01_Cover_01 09-02-12 13:09 Pagina 1 DeVoetbalTrainer 183 29 e JAARGANG | FEBRUARI 2012 | www.devoetbaltrainer.nl nummer Mini-special Van voetballen naar psychologie Steve McClaren Sportpsychologie in de praktijk Sportpsychologie Kunstgras Herken de eigenschappen Trainerscongres 18 mei in Zwolle De opbouw Zeven methodische stappen Middenkatern: De JeugdVoetbalTrainer De JeugdVoetbalTrainer 6 1e JAARGANG | FEBRUARI 2012 | www.devoetbaltrainer.nl nummer Duitse jeugdopleiding Marcel Lucassen A-jeugd Tim Busschops B-jeugd Jos Weerink C-jeugd Robert Peterman D-jeugd Daniel de Lange KARTOTHEEK WEKEN UW TRAININGEN NU MET 50% KORTING IN KAART GEBRACHT 2 = 1 actie Twee kartotheken halen, één betalen. Alle kartotheek combinaties mogelijk Uw trainingen nu met 50% korting in kaart gebracht. Actie wegens succes verlengd. Tot en met 1 april 2012 geldt voor alle kartotheken in de Voetbaltrainer webshop 2 halen = 1 betalen. U betaalt dus voor 2 kartotheken naar keuze slechts € 21,- ipv € 42,- Iedere kartotheek bevat een uitgebreide verzameling van 60 kaarten met spel- en oefenvormen. Een uitstekende voorbereiding voor een compleet trainingsprogramma. Trainingen zijn gerubriceerd in de onderdelen dribbelen, Bestel snel via de webshop passen en trappen en positie-en partijspelen. op www.devoetbaltrainer.nl DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 03_Inhoud_03 09-02-12 07:54 Pagina 3 In dit nummer Van de redactie Tijdens het jaarlijkse coachcongres Bill Beswick laat trainer grote plaatje zien 8 van NLCoach trof de redactie van dit vakblad maar weinig voetbaltrainers Steve McClaren aan op de deelnemerslijst. Blijkbaar Het vak van trainer is veel te complex om het worden sportoverstijgende presenta­ allemaal in je eentje af te kunnen. Een sport- ties en workshops niet interessant psycholoog kan een toegevoegde waarde zijn genoeg gevonden door het gros van voor een trainer en zijn team. Steve McClaren ons trainersgilde. En dat is jammer. maakt al jaren gebruik van de diensten van Voor de trainer die in staat is om zelf Paul Geerars Bill Beswick. Op het NVA Symposium vertel- de vertaalslag te maken naar zijn ei­ Hoofdredacteur den McClaren en Beswick inspirerend over de gen praktijk kan een dergelijke bijeen­ wijze waarop zij samenwerken. komst namelijk boeiend zijn. Een onderdeel uit alle presentaties wil de redactie u niet Teamontwikkeling: Samen aan het werk 18 onthouden. René Wormhoudt, conditie­ en hersteltrainer bij Ajax, vertelde onder meer een paar uitgangspunten bij het Pieter Huistra opleiden van de club uit Amsterdam. Een thema dat de laat­ ‘Als je het als trainer hebt over acceptatie, gaat ste tijd ongevraagd nogal veel in het nieuws is. Desgevraagd het vooral om de zaken waar je zelf invloed op vertelde Wormhoudt hoeveel aandacht er bij de jongste hebt. Dan doel ik dus niet zozeer op het bud- Ajax­jeugd is voor niet­voetbalspecifieke trainingsinhoud. get waar je mee kunt werken, maar dus wel op Daarmee wordt dan bedoeld: judo, gymnastiek, loop­ en de manier waarop ik mijn trainingen inricht coördinatietraining en dergelijke. Bij de F­jeugd van Ajax en de manier waarop we spelen.’ Pieter Huistra betreft dat ongeveer 45% van de trainingstijd en dat per­ vertelt hoe hij bij FC Groningen met René centage loopt geleidelijk af tot circa 25% bij de veertienjari­ Felen werkt aan teamontwikkeling. ge voetballers van de landskampioen. De bedoeling van dit niet­voetbalspecifieke programma is om op jonge leeftijd eerst atleten te ‘maken’ en daarna pas specialisten. Speer­ Vereenvoudiging bij opbouw van achteruit 64 punten daarbij zijn aanpassingsvermogen en balans. Aan­ passen aan topniveau is iets wat je in de genen hebt meege­ Zeven methodische stappen kregen, maar het valt ook te leren, aldus Wormhoudt. 1 Tijdens een van de bijeenkomsten die De Graafschap jaarlijks organiseert voor haar con- Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een boek van 3 5 2 venantpartners uit het amateurvoetbal demon- co­auteur Wormhoudt waarin concrete oefenstof wordt uit­ 11 9 6 10 streerde hoofdtrainer Andries Ulderink een me- gewerkt op basis van de biologische leeftijdskenmerken van 8 6 thodische trainingslijn voor de opbouw van jeugdspelers, hun groeiversnelling met bijbehorende gevol­ 9 1 achteruit. Voor De Voetbaltrainer ging Ulderink gen voor belasting en belastbaarheid. Met dit boek wordt 4 dieper op de getoonde oefenstof in en gaf daar- een koppeling gelegd tussen wetenschap en oefenstof. De naast de vervolgstappen aan. vertaling wordt dus voor de lezer gemaakt. Dat proberen wij doorgaans ook te doen in De Voetbaltrainer: het verhaal van De JeugdVoetbalTrainer 6 1e JAARGANG | FEBRUARI 2012 | www.devoetbaltrainer.nl een trainer of andere specialist vertalen naar een praktisch nummer Duitse jeugdopleiding Marcel Lucassen herkenbaar en bruikbaar verhaal. In deze editie van het vak­ De JeugdVoetbalTrainer: blad beginnen we met een mini­special genaamd Van voet­ ballen naar psychologie, ingegeven door het gelijknamige De Duitse nationale jeugdopleiding 32 symposium van de Nederlandse Voetbalacademie. De Voet­ A-jeugd Tim Busschops B-jeugd baltrainer was daar als enige mediavertegenwoordiger aan­ De A-, B-, C- en D-jeugd 38 Jos Weerink C-jeugd Robert Peterman D-jeugd ild wezig teneinde dit precaire thema zo helder mogelijk, dus in voetbaltaal, voor het daglicht te brengen in dit vakblad. Verder: Beoordeelt u zelf of dat gelukt is! Van voetballen naar psychologie 4 Coachen van spelers in een team: 13 boeken 23 Ton van Rhoon: ‘Trainers moeten strategisch invoegen’ 26 Actueel: De jeugdtrainer en zijn contract 29 Af en toe treft u in dit vakblad een zogenaamde Het Nederlands Trainerscongres: 18 mei 2012 in Zwolle 47 Tips bij het spelen op kunstgras 48 QR­code aan. Voor de voetbaltrainers onder ons De mediatheek van De Voetbaltrainer 52 met een I­pad of smartphone is dit Aan de zijlijn: nuttige links en tips voor voetbaltrainers 53 symbool een handig hulpmiddel om Voorbereiden van lichaam op volgende inspanning 54 snel bij een genoemde website te Osteopaat D’havé gelooft niet in toevallige noncontactblessures 58 komen. De module Spelersportfolio van Talento 71 De Verlenging 72 2 3 De Voetbaltrainer 183 2012 04-07_Verheijen Hiddink_04-07 09-02-12 07:55 Pagina 4 Van voetballen naar psychologie Tekst: Paul Geerars Van voetballen naar psychologie Raymond Verheijen is in De Voetbaltrainer veelvuldig aan het woord gekomen. Vrijwel altijd stond dan het thema voetbal­ conditie centraal. Dat is niet verwonderlijk, want Verheijen heeft zich als trainer verdiept in de inspanningsfysiologie. Zijn rijke ervaring als assistent van onder meer Guus Hiddink en Dick Advocaat op diverse grote eindtoernooien heeft zijn scherpe blik op het voetbalspel echter verbreed. Verheijen is initiatiefnemer geweest specialisten rondom de voetbaltrainer. Wetenschappelijke inzichten worden om de Nederlandse Voetbalacademie Dat voetbalgrootheden als Guus Hid- dicht bij de praktijk van elke voetbal- (NVA) op te richten. Vanuit die organi- dink en Marco van Basten hun naam, trainer gebracht. ‘Van voetballen naar satie worden diverse bijscholingen als beschermheer of adviseur, willen psychologie’, zo luidde het thema van aangeboden voor trainer/coaches en verbinden aan de NVA is veelzeggend. het symposium dat de NVA in decem- ber organiseerde in Amsterdam. Raymond Verheijen: “We hebben het Een team thema ‘van voetballen naar psycholo- Guus Hiddink: “De vraag wat nu een team maakt of breekt, is niet makkelijk gie’ heel bewust gekozen. Ik ben na- te beantwoorden. Het is altijd situatie-afhankelijk. Om een team ‘als team’ te melijk zeer gefascineerd door de voet- beoordelen, vindt men veel aanwijzingen in het spel zelf. Je kunt twee be- baltaal: hoe de mensen praten over langrijke zaken onderscheiden. Hoe staat een team teamtactisch en hoe voetbal, hoe mensen voetbal analyse- functioneert een team in termen van onderlinge acceptatie. Deze zaken kun ren. Welke woorden gebruiken men- je weliswaar onderscheiden, maar je kunt ze niet scheiden. Het één heeft al- sen en klopt hun terminologie wel? In tijd met het ander te maken. Het resultaat van deze twee belangrijke facto- eerste instantie heb ik dat in de fysio- ren is hoe een team in de wedstrijd ‘staat’. Dat kun je vrij snel zien. Bijvoor- logie in kaart proberen te brengen. beeld aan de manier waarop je spelers het duel ingaan. Dan heb ik het in Van oudsher is de gedachte ‘van con- eerste instantie over de duels in wedstrijden. In Engeland echter kan ik daar ditietraining naar voetbal’. Door het ook de trainingen bij voegen, want daar was elke training een wedstrijd te periodiseringsmodel hebben we dat noemen. Ik hoefde de spelers daar als coach niet te enthousiasmeren. Terug proberen om te draaien met voetbal- naar de duels: ik kijk dus vooral naar de verdedigende duels. Dan kun je zien len als vertrekpunt en binnen het of het team goed ‘staat’. Ook ik ontkom op dit moment niet aan het gebruik voetballen conditie te trainen. Condi- van de vage begrippen als ‘scherp zijn’ en ‘geconcentreerd zijn’ hierbij, maar tie wordt dan in voetbaltaal gedefi- iedereen weet dan wel wat ik bedoel.” nieerd. Op die manier kun je zaken veel beter duiden. www.devoetbaltrainer.nl 04-07_Verheijen Hiddink_04-07 09-02-12 07:55 Pagina 5 Beweging voelen Guus Hiddink: “Een trainer wordt beter in zijn vak dankzij zijn ervaring. Daarnaast denk ik dat ook de beginnende trainer bepaalde ‘voelsprieten’ kan hebben voor de essentie van de sport of van een beweging. Voor de trainer zonder al te veel ervaring is het van groot belang dat hij de karakteristieken van zijn sport compleet ‘doorvoelt’. Vervolgens is het de vraag of hij zijn boodschap goed kan overbrengen en of zijn spelers de juiste antennes heb- ben om de boodschap inderdaad op te nemen. Toen ik zelf als achttienjarige jongen op het CIOS les kreeg, had ik als beginnende trainer/coach mijn an- tennes wijd uitstaan voor mijn docenten. Ik weet nu dat ik toen heel open heb gestaan om van die docenten mee te krijgen hoe een sport gespeeld moest worden of hoe een beweging zou moeten voelen.