DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Kraków, dnia 8 lipca 2016 r. Poz. 4133 UCHWAŁA NR XXII/147/2016 RADY GMINY KLUCZE z dnia 23 czerwca 2016 roku w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami gminy Klucze na lata 2016 – 2020” Na podstawie art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami / jedn. tekst Dz. U. 2014. 1446 z późn. zm./ oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym / jedn. tekst Dz. U. 2016. 446/ Rada Gminy Klucze uchwala co następuje: § 1. 1. Przyjmuje się zaopiniowany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie „Gminny Program Opieki nad Zabytkami gminy Klucze na lata 2016 – 2020”, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. „Gminny Program Opieki nad Zabytkami gminy Klucze na lata 2016 – 2020” obejmuje obszar administracyjny gminy Klucze § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Klucze. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. Przewodniczący Rady Gminy Klucze mgr Bogusław Paś Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 2 – Poz. 4133 Załącznik do Uchwały Nr XXII/147/2016 Rady Gminy Klucze z dnia 23 czerwca 2016 r. Program opieki nad zabytkami gminy Klucze na lata 2016-2020 Czerwiec 2016 Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 3 – Poz. 4133 Program opieki nad zabytkami gminy Klucze na lata 2016-2020 1. Wprowadzenie ................................................................................................................. 2 2. Uwarunkowania prawne tworzenia programu opieki nad zabytkami ............................. 3 3. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego .................................... 4 3.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ..... 4 3.2. Polityka w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami w dokumentach szczebla wojewódzkiego 10 3.3. Dokumenty szczebla powiatowego......................................................................................... 13 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................. 18 4.1. Dokumenty programowe gminy ............................................................................................. 18 4.2. Zarys historii przekształceń przestrzennych obszaru gminy ................................................... 22 4.3. Charakterystyka zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy ............................... 27 4.3.1. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony ................................................................ 27 4.3.2. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków ...................................................................... 32 4.3.3. Dziedzictwo niematerialne .......................................................................................... 34 4.4. Stan zasobów obiektów zabytkowych .................................................................................... 36 4.5. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla gminy .......................................................................... 37 5. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego. Analiza szans i zagrożeń ................................ 38 5.1. Mocne strony środowiska kulturowego .................................................................................. 38 5.2. Słabe strony ............................................................................................................................ 38 5.3. Zagrożenia .............................................................................................................................. 38 5.4. Szanse ..................................................................................................................................... 39 6. Założenia programowe .................................................................................................. 39 6.1. Priorytety programu opieki ..................................................................................................... 39 6.2. Kierunki działań...................................................................................................................... 40 6.3. Zadania ................................................................................................................................... 40 7. Instrumenty realizacji programu opieki nad zabytkami ................................................ 41 8. Zasady oceny realizacji programu ................................................................................. 42 9. Źródła finansowania ...................................................................................................... 44 10. Literatura ................................................................................................................... 51 1 Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 4 – Poz. 4133 Program opieki nad zabytkami gminy Klucze na lata 2016-2020 1. Wprowadzenie Celem niniejszego opracowania jest określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami w granicach administracyjnych gminy Klucze. Dokument ten nie stanowi aktu prawa miejscowego, lecz określa uwarunkowania i formułuje politykę w zakresie działań związanych z inicjowaniem, wspieraniem, koordynowaniem prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego, a także upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego gminy. Podstawą dla formułowania polityki w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego jest rozpoznanie zasobów dziedzictwa materialnego (tu bazą jest gminna ewidencja zabytków) oraz niematerialnego. Dla gminy Klucze w 2011 r. dokonana została weryfikacja zasobów obiektów zabytkowych znajdujących się dotychczas w ewidencji wojewódzkiej. Wykonywane zostały wizje terenowe, w wyniku których w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków ustalona została lista obiektów przyjętych do gminnej ewidencji zabytków. Gmina Klucze położona jest w powiecie olkuskim przy północno-zachodniej granicy województwa małopolskiego. Od północy i zachodu graniczy z gminami województwa śląskiego: z gminą Pilica, gminą Ogrodzieniec, gminą Łazy oraz miastem Dąbrowa Górnicza, od południa i wschodu z gminami województwa małopolskiego: gminą Bolesław, Miastem Olkusz, gminą Olkusz i gminą Wolbrom. Obszar gminy obejmujący 11,9 tys. ha położony jest w obrębie makroregionu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, w mezoregionie Wyżyny Częstochowskiej. Gminę Klucze tworzy piętnaście sołectw: Bogucin Duży, Bydlin, Chechło, Cieślin, Golczowice, Hucisko, Jaroszowiec, Klucze, Kolbark, Krzywopłoty, Kwaśniów Dolny, Kwaśniów Górny, Rodaki, Ryczówek, Zalesie Golczowskie. Główne powiązanie komunikacyjne gminy stanowi droga nr 791 łącząca miasto Olkusz z Ogrodzieńcem i Zawierciem. 2 Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 5 – Poz. 4133 Program opieki nad zabytkami gminy Klucze na lata 2016-2020 2. Uwarunkowania prawne tworzenia programu opieki nad zabytkami Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami należy, zgodnie z art. 7 ust.1 pkt 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446), do zadań własnych gminy. Ustawa z dnia 23 lipca o opiece nad zabytkami i ochronie zabytków (t. j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1446 z póz. zm.) nakłada na lokalne organy samorządowe obowiązek: uwzględniania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami przy sporządzaniu i aktualizacji strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, prowadzenia gminnej ewidencji zabytków w postaci zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, objętych wojewódzką ewidencją zabytków, sporządzania gminnego programu opieki nad zabytkami. Wymieniona wyżej ustawa definiuje pojęcia ochrony i opieki nad zabytkami w sposób następujący: ochrona zabytków polega na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie, zapobieganie zagrożeniom mogącym powodować uszczerbek dla wartości zabytków, udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków, przeciwdziałania kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę, kontrole stanu zachowania i przeznaczenia zabytków, uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu przestrzennym oraz pry kształtowaniu środowiska, opieka nad zabytkiem sprawowana jest przez jego właściciela lub posiadacza i polega na zapewnieniu warunków naukowego badania i dokumentowania zabytku, prowadzenia prac konserwatorskich i robót budowlanych przy zabytku; zabezpieczenia i utrzymania zabytku i jego otoczenia w jak najlepszym stanie; korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz o jego znaczeniu dla historii kultury. Przygotowanie i realizacja programu opieki nad zabytkami należy do ustawowych instrumentów samorządu, wprowadzonych art. 84-87 Ustawy z dnia 23 lipca o opiece nad zabytkami i ochronie zabytków (t. j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1446 z póz. Zm. ), w której określone zostały cele sporządzania programu opieki nad zabytkami oraz tryb jego sporządzania. 3 Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 6 – Poz. 4133 Program opieki nad zabytkami gminy Klucze na lata 2016-2020 Zgodnie z art. 87 ust. 1 w/w ustawy, wójt (burmistrz, prezydent miasta)