M. Çağatay Uluçay e o c a PADİŞAHLARIN KADINLARI VE KIZLARI m ÖTÛKEN YAYIN NU: 878 KÜLTÜR SERİSİ: 457 1. Basım: 1980 2. Basım: 1985 3. Basım: 1992 4. Basım: 2001 Türk Tarih Kurumu T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI SERTİFİKA NUMARASI 16267 ISBN 978-975-437-840-5 ÖTÜKEN NEŞRİYAT A.Ş.® İstiklâl Cad. Ankara Han 65/3 • 34433 Beyoğlu-İstanbul Tel: (0212) 251 03 50 • (0212) 293 88 71 - Faks: (0212) 251 00 12 Ankara irtibat bürosu: Yüksel Caddesi: 33/5 Yenişehir - Ankara Tel: (0312) 431 96 49 İnternet: www.otuken.com.tr E-posta: [email protected] Kapak Tasannu: GNG Tanıtım Dizgi - Tertip: Ötüken Kapak Baskısı: Plato Basım Baskı: Yaylacık Matbaası (0212)6125860 Maltepe mah. Litros yolu Fatih Sanayi Sitesi No: 12/197-203 T opkapı-Zeytinbumu Cilt: Yedigün Mücellithanesi İstanbul-Mayıs 2011 İÇİNDEKİLER Sunu ş/ 13 Ön sö z/1 5 Osman Bey Kadınlan: Bâlâ Hatun /17 • Mal Hatun /17 Kızlan: Fatma/17 Orhan Bey Kadınlan: Nilüfer Hatun /18 • Asporça Hatun /19 • Teodora (Mana) /19 • Eftandise Hatun/20 Kızlan: Fatma Hatun/20 • Hatice Hatun/20 I.MURAD Kadınlan: Gülçiçek Hatun/21 • Tomara (Mara)/21 • Paşa Melek Hatun /22 Kızlan: Nilüfer Hatun /TL • Melek Hatun /22 YILDIRIM BAYEZtD Kadınlan: Devletşah (Devlet) Hatun/23 • Maria (Olivera Despina) /24 • Hafsa Hatun /25 Kızlan: Hundi Hatun /25 • Orûz Hatun /26 • Fatma Hatun /26 • Erhondu Hatun /26' 6 ■ Padişahların Kadınlan ve Kızlan Çelebİ Mehmet Kadınlan: Emine Hatun/27 • Kumru Hatun/27 Kızlan: Selçuk Hatun /28 • Hafsa Hatun /29 • Ayşe Hatun /30 • Sultan Hatun /30 • İlaldı Hatun /30 II. Murad Kadınlan: Hatice Hatun/31 • Hüma Hatun/328 • Yeni (Jeni) Hatun/34 • Mara (Despina)/35 Kızlan: Erhondu Hatun /36 • Fatma Hatun /36 • Hatice Hatun /36 • Şehzade Hatun /37 Fatİh Sultan Mehmed Kadınlan: Gülbahar Hatun /38 • Gülşah Hatun /39 • Sitti Hatun /40 • Çiçek Hatun /41 • Helene/41 Kızlan: Gevherhan Sultan /42 II. BAYEZİD Kadınlan: Ayşe Hatun /43 • Bülbül Hatun /44 • Ferahşad Hatun /44 • Gülbahar Hatun/44 • Gülruh Hatun /45 • Hüsnüşah Hatun /46 • Nigâr Hatun /46 • Şirin Hatun /46 Kızlan: Aymşah Sultan /48 • Ayşe Sultan/48 • Fatma Sultan/49 • Gevherimülûk Sultan/49 • Hatice Sultan/50 • Hundi Sultan/50 • Hüma Sultan /51 • İlaldı Sultan/51 • Kamer Sultan/51 • Selçuk Sultan/51 • Şah Sultan/52 • Sultanzade Hatun /52 Yavuz Sultan SelIm Kadınlan: Hafsa Sultan /53 Kızlan: Beyhan Sultan/55 • Fatma Sultan/55 • Hafsa Sultan/56 • Hatice Sultan /56 • Şah Sultan /57 • Hanım Hatun /58 Kanunî Sultan Süleyman Kadınlan: Hurrem Sultan /60 • Mahidevran Kadın /62 • Gülfem Hatun /64 Kızlan: Mihrimah Sultan /65 • Raziye Sultan /67 Padişahların Kadınlan ve Kızlan ■ 7 II. SELİM Kadınlan: Nurbânû Sultan /68 Kızlan: İsmihan Sultan /69 • Şah Sultan /70 • Gevherhan Sultan /70 • Fatma Sultan /71 III. MURAD Kadınlan: Safiye Sultan /72 • Şemsiruhsar Kadın /74 Kızlan: Ayşe Sultan /74 • Fahri Sultan /74 • Fatma Sultan /74 • Mihriban Sultan /74 • Rukiye Sultan /74 III. Mehmed Kadınlan: Handan Sultan / İ l I. Ahmed Kadınlan: Mahfiruz Sultan /78 • Mahpeyker Sultan /79 Kızlan: Ayşe Sultan /81 • Fatma Sultan /83 • Atike Sultan /84 • Hanzade Sultan /84 I. Mustafa/ 86 II. Osman Kadınlan: Akile Hanım /87 • Ayşe Kadın /88 IV. MURAD Kadınlan: Ayşe Sultan /89 Kızlan: Kaya Sultan /89 • Safiye Sultan /91 • Rukiye Sultan /9I Sultan İBRAHtM Kadınlan: Hatice Turhan Sultan/93 • Aşub Sultan /96 • Muazzez Sultan/97 • Ayşe Sultan /98 • Mahenver Sultan /98 • Şlvekâr Sultan /98 • Hümaşah - Telli Haseki /99 8 ■ Padişahların Kadınlan ve Kızlan Kızlan: Fatma Sultan /101 • Gevher (Gevherhan) Sultan /102 • Beyhan Sultan /103 IV. Mehmed Kadınlan: Gülnûş Sultan /105 • Gülnar Kadın /107 • Afife Kadın /107 Kızlan: Hatice Sultan /108 • Fatma Sultan /1 10 • Ümmi Sultan /1 10 II. SÜLEYMAN Kadınlan: Hatice Kadın / İ l 3 • Behzat Kadın / İ l 3 • İvaz Kadın / İ l 3 • Süğlün Kadın /1 13 • Şehsuvar Kadın /1 13 • Zeynep Kadın /1 13 II. AHMED Kadınlan: Rabia Sultan /1 14 Kızlan: Asiye Sultan /1 15 • Atike Sultan /1 15 II. Mustafa Kadınlan: Alîcenab Kadın /1 16 • Afife Kadın /1 16 • Hümaşah Kadın /1 16 • Saliha Sultan /1 16 • Şehsuvar Sultan /1 17 • Hatice Kadın /1 17 İkballeri: Hafsa Sultan /1 17 • Hanife Hatun /1 19 Kızlan: Ayşe Sultan (Büyük) /1 19 • Emine Sultan /120 • Safiye Sultan /1 21 • Emetullah Sultan /123 • Zeyneb Sultan /123 • Fatma Sultan /123 • Rukiye Sultan /124 • Hatice Sultan /124 III. AHMED Kadınlan: Emetullah Kadın/125 • Ayşe Kadın /127 • Emine Kadın /127 • Fatma Kadın /127 • Gülsen Kadın /127 • Hatice Kadın /127 • Hurrem Kadın /127 • Meyli Kadın /127 • Mihrişah Sultan /127 • Nazife Kadın /128 • Nejat Kadın /128 • Rukiye Kadın /128 • Sadık Kadın /128 • Ümmügülsüm Kadın /129 • Zeynep Kadın /129 • Hanife Kadın /129 • Şermi Sultan /129 İkballeri: Şayeste Hanım/130 Kızlan: Fatma Sultan/130 • Ümmügülsüm Sultan/132* Ümmügülsüm Sultan /133 • Ümmügülsüm Sultan /133 • Zeynep Sultan /133 • Zeynep Sultan /135 • Zeynep Sultan /135 • Ayşe Sultan (Küçük)/135 • Ayşe Sultan /136 • Saliha Sultan /1 37 • Esma Sultan (Büyük)/138 • Atike Sultan /140 • Hatice Sultan /140 • Padişahların Kadınlan ve Kızlan • 9 Zübeyde Sultan /140 • Emine Sultan /141 • Emine Sultan /141 • Naile Sultan /142 • Nazife Sultan /142 • Rabia Sultan /142 • Rabia Sultan /142 • Reyhan Sultan /142 • Rukiye Sultan /143 • Rukiye Sultan /143 • Rukiye Sultan /143 • Sabiha Sultan /143 • Ümmüseleme Sultan /143 • Akile Sultan /143 • Beyhan Sultan /144 • Emetullah Sultan /144 I. Mahmud Kadınlan: Alicenab Kadın (Hace) /145 • Verdinaz Kadın (Hace) /145 • Rami Kadın /146 İkballeri: Meyyase Hanım /146 • Fehmi Hanım /146 • Sırn Hanım /146 • Habbabe Hanım /146 III. Osman Kadmlan: Zevki Kadın /147 • Ferhunde Emine Kadın /148 III. Mustafa Kadınlan: Adilşah Kadın /149 • Aynülhayat Kadın /150 • Mihrişah Sultan /150 • Rifat Kadın /151 • Hibetullah Sultan /151 • Mihrimah Sultan /152 • Mihrişah Sultan /153 • Şah Sultan /153 • Beyhan Sultan /154 • Hatice Sultan /157 I. AbdÜlhamId Kadınlan: Ayşe Sineperver Kadın /159 • Binnaz Kadın /160 • Dilpezir Kadın /160 • Hümaşah Kadın /160 • Mehtabe Kadın /160 • Mislinayab Kadın /161 • Muteber Kadın /161 • Nakşidil Sultan /1 61 • Nevres Kadm /163 • Şebisefa Kadın /163 • Ruhşah Hatice Kadın /164 • Ayşe Dürrüşehvar Hanım /165 • Hatice Sultan /166 • Esma Sultan (küçük) /166 • Aynı şah Sultan /168 • Rabia Sultan /1 68 • Melekşah Sultan /168 • Rabia Sultan /169 • Fatma Sultan /169 • Alemşah Sultan /169 • Saliha Sultan /170 • Hibetullah Sultan /170 • Emine Sultan /171 10 ■ Padişahların Kadınlan ve Kızlan III. SELİM Kadınlan: Afitâb Kadın /172 • Ayni safa Kadın /172 • Demhoş Kadın /172 • Goncenigâr Kadın /172 • Hüsnümah Kadın/173 • Nuruşems Kadın/173 • Tab'ısafa Kadın/173 • Zîbifer Kadın/174 • Mahbube Kadın /174 • Safizar Kadın /174 • Refet Kadın /174 İkballeri: Meryem Hanım /175 IV. Mustafa Kadınlan: Seyyare Kadın /176 • Dilpezîr Kadın /176 • Şevkinur Kadın /176 Kızlan: Emine Sultan /177 H.M ahmud Kadınlan: Aşubcan Kadın /178 • Bezmiâlem Sultan /179 • Hoşyar Kadın /180 • Nevfidan Kadın (Haciye) /182 • Nuritâb Kadın /183 • Pertevniyal Sultan /184 • Piruz-ı Felek Kadın /186 • Vuslat Kadın /186 • Zernigâr Kadın /186 İkballeri: Hüsnümelek Hanım /187 • Zeynifelek Hanım /187 • Tiryal Hanım /187 • Lebriz Hanım /188 Kızlan: Fatma Sultan /188 • Ayşe Sultan /189 • Fatma Sultan /189 • Saliha Sultan /190 • Mihrimah Sultan /191 • Şah Sultan /194 • Emine Sultan /194 • Şah Sultan /194 • Zeynep Sultan /194 • Emine Sultan /1 95 • Hamide Sultan /195 • Cemile Sultan /195 • Atiye Sultan /195 • Münire Sultan /196 • Hatice Sultan /197 • Adile Sultan /197 • Fatma Sultan /201 • Hayriye Sultan /201 AbdülmecId Kadınlan: Servetseza Kadın /203 • Tirimüjgân Kadın /204 • Şevkefea Kadın /205 • Düzdidil Kadın /206 • Perestû Kadın /206 • Gülcemal Kadın /209 • Mahitab Kadın /210 • Bezmiâra Kadın /210 • Verdicenan Kadın /211 İkballeri: Nalândil Hanım/212 • Ceylânyar Hanım/212 • Serfiraz Hamm/213 • Nergizev Hanım/214 • Gülüştü Hanım/215 • Navekmisal Hanım /215 • Nesrin Hanım /215 • Şayeste Hanım /216 • Nüketseza Hanım /216 Kızlan: Mevhibe Sultan /217 • Naime Sultan /218 • Padişahların Kadınlan ve Kızlan *11 Fatma Sultan /218 • Behiye Sultan /220 • Neyyire Sultan /220* Refia Sultan /220* Aliye Sultan /221 • Cemile Sultan /221 • Münire Sultan /225* Münire Sultan /225* Samiye Sultan /225* Nâzıme Sultan /226» Sabiha Sultan /226* Behice Sultan /226* Mukbile Sultan /227 • Seniha Sultan /227 • Zekiye Sultan /228 • Fehime Sultan /229* Şehime Sultan /229» Mediha Sultan /229* Naile Sultan /231 • Bedia Sultan /231 AbdülazIz Kadınlan: Dürrünev Kadın /232* Hayrandil Kadın /232* Edâdil Kadın /233 • Nesrin Kadın /233 • Gevheri Kadın /233 Kızlan: Saliha Sultan /234» Nâzıme Sultan /235* Emine Sultan /235* Esma Sultan /235* Emine Sultan /236» Fatma Sultan /237 V. Murat Kadınlan: Mevhibe (Elrû) /238• Reftandil Kadın /238* Şayan Kadın /239* Meyliservet Kadın /239» Resân Hanım /239* Hatice Sultan /239* Fehime Sultan /242* Fatma Sultan /243* Aliye Sultan /243 II. ABDÜLHAAÜD Kadınlan: Nazikeda Kadın /244* Bedrifelek Kadın /246* Nurefsun Kadın /246* Bidat Kadın /247« Dilpesent Kadın /247* Mezîd Kadın /248 • Emsalinur Kadın /248 • Müşfîka Kadın /248 İkballeri: Sazkâr Hanım /250* Peyveste Hanım /250* Fatma Pesend Hanım /2 5 0 Behice Hanım /251 • Saliha Naciye Hanım /252 Kızlan: Ulviye Sultan /253* Zekiye Sultan /253* Naime Sultan /254* Naile Sultan /25S • Şadiye Sultan /256 • Ayşe Sultan /257 • Refia Sultan /2S8» Hatice Sultan /258» Samiye Sultan /259 Mehmed Reşad Kadınlan: Kâmures Kadın /260* Mihrengiz Kadın /260* Dümiaden Kadın /261 * Nazperver Kadın /261 * Dilfirib Kadın /261 12 • Padişahların Kadınlan ve Kızlan M e h m e d VAHİDEDDtN Kadınlan: Nazikeda Kadın