Ontwerp Ontwerp Gewoon, doen! Meubels komen niet als manna uit de lucht vallen. Zij zijn vaak het resultaat van een lang denk- en ontwikkelproces. Speciaal voor Inside Information duikt Kitty de Groot in de intrigerende wereld van de meubelontwerpers. Zij spreekt met vooraanstaande Nederlandse designers over hun fascinaties, hun ontwerpwerkwijze en hun relatie met fabrikanten. Deze keer: Joep van Lieshout en Dirk Vander Kooij. Auteur: Kitty de Groot. ‘Hoezo, kan niet? Niet normaal? Wat al in het nieuws met zijn kunstinstallatie sen; het moet als het ware binnen een die mensen doen, dat is normaal? Ver- Domestikator, die werd geweigerd door dag gebeurd zijn.” vuilen, consumeren? En dat massaal? het Louvre, maar daarna met open ar- De drang om te maken. Hoe te verant- men werd ontvangen door het Centre “Mijn manier van ontwerpen is fysiek”, woorden? Door de wereld een stukje Pompidou. De Domestikator verbeeldt vervolgt Van Lieshout. “Ik pak een plaat verder te helpen’. Dat is wat de twee ‘een paar dat het op zijn hondjes doet’ – multiplex, wat balkjes en een stuk piep- geïnterviewden in dit artikel, kunstenaar rood, groot, met deuren en ramen erin. schuim. Daar maak ik dan een stoel en/of ontwerper – de één internationaal Het is wat het is, het is heel direct. Zo uit mee. Als het staat, is het af. Dingen in befaamd, de ander een snel stijgende Van Lieshout zich ook dit artikel. Geen de computer zetten en dat verfi jnen, zwenkwieltjes. Het is wat het is en het ik mooi omdat het gewoon ontzettend Eén van Van Lieshouts controversiële kunstwer- ster – met elkaar gemeen hebben. zus of zo. Gewoon de woorden van Van doe ik niet. Als ik wil verfi jnen, pak ik is heel direct. Geen gezeur over dikte, sterke dingen zijn, waarop je kan lopen, ken: de Domestikator, tentoongesteld door het Verder ontwerpen en maken ze beiden Lieshout, hoe hij ontwerpt en denkt, zijn wel een slijpmachine of een kettingzaag over vorm. Dit is het. Een ontwerp moet op kan dansen, waarmee je dingen kan Centre Pompidou. natuurlijk meubels. meubels en zijn relatie met (het label) om het een beetje meer in de richting te verwantschap hebben met de manier vastpakken. Complexe vormen die iets Lensvelt. krijgen. Het eerste concept van die stoel waarop het is gemaakt, met het mate- vanzelfsprekends hebben. Ze blijven Joep van Lieshout “Ik vraag me nooit af waarom ik iets waar je op zit, kostte me een dag werk. riaal. Niet nep zijn. Ik kijk naar dingen heel lang werken, kennen een juiste zoek ik juist naar contrast, iets wat niet Joep van Lieshout is beeldend kunste- maak, ik doe het omdat ik het niet laten Die erachter een halve dag. Je moet vanuit hoe je het maakt. Veel inspiratie krachtverdeling, gewoon super ge- mooi is. Ik ben al jaren een groot fan naar en ontwerper. Hij was recent veel kan. Ik volg mijn intuïtie en mijn instinc- weten wanneer iets goed is; wanneer haal ik uit hoe dingen vroeger werden avanceerde technologie. Wat de mens van een soort minimalistische, brutalis- ten. Dat tegenhouden zou niet slim zijn. het niet meteen goed is, is het gewoon gemaakt. Neem gietijzer, dat gegoten maakt, komt daarbij niet in de buurt. tische vormgeving. Dat lomp, grof – ge- Mijn werk is mijn obsessie. Ik ken wel niet goed. Dan is het het verstandigst werd in zandbakken. Gietijzeren pro- Ik weet ook niet of dit een hele mooie woon belachelijk, slaat nergens op – zo een zekere fl exibiliteit: als dingen niet om opnieuw te beginnen in plaats van ducten hebben daarom ronde, lossen- stoel is. Het is een simpele stoel. Totale groot is.” Van Lieshout lacht. kunnen, zoek ik een andere weg. Maar maar te blijven ‘kutten’ aan iets wat het de vormen. Dat maakt ze volumineus simpelheid, bijna een afwezigheid van er is maar één richting en dat is vooruit. toch niet gaat worden.” en sculpturaal.” vormgeving. Mooi is krachtig. De na- “Vormgeving is voor mij het product van Achteromkijken of kijken wat links of tuur is altijd krachtig. Je hebt nooit een een denkproces; een manier om een rechts van me gebeurt, waar andere “Ik denk als een timmerman, als een Met het woord ‘mooi’ heeft van Lies- boom of een bloem die suf is. Wat in statement te maken over de wereld. mensen mee bezig zijn, dat is niet iets metaalman of als een smid wanneer hout niet heel veel. “Mooi, mooi, wat is de natuur gevormd is, is supereffi ciënt. Er zit altijd een statement verborgen in wat me interesseert. Oogkleppen op, ik iets maak. De stoel waarop je zit, mooi? Schoonheid is iets heel subjec- Daar zit een soort logica in die het ge- de dingen die ik laat zien. Design en een betonnen plaat voor m’n kop, heel is gemaakt zoals een metaalman dat tiefs. Ik moet het mooi vinden. Het moet volg is van miljoenen jaren evolutie. Die kunstwerken zijn de ‘side-products’, erg mijn eigen weg gaan, dan werk ik zou doen: gewoon een paar standaard presentie, kracht, elegantie uitstralen. kracht, die logica moet erin zitten. Alle of de ‘left-overs’ van dit denkproces. het best. Geen lange ontwerpproces- stalen buizen op elkaar gelast en wat Ik weet niet of dat mooi is. Botten vind goede ontwerpen hebben dat. Soms Dat maakt, denk ik, mijn werk en aan- Joep van Lieshout: “Mijn manier van ontwerpen is fysiek.” 64 Inside Information Inside Information 65 Ontwerp Ontwerp pak onderscheidend van veel andere door spierkracht, want arbeid geeft aristocratische systemen – moest bruut Ik heb ook badkamers, keukens, sier- kunstenaars en ontwerpers. Ik heb een meer voldoening dan de advocatuur. worden gebroken. Nu zitten we in een Als ik wil verfijnen, raden, gemaakt... Ontzettend veel taak op deze wereld, die uitstijgt boven De industrie moet gered worden van de soortgelijk tijdsgewricht. De technolo- verschillende dingen. Voor mij is die mezelf. De mensheid een spiegel voor diensteneconomie. gieën van nu – denk aan genetische “ afwisseling interessant. Dat ik de ene houden. Dat doe ik door verhalen te manipulatie, big data, robotica, auto- keer met plastisch materiaal en dan vertellen. Mijn werken vallen veelal in ‘CryptoFuturisme’ is het project waar matisering – veranderen veel en zullen pak ik een kettingzaag weer met constructief materiaal werk. grotere projecten, met een groot ver- Van Lieshout nu aan werkt. Het verwijst een ontzettende invloed hebben op ons Dat ik de ene keer een machine maak, haal waar ik meerdere jaren aan werk.” naar de industriële revolutie en bouwt leven. Wat je ziet, is een enorme ople- ” dan weer een figuratief beeld en dan Neem ‘Slave City’, een beeldend ver- voort op het gedachtegoed van de Ita- ving van het fascisme en het populisme. en Hans Lensvelt. ‘War III/Furnication’ van, een studie dit, een studie dat, een weer twintig stoelen in een week. Zou ik haal over een technocratische stad met liaanse futuristen. “Deze voortvarende CryptoFuturisme gaat over deze tran- had de expositie als titel. Furnication is zus en een zo. Voor de AVL Skull, een heel mijn leven stoelen maken, dan zou als enige doel zoveel mogelijk geld kunstenaars omarmden de nieuwe sitie. Gaan we met enorme machines een woordspeling op fornication, wat eenpersoonswerkkamertje, bestaande ik heel ongelukkig worden. Dat zou wel verdienen; wie niet presteert wordt technologieën met de gedachte ‘als dingen recyclen, zodat we heel verant- staat voor vrijwillige seks tussen twee uit twee polyester schaaldelen met bou- veel makkelijker zijn. Dan zou ik twee ‘hergebruikt’ [dat betekent: opgegeten, iedereen een helikopter heeft, komt het woord betere producten kunnen ma- getrouwde partijen. Een 12,5-jarige ten aan elkaar geklonken, zijn we naar man hier hebben werken, zou ik ontzet- KG]. Of ‘Blast Furnace’: een 11 meter vast goed’. Oorlog zetten zij bewust in ken? Of gaan we eerst alles vernietigen, samenwerking die een reeks meubels China gereisd op zoek naar een fabriek. tend rijk worden aan ‘royalties’. Dan hoge woon-hoogoven van meer dan als katalysator voor vooruitgang. Met alles kapot maken om dan op de puin- heeft voortgebracht, in kobaltblauw op We hebben veel lol gehad. Uiteindelijk had ik een klein schuurtje en nul kom- 8.000 kilo staal, die wordt aangedreven het oude – de classicistische, religieuze, hopen weer iets nieuws te beginnen? Of de beurs getoond. Naast mij staat de is dat ding dan ook te koop. Ik werk ma nul materiaalkosten. Moet je kijken gaan we kapot maken voor de lol, ge- AVL Kokerstoel, nog van die beurs, ge- eigenlijk alleen maar samen met Lens- wat een enorme hoeveelheid rommel ik woon omdat het leuk is? Daarom ben ik maakt van materialen die voorhanden velt als label. Voor labels werken vind ik nu heb, een enorm groot, hoog atelier. nu bezig met vernietigen. Een gastank waren in zijn atelier. Vierkante metalen op zichzelf niet interessant, maar ik vind Al die mensen die hier rondlopen en die opblazen onder 600 atmosfeer druk, dat kokers; een stoel die basaal en tijdloos het wel leuk om dingen te maken en iedere keer weer wat anders moeten is gigantisch. Je krijgt vormgeving door oogt. natuurlijk ook het geld dat je daarmee maken. Ik weet niet of je in de opslag geweld. Dat is het product dat ik dan “Met Hans Lensvelt werk ik al lang sa- verdient. Daar koop je een stukje onaf- bent geweest, maar dat is nog eens drie maak. Een uit elkaar gespatte gastank men. Zo’n 19 jaar geleden liet hij door hankelijkheid mee, waardoor ik dingen keer zo groot als mijn atelier. Helemaal met een lampenkapje erop: een lamp. Rem Koolhaas zijn showroom bouwen kan maken die niemand wil kopen, vol.