FEDERALNO MINISTARSTVO PROSTORNOG UREĐENJA PROSTORNI PLAN FEDERACIJE BOSNE I HERCEGOVINE ZA PERIOD 2008.-2028.GODINE ZAŠTITA I UNAPREĐENJE OKOLIŠA NOSILAC PRIPREME PLANA: FEDERALNO MINISTARSTVO PROSTORNOG UREĐENJA NOSILAC IZRADE PLANA: URBANISTIČKI ZAVOD BiH SARAJEVO ECO-PLAN MOSTAR IPSA INSTITUT SARAJEVO SARAJEVO, MOSTAR, august/kolovoz 2012 g. ZAŠTITA I UNAPREĐENJE OKOLIŠA Prof.dr. Aleksandar Knežević ........................._______________________ Jasmina Čomić, dipl.ing.kem..........................________________________ Ismar Jamaković, dipl.ing maš........................________________________ Andrea Marković, dipl.ing.kem.teh................________________________ SADRŽAJ : 1. SPRIJEČAVANJE NEGATIVNIH UTJECAJA NA OKOLIŠ ............................................... 7 1.1. UNAPREĐENJE PRAVNOG OKVIRA KROZ PRIBLIŽAVANJE STANDARDIMA OKOLIŠA EU S CILJEM POSTIZANJA ZAŠTITE ZDRAVLJA LJUDI I OKOLIŠA I ODRŽIVOG UPRAVLJANJA OKOLIŠEM ......... 7 1.2. DECENTRALIZIRANA I EFIKASNA OKOLIŠNA ADMINISTRACIJA SPOSOBNA ODGOVORITI ZAHTJEVIMA ZA ČLANSTVOM U EU ........................................................................................... 8 1.3. ZAŠTITA BIODIVERZITETA I GEODIVERZITETA FBIH KROZ USPOSTAVU I JAČANJE INSTITUCIONALNOG OKVIRA ZA REALIZACIJU EFIKASNIH MJERA ............................................. 9 1.4. ODRŽIVA UPOTREBU PRIRODNIH RESURSA ........................................................................... 10 1.5. RAVNOPRAVNA RASPODJELA DOBITI OD PRIRODNIH RESURSA (BIOLOŠKE I GEOLOŠKE RAZNOLIKOSTI) ........................................................................................................................ 11 1.6. SMANJENJE PRITISAKA NA BIOLOŠKU I GEOLOŠKU RAZNOLIKOST FEDERACIJE BIH ........... 11 1.7. USPOSTAVA FINANSIJSKIH MEHANIZAMA ZA ODRŽIVO UPRAVLJANJE BIOLOŠKOM I GEOLOŠKOM RAZNOLIKOŠĆU ................................................................................................... 12 1.8. STVARANJE OSNOVE ZA SKLADAN I PROSTORNO URAVNOTEŽEN SOCIO-EKONOMSKI RAZVOJ .............................................................................................................................................. 12 1.9. MINIMIZIRANJE/OTKLANJANJE RIZIKA PO LJUDSKO ZDRAVLJE, BIODIVERZITET, PRIRODNO I GRADITELJSKO NASLIJEĐE ....................................................................................................... 13 1.10. SENZIBILIZIRANJE I JAČANJE KAPACITETA LOKALNE I EKSPERTSKE ZAJEDNICE .................. 14 1.11. OGRANIČENJE EMISIJE U ZRAK .............................................................................................. 14 1.12. UPRAVLJANJE KVALITETOM ZRAKA ..................................................................................... 15 1.13. UNAPREĐENJE KORIŠTENJA ENERGIJE .................................................................................. 16 1.14. KOMUNALNI OTPAD .............................................................................................................. 17 1.15. OTPAD IZ INDUSTRIJE ............................................................................................................ 18 1.15.1. Saniranje postojeće površine pod neadekvatno odloženim otpadom (opasni i neopasni otpad) ............................................................................................................................ 19 1.15.2. Uspostavljanje kapaciteta za adekvatno zbrinjavanje opasnog otpada ......................... 20 1.15.3. Uspostaviljanje deponija inertnog (građevinskog i sl) otpada ...................................... 20 1.15.4. Povećati ukupni procent adekvatnog zbrinjavanja otpada i procent adekvatnog zbrinjavanja opasnog otpada ......................................................................................... 21 1.16. SPECIFIČNI TOKOVI OTPADA ................................................................................................. 21 1.17. OTPAD IZ POLJOPRIVREDE I ŠUMARSTVA .............................................................................. 22 1.18. OTPAD IZ STOČARSTVA I KLAONICA ..................................................................................... 24 1.19. MEDICINSKI OTPAD I OTPAD IZ VETERINARSKIH USTANOVA ................................................ 25 1.20. PROVEDBA SISTEMA KROZ PRAVNI, INSTITUCIONALNI I EKONOMSKI OKVIR ....................... 26 1.21. INFORMACIONI SISTEM UPRAVLJANJA OTPADOM ................................................................. 28 2. MJERE ZAŠTITE OD ZAGAĐIVANJA VODE, VAZDUHA I TLA .................................. 29 2.1. IZGRADNJA PLANIRANE CESTOVNE INFRASTRUKTURE - MREŽE AUTCESTA, BRZIH CESTA I MAGISTRALNIH CESTA ............................................................................................................. 29 2.1.1. MJERE ZAŠTITE OD BUKE .................................................................................................. 31 2.1.2. MJERE KOD PEJZAŽNOG UREĐANJA .................................................................................. 31 2.1.2.1. MJERE ZAŠTITE PEJZAŽA U FAZI PRIPREME ZAHVATA ...................................................... 32 2.1.2.2. MJERE ZAŠTITE PEJZAŽA TOKOM GRADNJE ...................................................................... 33 2.1.2.3. MJERE ZAŠTITE PEJZAŽA NAKON IZGRADNJE .................................................................... 34 2.1.3. MJERE U CILJU SMANJENJA KOLIČINA OTPADA KOJI NASTAJE .......................................... 34 2.1.4. STANOVNIŠTVO ................................................................................................................. 39 2.1.4.1. MJERE U FAZI GRADNJE ..................................................................................................... 39 2.1.4.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 40 2.1.5. ZRAK ................................................................................................................................. 41 2.1.5.1. MJERE U FAZI GRADNJE ..................................................................................................... 41 2.1.5.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 42 2.1.6. VODE ................................................................................................................................. 42 2.1.6.1. MJERE U TOKU IZGRADNJE ................................................................................................ 42 2.1.6.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 43 2.1.7. TLO .................................................................................................................................... 43 2.1.7.1. MJERE U TOKU IZGRADNJE ................................................................................................ 43 2.1.7.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 44 2.1.8. FLORA ............................................................................................................................... 44 2.1.8.1. MJERE U TOKU GRADNJE ................................................................................................... 44 2.1.8.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 46 2.1.9. KULTURNO HISTORIJSKO NASLJEĐE .................................................................................. 46 2.1.9.1. MJERE U TOKU GRADNJE ................................................................................................... 46 2.1.9.2. MJERE U TOKU EKSPLOATACIJE ........................................................................................ 47 2.1.10. ORGANIZACIJA GRADILIŠTA SA ASPEKTA ZAŠTITE OKOLIŠA ............................................ 47 2.1.10.1. MJERE OČUVANJA OKOLIŠA TOKOM IZVOĐENJA RADOVA ............................................ 47 2.1.10.2. MJERE ZAŠTITE NAKON IZGRADNJE .............................................................................. 48 2.2. HIDROENERGETSKA POSTROJENJA ............................................................................ 49 2.2.1. MJERE ZA UBLAŽAVANJE U TOKU IZGRADNJE .................................................................. 50 2.2.1.1. STANOVNIŠTVO ................................................................................................................. 50 2.2.1.2. ZRAK - KLIMA .................................................................................................................... 51 2.2.1.3. VODE - EKOSISTEM RIJEKE ................................................................................................ 52 2.2.1.4. ZEMLJIŠTE – OTPAD ........................................................................................................... 53 2.2.1.5. FLORA I FAUNA ................................................................................................................. 54 2.2.1.5.1. IHTIOFAUNA .................................................................................................................. 54 2.2.1.6. KULTURNO HISTORIJSKO NASLJEĐE I PEJZAŽ ................................................................... 54 2.2.1.7. BUKA I VIBRACIJE ............................................................................................................. 55 2.2.1.8. INFRASTRUKTURA