AANHEGSELS Aanhegsel A VRAELYS EEN Trek asseblief ’n kruisie in die blokkie wat op jou van toepassing is. Geslag? Vroulik Manlik Ouderdom in jare? Taal van skoolonderrig? Afrikaans Engels Die doel van hierdie deel van die vraelys is om uit te vind of studente weet wat die volgende woorde beteken. Die inligting wat hiermee ingesamel word, sal slegs opsommenderwys gebruik word. Probeer by elkeen van die woorde wat volg aandui of jy weet wat die woord beteken. Jy kan telkens die woord probeer omskryf, ’n sinoniem daarvoor verskaf of verduidelik in watter konteks dit gebruik word. Probeer asseblief by elke woord iets invul – selfs al raai jy net. 1. Amarilvyl 2. Espadrilles 3. Blansjeer 4. Lila 5. Fuchsia 6. Pareo 7. Garneer 8. Spaghetttibandjies 9. Verbloemstiffie 10. Opknapper 11. Puree 12. Hipoallergeen 13. Organza 14. Vergiettes 15. Sakdoektop 16. Dismenorree 17. Bruisballetjies 18. Kohl 19. Lurex 20. Kamisool 374 Aanhegsel B VRAELYS TWEE VOORAF Baie dankie dat jy gewillig is om hierdie vraelys in te vul. Dit sal my baie help om die houding van die taalgemeenskap oor ontlenings en nuutskeppings te peil. Wil jy graag meer hieroor te wete kom, skryf aan my by [email protected]. Of bel my by (011) 880-1913 of 083-556-1913. Die vraelys sal sowat twintig minute van jou tyd in beslag neem Belangrik: As jy die vraelys elektronies invul, bêre dit asseblief eers as ? dokument op die C– skyf en heg dit dan by die e-pos aan. Jy kan dit ook uitdruk, die drukstuk invul en aan my faks by (011) 839-2044. Merk asb. met ? kruisie: Ouderdom: Ouer as 35 Ouer as 35 Geslag: Vroulik Manlik Jou hoogste kwalifikasie in Afrikaans: Matriek Afrikaans 1 Afrikaans 11 Afrikaans 111 Ander (spesifiseer asb.) Is jy in ? taalverwante beroep soos kopieskrywer of subredakteur? Ja / Nee. Indien ja, spesifiseer asseblief. Wat is jou moedertaal? Afr. Eng. Ander (spesifiseer) Watter taal praat jy meestal tuis? Afr. Eng. Ander (spesifiseer) Begin asseblief telkens by die term in rooi gedruk. Beantwoord die vrae deur jou respons in vet [ctrl.B] te set. Stuur jou ingevulde vraelys aan [email protected]. Jy kan ook die vraelys uitdruk en invul deur jou reaksies met ‘n X in die ooreenstemmende blokkie te merk of jou antwoorde te omkring. Faks asseblief die ingevulde vraelys aan (011) 839-2044. 375 Vraelys 2 Voorbeeld van vraelys elektronies versprei Hierdie vraelys aan taalpraktisyns het die volgende terme bevat: ‘blosser’, ‘smeltpommade’, ‘pestosous’, ‘buustelyfie’, ‘sjoebroekie’, ‘frikkadelbroodjie’, ‘snesie’, ‘onderlaag’, ‘prikkelprins’, ‘maaskaas’, ‘glamorous’, ‘sexy’, ‘makeover’ en ‘tan’. Blosser Smeltpommade Ek weet wat die term beteken Ja Nee Ja Nee Die term is vir my aanvaarbaar in Afrikaans Ja Nee Ja Nee Indien nee, watter een van die volgende woorde omskryf die Ouderwets Ouderwets term vir jou die beste? Jy kan jou keuse in vet [B] aandui of Onafrikaans Onafrikaans omkring. Kunsmatig Kunsmatig Plat Plat Vertonerig Vertonerig Omslagtig Omslagtig Indien ja, watter een van die Modern Modern volgende woorde omskryf die term vir jou die beste? Jy kan jou Veelseggend Veelseggend keuse in vet [B] aandui of omkring. Bekend Bekend Interessant Interessant Mooi Mooi Kort & kragtig Kort & kragtig Sal jy hierdie term gebruik as jy skryf? Ja Nee Ja Nee Sal jy hierdie term in ‘n gesprek gebruik? Ja Ja Nee Indien nee, watter ander term sou jy verkies? 376 Aanhegsel C Lys van leenvertalings, leenoordragte, hibridiese ontlenings en direkte ontlenings Pharos se New Words/Nuwe Woorde (1999) is deurgegaan en alle leenvertalings uit Engels en Nederlands binne die vroueregister (wat insluit) is geëkserpeer. Dit sluit in leenoordragte en hibridiese ontlenings. Leenvertalings word in gewone lettertipe; leenoordragte in kursief, en hibridiese ontlenings in vet kursief aangedui. Direkte ontlenings word in vet aangedui. Ontlenings uit vreemde tale en neologismes word in ‘n afsonderlike lys aangegee. Handelsname wat nie verafrikaans is of ‘n generiese vertaling (Babygrow = ‘groeipakkie’) gekry het nie, is buite rekening gelaat. So ook die name van kase (‘brie’, ‘camembert’), die name van kleedstowwe (‘dacron’) en porselein (‘Imari’). Uit onderstaande lys blyk hoeveel leenvertalings uit Engels afkomstig is, en hoe min Nederlands as brontaal het. Leenvertalings, leenoordragte (Lehnübertragungen) en hibridiese ontlenings 1. A-line skirt – A-lyn romp 2. abortion clinic – aborsiekliniek 3. acquaintance rape – verkragting deur ? bekende 4. almond essence – amandelgeursel 5. almond oil – amandelolie 6. alternative medicine – alternatiewe geneeskunde, - therapy , terapie 7. amniocentesis (med.) – amniosentese, vrugwaterondersoek, -toets. 8. angels-on-horseback – engelruitertjies, oester-en-spekvleis-rolletjies (op roosterbrood) 9. antidandruff shampoo – skilfersjampoe, skilferwerende sjampoe 10. antistatic – antistaties 11. appetite suppressant -/suppressor – eetlusdemper 12. aqua(e)robics – akwa-aërobiese oefeninge 13. aromatherapy – aromaterapie, aromaterapeut, aromaterapeuties 14. avokado(green) – avokado(groen) 15. baby batterer – babaslaner 16. baby blues – nageboortelike depressie, nageboortedepressie, bababedruktheid 17. baby buggy – stootwaentjie, -karretjie, baba-, kinderwaentjie 18. baby doll - babapop; of in die geval van ‘n mooi meisie: pop(lap), poppie, Babygro (handelsnaam), Babygrow – groeipakkie 19. baby-minder – babawagter, -oppasser 20. baby snatcher – babadief, of in geval van ouerige man en jong meisie: wiegie- of kuikendief, ou bok met ‘n groen/jong blaar 21. baking cup – bakvormpie 22. baking dish – bakskottel 23. baking tray – vlak bakskottel 24. ballet pump/shoe/slipper – balletskoen 25. ballet skirt – balletrompie, tutu 26. balsamic vinegar – balsemasyn, balsemieke asyn 27. bamboo shoot – bamboesspruit, -loot 28. (bard(e) v. kookk. – bardeer, met spek(vleis)repe bedek 29. bath cube – blokkie badsout 30. bath sheet – groot badhanddoek 31. beach umbrella – sonsambreel 377 32. beansprout – boontjiespruit 33. beauty queen – skoonheidskoningin, - salon – skoonheidsalon 34. treatment – skoonheidsbehandeling, kosmetiese behandeling 35. bed bath/ blanket bath – bedbad 36. beefburger – bief-, hamburger 37. beet sugar – beetsuiker 38. *bell bottoms – klokbroek; matroosbroek 39. bell skirt – klokromp 40. bell sleeve – klokmou 41. bermuda shorts – bermudas, bermudabroek 42. bikini briefs – bikinibroekie 43. bikini line – bikinilyn 44. bird’s nest soup – voëlnes(sie)sop 45. biological clock – biologiese/inwendige klok 46. birth mother – biologiese ma/moeder 47. birth stone – geboortesteen 48. birth trauma – geboortetrauma, -trouma 49. biscuity – beskuitjieagtig (tekstuur ens. ) beskuitjiekleurig 50. bisexual – biseksueel 51. Black Forest cake/gateau – Swart Woud-(room)koek, -gâteau 52. blow drier, dryer – haardroër 53. blueberry – bos-, bloubessie 54. blue cheese – bloukaas 55. blue jeans – (blou) jeans, blou denim (broek) 56. blue rinse – blou haarspoel (middel), blue-rise brigade – die pershaardames 57. blusher (grimeermiddel) – blosser 58. body lotion – lyfroom 59. bomber jacket (kort toeritsbaadjie met mouboordjies & ‘n rekband om d. middel) – vliegbaadjie 60. boned – ontbeen (vleis), ontgraat (vis) 61. boot sale – kattebakverkoping 62. bottle blonde (inf.) – bottelblondine 63. bottle-feed – bottelvoed, met ‘n bottel voed 64. bow tie (Chin. kookk: soort koeksister – stroopstrik(kie) 65. bra (afk. van brassiere) – bra 66. bra burner (fig. feminis) – braverbrander 67. braless – braloos, sonder ‘n bra 68. brandy butter – brandewynbotter 69. *bread-and-butter pudding – brood-en-botter-poeding 70. breadknife – broodmes 71. breast-feed – borsvoed, borsvoeding gee 72. broad/widebrimmed hat – breërandhoed 73. broekielace – broekiekant (aan balkonne van ou Victoriaanse huise) 74. brown suger – bruinsuiker 75. brushed nylon – pluisnylon 76. bubble bath – badskuim; skuimbad 77. bum bag – heupsak(kie) 78. business card – visitekaartjie, sake-, besigheids 79. butterball – botterballetjie; (inf.) potjierol 80. butter icing – botterversiersel 81. butterfly kaftan – vlinderkaftan 82. button-down collar – knoopkraag 83. cake mix – koekmengsel 84. cake mixture – koekbeslag 85. canary(yellow) – kanariegeel 378 86. caramel-coloured – karamelkleurig 87. caramel flavoured – met ‘n karamelsmaak 88. care label – versorgingsetiket 89. career woman – beroepsvrou 90. carpet tile – tapytteël 91. catsuit – (eenstukbroekpak, gew.nousluitend) – katpak 92. cellulite – selluliet 93. cervelat – servelaat(wors) 94. chair-bed – bedstoel 95. chalk-down – krytstaking, onderwysstaking, staking deur onderwysers 96. chalk-striped – (tekst.) met krytstrepe 97. chapstick (Am.) – lipsalfstiffie 98. charcoal grey – donker-, swart-, houtskoolgrys 99. charm bracelet – geluksarmband 100. checked curtain – geruite gordyn ens. – pattern – ruitpatroon 101. cheeseburger – kaasburger 102. cheese puff – kaaspoffertjie 103. Chelsea bun (kookk: soort korentebolletjie) – chelseabolletjie 104. cherry plum – kersiepruim 105. cherry tomato – kersietamatie 106. chickenburger – hoenderburger 107. child benefit – kindertoelaag 108. child bride – kinderbruid 109. child lock – kinderslot 110. child minder – kinderoppasser, -versorger, dagmoeder 111. childproof – kinderbestand, kinderveilig 112. chilli-bite (Ind. kookk.) – (brand)rissiehappie 113. chilli powder – rissiepoeier 114. chip basket – skyfiemandjie 115. chips – (diepgebraai) (slap)tjips, (aartappel)skyfies; (bros) tjips (aartappelskyfies), fish and chips - vis en tjips/skyfies 116. chocaholic/chocoholic – sjoko(ho)lis 117. chocolate biscuit – sjokoladekoekie 118. chocolate