendo.Exordium præterea fumigà pet fefe,& vulgo notis principi 13.86 potilÏimis Dialeâices innixa præccptis, ac colleâa fyllogifmiszad pri: ma demonfizra’tionum infurgit demeura. à quibus pet mediorum ors dinem dilèurrendo,atque fimplicia compofitis , 8: compofita fim licis bus comparando,progreditur ad vltima:ad propria tandem finguîa res I foluendo principia. Quanquàm infuper circa intelleôtilia 85 abi’rraéta, quemadmodùm se diuina verfetur philofophia:fe11filia ramé & ipfi mas teriæ fubieéta,veluti phyfica ratiocinatio, fimul attingere comperitur. Et proinde fit, vr nulla difciplina certior exifiat Geometria: vel quæ i tout»! a file RoMA’kË- illam antiquitatis dignitate præcellat . Nulla etiam quæ vires ingenij "on: tamile magis foueat, augeat, locupletétque : vel quæ ingenium ipfum ad pus riora fiudia, omniümque ingenuarum adinuentionû excogitationem, adeô facile reddat,ac fuaate ’natura prope’fum.Adde quôd vfui,8c com: mode generis humani p urimùm cedit.Hinc præclara illa 8e toti Orbi décora liberalium artiû facultas,cæterarû mater 8: alumna,ad veterum p.111 l. "’È’m" au; 7 e a1Ie. philofophorum imitationé’ , prudériflimafanciuitinflitutioneme quif; pian: in doâorum, fe’uÇvt vocantDmaîif’trorum admittatur ordinem, ni cû cçteris philofophici difcurfus aut oribus, fez priores libros geo: metricorum’elementorum Euclidis faltem audiuerit. quafi ignoratis Geometriæ rudimentis,ad ceteras difciplinas præclufa videatur elfe via. C uius rei vefiigia,Parifiëfis adhuc obferuat academia.Qgi enim ad lau: ream adfpirant philofophicam: iureiurando profitentur arétiflimofefe prænominatos Euclidis libros audiuiile.An veto illius elementa,multis ab hinc annis,quue ad noflra viderintCne dicam intellexerint)tempo: ra (paucis forfitan exceptis,quos æquus amauit lupiter) nô aufim ho: ’ nef’tè confiteri.Nouerunt enim finguli,etiam exterizquibus deliramens e ris non morio fœcundiiÏima iuuenum ingenia haâenus torièrint,ac pe: nè dixerim deprauarint pfèudophilofophi,verumetiam omnem bonam extinxerint eruditionem. Redit tamen fuus fingulis honos,fuaque di: gnitas: a in prif’tinum illum difeiplinarum fplendoremCreieâis barba: ris,ac fophifi’icis nugisDPaulatim cunâa reduci confpicimus. quue tuo in primis fauore,ac liberali fuccurrëte munificëtia,Princeps humaniflî: me: qui primus inter maiores taos , non fine magna tui nominîs ac dis Ignitatis propagationcfl incomparabili Reipu.commodo,bonarum li: terarum fiudia fouere cœ if’ti , 8c publicis augere profefforibus . Inter quos , me liberaliurn Mat ematicarum interpretem in primis inititui: flirôé præter decretum fiipendium, labarum meorum rationem te tans dem habiturû fœpius es pollicitus. Vt igitur pro mea virili parte , tum erga munificentiam tuam,tum erga ipfam Rempub.debito fungar cf: ficio,ôc præter pnblicas leâ’iones , al’iquod hominis vefiigium,in fidele tuæ liberalitatis 8c clementiæ tefi’imonium, pollens relinquam, vtque viam ad grauiora ijs fimul aperiam , qui mathematici fieri, hoc cit, ali: quid fcire defiderant: côfcripferam nuper in (ex (quos paulo antè dixi) libros Euclidis,commentaria admodùm vrilia, clariflimafque propofi: tionum demonflrationes, &fub nomine,aufpici6quev tuo fçliciffimo tandé ædideram.Qgæ à fiudiofa iuuenture,non fine magne eruditionis incremento,fic auidè recepta fueruntzvt iam dif’tributa fiat primæ ædi: tionis exemplaria. anpropter ipfas demonfirationes denuô recogno: ui, 8c emendaui, atq; ad eam perduxi fidelitatis rationem: vt Omni vel acceflione,vel detraâione,in pofierum carere facile poilint . ans rut: fum fub tuo nomme 81 aufpicio,in publicum redire conceffi.Reliquum cit igitur , vt hofce labores nofiros liberaliter fufcipere :.& tui Orontij tandem meminiile non graueris. Vale Regum decus,& literarum refus gium vnicum. Ex Lutetia Parifiorum,menfe Oâobri, Anno’Chrifi-i M. D. X X X V I: Et rurfus menfe Augufio, M. D. X L I I I I. hIDEM ÔRONTIVS AI) CANDIDVMÜ quenque,ac fiudiofum Lec’torem. v - Ecognouimus tandem,candide ac [ludiofi Leïlor, fr non fine ma: 1 gna rerumgeometricarum acceflione adauximus ô emendauimus, -» g æclitasfii erioribus annis in [ex prions libros elementorum Eucli- Ï dis,difciplinarum omnium facile ianitoris, demonflrationes : V712: à cum ipfius Euclidis contextugrecofiiis lacis infirmé interPreta- tione Latina Bartbolomæi Zamberti Veneti,9uam vbigewnetri- cum wifi: efl offendere , ca qua decet :modejliafideliter emendauimus. In mimis itague diflinitiones ipfiufluæ durioris,îuàm iuuenum captas expofceret,PIerunque Vides bantur interpretationis g Potijfimum li ri quina ) qua Potuimus elucidauimusfacilitate, a au; cætera principiorum gazera, à quibus Imiuerfiz problematum at ue tbeorematum multitudo conjurgit, infimm re egimus harmonium. Ipfinum pan?) t eorematum (11’un moblematumfubtiles diflicile’fque demonflrationes , tali artyidqadeâque ordinato ac fa- cili difiurfic confiripfimus, En conuincentibus probauimusfillogifmimmultis tum in me- lius commutatis,tum recens adinuentis:nullz’filue,præter ca quæ in if]; mutinent!" Bali: deJubrogatis principijswt nemofuturusjïtqui legendofmul "on Valt’dt intellçgmfluz’: que minimum addere ’verbum abfiîue temeritate,aut detraberefine iaïfura Poflît.Adde qui»! ipfarum demonflrationum [c ematafiuefijgurasmd rigorem artisfiu literæ,ProPria. manu depinximuszqub finis ex omni parte buic aborifaceremus. Primo itaç libr’oclef- feribütur triangula,lineæ,anguli,paralleli,necnô’ quadrata C1 Parallelocîramma tum inui- cem tum ipfis comparata triangulis . Secundo, gnomon atque reflangu un: di initur a- rallelogrammumzlinearum infuPer tumfifiarumtum cmtinnflarum adinuicem paella- tes:boc dl, ex ipfis lineis, ac earundem figmentis reficltantium quadratorum Ë: reËlili. neorum qualitates edocentur . Tertio autem,circulorum perfirutantur infieïfionesmtque reïlarum in circulofiibtenjîzrum , ô ipjbrum angulorum tum ad centrum tum ad circuli circunferentiam confiflentium difirimina.anrto Porrb libro,ipfius trianguli dein regu: larium aliquot figurarum infiriptiones, atque circunfiriptiones cum ipfi oflenduntur cir: culo.QIiinto,magnitudinum rationes atqueProportioneSÇquæ totius artis eometricævi- dentur elfe tbefizurusy’n Vniueificm difiutiuntur.Sexto Jeniaue libro, pafâlfiinitam ra- tionum compofitionemJinearum proportionalium inuentiones,rationes item atquepropor- tionesfigurarum , mirabili refiluuntur art9ïcio. uæ quidam omniaIyllogifmisJum à caujis,tum ab infieïlionibusfiimptis(quæfidem âcre Poflunt)fiio demonjlrâtur ordi- ne.IncePit igitur Euclide: a triangulis,ë angulis, atque lineis reflisqnopterea uàd res flilinearumfigurarum Prima efl trilatera,in quant cæteræ reflilineæfiguræ refiluuntur. Pertes injuPerlaterum ET angulorum diuerfam babitudinem, earunclem reËiiIinearum - gurarum attenduntur,confiderantûrve difcrimina. Et Proinde liber primus, Vniunfiz ior eflficundoJecundus tertio, tertius quartofr deinceps ita de cæteris . N ec alienum Velu): au; x Cui- bos [Ex li habeas iudicium , de Propriisfingulorum librorum diffinitionibus. Hos autemfex Prions bras [corficm adulent ouïs libros,ad continuà’jjaeïiantes quantitatemJeorfiim de induflria collibuit exponere.Nem- tins. 12e in grattant tum auditorum noflrorum,atque profejflirum artium liberalium,noflræ Po.- tijfimiim Academiæ Parifienfis , qui cofilem libros fuis tenentur intenpretari difiipulis: tum etiam ab ipjbrum difcipulorum non afinrnandam vtilitatem. Poteruntjïquidem ea- rundemfex librorum adminicule, Viam fibi ad Vniuerfam arare Pbilofipbiamqîræcipuè Ariflotelicam,quæ geometricum præfiipponerewdetur au itorem.bincfit,’vt iis qui Geo- metriam ignorant,fi4bobfcurus diflicilz’jque rideatur Arifloteles.thantum iËitur Publi- cæfludentium confuluerimus ytilitati,quàm longè præterea cæteros omnes ac in parte fitperauerimusmonfacilè perficadebitur ambituyïs illis êîmniflimis rabulis ac Pernitio-