MIEJSKA I POWIATOWA BIBLIOTEKA PUBLICZNA im. Stefana Żeromskiego w BĘDZINIE KARDYNAŁ JEAN-MARIE LUSTIGER ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE BĘDZIN 2012 KARDYNAŁ JEAN-MARIE LUSTIGER. Zestawienie bibliograficzne Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Stefana Żeromskiego w Będzinie Opracowanie: Zofia Marzec Korekta: Alina Dołyniuk-Majeranek Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna 42-500 Będzin ul. Piłsudskiego 39 tel/fax 32 267-41-65 [email protected] www.biblioteka.bedzin.pl 2 Kardynał Jean-Marie Lustiger (1926-2007) Arcybiskup Paryża Pierwszy Honorowy Obywatel Będzina 3 4 Spis treści: Wstęp …............................................................................................................. 7 Spis czasopism uwzględnionych w zestawieniu bibliograficznym ................... 10 BIBLIOGRAFIA PODMIOTOWA W y d a n i a f r a n c u s k i e Książki …............................................................................................................. 11 Artykuły w pracach zbiorowych i przedmowy do dzieł innych autorów …........ 17 W y d a n i a p o l s k i e Książki i artykuły w wydawnictwach zwartych …............................................. 27 Artykuły i wywiady w czasopismach …............................................................. 30 BIBLIOGRAFIA PRZEDMIOTOWA (Publikacje o życiu i działalności kardynała J.-M. Lustigera) Książki …............................................................................................................ 35 Artykuły w czasopismach …............................................................................... 39 Wizyty Jean-Marie Lustigera w Polsce ….......................................................... 45 Indeks osobowy ….............................................................................................. 47 5 6 W S T Ę P Na mocy uchwały nr XVI/168/2011 Rady Miejskiej w Będzinie rok 2012 został ogłoszony Będzińskim Rokiem Kultury. Inspiracją tej decyzji stała się setna rocznica urodzin Jana Dormana, jednego z najbardziej wybitnych obywateli miasta. Bogaty program wydarzeń kulturalnych zaplanowanych na 2012 rok obejmuje również obchody Dni Pamięci Honorowych Obywateli Miasta Będzina. Pierwszą osobą uhonorowaną tym tytułem był Jean-Marie Lustiger – kardynał, arcybiskup Paryża. Z racji swych będzińskich korzeni stał się postacią znaczącą dla naszego miasta. Jego pierwsza nieoficjalna wizyta w Będzinie w 1992 roku zaowocowała późniejszymi kontaktami. W następnym roku, we wrześniu 1993, w 50. rocznicę holocaustu uczestniczył w odsłonięciu obelisku upamiętniającego spalenie synagogi oraz tablicy poświęconej pamięci ks. Mieczysława Zawadzkiego, jednego ze „Sprawiedliwych wśród narodów świata”. Z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Będzina, 24 marca 1997 roku Rada Miejska podjęła uchwałę nadania kardynałowi Jean-Marie Lustigerowi tytułu Honorowego Obywatela Miasta Będzina.1 Kardynał Lustiger urodził się 17 września 1926 r. w Paryżu w żydowskiej rodzinie pochodzącej z Będzina. Nadano mu imię Aron. Wychowany został w szacunku do nauki, książek, zasad moralnych oraz w silnym poczuciu dumy z przynależności do narodu wybranego. Stopniowe wtapianie się w latach szkolnych w środowiska chrześcijańskie wzbudziło w nim pragnienie przyjęcia chrztu. Dokonał tego w katedrze orleańskiej 25 sierpnia 1940 r. Zachował imię Aron (po dziadku, będzińskim piekarzu) oraz przybrał imiona Jean-Marie. W czasie zawieruchy wojennej stracił matkę, zamordowaną w Auschwitz a w wyniku zagłady Żydów zagłębiowskich utracił mieszkającą na tych terenach dalszą rodzinę. 1 Szenk Roman: W mieście przodków po raz trzeci … . Wiad. Zagł. - 1997, nr 43 s. 1 7 Po wojnie studiował literaturoznawstwo i filozofię na Sorbonie i w Instytucie Katolickim w Paryżu. W 1946 roku, mimo ostrego sprzeciwu ojca, wstąpił do seminarium. Święcenia kapłańskie przyjął 17 kwietnia 1954 roku. Do 1969 r. był katechetą i duszpasterzem środowisk akademickich, a następnie proboszczem w paryskiej parafii Sainte-Jeanne-de-Chantal. W 1979 r. został biskupem Orleanu, niespełna dwa lata później – arcybiskupem Paryża. W 1983 r. Jan Paweł II nadał mu godność kardynała. Doceniony również przez władze świeckie, w 1995 r. został przyjęty w poczet członków Akademii Francuskiej. Zmarł 5 sierpnia 2007 r. Został pochowany w krypcie arcybiskupów paryskich pod ołtarzem głównym katedry Notre-Dame w Paryżu.2 Całe życie poświęcił misji reewangelizacji zlaicyzowanej Francji oraz działaniom na rzecz rechrystianizacji Europy i rozwijaniu dialogu z judaizmem. Zawsze podkreślał, że urodził się i pozostał Żydem, a wiarę chrześcijańską rozumiał jako owoc i przedłużenie judaizmu. Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Będzinie opracowała zestawienie bibliograficzne dorobku twórczego kardynała oraz listę publikacji poświęconych jego życiu i działalności. Wykaz sporządzono na podstawie baz danych Biblioteki Narodowej Francji, Instytutu Jean-Marie Lustigera w Paryżu, baz Polskiej Biblioteki Narodowej w tym Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES oraz Bibliografii Regionalnej MiPBP w Będzinie. Wybór zawiera wydawnictwa zwarte polsko- i francuskojęzyczne (w części przedmiotowej dodatkowo dwie publikacje w językach ang. i węg.) – łącznie 123 opisy oraz artykuły z czasopism polskich – 95 opisów. W obrębie działów zastosowano układ chronologiczny a w całości pracy jednolitą numerację. Celem podkreślenia związków J.-M. Lustigera z Polską i z samym Będzinem, pracę uzupełniono o wykaz wizyt Kardynała w latach 1983-2006. Publikację zaopatrzono w indeks osobowy zawierający nazwiska osób odpowiedzialnych za powstanie publikacji, kursywą oznaczono postaci, które są tematem poszczególnych dzieł. 2 www.institutlustiger.fr 8 Zainteresowanych użytkowników odsyłamy do strony internetowej Instytutu Jean-Marie Lustigera www.institutlustiger.fr , gdzie oprócz wymienionych w bibliografii pozycji można odnaleźć dokumenty audialne i audiowizualne dostępne w formie elektronicznej, a także liczne zdigitalizowane publikacje. 9 Spis czasopism uwzględnionych w bibliografii AB - Aktualności Będzińskie Argumenty Aten. Kapł. - Ateneum Kapłańskie Chrześc. a Współcz. - Chrześcijanin a Współczesność Communio Dz. Zach. - Dziennik Zachodni Ethos Gaz. Wybor. - Gazeta Wyborcza Gość Niedz. - Gość Niedzielny Łódzkie Stud. Teol. - Łódzkie Studia Teologiczne Niedziela Nowe Książki Nowe Państwo Polityka Powśc. i Praca - Powściągliwość i Praca Przegląd Powsz. - Przegląd Powszechny Res Pub. - Res Publica Rzeczposp. - Rzeczpospolita Spotkania Studia Loviciensia The Person and the Challenges Tryb. Śląska - Trybuna Śląska Trzecie Tysiąclecie Tyg. Powsz. - Tygodnik Powszechny W Drodze Wiad. Zagł. - Wiadomości Zagłębia Wprost Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein Znak Znaki Czasu Życie Warszawy 10 BIBLIOGRAFIA PODMIOTOWA W Y D A N I A F R A N C U S K I E Książki 1. Sermons d'un curé de Paris. - Paris: Fayard, 1978. - 250 s. Zbiór tekstów kazań wygłoszonych w kościele Sainte-Jeanne-de-Chantal w Paryżu, październik 1975 – styczeń 1977 Kolejne wydania: 1996 Wydanie polskie: 1985 2. Pain de vie et peuple de Dieu / [il. Jean Touret]. - [Limoges]: Critérion, 1981. - 80 s. Zbiór homilii wygłoszonych w kościele Sainte-Jeanne-de-Chantal w Paryżu, 1971-1978 3. Quand le Père Lustiger parlait aux catéchistes: échos des 6 entretiens de l'année 1982-1983 / Service de la catéchèse. - Paris: Coopérative de l'enseignement religieux, 1983 Echa rozmów z lat 1982-1983 11 4. Foi en l'Église. - Paris: Coll. du Laurier, 1984. - 24 s. - (Collection du Laurier) Kazania 5. Osez...: articles, conférences, sermons, interviews: 1981-1984. - Paris: le Centurion, 1985. - T. 1: Osez croire. - 362 s. ; T. 2: Osez vivre. - 227 s. Artykuły, konferencje, kazania, wywiady 1981-1984 Kolejne wydania: 1986 6. Absolu de la vie et conscience chrétienne (20 novembre 1986). - Paris: Librairie Pierre Téqui, 1986. - 22 s. 7. Premiers pas dans la prière. - Paris: Nouv. Cité, 1986. - 194 s. Teksty cotygodniowych rozmów nadawanych przez Radio Notre-Dame, 1983- 1984 Kolejne wydania: 1995, 2001 Wydanie polskie: 1989 8. Prenez place au coeur de l'Église. - Paris: Office chrétien des personnes handicapées, 1986. - 27 s. 9. Le choix de Dieu: entretiens avec Jean-Louis Missika et Dominique Wolton. - Paris: de Fallois, 1987. - 473 s. Rozmowy z publicystami Kolejne wydania: 1988, 1989, 1995 Polskie wydanie: 1992 12 10. La dimension spirituelle de l'Europe: conférence donnée à Fribourg le 5 mai 1987 … - Fribourg (Suisse): Éd. Universitaires, 1987. - 48 s. - (Discours universitaires. Nouvelle série ; 39) 11. Six sermons aux élus de la Nation: 1981-1986. - [Paris]: Cerf, 1987. - 53 s. Zbiór kazań wygłoszonych z okazji wznowienia działalności parlamentu 12. La Messe. - Paris: Bayard, 1988. - 182 s. Tekst rozmów transmitowanych przez Radio Notre-Dame Kolejne wydania: 1996, 2009 Wydania polskie: 1993, 1998 13. Dieu merci: les droits de l'homme: articles, conférences, homélies, interviews, 1984-1989. - Paris: Criterion, 1990. - 466 s. Artykuły, wykłady, homilie, wywiady Kolejne wydania: 1992, 2011 Patrz też poz. 124 14. Le Sacrement de l'onction des malades. - Paris: les Ed. du Cerf, 1990. - 80 s. - (Foi vivante ; 250) Tekst cotygodniowych rozmów nadawanych w Radio Notre-Dame jesienią 1987 r. 15. Nous avons rendez-vous avec l'Europe. - Paris: Mame, 1991. - 209 s. 16. Petites paroles de nuit de Noël. - Paris: Éd. de Fallois, 1992. - 121 s. 13 17. D'une session à l'autre. - Paris: Coopérative de l'enseignement religieux de Paris, DL 1995. - 29 s. - Dieu nous ouvre la porte de la foi Tekst publikowany 9 października 1994 r. na zakończenie pierwszej