Na tropie przygody Mój Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego Trzy kroki do bycia ekspertem Mapa - vademecum przewodnika! Poznajmy się z Zespołem Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego Natura zostawia ślady Ekologa do mądrości droga “Edukacja społeczności zamieszkujących obszary chronione województwa kujawsko-pomorskiego: Lubię to być... na zielonym!” 01 pewnością odwiedzisz odwiedzisz pewnością z to kuchni, tradycyjnej miłośnikiem jesteś Jeśli potrawami. nymi regional z związane imprezy oraz pomennonickie dowania materialnej, takie jak zespoły parkowo-pałacowe i zabu ziemi. Do turystów Parku przyciągają też skarby kultury rywają ich i jednocześnie nie rozdeptują raciczkami nie, roślin jedynie skracają tuż przy ziemi, nie wy zarastaniem krzewami, a robią to niezwykle delikat rezerwat ratują sówki Wrzo kraju. naszym w owiec rasa najstarsza i rodzima to niezwykle ważnymi mieszkańcami to Świeciu, czy też w cytadeli w Grudziądzu. Inne ssaki, które są tu miejsce zimowania tylko ptaki wybrały sobie obszar Parku na przeczekanie chłodniejszej pory. Okolice Dolnej Wisły to także Natomiast w drugiej połowie roku tereny te są miejscem zimowania naszych skrzydlatych przyjaciół. Nie Wiosną ptaki przyciągają rozległe rozlewiska, na których są doskonałe warunki do zdobywania pokarmu. są szlakiem wędrówek wielu gatunków zwierząt, a takich szczególnie ptaków, jak: dziwy przewodnik. W łąk Parku wśród lasów, i pól kryje się Dolina Dolnej Wisły i jej Okolice dopływy. rzeki cieczki jak najwięcej informacji. Będziesz mógł później przekazać je swoim najbliższym, zupełnie jak praw Chełmińskiego Parków Krajobrazowych i Nadwiślańskiego Śpiew ptaków, sielskie krajobrazy i malownicze wsie witają wędrowców przemierzających Zespół Parków Krajobrazowych ChełmińskiegoiNadwiślańskiego Krajobrazowych ZespółParków Poznajmy się Poznajmy się rezerwat rezerwat ryby ssaki ptaki rośliny powierzchnia symbole nietoperzy Ostnicowe Parowy Gruczna przed przed Gruczna Parowy Ostnicowe iskowy Linje, ornitologiczny Reptowo, leśno-stepowy Wiosło Duże Wiosło leśno-stepowy Reptowo, Linje, ornitologiczny iskowy torfow Fletnowskie, Jezioro geomorfologiczny LasMariański, Grabowiec), Panieńskim, ŁęginaOstrowiu Płutowo, Panieński, Ostrów Śnieżynka, Ostromecka, Kępa (Wielka leśne Wawrzyńca), św. Gruczna, Góra Parowy Ostnicowe (Zbocza Płutowskie, stepowe 21 gatunków łosie wydry, bobry, nietoperze, wrzosówka, owca 123 gatunki 1000 gatunków 55642,5 ha (wherbieZPKChiN) wChrystkowie dom podcieniowy Festiwal Smaku i Święto MioduwGrucznie. Święto i Smaku Festiwal , które hibernują w s owce wrzosówki owce - chronie piechoty - - . Jest - - . Postaraj . się Postaraj zapamiętać z naszej wspólnej wy IR 1 w Tuchola Brda Kiełpiu, w piwnicach zamku w Bydgoszcz Inowrocław gęsi , Toruń łabędzie Grudziądz Wisła Drwęca Włocławek i gągoły Zespół Zespół Brodnica B P A R R K O K R D - A J O N - - . B R I A C Z O K W I Y Zapraszamy Cię do wspólnej zabawy, po której zapewniamy, że staniesz się prawdziwym ekspertem w tematyce Zespółu Parków Krajobrazo- wych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Poniżej przedstawiamy atrakcje przyrodnicze i zabytki, które 1) musisz zobaczyć / odwiedzić 2) zapa- miętać ciekawostki na ich temat 3) odpowiedzieć na zadane pytanie. Jeśli przejdziesz te 3 kroki – zapewniamy, że zostaniesz ekspertem J przyroda Kolekcja starych od- Zamek krzyżacki w Zabytkowa przepom- Dom podcieniowy w i zabytki mian drzew owocowych Pałac w Rulewie Świeciu pownia w Kończycach Chrystkowie w Chrystkowie 1 2 3 4 5 zapamiętaj! Jedyny zamek wodny na te- Szkółkę drzew owocowych To klasycystyczny obiekt z Obiekt oddany do użytku w Drewniana chata z 1770 renie państwa krzyżackiego w 1998 roku założono przy 1865 rok, wybudowany na 1910 roku, przerzucał wodę roku to pozostałość po usytuowano w rozwidleniu zabytkowej chacie. Obecnie zgliszczach dawnego dworu ze zlewni rzeki Mątawy holenderskich osadnikach rzek Wdy i Wisły. Posiada on w kolekcji drzew znajdują przez rodzinę Maeckerów. i pozwalał na osuszenie mennonitach. Frontową najwyższą w Polsce krzywą się tu 84 odmiany jabłoni i Zabytkowy budynek oto- terenów sąsiedniej doli- część domu zajmuje oka- wieżę, na którą mogą wejść czony jest parkiem krajo- ny, czyli ponad 9000 ha. zały podcień czyli część bu- Trzy krokidobyciaekspertem zwiedzający! Wewnątrz 30 gatunków grusz, a cały brazowym. Po renowacji W zabytkowym budynku dynku otwarta na zewnątrz, warowni i na zamkowym sad jest także uzupełniany od 2011 roku w pałacu można zobaczyć trzy kotły wsparta na pięciu ozdob- dziedzińcu odbywają się o czereśnie i śliwy. Wśród funkcjonuje hotel, w okolicy parowe, system pomp nych słupach. Od 1995 roku liczne wystawy, turnieje jabłek są takie okazy jak: którego znajduje się park odwadniających oraz eks- chata pełni funkcję Ośrodka rycerskie, koncerty i impre- Cesarz Wilhelm, Zajęczy linowy oraz mini-zoo. pozycję związaną z historią Dydaktyczno-Muzealnego zy cykliczne. Łeb czy Niezrównana przepompowni. ZPKChiN. Peasgooda. zadanie dla Dowiedz się o ile stopni lub Dowiedz się jak zakłada Meackerowie przyczynili Dowiedz się ile czasu zaj- W konstrukcji domu wystę- Ciebie centymetrów odchylona jest się sad. Jak przebiega się także do rozwoju całej mowało odwadnianie do- pują elementy, które miały od pionu zamkowa wieża. pielęgnacja starych drzew wsi Rulewo, wybudowali liny? Ile osób obsługiwało chronić budynek przed owocowych? przy pałacu tartak, kuźnię, maszyny? Ile wody musiała powodzią. Wskaż je. W gorzelnię i elektrownię. wypompować z zalanych oborze zachowały się orygi- Rodzinie nadano tytuł szla- terenów? Jak zasilana była nalne pochylnie niezbędne checki, a ich kartusz her- przepompownia? w czasie powodzi. Dowiedz bowy znajduje się do dziś się, do czego służyły. na jednej ze ścian pałacu. Odszukaj go. 02 03 W d Będzimierowice Nw.- Las Wda Majewo Piaseczno Pólka J. Wlk. SKÓRCZ 91 Mapa –vademecumprzewodnika Ocypel Zajączek Miryce 623 Bielsk CZERSK Skala 1:320 000 Mermet Jeleń UstronieKlaskawa Wdecki Ryzowie Lipia Gaj 2,5 Osówek 10 km J. Długie Młyn 623 Góra Wyręby Wlk. Złotowo Szlachta 0 Osieczna 5 Nw. Dwór Mielniczki Barłożno Długie Smolniki Rakowiec Głuche Pustkowie Mirotki Bielica Cisiny Bobrowiec Ustronie Mosna Mł.- Ziemianek Kornatka Dąbki -Krówno Karszanek 231 dotyczy działu „3 kroki do eksperta” Kościelna Smarzewo Krąg Duże- Gapica Smętowo Opalenie 1 Ostrowite Wierzbiny Jania 259 J. Długie Zdrójno Zdrojno Kasparus Graniczne Byłyczek Czerwińsk Kurcze Lipowa Linówek Skórzenno Markocin Str. Jania Lubocień Żurawki 214 Dąbrówka J. Okrągłe Szlaga KOPYTKOWO Luchowo Kościół Wiatrak Punkt widokowy Skrzynia J. Czarne Kopytkowo Łoboda J. Kol. Ostrowicka Akwedukt Pieczyska Czapli WierchSłone Smętówko Widlice Rzepiczna Śliwice Osiek Leśna Jania Ostrowite Golgota Brzeźno SuchobrzeźnicaKrzywe Koło w Pętli Wdy Wiosło Małe Zwierzyniec Rosochatka Trzebiechowo Frąca 91 Dom Zdrójki J. Kałębie Grabowiec E75 Lalkowy Półwieś-Wiosło Synagoga Zabytek techniki Drzewo - pomnik Łubyprzyrody Wycinki Półwieś Mł. Główka woj. p Błędno Radogoszcz -Podlesie omor A1 Dom wo skie J. Okonińskie j. ku Dębia Góra Bukowiny Pieniążkowo Wądoły jawsko- Rudawki Tucholski Park Krajobrazowy pomo Bunkier, fort rski Okarpiec Rynówka Milewko Inny zabytekOkoniny Lińsk Śliwiczki Leśniczówkae JaszczerekJeżewnica Kamionka Wiosło Duże BiałaBagno Grzybna Okoniny Lińsk- Jezioro Łyse 377 -Wybud. Przewodnik Jezioro Udzierz Bochlin Kozielec Nadjeziorne Jabłonka Wda Laski Udzierz Lisówko Rychława Zarośle LisinyGłazKordownik Blizawy Twarda Bochlin Kaniczki Pałac - pomnik przyrody Granica parku Nw. Huta Góra Szlachecki Bielska Struga Sobiny J. Udzierz Przyny Brzozowe krajobrazowegoDębowiec Brzęki Gajewo- Wiatrak Wiśliny Zazdrość im. Zygmunta Czubińskiego -Zabudowaneholenderski Kamionka Łąski Piec Mątasek Głodowo ŚredniowiecznyNOWE Źródła Rzeki Stążki Jezioro Piaseczno Swatno Str. Huta Nebrowo- Muzeum Jaskinia Kuźnica układ miejski Str.Granica rezerwatu Osiny -Wlk. Kowalskie Wlk. Gacno Czarna Rzeka J. Radodzierz J. Łąkosz -Mł. Błota Trzebciny Łążek Woda Dury Pozostałości Lipinki Krzewiny zamku Krzyżackiego-Grn. Grodzisko Młyn wodny Ścieżka dydaktyczna Średnia Huta Gajewo- Morgi- Martwe Piekło -Zawada Przepompownia W Glina Ludwichowo Radańska Borsukowo Osiny i Zalesie 214 -Dln. s Okiersk Zdrojewo ł Betlejemka Mikołajskie Miedzno Borowy Młyn a Szlak pieszy 4 Tleń Oski Piec Płochocinek 91 Rusinowo Wlk. Budziska Kąpielisko WARLUBIE Piaski Wiatrak M Mł. Gacno Osie 238 Zdroje ą Mały- Wlk. Zamarte Krzywogoniec Wierzchy Szlak rowerowy t Aleja drzew Jezioro Ciche Starnie a Kurzejewo Wełcz Str. Sumin Pruskie w Tryl Smolarnia a Zielonka Miedzno -Komórsk a Nw. SuminGrodzisko Źródło Osie- Płochocin w Dom Szlak kajakowy a Bagna nad Stążką Dębowiec Jakubowo -Str. Tartak Nw. Jaszcz Wielki- t Bąkowski Młyn Warlubie ą Brzemiona Wdecki P.K. M Mątawy Zalesie Jaszcz Cekcynek Brzozie Rez. cisów Jelenia Góra WałkowiskaBrzeziny Cekcyn Szlacheckie Nadwiślański Chałupy Knieja Lubińsk im. Kazimierza Szlachetko Bąkowo www.europilot.com.pl Żur Pięćmorgi mennonickie Białochówko Suchom 391 J. Wlk. Cekcyńskie Kruszka Lisiny Spławie Bzowo Wlk. Zakurzewo Ostrowo Wierzchucin Rulewo Zajączkowo Lnianek Mszano Sierosław Nw. Czersk O j.“Płaska Nisza” Iwiec Laskowice Świecki Krusze sa Wysoka Dawny Poligon Rakietowy Białe3 Dom mennonicki Rakiet V2 „Heidekraut” Skrzynki Borce Jezioro Fletnowskie Cm.mennonicki Parski Płazowo Wełpin Cisy Staropolskie Lniano Błoto Jastrzębie Wery Buczek Pleśno Buśnia Fletnowo Teolog im. Leona Wyczółkowskiego J. A1 Wlk. Stępiska 239 Stelchno Lubień Szumiąca Karpaty Mukrz Rówienica Dom Świerkocin