Słupskie Prace Geograficzne 12 • 2015 Aneta Marek Akademia Pomorska Słupsk [email protected] ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE I RUCH TURYSTYCZNY W REJONIE MONT BLANC THE TOURIST DEVELOPMENT AND TOURIST TRAFFIC IN THE MONT BLANC AREA Zarys tre ści : Masyw Mont Blanc jest najwy żej poło żonym rejonem górskim w Europie. W jego skład wchodzi kilka szczytów przekraczaj ących 4000 m n.p.m. Sam wierzchołek Mont Blanc, osi ągaj ący wysoko ść 4807 m n.p.m., nale ży do tzw. Korony Ziemi, czyli naj- wy ższych szczytów kontynentów. Szczyt i otaczaj ący go teren nale żą do rejonów silnie ucz ęszczanych przez turystów i alpinistów. Ze wzgl ędu na wysoko ść , zmienne warunki at- mosferyczne i zró żnicowany stopie ń trudno ści dróg wspinaczkowych masyw stanowi rejon do świadczalny dla alpinistów wszystkich krajów europejskich przed dalszymi wyprawami w góry wysokie. Tury ści wybieraj ą mniej ekstremalne formy turystyki: narciarstwo, skitour- ing, turystyk ę piesz ą. Celem artykułu jest zaprezentowanie zagospodarowania turystycznego w masywie Mont Blanc oraz omówienie ruchu turystycznego, jaki kształtował si ę tam w la- tach 2000 i 2006. Słowa kluczowe : Alpy, Mont Blanc, turystyka, ruch turystyczny, zagospodarowanie tury- styczne Key words : Alps, Mont Blanc, tourism, tourist traffic, tourist development Wst ęp Masyw Mont Blanc (wł. Monte Bianco ) poło żony jest w Alpach Zachodnich, na gra- nicy włosko-francuskiej. Najbardziej znanymi miejscowo ściami poło żonymi u podnó- ża góry s ą: francuskie Chamonix, Les Houches, Saint-Gervais-les-Bains, Albertville, a tak że włoska Courmayeur. W skład masywu wchodzi kilka wierzchołków, m.in. najwy ższy Mont Blanc (4807 m n.p.m.), Mont Blanc de Courmayeur (4748 m n.p.m.), Mont Maudit (4468 m n.p.m.), Picco Luigi Amedeo (4460 m n.p.m.), Dôme du Goû- ter (4306 m n.p.m.), Mont Blanc du Tacul (4207 m n.p.m.), Grand Pilier d’Angle 69 (4243 m n.p.m.) oraz wiele innych, o wysoko ści przekraczaj ącej 4000 m n.p.m. (ryc. 1). Główny wierzchołek znajduje si ę na terytorium Francji w regionie Haute-Savoie. Granica francusko-włoska przebiega przez pobliski, boczny wierzchołek Mont Blanc de Courmayeur (wł. Monte Bianco di Courmayeur ) o wysoko ści 4748 m n.p.m. Mont Blanc, jako najwy ższy szczyt w Europie, zaliczany jest do Korony Ziemi 1, co pot ęguje ruch turystyczno-alpinistyczny. Ryc. 1. Wa żniejsze szczyty w masywie Mont Blanc (opracowanie Iwona Pasamonik) Fig.1. The major peaks in the Mont Blanc massif W niniejszym artykule wykorzystano fragmenty wywiadów, które autorka prze- prowadziła z pracownikami Office de Haute Montagne i Peloton de Gendarmerie de Haute Montagne w Chamonix w 2007 r. Cennym materiałem okazały si ę informacje, uzyskane od polskich alpinistów i turystów podczas pobytu w rejonie Mont Blanc, o własnym do świadczeniu górskim i panuj ących zagro żeniach. W artykule uwzgl ęd- niono równie ż dane statystyczne dotycz ące liczby osób korzystaj ących z noclegów w wybranych schroniskach górskich pochodz ące z Club Alpin Français, Association de Chamonix. Dost ępno ść masywu Mont Blanc Miejscowo ści poło żone u podnó ża masywu Mont Blanc od strony północnej poł ą- czone s ą drog ą krajow ą nr 205. Jest ona arteri ą ł ącz ącą masyw Mont Blanc i zarazem najpopularniejsz ą miejscowo ść Chamonix z autostrad ą zwan ą Autostrad ą Tytanów ——————— 1 Korona Ziemi – siedem najwy ższych szczytów wszystkich kontynentów. 70 lub Autostrad ą Biał ą. Wybudowano j ą na odcinku Mâcon–St-Gervais-les-Bains o dłu- go ści ponad 200 km. Chamonix poł ączone jest równie ż ze Szwajcari ą drog ą nr 1506 poprzez przej ście graniczne Vallrocine, natomiast z włosk ą miejscowo ści ą Cour- mayeur poprzez drogowy tunel Tunnel de Mont Blanc o długo ści 11,6 km, który wybu- dowano w 1965 r. Innym środkiem transportu, dobrze rozwini ętym u podnó ża ma- sywu Mont Blanc, jest kolej. Miejscowo ść Chamonix obsługiwana jest przez kolej wąskotorow ą na linii St Gervais–Vallorcine, doprowadzon ą w 1901 r. do Chamonix, a siedem lat pó źniej przedłu żon ą do Vallorcine. Nast ępnie, od Vallorcine, linia ko- lejowa biegnie dalej do szwajcarskiej miejscowo ści Martigny. Poci ąg kursuj ący na odcinku Vallorcine–Martigny okre ślany jest mianem Mont Blanc Express. Na szczyt Mont Blanc prowadzi z francuskich i włoskich miejscowo ści kilka tras o zró żnicowanym stopniu trudno ści. Od strony francuskiej szczyt osi ągn ąć mo żna najpopularniejszym szlakiem, tzw. drog ą klasyczn ą prowadz ącą przez schroniska Tête Rousse (3167 m n.p.m.) i Refuge du Goûter (3835 m n.p.m.). Podej ście do Re- fuge du Goûter przez Grand Couloir (Wielki Kuluar) jest zagro żone spadaj ącymi kamieniami i blokami skalnymi. Zaleca si ę, aby przej ście tego odcinka odbywało si ę w nocy lub wczesnych godzinach porannych. Górny, śnie żny odcinek grani jest eks- ponowany. Na wysoko ści 4362 m n.p.m. znajduje si ę schron Vallot, pełni ący funkcj ę awaryjnego noclegu podczas załamania pogody. Druga trasa prowadzi od Aiguille du Midi, przez wypłaszczenie Col du Midi (b ędące cz ęstym, ale niedozwolonym miejscem biwakowania), a nast ępnie przez śnie żne zbocza Mont Blanc du Tacul i Mont Maudit. W pobli żu Aiguille du Midi znajduje si ę schronisko Cosmiques oraz schron noclegowy. Kolejna trasa wiedzie na szczyt przez Grands Mulets. Przej ście to, prowadz ące po lodowcu, stanowi jedno z najbezpieczniejszych zej ść podczas załamania pogody. Zim ą trasa jest wzgl ędnie bezpieczna, natomiast latem niezale- cana ze wzgl ędu na szczeliny lodowe i zagro żenie spadaj ącymi serakami. Droga prowadzi do przeł ęczy Col du Dôme, a nast ępnie grani ą Goûter wyprowadza na szczyt. Na tej drodze, na wysoko ści 3051 m n.p.m., znajduje si ę schronisko Grands Mulets. Wybudowane zostało na wysokiej skale, a trasa, która do niego wiedzie, wy- posa żona jest na odcinku 20 m w ła ńcuchy. Z południowo-zachodniej cz ęś ci masywu Mont Blanc, z francuskiej miejscowo ści Contamines-Montjoie, dotrze ć mo żna na szczyt drog ą Trawers Miage–Bionnassay, która cechuje si ę du żym stopniem trudno- ści i długo ści oraz ekspozycj ą. Przy szlaku znajduj ą si ę trzy schroniska: Tré -la-Tête (1970 m n.p.m.), Les Conscrits (2508 m n.p.m.) i Durier (3358 m n.p.m.). Od strony włoskiej z miejscowo ści Courmayer na najwy ższy szczyt Europy mo żna dotrze ć włosk ą drog ą normaln ą (zwan ą tak że Aiguilles Grises), która w po- wszechnym u życiu nosi nazw ę papieskiej, dla upami ętnienia pierwszego przej ścia ni ą w 1890 r. Achille Rattiego – pó źniejszego papie ża Piusa XI (Babicz, Tkaczyk 2002). Przy podej ściu znajduje si ę schronisko Gonella, poło żone na wysoko ści 3071 m n.p.m. Kolejne drogi wspinaczkowe, które biegn ą od strony południowej, to gra ń Innominaty i Ostroga Tournette. Obie charakteryzują si ę du żym stopniem trudno ści i bardzo eksponowanym przebiegiem. Przy drodze Ostroga Tournette, na wysoko ści 3371 m n.p.m., znajduje si ę schronisko Quintino Sella, a przy Innominata alpini ści mog ą skorzysta ć z noclegu w schronisku Monzino (2590 m n.p.m.) lub w schronie Eccles (4041 m n.p.m.). 71 Zagospodarowanie turystyczne masywu Mont Blanc Dobrze rozwini ęta infrastruktura turystyczna w omawianym rejonie sprzyja tury- styce górskiej, w tym alpinizmowi, trekkingowi, narciarstwu, skialpinizmowi, a tak- że turystyce rowerowej, paralotniarstwu itp. Du żą popularno ść omawiany rejon zawdzi ęcza licznym kolejom linowym i z ębatym, które umo żliwiaj ą turystom prze- dostanie si ę w do ść krótkim czasie z dolin w wy ższe partie masywu Mont Blanc (tab. 1). Tabela 1 Charakterystyka kolei górskich w rejonie francuskiej cz ęś ci Mont Blanc (www.chamonix.com/ lifts,88,en.html z dnia 20.04.2015) Table 1 The characteristics of funicular and cable railways in the French part of Mont Blanc Wysoko ść dolnej Nazwa kolei Stacje i górnej stacji w m n.p.m. Les Houches–Le Prarion 1010 - 1853 Les Houches Les Houches–Bellevue 1010 - 1786 Le Fayet–Col de Voza 584 - 1653 Tramway de Mont Blanc Col de Voza–Bellevue 1653 - 1794 Bellevue–Nid d’Aigle 1794 - 2372 Chamonix–Plan de l’Aiguille 1030 - 2310 Plan de l’Aiguille–Aiguille du Midi 2310 - 3842 Aiguille du Midi Panoramique Mont Blanc 3842 - 3462 (Aiguille du Midi–Pointe Helbronner) Chamonix–Montenvers 1030 - 1913 Montenvers Montenvers–Mer de Glace 1913 - 1609 Chamonix–Planpraz 1100 - 2000 Planpraz–Brévent 2000 - 2525 Brévent Cornu 1830 - 1410 Liaison Brévent–Flégère 1700 - 1800 Les Praz–Flégère 1030 - 1877 Flégère Flégère–Index 1877 - 2385 Liaison Brévent–Flégère 1700 - 1800 Argentière–Lognan 1235 - 1975 Lognan–Grands Montets 1975 - 3300 Grands Montets Lognan–Bochard 1975 - 2765 Argentière–Plan Joran 1235 - 1925 Lognan–La Herse 1975 - 2595 The Bossons Les Bossons–Glacier des Bossons 1050 - 1410 Tour–Charamillon 1453 - 1856 Balme–Tour–Vallorcine Charamillon–Autannes 1856 - 2270 Vallorcine–Tête de Balme 1260 - 1997 72 Jednym z wa żniejszych środków transportu w masywie Mont Blanc jest uruchomiona w 1955 r. kolej linowa na Aiguille du Midi. Na wysoko ści 1035 m n.p.m. w Chamonix kolejka rozpoczyna pierwszy etap, by dotrze ć do Plan de l’Aiguille, poło żonego na wy- soko ści 2309 m n.p.m. Drugi odcinek kolei dociera do wysoko ści 3802 m n.p.m. Warto zaznaczy ć, że tras ę t ę kolej pokonuje bez udziału podpór. Na górnej stacji znajduj ą si ę: sklep z pami ątkami, poczta, kawiarnia oraz toalety. Tury ści maj ą równie ż mo żliwo ść wjazdu na iglic ę, na której wybudowano taras widokowy. Mo żna si ę tam dosta ć 40- metrow ą wind ą, wybudowan ą wewn ątrz górotworu.