URZĄD GMINY CZORSZTYN Z SIEDZIBĄ W MANIOWACH PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY CZORSZTYN ZLECENIODAWCA: URZĄD GMINY CZORSZTYN z/s w Maniowach WYKONAWCA: Firma Usługowa „ BIO SKAN ” Jacek GRZYB ul. Cieplińskiego 38 31-429 Kraków tel./fax: (012)412-85-04 e-mail: [email protected] Kraków, maj 2009 GŁÓWNI AUTORZY : dr inż. Jacek Grzyb …………………………………….. Joanna Grzyb …………………………………….. 1 Autorzy pragną serdecznie podziękować pracownikom Urzędu Gminy w Czorsztynie za udostępnienie niezbędnych materiałów oraz czas poświęcony na pomoc w przygotowaniu niniejszego opracowania 2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP _______________________________________________________________________________ 6 1.1. WPROWADZENIE _____________________________________________________________________ 6 1.2. PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA _____________________________________________________ 6 1.3. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ______________________________________________________ 7 1.4. OKRES OBJĘTY PROGRAMEM ____________________________________________________________ 8 1.5. CEL I ZAKRES PROGRAMU _______________________________________________________________ 8 1.6. ZNACZENIE PROGRAMU DLA ROZWOJU GMINY _______________________________________________ 10 2. POLITYKA EKOLOGICZNA _____________________________________________________________ 11 2.1. ZASADY I CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA ___________________________________________ 11 2.1.1. Wprowadzenie _______________________________________________________________ 11 2.1.2. Zasady polityki ekologicznej państwa _____________________________________________ 12 2.1.3. Cele polityki ekologicznej państwa _______________________________________________ 12 2.1.3.1. Działania systemowe ______________________________________________________________ 12 2.1.3.2. Ochrona zasobów naturalnych ______________________________________________________ 13 2.1.3.3. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego ____________________________ 14 2.2. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ________________________________ 16 2.3. POWIATOWE PRIORYTETY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ______________________________________ 17 2.4. STRATEGIA ROZWOJU GMINY CZORSZTYN ____________________________________________________ 19 2.5. OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA __________________________________ 20 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY _____________________________________________________________ 21 3.1. POŁOŻENIE _________________________________________________________________________ 21 3.2. HISTORIA __________________________________________________________________________ 22 3.3. UŻYTKOWANIE TERENU ________________________________________________________________ 23 3.4. INFRASTRUKTURA ____________________________________________________________________ 23 3.4.1. Sieć komunikacyjna ____________________________________________________________ 23 3.4.2. Sieć gazowa i ciepłownicza ______________________________________________________ 24 3.4.3. Sieć energetyczna ______________________________________________________________ 25 3.4.4. Podmioty gospodarcze __________________________________________________________ 25 3.4.5. Rolnictwo ____________________________________________________________________ 26 3.5. GOSPODARKA ODPADAMI _______________________________________________________________ 26 3.6. SYTUACJA SPOŁECZNA , ZALUDNIENIE , RUCH NATURALNY LUDNOŚCI ___________________________________ 26 4. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA ________________________________________________________ 29 4.1. UKSZTAŁTOWANIE TERENU ______________________________________________________________ 29 4.2. WARUNKI KLIMATYCZNE ________________________________________________________________ 32 4.3. CHARAKTERYSTYKA POKRYWY GLEBOWEJ _____________________________________________________ 33 4.4. GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA ________________________________________________________ 35 4.4.1. Gospodarka wodna ____________________________________________________________ 35 4.4.2. Gospodarka ściekowa __________________________________________________________ 36 4.5. ZASOBY WODNE _____________________________________________________________________ 40 4.5.1. Wody powierzchniowe __________________________________________________________ 40 4.5.2. Wody podziemne ______________________________________________________________ 42 4.5.3. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych __________________________ 43 4.6. JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO _____________________________________________________ 45 4.7. LASY I ZADRZEWIENIA __________________________________________________________________ 50 4.8. ZASOBY NATURALNE __________________________________________________________________ 51 4.9. HAŁAS ____________________________________________________________________________ 51 4.10. FORMY OCHRONY PRZYRODY ____________________________________________________________ 53 4.10.1. Parki narodowe ______________________________________________________________ 53 4.10.2. Rezerwaty przyrody ___________________________________________________________ 55 3 4.10.3. Pomniki przyrody _____________________________________________________________ 56 4.10.4. Obszar chronionego krajobrazu _________________________________________________ 56 4.10.5. Obszar ochrony siedlisk projektu NATURA 2000 PLB 120008 - Pieniny___________________ 57 4.10.6. Ostoje przyrodnicze CORINE ____________________________________________________ 61 4.10.7. Propozycje poddania ochronie nowych terenów i obiektów ___________________________ 62 4.11. WALORY KULTUROWE I KRAJOZNAWCZE ____________________________________________________ 62 4.11.1. Zabytki _____________________________________________________________________ 62 4.11.2. Turystyka w Gminie ___________________________________________________________ 65 4.11.2.1. Szlaki górskie _____________________________________________________________________ 66 4.11.2.2. Trasy rowerowe __________________________________________________________________ 66 4.11.2.3. Szlak kajakowy ___________________________________________________________________ 67 4.11.2.4. Spływ tratwami na Dunajcu _________________________________________________________ 67 4.11.2.5. Szlaki do turystyki konnej ___________________________________________________________ 68 4.12. ANALIZA STRATEGICZNA MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWYCH GMINY CZORSZTYN _____________________________ 68 5. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA _______________________________________________________ 73 5.1. RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW NATURALNYCH ___________________________________________ 74 5.1.1. Racjonalizacja użytkowania wody _________________________________________________ 74 5.1.2. Zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji ____________________________ 74 5.1.3. Zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych ______________________________________________________________________ 75 5.2. OCHRONA GLEB _____________________________________________________________________ 76 5.3. OCHRONA WÓD I GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA _____________________________________________ 78 5.4. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ___________________________________________________ 80 5.4.1. Ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych _____________________________________ 81 5.4.2. Ograniczanie emisji ze źródeł komunalnych_________________________________________ 81 5.4.3. Ograniczanie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych ___________________________ 82 5.5. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU ________________________________________________________ 82 5.6. OCHRONA PRZED HAŁASEM ______________________________________________________________ 84 5.7. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM ____________________________________ 86 5.8. POWAŻNE AWARIE I ZAGROŻENIA NATURALNE _________________________________________________ 88 5.8.1. Poważne awarie _______________________________________________________________ 88 5.8.2. Zagrożenia naturalne ___________________________________________________________ 89 5.9. GOSPODARKA ODPADAMI _______________________________________________________________ 93 5.10. EDUKACJA EKOLOGICZNA ______________________________________________________________ 95 5.11. WŁĄCZANIE ASPEKTÓW EKOLOGICZNYCH DO POLITYK SEKTOROWYCH _________________________________ 99 6. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ____________________________________________ 101 6.1. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU _________________________________________________ 101 6.2. PROGRAM ZADAŃ , HARMONOGRAM , NAKŁADY I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU _____________________ 107 6.3. POSTULOWANY , DOCELOWY STAN ŚRODOWISKA W ROKU 2017 ____________________________________ 127 6.4. KOSZTY WDRAŻANIA _________________________________________________________________ 128 6.5. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ____________________________________________ 128 6.5.1. Uprawnienia samorządu w zakresie ochrony środowiska _____________________________ 128 6.5.2. Struktura zarządzania środowiskiem _____________________________________________ 129 6.5.3. Instrumenty służące do zarządzania środowiskiem __________________________________ 132 6.5.3.1. Instrumenty prawne _______________________________________________________________ 133 6.5.3.2. Instrumenty finansowe _____________________________________________________________ 134 6.5.3.3. Instrumenty społeczne _____________________________________________________________ 135 6.5.3.4. Instrumenty strukturalne ___________________________________________________________