JAN PAWEŁ II O POLONII I POLAKACH SAMOOBRONA ZIEMI GRODZIEŃSKIEJ 1918-1919 NR 10 (153) PAŹDZIERNIK 2018 V ZJAZD POLONII I POLAKÓW Z ZAGRANICY NR 10 (153) PAŹDZIERNIK 2018 Ku ojczystym źródłom Życie domowe mieszczan – Człowiek musi mieć swój kąt ojczysty. wileńskich w XVI-XVII ww. Na to, by istniał, pracuje wiele pokoleń, z Na podstawie zachowanych których każde składa wiele ofiar – pisze dokumentów archiwalnych wiemy, jak prof. Piotr Jaroszyński 14 wyglądały gospodarstwa domowe, 31 pożywienie, stroje, ozdoby mieszczan itp. OD REDAKTORA 22 Irena Waluś. Żołnierze Samoobrony 1 Łączy nas Niepodległa Grodzieńskiej na apelu artystycznym 23 Zdzisław J. Winnicki. Tadeusz Gawin. FOTOREPORTAŻ Z relacji ludności polskiej w BSRR Światowy zjazd 6 z miejscową władzą POLONIA 28 Dymitr Zagacki. Lech Piotr Stolle – 8 Papież Jan Paweł II do Polonii żołnierz «Bohdanki» i Polaków za granicą. Oprac. ks. HISTORIA Roman Dzwonkowski SAC 31 Mieczysław Jackiewicz. Życie domowe Piotr Jaroszyński. Ku ojczystym 13 mieszczan wileńskich w XVI-XVII ww. źródłom KULTURA ZPB 34 Eliza Andruszkiewicz. Koncert Eliza Andruszkiewicz. Stefan Batory 14 z patriotyczną nutą patronem szkoły ZPB 35 Dymitr Zagacki. Mickiewicz i Domeyko: PAMIĘĆ upamiętnienie w filatelistyce 16 Jan Kuźmicki. Samoobrona Ziemi POEZJA Grodzieńskiej w latach 1918-1919 36 Wiersze Jana Pawła II Na pierwszej stronie okładki: Prezydent RP Andrzej Duda oraz Pierwsza Dama podczas spotkania z delegatami V Zjazdu Polonii i Polaków z Za- granicy w Warszawie. Fot. Irena Waluś Na ostatniej stronie okładki: Msza św. w intencji Ojczyzny w Archikatedrze Warszawskiej. Fot. Irena Waluś Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany tytułów. Poglądy Autorów nie zawsze są zbieżne z poglądami Redakcji REDAKTOR KOREKTA: MAGAZYN POLSKI jest Projekt współfinansowany NACZELNA: Danuta KARPOWICZ Irena WALUŚ SKŁAD I ŁAMANIE: ogólnokrajowym miesięcznikiem w ramach sprawowania [email protected] Alaksiej SALEJ PRENUMERATA POLSKA: Społecznego Zjednoczenia «Związek opieki Senatu tel. +375 29 949-35-09 Fundacja Wolność i Demokracja, Polaków na Białorusi». Założony Rzeczypospolitej Polskiej ARCHIWUM: KRESY24.PL/ARCHIWUM-MAGAZYNU-POLSKIEGO/ Al. Jerozolimskie 30 lok.14 w roku 1992, od roku 2005 jest nad Polonią i Polakami za Okładka: Magazyn Polski na uchodźstwie 00-024 Warszawa, tel. (22) 628-85-05 wydawany na uchodźstwie. granicą. OD REDAKTORA Łączy nas Niepodległa są jednym z najbardziej rozproszo- skiej kultury za granicą nie byłoby nych narodów europejskich. Jedną Polaków poza ojczyzną, bo wła- z przyczyn emigracji była utrata śnie kultura jest tym spoiwem, któ- niepodległości Polski na okres 123 re nas wszystkich łączy. «Poczucie lat. Bonisławski zaznaczył, że zjaz- tożsamości narodowej, to, co czyni dy Polonii są «piękną manifestacją nas Polakami w kraju i za granicą, wspólnoty narodowej, a także tro- dokonuje się na płaszczyźnie kul- ski o losy ojczyzny». turowej. Stąd nieodzowność kul- – Cała działalność Polonii sta- tury dla integralności wspólnoty Irena WaLUŚ nowi promocję dobrego imienia narodowej w kraju i za granicą» – REDAKTOR NACZELNA stwierdziła Maria Koc. «MagazynU PoLskIego na UchodźstWIe» Polski – podkreślała przewodni- cząca Rady Polonii Świata Teresa Wielu Polaków wyjechało za W Warszawie, w dn. 20-23 wrze- Berezowska. granicę po wejściu Polski do Unii śnia odbył się V Światowy Zjazd – Bardzo dużo zależy od nas, od Europejskiej. Premier Mateusz Polonii i Polaków z Zagranicy. naszej postawy, wiary, determina- Morawiecki w liście do uczestni- Uczestniczyło w nim 600 delega- cji – mówiła prezes ZPB Andże- ków zjazdu napisał: «Cieszy nas, że tów z 40 krajów. Patronat honoro- lika Borys, występująca w imieniu Polacy chcą wracać do ojczyzny; wy nad zjazdem objął prezydent Polaków ze Wschodu, na sesji rząd wspiera i będzie wspierał po- RP Andrzej Duda. W roku 100-le- w Sejmie. – To my, każdy w swoim wroty rodaków z emigracji zarob- cia odzyskania przez Polskę Nie- kraju, jesteśmy dla Polski i przez kowej». Polska odnosi sukcesy, po- podległości hasłem zjazdu stały się nasz pryzmat jest odbierana Polska wracający rodacy mają możliwości słowa: «Łączy nas Niepodległa». – dobrze lub źle. Więc niech Pol- na znalezienie swego miejsca, do- brej pracy. Także Polacy z Kazach- Łączą nas także inne ważne rzeczy. ska będzie odbierana zawsze jako stanu mają obecnie szanse wrócić Zjazd rozpoczął się Mszą św. potęga, jako kraj z bogatą historią, do Macierzy. w intencji Ojczyzny w Archika- kraj niezłomny, kraj solidarności». Marszałek Stanisław Karczew- tedrze Warszawskiej. Większość Podczas spotkania z Polonią ski, zamykając debatę w parlamen- ważnych uroczystości organizo- prezydent Andrzej Duda powie- cie, podsumowującą V Światowy wanych przez Polaków za grani- dział: «Wierzę w to, że także dzięki Zjazd Polonii i Polaków z Zagra- cą również rozpoczyna się mszą. waszemu wsparciu zbudujemy Pol- nicy powiedział: «Dobrze jest być Łączą nas więc wartości chrześci- skę taką, która jest Polską waszych Polakiem w Polsce i za granicą». jańskie, łączy nas wiara. Jesteśmy i naszych marzeń. Silną, sprawnie Zjazd zakończył się Mszą św. wspólnotą, co nieraz podkreślano działającą, bezpieczną, liczącą się w Świątyni Opatrzności Bożej na zjeździe. w świecie, której głos jest wszędzie w intencji Polonii i Polaków z Za- Inauguracja obrad rozpoczęła słyszalny. Polskę, z której będziecie granicy i 40. rocznicy rozpoczęcia się w Sejmie na specjalnej sesji. mogli być dumni». pontyfikatu św. Jana Pawła II. Po «Witam was w domu!» – w ten Polaków w całym świecie łączy odśpiewaniu «Boże, coś Polskę» sposób zwrócił się do delegatów język ojczysty. Nauczanie języka w Panteonie Wielkich Polaków marszałek Senatu Stanisław Kar- polskiego uznano za prioryteto- została odsłonięta ufundowana czewski. W swoim wystąpieniu we zadanie dla Polonii. Łączy nas przez Polonię tablica poświęco- podkreślił: «Bez was my, tu w kra- kultura, która wyróżnia Polaków na ojcom polskiej niepodległości: ju, nie bylibyśmy sobą, ale i wy spośród innych narodów. Wi- Józefowi Piłsudskiemu, Ignacemu w swoich krajach zamieszkania, nie cemarszałek Senatu Maria Koc, Janowi Paderewskiemu, Romano- bylibyście sobą bez nas». otwierając Światowe Forum Kul- wi Dmowskiemu, Ignacemu Da- Według danych szacunkowych, tury Polonijnej, podkreśliła, że szyńskiemu, Wincentemu Wito- w całym świecie mieszka 60 mln kultura na emigracji to «budowanie sowi, Wojciechowi Korfantemu. Polaków. Aż jedna trzecia rodaków polskiej tożsamości w milionach Złożono wiązanki przy grobach mieszka poza granicami Polski! polskich rodzin za granicą dzięki Ryszarda Kaczorowskiego, Zyg- Prezes Stowarzyszenia «Wspól- znajomości treści, kodów, symboli munta Szadkowskiego, ks. prałata nota Polska» Dariusz Piotr Boni- i wartości, które tę kulturę tworzą. Zdzisława Peszkowskiego i Longi- sławski zwrócił uwagę, że Polacy Zdaniem wicemarszałek, bez pol- na Komołowskiego MAGAZYN 1 BIAŁORUŚBIAŁORUŚ Mniej krytyki Liczba krytycznych publikacji w rosyjskich mediach na temat Białorusi i Łukaszenki znacznie się zmniejszyła. Podaje internetowe wydanie dziennika «Nasza Niwa». Przed spotkaniem w Soczi Łukaszenki i Putina w rosyjskich mediach było sporo artykułów, wieszczących szybki upadek Białorusi, BelaPAN podważających jej niezależność Podczas ćWIczeń WojskoWych i suwerenność. Łukaszence zarzucano sprzyjanie białoruskim nacjonalistom Manewry wojska i «gry na dwóch fortepianach». W dn. 6-12 września «Zapad-2017» wysłano na poligo- O konieczności inkorporacji na Białorusi odbyły się ny o pół tysiąca mniej żołnierzy. Białorusi pod pozorami ćwiczenia wojskowe. Wg zastępcy ministra obrony integracji i możliwej powtórce Wzięło w nich udział 7,5 tys. Olega Biełokoniewa, manewry są scenariuszu ukraińskiego, pisały żołnierzy, 260 jednostek sprzętu logiczną kontynuacją ubiegłorocz- i skrajnie nacjonalistyczne pancernego oraz 30 samolotów nych «Zapad-2017», a kierunek zo- media, jak i opiniotwórcze i śmigłowców. Media podawały, że stał wybrany z uwagi na pojawienie Lenta.ru, Life i Kommersant. się w świecie nowych wyzwań i za- pierwsza faza ćwiczeń polegała na Po spotkaniu prezydentów grożeń dla bezpieczeństwa militar- walce z nielegalnymi formacjami w Soczi liczba publikacji nego państwa. zbrojnymi i grupami zwiadowczo- gwałtownie spadła. Tradycyjnie O ile w ub.r. wojska rosyjskie nieprzychylne wobec tematyki -dywersyjnymi, na mobilizacji sił i białoruskie ćwiczyły obronę białoruskiej pozostają Regnum powietrznych i obrony przeciwlot- Państwa Związkowego, to teraz i in. marginalne, ale ogólna niczej do osłony ważnych obiek- koncentrowano się na obronie su- liczba krytyki się zmniejszyła. tów strategicznych. Drugi etap był werenności i integralności teryto- Jeśli uznać ataki rosyjskich poświęcony obronie granicy. rialnej RB. mediów przeciwko RB za Imponująca jest liczba białoru- Manewry odbyły się na 6 poli- formę nacisku na białoruskie skich żołnierzy, biorących udział gonach w obwodach brzeskim, przywództwo, można w ćwiczeniach. Nawet podczas grodzieńskim, mohylewskim jednoznacznie stwierdzić: Putin manewrów białorusko-rosyjskich i mińskim. i Łukaszenko się dogadali. W skrócie o zaprzestanie dyskryminacji pol- Komitet Wykonawczy Miń- nem w Soczi, że Rosja nie dotrzy- skich dzieci przy przyjmowaniu do ska od ponad pół roku nie wydaje muje terminów umowy na budowę polskich szkół na Białorusi. zgody na umieszczenie tablicy pa- elektrowni atomowej w Ostrowcu. Michaił Babicz to nowy miątkowej na budynku, gdzie 100 Program współpracy Mię- ambasador Rosji w Mińsku, zaufa- lat temu – 25