OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA OBSZARU GMINY LIPNICA MUROWANA WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE wg Uchwały Nr XXV/169/09 Rady Gminy Lipnica Murowana z dnia 29 maja 2009 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Lipnica Murowana KRAKÓW – 2011 r. Opracowanie ekofizjograficzne - dla obszaru gminy Lipnica Murowana woj. małopolskie 1. Podstawa prawna opracowania: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298). 2. Cel i zakres opracowania: ustalenie kierunków zagospodarowania przestrzennego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla: − dostosowania funkcji, struktury i intensywności zagospodarowania przestrzen- nego do uwarunkowań środowiska przyrodniczego, − zapewnienie trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, − zapewnienie warunków odnawialnych zasobów środowiska, − eliminowania lub ograniczania zagrożeń i negatywnego oddziaływania na środowisko, − ustalenia kierunków rekultywacji obszarów zdegradowanych oraz zagrożonych degradacją. 3. Materiały wyjściowe. 1. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lipnica Murowana – Uchwała Nr VII/50/2003 Rady Gminy Lipnica Murowana z dnia 10 lipca 2003 r.; 2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lipnica Murowana” – Uchwała Nr IV/20/99 Rady Gminy Lipnica Murowana z dnia 18 stycznia 1999 r.; 3. Koncepcja zaopatrzenia w wodę gminy Lipnica Murowana, powiat Bochnia, woj. małopolskie - "PRO-IN-MAT", 2009 r.; 4. Koncepcja kanalizacji dla gminy Lipnica Murowana, powiat Bochnia, woj. małopolskie - "PRO-IN-MAT", 2009 r.; 2 5. Koncepcja zwiększenia poziomu bezpieczeństwa powodziowego w dolinie rzeki Uszwicy, "Cermet-Bud sp. z o.o., 2010 r. 6.„Małopolska – Integracja i Rozwój” – opracowanie Międzywojewódzkiego Zespołu “Forum – Małopolska – Integracja i Rozwój” pod patronatem Wojewody Krakowskiego Ryszarda Masłowskiego, Wojewody Nowosądeckiego Lucjana Tabaki i Wojewody Tarnowskiego Aleksandra Grada, Kraków 1998 r.; 7. Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych i ustalenie perspektyw dla lokalnej produkcji materiałów budowlanych w Województwie Tarnowskim – Przedsiębiorstwo Geologiczne S. A. w Krakowie; 8. Strefy zalewowe – materiały U.G. oraz Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie; 9. Małopolski Program Rozwoju Wsi i Rolnictwa – zespół zadaniowy ds. Polityki Strukturalnej w Polsce, Kraków, 1998 r.; 10.Materiały archiwalne Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Oddziału Zamiejscowego w Tarnowie – fizjografia Województwa Tarnowskiego; 11. Przyroda Wojewódzka Tarnowskiego – praca zbiorowa pod red. Antoniego Zięby, Tarnów, 1995 r.; 12. „Program ochrony środowiska Województwa Tarnowskiego – do roku 2015”. Exbud – Tarnów, Spółka z o.o. w Tarnowie, Biuro Konsultingowe, 1996 r.; 13. Agenda 21 – wybór zaleceń zawartych w dokumencie końcowym Konferencji Narodów Zjednoczonych: “Środowisko i Rozwój” (UNCED), Rio de Janeiro, 03 14.06. 1992 r. – Społeczny Instytut Ekologiczny, Warszawa, 1993 r.; 14. „Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET – POLSKA”, praca zbiorowa pod redakcją naukową dr Anny Liro – Fundacja UCUN Poland, Warszawa - 1995 r.” 15. Strategia Rozwoju Powiatu Bocheńskiego na lata 2007-2013; 16. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013; 17. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2001-2006 (2000); 18. Strategia Polityki Zagospodarowania Kraju (1997); 3 19. Strategii Rozwoju Polski do roku 2025; 20. Nasza zielona Małopolska. Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2001-2015, Kraków 2000 r.; 21. Strategia rozwoju gminy Lipnica Murowana na lata 2007-2015; 22. Program rozwoju lokalnego Gminy Lipnica Murowana na lata 2004 - 2013 (załącznik do Uchwały Nr XV/107/04 Rady Gminy w Lipnicy Murowanej z dnia 9 czerwca 2004 r.); 22. Aktualne przepisy i rozporządzenia zw. z tematyką niniejszego opracowania. 4. Zawartość opracowania. Opracowanie składa się z części kartograficznej i opisowej. Część kartograficzna i opisowa opracowania obejmuje analizę oraz kompleksową ocenę i waloryzację poszczególnych elementów środowiska, a także ograniczenia i wnioski do zastosowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 4 I. WSTĘP 1. Ogólna charakterystyka i położenie obszaru objętego opracowaniem Gmina Lipnica Murowana położona jest w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, w powiecie bocheńskim. Funkcjonuje jako gmina wiejska, dzieląca się na jednostki strukturalne (wsie). Geograficznie - Lipnica Murowana znajduje się we wschodniej części Pogórza Wielicko-Ciężkowickiego oraz we wschodniej części subregionu Pogórza Zachodnio- beskidzkiego - Beskidzie Wyspowym. Gmina podzielona jest administracyjnie na pięć sołectw: Borównę, Lipnicę Dolną, Lipnicę Murowaną, Lipnicę Górną oraz Rajbrot. Siedzibą władz gminnych jest miejscowość Lipnica Murowana, położona w centralnej części obszaru. Gmina obejmuje powierzchnię ok. 6030 ha, co stanowi 9,6% powierzchni powiatu bocheńskiego, 0,4% powierzchni województwa małopolskiego oraz 0,02 % powierzchni kraju. Obszar gminy liczy ok. 5583 mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi 119 mieszk./km2 (średnia gęstość województwa małopolskiego wynosi 212 mieszk./km2). Użytki rolne w Gminie zajmują 54%, a użytki leśne 38% ogólnej powierzchni gminy. Dominują gospodarstwa indywidualne o roślino-zwierzęcym profilu produkcji. Gmina Lipnica Murowana jest członkiem Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO - ze względu na znajdujący się na jej terenie, w Lipnicy Dolnej drewniany kościół p.w. św. Leonarda, wpisany wraz z innymi drewnianymi kościołami Małopolski na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Gmina Lipnica Murowana graniczy: - od północy i zachodu z gminą Nowy Wiśnicz, - od wschodu z gminami Gnojnik i Czchów, - od południowego-wchodu z gminą Iwkowa, - od południowego zachodu z gminą Żegocina, - od południa z gminą Laskowa. Głównym ośrodkiem regionalnej obsługi gminy jest miasto Tarnów, a obsługi lokalnego szczebla - Bochnia. Gmina Lipnica Murowana powiązana jest z terenami otaczającymi poprzez: - drogi wojewódzkie: nr 966 Wieliczka - Gdów - Muchówka – Tymowa; 5 - drogi powiatowe: nr 1447 K (43112) Muchówka - Porąbka Iwkowska, nr 2078 K (43161) Kobyle - Lipnica Górna, nr 2077 K (43162) Nowy Wiśnicz - Lipnica Murowana, nr 2076 K (43163) Lipnica Murowana – Połom, nr 2075 K (43165) Rajbrot – Żegocina, nr 1445 K (43164) Lipnica Dolna – Gnojnik nr 1446 K (43166) Iwkowa – Nagórze – Lipnica Dolna. Obszar gminy Lipnica Murowana jest atrakcyjny krajobrazowo, charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu. Charakterystyczne są pasma wzgórz z dolinami potoków, rozłogami pól i łąk oraz lasami. W krajobrazie wyróżnia się dolina rzeki Uszwicy. W obszarze województwa małopolskiego – gmina Lipnica Murowana należy do rejonu o dominującej funkcji rolniczej oraz rekreacyjnej. Cały region, w którym położona jest gmina Lipnica Murowana ma charakter wybitnie rolniczo-leśny - o dużych predyspozycjach dla rekreacji (atrakcyjny krajobraz, urozmaicona rzeźba terenu). Lipnica Murowana położona jest w przepięknej, malowniczej kotlinie w widłach rzeki Uszwicy i jej dopływu - Potoku Górzańskiego. Na północ od Lipnicy Murowanej rozciągają się niskie grzbiety Płaskowyżu Lipnickiego, na południu zaś wzgórza Beskidu Wyspowego. Ukształtowanie powierzchni terenu jest zróżnicowane, uwarunkowane budową geologiczną, a także działalnością erozyjną cieków wodnych. Wysokości wahają się od 250 m npm do 580 m npm. Charakterystyczną cechą rzeźby terenu jest szereg wzgórz o rozciągłości wschód - zachód, porozcinanych dolinami cieków, często okresowych. Pod względem ukształtowania przestrzeni zainwestowanych – najbardziej skoncentrowane układy zabudowy występują w centralnej i południowej części gminy - we wsiach: Lipnicy Murowanej oraz Rajbrocie. Zabudowa tworzy układy łańcuchowe, wzdłuż dróg - przebiegających w znacznej mierze - doliną rzeki Uszwicy oraz dolinami lokalnych potoków. W Lipnicy Murowanej zlokalizowana jest większość obiektów usługowych istotnych dla funkcjonowania gminy. Na obszarze gminy brak jest obiektów przemysłowych lub większych zakładów produkcyjnych. Podstawową dziedziną gospodarki jest rolnictwo. Generalnie – w części północnej gminy przeważają układy o kierunku wschód – zachód, a w części południowej zaznaczają się ciągi zabudowy o kierunku północ - południe. Zespoły i większe kompleksy lasów koncentrują się na północy, południu oraz na wschodzie i zachodzie gminy we wsiach: Lipnica Murowana, Lipnica Dolna oraz w Rajbrocie. Pozostała część obszaru gminy pozostaje rejonem upraw rolniczych. 6 Powiązania gminy z otaczającymi obszarami występują w różnorodnych układach i strukturach – począwszy od usytuowania w określonych jednostkach geograficznych i związanych z tym – charakterystycznych cech ukształtowania środowiska przyrodniczego – od krajobrazu, poprzez elementy struktury hydrologicznej i geologicznej – na elementach infrastruktury technicznej kończąc. Duże walory krajobrazowe gminy spowodowały włączenie jej do systemu parków krajobrazowych. Gmina Lipnica Murowana stanowi jeden z obszarów o dominującej funkcji rolniczej w powiecie, a ponadto podobnie jak większość gmin tego regionu, posiada walory rekreacyjne – zwłaszcza w zakresie możliwości rozwoju turystyki i agroturystyki. Pomimo, iż Gmina Lipnica Murowana położona jest z dala od głównych tras drogowych o charakterze międzyregionalnym, istnieją dogodne warunki dla powiązań z otaczającymi obszarami. Niewielkie odległości i lokalne powiązania komunikacyjne – inspirują