S S S Powiat Pszczyński www.powiat.pszczyna.pl www.powiat.pszczyna.pl S S S Powiat Pszczyński www.powiat.pszczyna.pl Wydawca: Starostwo Powiatowe w Pszczynie -00 Pszczyna ul. Maja 0 Tel: 0 9 00, fax 0 9 5 www.powiat.pszczyna.pl; [email protected] ISBN : 978-83-929973-4-4 Teksty: Kinga Pławecka – Bratek Redakcja i przygotowanie: Wydział Promocji Powiatu i Integracji Europejskiej Starostwa Powiatowego w Pszczynie Korekta: Barbara Sopot- Zembok Zdjęcia: archiwum Starostwa Powiatowego w Pszczynie, Kinga Pławecka- Bratek, Arkadiusz Gardiasz, Marcela Dopieralska, Zbigniew Ryś, Tomasz Kuliga, Dariusz Skrobol, Mieczysław Hławiczka, Skansen „Zagroda Wsi Pszczyńskiej”, Gospodarstwo Szkółkarskie Kapias, Gminny Ośrodek Kultury w Goczałkowicach - Zdroju Tłumaczenia: Biuro Tłumaczeń ITAMAR www.tlumaczenia.pl �������������������������������������������������� Printy Poland Poligrafia, www.printypoland.pl Wydanie: rok 2010 www.powiat.pszczyna.pl Miejsca z klimatem Muzeum Zamkowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie jest jednym Special sites z najcenniejszych muzeów-rezydencji w kraju. Budynek Gdzie historia spotyka się z teraźniejszością Where Thethe poviat history of Pszczyna meets is a theperfect present place for living, working, resting and pochodzący z XIV wieku był wielokrotnie przebudowywany. relaxation. The beauty of this region has charmed many visitors to this picturesque area. WOstatnia przeszłości przebudowa obszar dzisiejszego w stylu powiatu neobarokowym pszczyńskiego nieomalzostała In the past the area of today poviat of Pszczyna was almost wprzeprowadzona całości porastała w puszcza, latach 1870-1876a jego zaludnienie wg projektu do XIII wybitnego w. było entirely Castlecovered Museum with the primeval forest, and the density niewielkie.francuskiego Dopiero architekta w drugiej Aleksandra połowie owegoHipolita stulecia, Destailleura. w dobie of populationThe Castle remained Museum inrather Pszczyna small is one until of the mostth valuablecentury. museums - Obecnie mieści się tu muzeum zamkowe, które prezentuje -mansions in Poland. The building, going back to 14th century, has been kolonizacji wzorowanej na niemieckim prawie osadniczym, Only towardsreconstructed the middleseveral times.of that The century,last reconstruction, in the era in theof Baroque pojawiłyoryginalne się tuhistoryczne nowe osady wnętrza i wioski. z Wtedy przełomu też powstała XIX i XX Pszczyna, wieku. colonisationRevival based style, on took the place Teutonic in 1870-1876 law, the basing first settlementson the design of the poPlacówka raz pierwszy ta wymienionaza przeprowadzone w dokumencie prace z 1303 konserwatorskie r. and villages outstanding appeared. French That architect was alsoAlexandre when HippolytePszczyna Destailleur. was At Pierwotnie,i restauracyjne obecny otrzymała teren powiatu prestiżową pszczyńskiego nagrodę był częścią w konkursie dzielnicy founded,present, first thisnamed is the in housethe document of the castle dated museum, 1303. presenting original krakowskiej. Ze Śląskiem związał się w 1178 r., kiedy to na stałe interiors from the turn of 20th century. The museum was awarded Europa Nostra 1995. Na jej przyznanie niebagatelny wpływ Initially,a the prestigious present prize area in ofEuropa the poviat Nostra of1995 Pszczyna competition belonged for the conserva - wszedłmiał równieżw skład udzielnego fakt, iż w księstwa zbiorach raciborskiego muzeum zachowałorządzonego przezsię aż to the provincetion and ofrenovation Krakow. works It was carried tied out. to Itsthe award Silesia was in largely 1178 attributed Mieszka Plątonogiego, wnuka Bolesława Krzywoustego. Jego when it tobecame the fact a thatpart the of museumthe Duchy has ofpreserved Racibórz as muchgoverned as 70% of the 70% historycznego wyposażenia zamku. W chwili obecnej potomek Leszek Raciborski oraz inni książęta śląscy złożyli w 1327 by Mieszkooriginal I furnishingsTanglefoot, of thea castle.grandson At present, of Bolesław it is possible III to see the r.udostępniane hołd królowi czeskiemu.są oryginalne I tak wnętrza na blisko mieszkalne 600 lat zostały z przełomu zerwane Wrymouth.original His residential descendant, interiors Leszek from the of turnRacibórz, of 20th andcentury, other the Miniatu- XIX i XX wieku, apartamenty cesarza Wilhelma II, gabinet res' Room, the apartments of the Emperor Wilhelm II, 15th – century stare więzi Śląska (w tym ziemi pszczyńskiej) z Polską. dukes ofGothic Silesia basement paid homageand the Armoury to the which Bohemian embrace crownthe visitors in with the Odminiatur, początków XV XVI– wieczne w. w wyodrębnionej piwnice gotyckie uprzednio oraz zbrojowniaz księstwa 1327. Andspirit in of such the magnate's a way the mansion. old ties of Silesia (including raciborskiegopozwalają odwiedzającymziemi pszczyńskiej, zapoznać posiadającej się przezz klimatemnastępne the Pszczyna region) with Poland were broken for over 600 stuleciarezydencji status magnackiej. wolnego państwa stanowego, rządziły rody years. Sehenswürdigkeiten mit Ambiente Turzonów, Promniców, Anhaltów i w końcu Hochbergów – książąt Since Imthe Kreis early Pszczyna 16th kann century, man gut wohnen,the Pszczyna arbeiten, sichregion, erholen und die von Pless. Gdy w połowie XVIII w., w wyniku wojen śląskich, separatedZeit previously angenehm fromvertreiben. the DuchyDie Reize of unsererRacibórz, Region being bezauberten the und król pruski Fryderyk Wielki odebrał Austrii większość Śląska, independentbegeistern state weiterhin country viele throughout Besucher des the malerischen next centuries, Erdfleckens. zmodernizował zarządzanie zdobytą prowincją. Wtedy to w 1742 r. was governed by the Thurzos, Promnitzs, Anhalts and Schlossmuseum powstał m. in. powiat pszczyński, do którego należały także tereny finally DasHochbergs Schlossmuseum – dukes in Pszczynavon Pless. ist einesWhen der in kostbarsten mid-18th Museen - dzisiejszych Katowic i Mysłowic, zaś zachodnie jego granice sięgały century, -Residenzenfollowing Polens.the Silesian Das aus demWars, 14. Jahrhundertthe king of stammende Prussia Gebäude po Bogumin. Pierwszym starostą mianowano Maksymiliana von Frederickwurde the Greatmehrmals won umgebaut. the greater Der letztepart ofUmbau the Silesia im Stil desfrom Neobarocks Skrbensky’ego. Austria, fandhe inchanged den Jahren the 1870-1876 method gemäß of administrating dem Entwurf des thebedeutenden französischen Architekten Gabriel-Hippolyte Destailleur (auch Po wojnach napoleońskich nastąpiła reforma dotychczasowego newly-acquiredHippolyte-Alexandre province. AsDestailleur a result, genannt) in 1742 statt. the Heutzutagepoviat of befindet podziału administracyjnego Prus na nowe powiaty. Wtedy zachodnia Pszczynasich was hier created, das Schlossmuseum, comprising das also die the echten regions historischen of today Innenräume część powiatu pszczyńskiego weszła w skład nowoutworzonego Katowiceaus and der Mysłowice, Wende des 19. with zum western 20. Jahrhundert borders präsentiert. reaching Das as Museum powiatu rybnickiego, zaś tereny obecnych Katowic i Mysłowic do far as Bogumin.erhielt fürMaximilian die durchgeführten von Skrbenksy Restaurierungsarbeiten was appointed im Denkmalpflege-Wettbewerb Europa Nostra 1995 einen Prestige-Preis. powiatu bytomskiego. the firstSeine starost. Verleihung wurde auch dadurch wesentlich beeinflusst, dass in Po plebiscycie i powstaniach śląskich w 1922 r. After denthe Sammlungen Napoleonic des wars Museum the 70%existing der historischen administrative Ausstattung des ze wschodniej części Górnego Śląska, która przypadła odrodzonej division Schlossesof Prussia erhalten was wurde. changed Zur Zeit and gewähren new echtepoviats Wohnräume were aus der Rzeczypospolitej, utworzono autonomiczne Województwo Śląskie. created. WendeIt was des then 19. thatzum 20.Jahrhundert,the western partdie Appartements of the poviat des Kaisers Wilhelm des II., das Miniaturenkabinett, gotische Kellerräume aus dem Wśród wchodzących w jego skład powiatów największym pod of Pszczyna15. Jahrhundert was incorporated sowie die Rüstkammer into the einen newly-created Einblick in das Ambiente względem terytorialnym był powiat pszczyński (1069 km2, 126 poviat ofeiner Rybnik, Magnatenresidenz. while the regions of today Katowice and tysięcy mieszkańców). Pierwszym jego polskim starostą został Mysłowice – into the poviat of Bytom. dr Franciszek Lerch. After theDes plebiscite lieux pittoresques and the Silesian Uprisings of 1922, the Wytyczone w 1922 r. granice powiatu zostały zachowane aż eastern Ilpart fait bonof thevivre Upperà Pszczyna Silesia, est dans incorporated ses environs. Il intoy fait thebon y habiter, do 1954 r. Po raz wtóry, po dwustu latach istnienia, znacznie new Republictravailler of et Poland, s'y détendre. was Lesturned charmes into de the notre autonomous région en ont envoûtés plus d'un et ce lieu pittoresque continue de nous enchanter. go pomniejszono, tym razem o połowę. Z jego uprzemysłowionej Voivodeship of Silesia. The poviat of Pszczyna had the części stworzono nowy powiat tyski, zaś jego zachodni skraj greatest Leterritory château-musée of all the de poviats Pszczyna in Silesia (1069 km2, rozdzielono między powiat rybnicki i nowopowstały powiat 126 thousandsLe château inhabitants). de Pszczyna est Its l'un first des châteaux-muséesPolish starost leswas plus dr. renommé wodzisławski. Franciszekde Pologne.Lerch. Son origine remonte au XIVème siècle. Il subit, par la suite, W 1975 r. nastąpiła likwidacja powiatów. Ponownie powiaty The poviatmoultes boundaries transformations. delineated La dernière in remonte 1922 auxwere années not 1870-1876