pridlao 2015 div. sider_ PRIDLAO ny 18.02.15 12.33 Side 1 32. ÅRGANG NR. 2 – 2015 KR. 110,- Pridlao tek vare på fortidi for framtidi! pridlao 2015 div. sider_ PRIDLAO ny 18.02.15 12.33 Side 2 Framsidebilete Feil i tabell Bryllaup i Luster med Dette skal vera Johan Espesete, det var Tabellen side 74 under «Gardar og gards- musikantar frå Vik to som heitte det, Johan Andersson eige i Feios» har fått nokre feil under tryk- Brudeparet på Døsen i 1905 var oldeforel- (1866–1945) og Johan Ivarson (1880– king. Ny og oppretta tabell står i dette num- dra til Carl Andre Riiber. Kamma, dotter til 1919). Truleg er det Johan I., og kanskje meret . Elisabeth Claudine og Harald, er bestemor er biletet teke på Vikøyri. Desse Espeset- hans. karane var svært hesteinteresserte, og Kvissbok Soknepresten i Luster på den tid var An- me skriv i dette bladet om den kjende Ei kvissbok med spørsmål berre frå Vik ders Halvorsen, og yngste son hans, Frøy- travkusken Jon Espeseth. Johan I. reiste kommune er i sal. Der er over 200 spørsmål, stein, var lærar i Vik. Ein annan bror, Finn til USA i 1896, men kom att, vart gift mange av lokalhistorisk karakter. Heftet er Halvorsen, skreiv fleire bøker, men som litt med Ragnhild Engeland (1877–1950) illustrert med foto tekne av Arild Thingvoll. for tyskarvenleg vann han ikkje fram. Det er og tok over bruk 3 i 1909. Absolutt noko å kosa seg med i jula og elles. visst ein av grunnane, vart det sagt. Her i Luster var det bylgjer då særleg to Pridlao i fargar av bøkene hans, i «Lysthuset» og «Høst- Då er det klart for ein ny epoke i Pridlao si manden», omhandla folk og forhold i bygda. historie, heretter kjem bladet i fargar. Nyare Fikserte namn, men likevel, dei kjende seg foto vil ikkje lenger bli attgjevne i svart/kvitt. att. Mange lite sympatiske, men sett med ein nysgjerrig gutunge sine auge. Der blir bl.a. Berre eitt nr for året dette bryllaupet omtala. Frå 2016 vert det berre eitt nummer av Prid- Bjørg Hovland lao pr år. Det vil koma til jul, og med fleire sider enn før. Me legg opp til at bladet vert Ættebok for Fresvik på ca 150 sider. Skal Pridlao halda fram og I månadskiftet november/desember kjem få nok stoff framover, er dette naudsynt. Det «Ættebok for Fresvik». Boka er laga av Fres- har og med arbeidsmengdi å gjera, og at jule- vik Sogelag og bygd opp på same måte som nummeret er meir populært enn påskenum- bygdeboka for Leikanger som kom i 1957. meret. Me tek svært gjerne imot skrivne Boka er på vel 300 sider og inneheld også stykke og foto til neste nr. Prisen for 2016 ein del bilete. Ho kostar 400 kroner og kan vert då 150 kr. kjøpast hjå Breilid B. Eftf. bokhandel i Vik, Coop Marked Fresvik eller hos Fresvik So- Rettingar gelag, telefon 909 99 134 eller epost bjarne. Bilete side 12 Har du arkivmateriale? [email protected]. Det blir lagt ut lister Biletet syner elevar både frå 9. klasse og 10. Vik Lokalhistoriske Arkiv tek imot og opp- for førehandstinging lokalt. klasse. Det står Karl Dale i staden for Knut fordrar folk til å levera inn privat- Dale, og Kristin Bueie er ikkje på biletet, arkiv, lagsarkiv og foto. Då vert det teke vare men Oddbjørg Geithus. på for ettertidi og kan koma til nytte. Ein kan og klausulera det ein leverer inn, dvs at fami- Bilete side 51 lien må kontaktast ved innsyn. Dette kan Nr 2 framme er Ragnhild Godager og til vera møtebøker, skøyter, avtalar, korrespon- høgre Kirsten Skeie. Nr 3 bak er Ingeborg danse, amerikabrev, foto og anna. Kanskje Seim og dama med briller er Eva Lølandsmo. du har berre eitt dokument som kan vera av Mellom Ingeborg og Astrid står John T. Te- interesse for arkivet, lever inn likevel. nold. Mannen me trudde var ein apotekar er Johannes Hove. Det var husmorlaget som Fotoutstilling spelte mot heradstyret, og biletet er truleg frå Grendefotoi som vart tekne våren og hausten 1952. 2015 blir utstilte før jul, viss ferdigstilling i resepsjonen på Blix hotell, elles i Vikjahalli. Foto side 52 Ynskjer du kopiar, ta kontakt med Helge Gunnhild Dingen var dotter til Eilert Dingen Grønningsæter. Merk elles nettsida til Helge og fyrste kona hans Brita A. Vollevik (1891– Grønningsæter, www.helgevikisogn.no, der 1919). I teksten sto det at ho var frå andre er det mange historiske foto frå Vik. Du kan ekteskapet. og bestilla kopiar. Utgjevar: Vik Historielag Abonnement Accountor - Økonomi Sogn AS Telefon: 57 69 88 40 Telefon: 57 69 58 96 / Telefax: 57 69 57 85 Telefax: 57 69 82 01 E-post: [email protected] E-post: [email protected] Redaktør: Arne Inge Sæbø Grafisk produksjon: Eko-Trykk AS, Førde 2 PRIDALO NR. 2/2015 pridlao 2015 div. sider_ PRIDLAO ny 18.02.15 12.33 Side 2 Julekorti våre Jula er kanskje den største høgtidi vår, tivi kan i det og ei tid som svært mange set stor pris heile vera svært på. Julekorti har spela ein stor rolle, har mykje. Ei tid var lang tradisjon og høyrer også i dag med det populært som eit fast ritual for mange. Ein får med gulldekor. kort frå familie og vener, ja, ofte er det Under krigen einaste kontakten med dei som bur eit vart det laga nis- stykke unna oss. Ofte vert korti liggjan- sekort med mo- de i ei korg på bordet, til hyggeleg les- tiv som viste til nad både for familien og gjester. Det var motstandskamp ei stor ære å få mange julekort. og misnøye med Det fyrste julekortet ein veit om vart okkupantane. teikna i England i 1843, og teksten var I 1904 vart «A Merry Christmas and a Happy New julemerket opp- Year to you». Det fyrste norske jule-kor- funne i Dan- tet ein kjenner til er frå 1870, men dei mark av post- fyrste åri vart korti trykte i Danmark og meister Einar Tyskland. I 1883 vart det utgjeve to kort Holbøll. Dette som var trykte i Noreg. På det eine var var spesielle fri- motivet ein nisse som kasta snøball. Det merke som vart andre kortet var ein kopi av Tidemann selde for å støtta sitt måleri «Norsk juleskikk». På veldedige føre- 1890-talet vart julekorti skikkeleg popu- mål, og skikken lære. Men julekorti var dyre, særleg dei var i mange år med fargetrykk var svært dyre. Difor var og populær i Noreg. Julekort som er ein reproduksjon av Adolph det berre dei rikaste som hadde råd til å Portoen har endra seg sjølvsagt. I Tidemanns måleri «Norsk juleskikk» frå senda julekort. 1912 kosta det 3 øre å senda eit kort. På 1846 har vore svært populært. Motivi på julekorti var ofte kopi av 1920-talet var portoen komen opp i 15 måleri av kjende kunstnarar. Axel Ender, øre. På 1930-talet 5 og 7 øre, og 1940- liemedlemene er og populært. Elles får Wilhelm Peters og Thorolf Holmboe var talet 7, 10 og 15 øre. Slik har det gått husstandane tilsendt julekort frå Munn- nokre, seinare Nils Bergslien, Trygve M. gradvis oppover, i 1995 var prisen kr og Fotmalende Kunstneres Forlag og Davidsen og svenske Jenny Nystrøm. 3.50. Lenge var det slik at julekort med liknande, og mange nyttar seg nok av Dei tre siste laga kort med nissar. Av nye kort tekst var billegare enn dei med lang desse når dei framleis sender kort. nissekort er motivi til Kjell Midthun tekst. Kort i open konvolutt vart og Nokre samlar på gamle og spesielle mest kjende. Motivi er nissar, dompapar, rekna som vanlege kort og ikkje som julekort, og nokre kan ein få god pris for. julegriser, klokker, kyrkjer og andre reli- brev. Eit sjeldent julekort må ein betala fleire giøse motiv. Jesu fødsel og Betlehems- Dei tradisjonelle julekorti har fått hundre kroner for å sikra seg. stjerna er mykje nytta. Gardsmotiv, vin- konkurranse av elektroniske julekort og La oss håpa tradisjonen med julekort terlandskap, fuglar og dyr, born i leik og helsingar sendt på e-post. Såkalla jule- held seg. Julepost er ein viktig del av juleblomstrar. Mange julekort var svært brev med oppsummering av kva som julegleda, og det er kjekt å bli hugsa av humoristiske, ofte knytta til aktivitetar har hendt i året er vorte vanleg. Eigen- slekt og vener. som var vanleg i jula, som festing. Mo- produserte julekort med bilete av fami- A.I. Sæbø. Utgjevar: Vik Historielag Abonnement Accountor - Økonomi Sogn AS Telefon: 57 69 88 40 Telefon: 57 69 58 96 / Telefax: 57 69 57 85 Telefax: 57 69 82 01 E-post: [email protected] Nissekort har vore svært vanleg, og gjerne At dette er eit gamalt kort, skjønar me av Vinterlandskap, fjell, skog, snø og skiglede E-post: [email protected] med humor. Her er nissen i samtale med skøytene guten har fått. Portoen på dette og glade ungdomar. Kortet inneheld dei van- grisen, den siste såg nok ikkje fram til jul. kortet er 10 øre, men det er uråd å lesa års- lege helsingane, men til slutt står det Ljos- Redaktør: Arne Inge Sæbø Grafisk produksjon: Eko-Trykk AS, Førde Gardsmotiv har og vore mykje nytta. talet. liv-lukka. PRIDLAO NR. 2/2015 3 pridlao 2015 div. sider_ PRIDLAO ny 18.02.15 12.33 Side 3 VIK Tuxen i Bø ARNAFJORDEN VANGSNES FEIOS FRESVIK Sjur Person Bø (1855–1936) og andre kona Marta Jakobsdtr. Dale (1862–1928) med born frå begge ekteskapi til Sjur. Sjur var fyrst gift med Fredrikka Tuxen Sæbø (1851–1887).