LOBBYMEMO Onderwerp : Lobbymemo Van : Concernstaf Aan : SB Datum : 7 december 2020 • Tweede Kamer o Begroting VWS o Begroting OCW: Media o Begroting I&W: Water en wadden o Begroting Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (voortzetting) o Circulaire Economie o Begroting VWS: Sport en bewegen o Nationaal Groeifonds o Rondetafelgesprek Toeslagen o Klimaat en energie (2e termijn) o • Stemmingen • Eerste Kamer • Brussel • Parlementaire agenda de komende weken • Lange termijn plenaire vergadering Tweede Kamer Begroting VWS Op woensdag 2 en donderdag 3 december behandelde de Kamer de begroting van het ministerie van VWS met de ministers De Jonge en Van Ark en met staatssecretaris Blokhuis. Vanuit de VNG was tevoren aandacht gevraagd voor het abonnementstarief in de Wmo, voor maatschappelijk opvang, beschermd wonen en GGZ, voor Preventie, voor Wonen en Zorg en voor club- en buurthuizen en vrijwilligersorganisaties. Dit verslag richt zich vooral op deze onderwerpen, behalve de club- en buurthuizen omdat er niets over gezegd is. Aan het einde van het debat waren er 18 amendementen en 91 moties ingediend. Terwijl het debat gaande was werd het nieuws bekend dat 13 Zeeuwse gemeenten de jeugdbescherming en jeugdreclassering niet meer te laten uitvoeren door Intervence maar door drie andere gecertificeerde instellingen die al in Zeeland actief zijn. De vaste commissie VWS vroeg op donderdagochtend een brief over de kwestie van het kabinet, te ontvangen voor hervatting van het debat die middag. Die deadline werd niet gehaald. De brief, hier te vinden, kwam in de avond en er werd niet meer over Zeeland gesproken tijdens het debat. Inmiddels is duidelijk dat er op maandag 14 december een notaoverleg zal plaatsvinden van de vaste commissie VWS met staatssecretaris Blokhuis. Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag vng.nl 070 - 373 83 93 | [email protected] Abonnementstarief Het begrotingsdebat stond oorspronkelijke eerder gepland, maar werd uitgesteld omdat voorrang werd gegeven aan de coronadebatten waar minister De Jonge bij moest zijn. Daarmee werd het algemeen overleg over de Wmo op 11 november de eerste gelegenheid waar over het Abonnementstarief is gesproken. In dit begrotingsdebat werd er niet meer op teruggekomen, anders dan door Kerstens (PvdA). Hij noemde minister De Jonge een omgekeerde Robin Hood, door geld van de armen naar de rijken te leiden. Hij riep de minister op het abonnementstarief te schrappen, aan te passen of om gemeenten op een betere manier dan tot nu toe te compenseren. In zijn schriftelijke antwoord herhaalde minister De Jonge wat hij in zijn brief van 23 oktober had geschreven, namelijk dat gemeenten voldoende gecompenseerd zijn. Hij voegt daaraan toe: Tegelijkertijd stel ik ook vast dat gemeenten zich grote zorgen maken over de bredere financiële context waar zij zich momenteel in bevinden. Ik heb oog voor deze zorgen. Gemeenten en Rijk staan immers voor een gezamenlijke opgave. Mede op verzoek van (en samen met) de VNG wil ik daarom de komende periode, ten behoeve van een volgend kabinet, gezamenlijk maatregelen verkennen die bijdragen aan een betere sturing op de uitgaven in de Wmo. Maatschappelijke Opvang, Begeleid Wonen en GGZ Dik-Faber (CU) spreekt over domein overstijgende samenwerking in de zorg. Zij ziet dat er geld bespaard wordt in de Wet langdurige zorg (Wlz) en vindt dat dat overgeheveld kan worden naar gemeenten voor gebruik in de Wmo. Minister De Jonge deelt mee dat er vaker samengewerkt wordt door partijen om zorg en ondersteuning integraal en dichtbij huis te organiseren. Er worden experimenten met deze vorm van samenwerking gehouden, maar zulke experimenten kunnen niet uit de Wlz betaald worden; de wettelijke mogelijkheid daartoe ontbreekt. Daarom zorgt de minister voor compensatie van de meerkosten in zo’n experiment via de Wmo. Hij stuurt de Kamer voor de kerst een brief over de consultatie van een wetsvoorstel dat Wlz-uitvoerders in staat stelt om met gemeenten en zorgverzekeraars rechtmatig in initiatieven te investeren om zwaardere en duurdere zorg te voorkomen. Verder start hij over twee weken de consultatie over het discussiestuk ‘Zorg voor de toekomst’ en dat gaat o.a. over domein overstijgende samenwerking. De bevindingen van de consultatie zullen in de Contourennota worden verwerkt. Renkema (GL) vroeg aandacht voor de daklozenopvang. Dak- en thuislozen trekken vaak naar de grote steden. Hij wil dat de staatssecretaris er voor zorgt dat in de G4 de komende winter geen enkele dakloze op straat hoeft te slapen. Staatssecretaris Blokhuis schetst de hoofdlijn van het beleid: iedereen die volgens de Wmo in aanmerking komt voor een plek in de opvang, moet die plek ook daadwerkelijk krijgen. Mensen moeten zo kort mogelijk in de maatschappelijke opvang verblijven. Gemeenten zijn daar volop mee bezig. Blokhuis noemt voorbeelden uit Eindhoven, Rotterdam en Utrecht en roept gemeenten op die voorbeelden te volgen. Blokhuis meldt verder dat er ook ‘niet-rechthebbende’ daklozen zijn. Dat zijn illegalen en arbeidsmigranten. Voor hen is de nachtopvang niet bedoeld. Uit humanitair oogpunt heeft Blokhuis de gemeenten opgeroepen deze groep mensen toch toe laten vanwege coronamaatregelen (de oproep thuis te blijven) of vanwege de winterkou. Maar dat is het dan ook. Als gemeenten iedereen de hele winter willen toelaten, zullen ze dat zelf moeten betalen. Vereniging van Nederlandse Gemeenten 2/27 Laan (VVD) wilde weten wanneer het kabinet een totaalvisie op de GGZ presenteert. Renkema stelt vragen over het stimuleren van de samenwerking in de GGZ. Blokhuis is bezig met een visie op het zorglandschap GGZ; die wordt begin 2021 naar de Kamer gestuurd. Verder is hij druk bezig met de uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord. Met de visie wil hij verder kijken dan de horizon van het hoofdlijnenakkoord. Hij voert over de visie gesprekken met veel partijen, waaronder Zorgverzekeraars Nederland en de Nederlandse GGZ. De staatssecretaris vindt samenwerking essentieel om de uitdagingen waar de GGZ voor staat aan te gaan. Samenwerking binnen de huidige kaders is volop mogelijk. Hij noemt als voorbeeld de transfertafels die in verschillende regio’s van start zijn gegaan om te komen tot vermindering van wachttijden. In het kader van het Hoofdlijnenakkoord overlegt Blokhuis met de partners in het veld over verdere versterking van de samenwerking. Voor de lange termijn zal hij in zijn visie op het zorglandschap expliciet aandacht besteden aan versterking van de samenwerking binnen de GGZ en over de grenzen van de GGZ heen. Preventie Er werd veel over preventie gesproken, maar het begrip kan verschillende zaken in houden. Enerzijds wordt er het preventieprogramma van staatssecretaris Blokhuis tegen roken, overgewicht en alcoholgebruik mee bedoeld. Anderzijds gaat het over de toekomst van het zorgstelsel waarbij preventie in brede zin een rol speelt. Het gaat dan om benadering gericht op gezondheidsbevordering, ook buiten het zorgdomein, in plaats van focus op ziektestrijding. Beide aspecten kwamen aan bod. Toekomst van de zorg Veldman (VVD) wil, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Agema (PVV) en Hijink (SP), geen nieuw stelsel. Het stelsel is namelijk een van de beste ter wereld. Hij wil kijken hoe we binnen het huidige stelsel kunnen komen tot verbetering. In het huidig stelsel is te weinig aandacht voor preventie. Bovendien werken de prikkels verkeerd doordat kosten en baten verschillend neerslaan. Als een gemeente investeert in preventie, dan is de winst voor de zorgverzekeraar. Renkema heeft een vergelijkbare constatering: investeringen in preventie zijn niet rendabel in een systeem dat is gericht op ziektebehandeling. Dat wordt anders als je het over gezondheidsbevordering hebt. De drie linkse partijen PvdA, GL en SP willen de marktwerking juist wel uit het zorgstelsel halen. Minister De Jonge schetst in zijn antwoord dat in de volgende kabinetsperiode niet aan stelselwijzigingen kan worden ontkomen. Mensen worden ouder en de verhouding tussen zorgenden en verzorgden zal veranderen. Verder is duidelijk geworden dat er meer centrale aansturing nodig is. De criteria waarop hij zal handelen zijn toegankelijkheid, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Uit de plannen die een aantal fracties in eerste termijn heeft gepresenteerd haalt hij een paar gemeenschappelijkheden: iedereen wil meer regie vanuit de overheid, iedereen heeft het over innovatie om meer mensen te kunnen verzorgen, iedereen is op zoek naar manieren waarop zorg over de domeinen heen kan worden georganiseerd en iedereen wil nadenken over wat er nu al mogelijk is. Hij wil niet, zoals Agema voorstelde, alle wetten weer samenvoegen. Dat is een soort terugkeer naar de AWBZ. Het zal niet alle problemen oplossen en ook dan zullen er grensvragen blijven. De plannen van het kabinet zullen worden vervat in de Contourennota. Die had De Jonge al aan de Kamer willen presenteren maar corona heeft roet in het eten gegooid. Het veld moet nog geconsulteerd worden. Dat moet klaar zijn voor de formatie, zodat de Nota er zal liggen als de formatie begint. Vereniging van Nederlandse Gemeenten 3/27 Ellemeet mist in deze visie de opvatting van De Jonge over marktwerking. Volgens de minister is dat één onderdeel van de Contourennota. Hij wil minder marktwerking en meer samenwerking. Ellemeet vindt dat een vlees noch vis antwoord, want wat betekent dat? De Jonge verklaart zich nader: hij wil alle prikkels in het zorgstelsel zo zetten dat samenwerking bevorderd wordt, bijvoorbeeld bij aanbestedingen in het sociaal domein. Ellemeet