OMSLAGARTIKEL KENNIS & CULTUUR OMSLAGARTIKEL KENNIS & CULTUUR RANGLIJST Top-100 van EDITIE 2008 Nederlandse kunstenaars DE STAND VAN ZAKEN IN DE NEDERLANDSE BEELDENDE KUNST. OPNIEUW WEEGT ELSEVIER ALLE ELEMENTEN VAN EEN GESLAAGDE KUNSTCARRIÈRE Marlene Dumas blijft onverslaanbaar, maar verder stelden de vrouwen het afgelo- pen jaar een beetje teleur. Van de Nederlandse kunstenaars doen de schilders en fotografen het op de bloeiende internationale kunstmarkt het best, ook bij buiten- landse topinstituten. Een galerie in Nederland hebben ze vaak niet meer (nodig). Riki Simons rige jaren, maar bedraagt nog steeds een flink overgebleven. De hele top-100 telt sowieso aantal punten. minder vrouwen dan vorig jaar: 27 tegen 33. e Elsevier top-100 van Nederlandse De artistieke ontwikkeling van Rineke En in de top-50 zijn dit jaar zelfs negen vrou- kunstenaars toont een selectie uit de Dijkstra, de afgelopen twee jaar steeds num- wen minder te vinden. D Nederlandse beeldende kunst die het mer 2, maakte geen grote sprongen meer. Het Het aantal internationale topinstituten dat complete spectrum beslaat van nationale en aantal tentoonstellingen en prijzen stag- tentoonstellingen maakte van Nederlandse internationale stijlen van nu. Er is abstractie, neerde. Zij zakte naar plaats 4. Atelier Van kunstenaars, is dit jaar gestegen. Maar in de met schilders als Jan van der Ploeg en Kees Lieshout, een kunstcollectief onder leiding drie Europese Ôgrand tourÕ-exposities van zo- Goudzwaard en met beeldhouwers als Carel van Joep van Lieshout, steeds efficinter ge- mer 2007 (Documenta Kassel, Binnale Ve- Visser en Krijn de Koning. Er is realistische organiseerd en steeds grootser in aanpak, neti en Skulptur Mnster) was juist weer schilderkunst volgens het meest traditionele steeg naar de derde plaats. weinig Nederlandse kunst te zien. Zonder titel (2006) van ambacht, zoals van Henk Helmantel en Piet De eerste drie plaatsen in de top-100 van Heringa/Van Kalsbeek, vorig Sebens. Er zijn fotografie, conceptkunst, twee jaar geleden waren voor drie vrouwen: Concurrentie jaar aangekocht door het Stedelijk film- en videokunst en Ômixed mediaÕ in alle Dumas, Dijkstra en Fiona Tan. Dit jaar is al- De Nederlandse kunst waar nationaal en in- Museum in Amsterdam VEILING. PUNTEN N AA mogelijke mengsels. En binnen al die stijlen leen Dumas als vrouw op het toppodium ternationaal de meeste belangstelling naar NWEZIGHEID IN GEZ15% V INTERN WER BIJZONDEREINTERN PUBLIC AA BIJ DRIE VER DE EDITIE V zien we weer vertegenwoordi- uitgaat, is in toenemende mate S SCHILDERKUNST V VIDEO/FILM Sc SCULPTUUR REPRESENT A N K A KUNSTEN N HET GEMIDDELDE VOOR N N NEDERLK A BUITENL BUITENL ; UITG ATION RTI EDERL EDERL OPEN V TION SOLO- SOLO- SOLO- KELEN O gers van allerlei generaties, van schilderkunst. Bijna de helft T TEKENINGEN M MIXED MEDIA Sb SCHILDERKUNST/ SOLO- A A A VE BIJ EXPOSITIES LE K AA A De basis van de kunst-top-100 A A LE A A OCHTE WER AA N 2006 EN 2007 NDSE GE ANDS MUSEUME ANDS MUSEUMN WER TIES OP GROTENDSE GE ANDS MUSEUM K R PRIJS XPOSITIES IN XPOSITIES IN K XPOSITIES IN EXPOSITIES IN UNSTBLF RS-R A Corneille (1922) tot Melvin (44 plaatsen) van de top-100 F FOTOGRAFIE I INSTALLATIES BEELDHOUWKUNST CA UNSTBEURS A REVIEWS IN GHEBBENDE TIES OVER A TEGORIE K N A DOOR A KL K Moti (1977) en Aaron van Erp Puntenscores zijn berekend op basis van Als ‘Nederlandse kunstenaars’ gelden wordt bezet door schilders/ LERIE LERIE ADEN A INGS KEN SSE (1978). gegevens over het kalenderjaar 2007. ook buitenlanders die al minimaal tien jaar tekenaars. Dat heeft er vooral 2008 2007 TOTAAL KUNSTENAAR GEBOORTEJAAR In de allerhoogste regionen De scores weerspiegelen de nationale en in Nederland wonen/werken/studeren. mee te maken dat het moeilijk 1 1 9.560 Marlene Dumas 1953 S 450 650 700 1.300 1.000 2.800 1.000 1.660 van de nieuwe top-100 van dit internationale zichtbaarheid van de werken blijkt galeries en verzamelaars, 2 9 5.910 Erik van Lieshout 1968 M 250 600 650 600 2.500 350 500 460 jaar zien we een paar belang- van de kunstenaars, en zijn de basis voor Zeger Reyers, met stip op 64 de ÔmarktÕ dus, duurzaam voor 3 13 4.805 Atelier Van Lieshout 1963 M 500 1.275 1.200 1.000 350 480 rijke verschuivingen. Marlene naamsbekendheid. film/video en installaties te in- 4 2 4.460 Rineke Dijkstra 1959 F 450 650 800 1.000 500 1.060 Dumas bleef dit jaar opnieuw Alle gegevens zijn controleerbaar en vor- teresseren. 5 16 4.330 Marcel van Eeden 1965 T 75 300 1.425 1.200 600 500 230 de onbetwiste nummer 1, met men het fundament van een duurzame artis- Film en video kosten ge- over de hele breedte hoge sco- tieke loopbaan. middeld meer productietijd en 6 10 4.075 Aernout Mik 1962 V 300 2.150 1.050 575 useum Amsterdam useum res, ondanks de rust die in de De top-100 is gebaseerd op activiteiten vergen een ingewikkelder or- M 7 4 3.630 Hellen van Meene 1972 F 150 650 750 600 225 350 500 405 media over haar neerdaalde. in zowel musea/instellingen als de (particu- ganisatie dan een gemiddeld tedelijk 8 22 3.150 Jan van der Ploeg 1959 I 600 750 1.600 200 Haar afstand tot de (nieuwe) liere) kunstmarkt, gewogen naar naamsbe- Meer over de kunst-top-100: schilderij of een gemiddelde S 9 6 2.760 Fiona Tan 1966 V 350 1.600 810 ollectie nummer 2, Erik van Lieshout, kendheid en professionaliteit van lokaties. www.elsevier.nl/top100-2008 tekening. Daar staat tegenover C 10 17 2.540 Mark Manders 1968 M 650 350 500 725 315 werd kleiner dan in de twee vo- dat films en videoÕs op meer Foto 76 • ELSEVIER 10 MEI 2008 ELSEVIER 10 MEI 2008 • 77 OMSLAGARTIKEL KENNIS & CULTUUR OMSLAGARTIKEL KENNIS & CULTUUR dan n plaats tegelijk kunnen worden ge- De 10 hoogste nieuwkomers De snelste stijgers toond. Maar het soort video/film-presentatie Hele kunstspectrum in de top-100 in de top-100 of installatie dat door musea als Ôsolopresen- tatieÕ wordt aangemerkt, is nog steeds zeld- In Japan werd in Tokio en Maru- Marlene Dumas 1 Theo Jansen (op plaats 15) 1 Anton Corbijn (53 plaatsen) zaam. 1 game haar grote museumexposi- 2 Melvin Moti (op plaats 18) 2 Pat Andrea (51 plaatsen) Tweede belangrijke Nederlandse kunst- SCHILDERKUNST tie Broken White getoond, met 3 Peter Struycken (op plaats 29) 3 Arjan van Helmond (37 plaatsen) vorm, vooral uit oogpunt van internationale veel onbekend werk. In de grote 4 Frank van der Salm (op plaats 33) 4 Henk Helmantel (35 plaatsen) belangstelling, is nog steeds de fotografie, Seks(ualiteit), sociale identiteit veilingen bleven haar prijzen 5 Katinka Lampe (op plaats 40) 5 Gé-Karel van der Sterren (35 plaatsen) vooral in het genre Ôjonge meisjesÕ. Wereld- en ras, ht item in veel kunst van sterk, met als duurste stuk The 6 Klaas Gubbels (op plaats 43) 6 Armen Eloyan (32 plaatsen) wijd bereikte de (markt voor) fotografie vorig nu, vormen al decennialang op Dance uit 1992, dat in juni 2007 7 Heringa/van Kalsbeek (op plaats 45) 7 Koos Breukel (30 plaatsen) jaar duidelijk een verzadigingspunt. De con- een heel persoonlijke manier de bij ChristieÕs in Londen ruim 1,2 8 Ina van Zyl (op plaats 46) 8 Rob Voerman (27 plaatsen) currentie is enorm, vooral in het internatio- hoofdthemaÕs in het werk van miljoen euro opbracht. 9 Joost Conijn (op plaats 47) 9 Job Koelewijn (23 plaatsen) nale middengebied waartoe de Nederlandse Marlene Dumas (1953). Samen MOCA (Museum of Contempo- 10 Kees Goudzwaard (op plaats 49) 10 Bert Teunissen (21 plaatsen) fotografen, op Rineke Dijkstra na, behoren. met Rineke Dijkstra heeft zij als rary Art) in Los Angeles en het Het aantal fotografen in de top-100 daalde enige uit Nederland succes over Museum of Modern Art van negentien naar zestien; in de de volle breedte van het interna- (MoMA) in New York brengen De top-10 van De top-10 van top-50 kromp hun aandeel van tionale kunstspectrum. later dit jaar een groot overzicht twaalf naar acht plaatsen. Koos Zowel in de musea als in de van DumasÕ schilderijen en teke- de Nederlandse de Nederlandse Breukel en Anton Corbijn boek- markt deed Dumas het ook in ningen vanaf de jaren zeventig, schilderkunst fotografie ten opvallend succes, Breukel 2007 weer goed. Haar grote solo- met als titel Measuring Your Own nationaal en Corbijn internatio- tentoonstellingen waren ver weg. Grave. 1 Marlene Dumas 1 Rineke Dijkstra naal. Hellen van Meene bleef na In Kaapstad, waar ze opgroeide, 2 Corneille 2 Hellen van Meene haar grote sprong van vorig jaar exposeerde ze in Iziko South Af- 3 Armen Eloyan 3 Erwin Olaf hoog op plaats 7. rican National Art Gallery. De 4 Michael Raedecker 4 Desiree Dolron bijbehorende catalogus Intimate 5 Pat Andrea 5 Ruud van Empel Regionaal Relations werd een zeldzaam 6 Carla Klein 6 Koos Breukel Het wordt intussen een bijna persoonlijk document, vol brie- 7 Philip Akkerman 7 Anton Corbijn vanzelfsprekende ontwikkeling ven, aantekeningen, schetsjes, fo- 8 René Daniëls 8 Frank van der Salm Anton Corbijn: dat een Nederlandse kunstenaar toÕs en andere herinneringen over 9 Gé-Karel van der Sterren 9 Bert Teunissen snelste stijger 2008 die internationaal veel aandacht haar leven in Zuid-Afrika en haar Broken White (2006) 10 Henk Helmantel 10 Lidwien van de Ven gaat krijgen, geen Nederlandse eerste tijd in Nederland. van Marlene Dumas galerie meer (nodig) heeft. De ÔNederlandse buitenlanderÕ Bob van Orsouw, en kunstenaars zelf en voor het steeds diver- graadmeter voor interesse van markt en in- van Ren Danils, die wegens ziekte al en- Veilingsucces Twee jaar achter elkaar gestegen eigenaar van de gelijknamige galerie in Z- sere gezicht van de Nederlandse kunst.