1 Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Magdalena Cendrowska Nr albumu: 321562 Miejska turystyka transportowa w Polsce w latach 2013-2015 Praca magisterska na kierunku: geografia w zakresie specjalno ści: geografia miast i turystyki Praca wykonana pod kierunkiem dra Mikołaja Madurowicza Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Warszawa, wrzesie ń 2016 2 Oświadczenie kieruj ącego prac ą Oświadczam, że niniejsza praca została przygotowana pod moim kierunkiem i stwierdzam, że spełnia ona warunki do przedstawienia jej w post ępowaniu o nadanie tytułu zawodowego. Data Podpis kieruj ącego prac ą Oświadczenie autora pracy Świadom odpowiedzialno ści prawnej o świadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowi ązuj ącymi przepisami. Oświadczam równie ż, że przedstawiona praca nie była wcze śniej przedmiotem procedur zwi ą- zanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w wy ższej uczelni. Oświadczam ponadto, że niniejsza wersja pracy jest identyczna z zał ączon ą wersj ą elek- troniczn ą. Data Podpis autora pracy 3 Streszczenie Celem niniejszej pracy jest przybli żenie miejskiej turystyki transportowej. Omówiono dzieje transportu publicznego i jego rodzaje. Prze śledzono rozwój turystyki przemysłowej z uwzgl ędnieniem pierwszych form turystyki transportowej, której elementami s ą środki transportu oraz infrastruktura. Zwrócono uwag ę na tymczasowy i ruchomy aspekt turystyki transportowej. Przybli żono posta ć turysty transportowego (turysty codziennego oraz miło śni- ka komunikacji) i jego motywacje. Na podstawie opisów wypraw oraz rozmów z miło śnikami komunikacji miejskiej wyró żniono trzy główne formy turystyki transportowej w Polsce: po- dró że komunikacj ą miejsk ą, linie turystyczne oraz imprezy komunikacyjne. O ile pierwsza z nich zdaje si ę niedostrzegalna w śród innych pasa żerów, o tyle dwie pozostałe wskazuj ą na zwi ększaj ącą si ę popularno ść tego typu turystyki. W latach 2013-2015 siedemna ście miast polskich miało własn ą lini ę turystyczn ą, z czego dwa pojawiły si ę w statystyce po raz pierw- szy. W badanym okresie polscy miło śnicy komunikacji zorganizowali 198 imprez komunika- cyjnych, co było mo żliwe dzi ęki rosn ącemu zaufaniu spółek komunikacyjnych do grupy pa- sjonatów. Słowa kluczowe turystyka, zagospodarowanie turystyczne, transport publiczny, komunikacja miejska, linie turystyczne, podró że Dziedzina pracy (kody wg programu Socrates-Erasmus) [07.1] Geografia Tytuł pracy w j ęzyku angielskim Urban transport tourism in Poland in the years 2013-2015 4 Spis treści Wprowadzenie ..................................................................................................................... 5 1. Transport publiczny a podró że w mie ście ..................................................................... 8 1.1. Transport publiczny w miastach Polski .......................................................................... 8 1.2. Transport publiczny w turystyce .................................................................................. 15 1.3. U żytkownicy transportu publicznego w mie ście .......................................................... 19 2. Turystyka transportowa ............................................................................................... 25 2.1. Geneza i charakter ........................................................................................................ 25 2.2. Turysta transportowy .................................................................................................... 33 3. Formy turystyki transportowej .................................................................................... 39 3.1. Podró że komunikacj ą miejsk ą ...................................................................................... 39 3.2. Linie turystyczne .......................................................................................................... 46 3.2.1. Białystok .................................................................................................................... 47 3.2.2. Bydgoszcz .................................................................................................................. 49 3.2.3. Cz ęstochowa .............................................................................................................. 51 3.2.4. Elbl ąg ......................................................................................................................... 52 3.2.5. Gda ńsk ....................................................................................................................... 53 3.2.6. Gdynia ....................................................................................................................... 55 3.2.7. Górno śląski Okr ęg Przemysłowy .............................................................................. 57 3.2.8. Kalisz ......................................................................................................................... 61 3.2.9. Kraków ...................................................................................................................... 63 3.2.10. Lublin....................................................................................................................... 65 3.2.11. Łód ź ......................................................................................................................... 67 3.2.12. Mrozy....................................................................................................................... 69 3.2.13. Pozna ń ..................................................................................................................... 69 3.2.14. Szczecin ................................................................................................................... 72 3.2.15. Toru ń ....................................................................................................................... 73 3.2.16. Warszawa ................................................................................................................. 74 3.2.17. Wrocław................................................................................................................... 79 3.3. Imprezy komunikacyjne ............................................................................................... 82 3.4. Inne walory turystyczne................................................................................................ 88 3.4.1. Muzea komunikacji miejskiej .................................................................................... 88 3.4.2. Wydarzenia towarzysz ące ......................................................................................... 89 Podsumowanie ................................................................................................................... 91 Literatura ............................................................................................................................. 95 Źródła internetowe ............................................................................................................... 97 Źródła wywołane ................................................................................................................. 99 Źródła dodatkowe .............................................................................................................. 100 Spis tabel i schematów ...................................................................................................... 101 Spis planów........................................................................................................................ 101 Spis fotografii .................................................................................................................... 101 Zał ącznik 1.1. .................................................................................................................... 102 Zał ącznik 1.2. .................................................................................................................... 103 Zał ącznik 1.3. .................................................................................................................... 105 Zał ącznik 2. ....................................................................................................................... 106 Zał ącznik 3. ....................................................................................................................... 122 5 Wprowadzenie Kiedy autorka niniejszej pracy zacz ęła interesowa ć si ę transportem publicznym, nie przy- puszczała, że świat poznawany zza okna autobusu wygl ąda inaczej ni ż ten znany na co dzie ń. To wła śnie wycieczki w poszukiwaniu najstarszych Jelczy spowodowały odwiedzenie tak „nieturystycznych” miast, jak Ostrowiec Świ ętokrzyski, Skar żysko-Kamienna czy Stalowa Wola. Równie ż i nowy wyd źwi ęk zyskał Górno śląski Okr ęg Przemysłowy – kojarz ący si ę dotychczas autorce z kopalniami i katowickim Spodkiem. Poprowadzone z dala od ulic zdeze- lowane i zaro śni ęte trawą torowiska tramwajowe uwidaczniały swoisty „inny świat” Górnego Śląska. Wreszcie – zabytkowe wagoniki linii turystycznych, tak pr ęż nie rozwijanych chocia ż- by w Krakowie, które przypominały, jak dawniej podró żowano po mie ście. Komunikacja miejska – to niby co ś zwykłego, co ś codziennego. Podstawa ka żdego pr ęż nie rozwijaj ącego si ę miasta. Ze zbyt drogimi biletami i niedziałaj ącą klimatyzacj ą doceniana