SoftwareBus 2006 3 Meer over het installeren van software in Linux Hans Lunsing Inleiding software die vanaf de opdrachtregel In SoftwareBus 2005/5 (september) heb wordt bediend: rpm en dpkg. Zoals ik in ik u meegenomen op een tocht langs de het vorige artikel aankondigde, voelen diverse systemen voor sofwarebeheer, we deze beide tools nu wat nader aan die in de verschillende Linux-distributies de tand. worden toegepast. We zagen dat de twee belangrijkste basissystemen de De laatste jaren zijn nieuwe universele Redhat Package Manager (RPM) en de systemen voor pakketbeheer opgekomen Debian Package Manager (DPKG) zijn. en één daarvan, Autopackage, zou wel Voor DPKG is de Advanced Packaging eens een belangrijke rol kunnen gaan Tool (APT) ontwikkeld, waarmee gemak- spelen. Het is niet afhankelijk van een kelijk nieuwe software kan worden op- bestaand pakketformaat, en werkt in gehaald en geïnstalleerd. Deze tool beginsel in elke distributie. Na rpm en zorgt er voor dat - indien nodig - ook al- dpkg gaan we ook wat dieper in op Auto- le pakketten waar het gewenste pakket package. afhankelijk van is, worden opgehaald en geïnstalleerd. En om het nog gemakke- Rpm en dpkg lijker te maken is er een grafische ge- Rpm en dpkg zijn de beheersprogram- bruikersomgeving (GUI) voor APT met de ma’s van de gelijknamige systemen voor naam Synaptic. pakketbeheer. Ze zijn eigenlijk het ba- sisgereedschap, dat ook APT onder de Was dit er aanvankelijk alleen voor De- motorkap gebruikt om zijn werk te bian en daarvan afgeleide distributies, doen. “APT?”, zult u zich afvragen. zoals Ubuntu, met APT4RPM is al dat Waarom zelf rpm en dpkg gebruiken, als moois ook ter beschikking gekomen van APT het moeilijke werk al doet? Wel, gebruikers van op RPM gebaseerde dis- stel dat u ergens een leuk programma tributies, zoals SUSE, Fedora en Mandri- hebt gevonden en het in het voor uw va. Zo is APT met Synaptic een vrijwel distributie geschikte formaat (rpm of universeel systeem voor softwarebeheer deb) hebt gedownload. U zou het ver- geworden, of het nu om RPM-pakketten volgens met APT kunnen installeren, (rpm) of om Debian-pakketten (deb) maar APT vereist wel dat u daarvoor een gaat. Ik heb u daarom wat uitgebreider speciale repository maakt. Nu is dat niet kennis willen laten maken met APT en zo heel moeilijk, maar het is wel zo de wijze waarop APT met Synaptic kan simpel om het te vermijden door recht- worden aangestuurd. streeks rpm of dpkg te gebruiken. En als u dan toch in het gebruik van rpm en Beide systemen beschikken echter ook dpkg bent ingevoerd, kunt u het ook over een tool voor het beheren van de prima gebruiken voor het even updaten 19 2006 3 SoftwareBus of verwijderen van een pakket, of om er uname met de optie -m (machine): allerlei informatie over op te vragen. uname -m. Op een 80486 kunt u geen Het enige bezwaar bij installatie van i586 of i686 (Pentium IV en hoger) pak- een pakket is, dat afhankelijkheden niet ket installeren, maar wel een i386 pak- automatisch worden opgelost. Mocht het ket. Het is ook mogelijk dat een pakket niet lukken om een pakket om die reden voor elke architectuur geschikt is. In dat te installeren, dan kunt u altijd nog te- geval wordt noarch als aanduiding ge- rug naar Synaptic. bruikt, bijvoorbeeld Goed, we gaan aan de slag. Beide pak- athena-images-1.2-3.noarch.rpm ketten werken vanaf de opdrachtregel, Met het programma rpm beheert u rpm en dat zal wel even wennen zijn, als u pakketten. Het voorbeeldpakket athena- alleen maar grafisch hebt leren werken! devel installeert u met de opdracht In KDE krijgt u een opdrachtregel door rpm -ivh athena-devel-2.4.3-87.i586.rpm konsole te starten, en in Gnome vervult gnome-terminal die rol. U herkent ze in Opdracht -i staat voor install, de optie v het paneel gemakkelijk aan hun icoon- (voor verbose) laat rpm veel informatie tje, dat een computerscherm voorstelt. over het installatieproces geven, en de Log vervolgens in als root door de op- optie h (voor hash symbols) zorgt voor dracht su - een voortgangsbalkje, zodat u kunt zien te geven. Na uw wachtwoord te hebben hoe ver rpm met installeren is gevor- ingevoerd bent u systeembeheerder en derd. Het is mogelijk dat rpm consta- kunt u rpm en dpkg volledig gebruiken. teert dat niet aan de afhankelijkheden Ik zal nu eerst laten zien hoe rpm wordt is voldaan, hetgeen wil zeggen dat niet gebruikt. Daarna komt dpkg aan de or- alle voor het pakket benodigde software de. is geïnstalleerd. Het geeft dan een lijst van ontbrekende pakketten. Dit kan Hoe rpm te gebruiken? twee dingen betekenen: Om goed met rpm te kunnen werken, is ● De genoemde software is inderdaad het handig te weten hoe de naam van niet beschikbaar een rpm pakket is samengesteld. Zo’n ● De genoemde software is wel be- naam heeft het volgende formaat: schikbaar, maar niet met rpm geïn- pakketnaam-versie-uitgave.architectuur.rpm stalleerd, zodat het niet in de RPM Bijvoorbeeld: database voorkomt. athena-devel-2.4.3-87.i586.rpm In het laatste geval kan het pakket zon- Hierin is athena-devel de naam van het der problemen worden geïnstalleerd, pakket, 2.4.3 het versienummer en 87 omdat alle benodigde software er is, ook het uitgavenummer. Het pakket is ge- al weet RPM dat niet. Om het pakket schikt voor i586 (Intel-processor van de dan toch geïnstalleerd te krijgen moet 586-familie: Pentium) en beter. Welke de optie --nodeps (voer geen check op architectuur u hebt, kunt u achterhalen dependencies, afhankelijkheden, uit) door het programma arch te draaien, of worden gebruikt: 20 SoftwareBus 2006 3 rpm -ivh --nodeps athena-devel-2.4.3- pakketnaam_versie-uitgave_architectuur.deb 87.i586.rpm Bijvoorbeeld: Als een pakket met deze naam, maar athena-devel_2.4.3-87_i586.deb eventueel een ander versie- en/of uit- gavenummer, al op uw systeem staat, Hierin is athena-devel de naam van het zal RPM weigeren te installeren. Als het pakket, 2.4.3 het versienummer en 87 al aanwezige pakket een lager versie- het uitgavenummer. Het pakket is ge- nummer of - bij hetzelfde versienummer schikt voor i586 (Intel-processor van de - een lager uitgavenummer heeft kunt u 586-familie: Pentium) en beter. Welke upgraden door de opdracht -U in plaats architectuur u hebt, kunt u achterhalen van -i te gebruiken: door het programma arch te draaien. Op een 80486 kunt u bijvoorbeeld geen i586 rpm -Uvh athena-devel-2.4.3- of i686 (Pentium IV en hoger) pakket in- 87.i586.rpm stalleren, maar wel een i386 pakket. Wilt u een hoger versie en/of uitgave- Het is ook mogelijk dat een pakket voor nummer overschrijven, dan zult u de op- elke architectuur geschikt is. In dat ge- tie --force moeten gebruiken: val wordt all als aanduiding gebruikt, rpm -Uvh --force athena-devel-2.4.3- bijvoorbeeld 87.i586.rpm athena-images_1.2-3_all.deb U kunt de upgrade opdracht -U ook ge- De architectuuraanduiding wordt echter bruiken als het pakket nog niet op het niet altijd gebruikt, zij het wel door De- systeem staat. Het zal dan worden geïn- bian zelf. stalleerd alsof de installatie opdracht -i Met het programma dpkg beheert u De- werd gebruikt. bian-pakketten. Het voorbeeldpakket Een pakket wordt gedeïnstalleerd met athena-devel installeert u met de op- de -e (van erase) opdracht, alleen ge- dracht volgd door de naam van het pakket: dpkg -i athena-devel_2.4.3-87_i586.deb rpm -e athena-devel Actie -i staat voor install. Als er al een Er kan veel meer met rpm. Een uitge- oudere versie of een oudere uitgave van breide handleiding voor het werken met deze versie van het pakket op het sys- rpm vindt u op www.redhat.com/. Ge- teem staat wordt het automatisch ge- bruikers van een op RPM gebaseerde dis- upgrade. Het is mogelijk dat dpkg con- tributie kunnen met het commando man stateert dat niet aan de afhankelijkhe- rpm ook de rpm manual pages raadple- den is voldaan, hetgeen wil zeggen dat gen. niet alle voor het pakket benodigde software is geïnstalleerd. Het geeft dan Hoe dpkg te gebruiken? een lijst van ontbrekende pakketten. Dit Net als bij RPM is de belangrijkste in- kan twee dingen betekenen: formatie over een Debian-pakket in zijn naam opgenomen. Die naam is als volgt ● De genoemde software is inderdaad samengesteld: niet beschikbaar ● De genoemde software is wel be- 21 2006 3 SoftwareBus schikbaar, maar niet met of via dpkg ginnershandleiding voor het gebruik van geïnstalleerd, zodat het niet in de dselect vindt u eveneens op de Debian pakket-database voorkomt. website (5). In het laatste geval kan het pakket zon- Opdrachtregel of niet? der problemen worden geïnstalleerd, Ik hoop dat deze ervaring op de op- omdat alle benodigde software er is, ook drachtregel u goed bevallen is. In mo- al weet dpkg dat niet. Om het pakket derne Linux distributies is het eigenlijk dan toch geïnstalleerd te krijgen moet niet meer nodig om de opdrachtregel te de optie --force met het argument gebruiken. Als u echter eenmaal weet depends (stop het commando niet als hoe het moet, gaan veel dingen via de niet aan afhankelijkheden is voldaan) opdrachtregel gewoon sneller en een- worden gebruikt: voudiger. De echte Linux-kenner doet dpkg --force depends -i athena- het op de opdrachtregel, maar laat u er devel_2.4.3-87_i586.deb door deze uitspraak niet van weerhou- den Linux gewoon lekker comfortabel Wilt u een hoger versie- en/of uitgave- grafisch te gebruiken. nummer overschrijven, dan zult u bij -- force het argument downgrade moeten Dan is nu de beurt aan Autopackage.