Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo PROEKTOT E PODDR@AN OD Regionalniot Centar za za{tita na `ivotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa so sredstva obezbedeni od Europe Aid Kancelarijata za Sorabotka na Evropskata Komisija SODR@INA: Predgovor------------------------------------------------------------------------------------4 Voved-------------------------------------------------------------------------------------------5 ^lenovi na gra|anskiot komitet i lista na u~esnici vo proektot -------8 Strategija za Eko turizam 1.Op{ti informacii za op{tinata i momentalna sostojba ---------------11 (Procenka na momentalnata sostojba vo Berovo so poseben osvrt na Eko turizmot i mo`nostite za negovo razvivawe.) 1.1. Geografska polo`ba---------------------------------------------------------------11 1.2. Klima-----------------------------------------------------------------------------------11 1.3. Hidrografija------------------------------------------------------------------------12 1.4. Patna mre`a-------------------------------------------------------------------------13 1.5. Flora i Fauna-----------------------------------------------------------------------14 1.6. Stopanstvo----------------------------------------------------------------------------14 1.6.1. Malo stopanstvo---------------------------------------------------------14 1.6.2. Drvno prerabotuva~ka industrija----------------------------------16 1.6.3. Grade`na industrija----------------------------------------------------16 1.6.4. Prehrambena industrija-----------------------------------------------16 1.6.5. Tekstilna industrija---------------------------------------------------16 1.6.6. Drugi vidovi industrija-----------------------------------------------17 1.7. Turisti~ki kapaciteti-----------------------------------------------------------17 1.8. Turisti~ki informativen punkt----------------------------------------------18 1.9. Naselenie i naselbi---------------------------------------------------------------19 1.10. Zanimawe na naselenieto-------------------------------------------------------20 1.10.1. Naselenie i stapka na nevrabotenost-------------------------------------21 1.10.2. Podatoci od popis 2002--------------------------------------------------------22 1.11. Upravuvawe so otpad--------------------------------------------------------------23 1.12. Kultura-------------------------------------------------------------------------------23 1.13. Istoriski spomenici ------------------------------------------------------------25 1.14. Obrazovanie-------------------------------------------------------------------------26 1.15. Zdravstvo-----------------------------------------------------------------------------27 1.16. Lista na NVOi---------------------------------------------------------------------27 1.17. Sport----------------------------------------------------------------------------------30 1.17.1. Sportski klubovi------------------------------------------------------31 1.17.2. Sportski objekti-------------------------------------------------------32 2. Proekti na op{tinata – Lokalnata samouprava----------------------------34 2.1. Lokalna Agencija za Razvoj------------------------------------------------------35 3. Vizija-------------------------------------------------------------------------------------40 Zdru`enie na In`eneri za @ivotna Sredina 2 2005 Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo 3.1. Vizija na prisutnite za Berovo vo slednive dve godini----------------40 3.2. Vizija-Izjava na gradona~alnikot za predvideni aktivnosti--------42 3.3. Komentar na rezultatite dobieni od Prvi~nata Anketa--------------43 sprovedna pome|u gra|anite od Berovo 3.4. Prioritetni aktivnosti za razvoj na Eko-turizam vo------------------46 Berovo so vremenska ramka 4. SWOT Analiza--------------------------------------------------------------------------47 4.1. Analiza na Jaki strani------------------------------------------------------------47 4.2. Analiza na Slabi strani---------------------------------------------------------47 4.3. Analiza na Mo`nosti--------------------------------------------------------------48 4.4. Analiza na Zakani-------------------------------------------------------------------49 5. Akcionen plan za Razvoj na Eko turizmot vo Berovo-----------------------50 5.1. Voved-------------------------------------------------------------------------------------50 5.2. Identifikuvawe na potrebite--------------------------------------------------51 5.3. Lista na prioriteti----------------------------------------------------------------53 5.4. Plan na aktivnosti-----------------------------------------------------------------54 6. Kratenki----------------------------------------------------------------------------------63 7. Aneks --------------------------------------------------------------------------------------64 7.1. Predlog za prifa}awe na strategijata za Eko turizam ----------------65 7.2 Zaklu~ok za prifa}awe na strategijata od ----------------------------------66 strana na Sovetot na op{tina Berovo Zdru`enie na In`eneri za @ivotna Sredina 3 2005 Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo PREDGOVOR Ekonomskite parametri, socijalniot faktor nadopolneti so za{titata na `ivotnata sredina i racionalnoto iskoristuvawe na prirodnite resursi se kategorii koi se integrirani vo eden moderen koncept koj e sostaven del na site razvieni op{testva, a e nare~en ODR@LIV RAZVOJ . Eko Turizmot e forma na turizam koja gi kombinira za{titata na `ivotnata sredina, promocijata na turizam i aktivnostite na lokalnite zaednici, a se so cel efikasno stimulirawe na lokalnata ekonomija, no i odr`livo iskoristuvawe na resursite, nasproti konvencionalniot turizam, koj ovozmo`uva samo ekonomski pridobivki na poedinci ili grupi, bez pri toa da se vodi smetka za `ivotnata sredina. Op{tina Berovo ima optimalni uslovi za imlementacija na eko turizamot. Toa se: nezagadeni prirodni eko sistemi; biodiverzitet (endemi~ni vidovi, lekoviti bilki, pe~urki, {umski plodovi); atraktivni reljefni formi; povolni klimatski uslovi; zdrava hrana (poznato berovsko sirewe, berovski kompir, planinski med itn.); istoriski i kulturni znamenitosti (manastiri i crkvi); infrastruktura (smestuva~ki objekti, soobra}ajni vrski); grani~na mestopolo`ba i industriski kapaciteti koi ne pretstavuvaat zakana za `ivotnata sredina. Cel na proektot e izgotvuvawe na Strategija za Eko turizam. Ovaa strategija ima za zada~a da gi postavi osnovite za razvoj na Eko turizmot vo Berovo, za{tita na `ivotnata sredina i ekonomski razvoj na op{tinata. Razvojot na Eko turizmot treba da deluva odr`livo i da ja podigne ekonomskata sostojba kaj narodot. Zdru`enieto na In`eneri za @ivotna Sredina so golem predizvik i zadovolstvo go realizira ovoj proekt za Eko turizam vo Berovo vo sorabotka so gra|anite na Berovo bidej}i smeta deka Berovo ima dobri kapaciteti i dobar interest me|u naselenieto za razvoj na Eko turizmot. Interesot me|u naselenieto za razvivawe na Eko turizmot go gleda preku obezbeduvawe na ekonomska odr`livost, a pri toa maksimalno za~uvuvawe na prirodnite ubavini. Zdru`enie na In`eneri za @ivotna Sredina 4 2005 Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo VOVED [to e Eko – turizam ? Sega{ni i idni trendovi vo razvojot na turizmot Turizmot e edna od najgolemite i najbrzo raste~kite stopanski granki vo svetot. Po~nuvajki na po~etokot na dvaesetiot vek kako aktivnost vo koja mo`at da u`ivaat samo mala grupa na imotni lu|e, turizmot postepeno prerasnuva vo masovna pojava. Spored najnovite podatoci na Svetskata organizacija za turizam, zarabotuva~kata od me|unarodniot turizam go dostignuva svojot maksimum vo 2000 godina i iznesuva 476 milijardi US$. Ovaa zarabotuva~ka e pogolema od onaa {to se zarabotuva so izvoz na nafteni proizvodi, motorni vozila, telekomunikaciska oprema ili bilo koja druga dejnost vo svetski ramki. Ekonomski pridobivki od turizmot Turizmot zavzema zna~ajno mesto vo globalnata ekonomija. Vo nekoi zemji pak pretstavuva i edinstven izvor na prihodi. Pokraj direktnata ekonomska korist od turizmot, nekoi vladi vo svetot investiraat vo izgradba na komunalna, patna i telekomunikaciska infrastruktura vo mestata so turisti~ki potencijal. So ova se podobruvaat ne samo uslovite za prestoj na turistite tuku i uslovite za `iveewe na lokalnoto naselenie. So razvoj na turizam se otvaraat i novi rabotni mesta, a so toa i mo`nosti za vrabotuvawe na lokalnoto naselenie. Ova osobeno e va`no za zemjite vo razvoj kako {to e i na{ata. Interakcija pome|u turizmot i `ivotnata sredina Od edna strana turizmot ovozmo`uva zna~ajna ekonomska korist za mnogu zemji, regioni i zaednici, no od druga strana ima i golemo vlijanie vrz `ivotnata sredina i socio-kulturnite procesi. Masovniot turizam mo`e da pretstavuva golem problem za zemjite vo razvoj kade nema dobro izdefinirani zakoni za za{tita na prirodnite resursi i ekosistemi od pritisocite na turistite. Dve glavni oblasti na negativno vlijanie na turizmot vrz `ivotnata sredina se: - pritisok vrz prirodnite resursi - degradacija na prirodnite ekosistemi Neracionalnoto koristewe na prirodnite resursi kako {to se vodata, po~vata, fosilnite goriva doveduva do nivno iscrpuvawe. So intenzivniot razvoj na turizmot ima opasnosti i od naru{uvawe i uni{tuvawe na priridnite pejsa`i preku obes{umuvawe, erozija na Zdru`enie na In`eneri za @ivotna Sredina 5 2005 Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo po~vata i sl. Golemata pobaruva~ka za sve`a voda za zemjodelstvoto, industrijata i doma}instvata ja pravi vodata eden od najograni~enite resursi. Pokraj zgolemenoto