Voortgangs- rapportage Leren Loont! December 2017 Inhoud 1. Vliegende start 5 2. Aansluiting Onderwijs-Jeugdhulp 11 3. Kwaliteit door schoolontwikkeling 19 4. De beste leraren van Rotterdam 25 5. Werken aan vakmanschap 35 Inleiding Dit is de vijfde voortgangsrapportage van het programma Leren Loont! Dit is een gezamenlijke rapportage van de gemeente en het Rotterdamse onderwijs. Deze rap- portage wordt tegelijk met De staat van het Rotterdamse Onderwijs 2017 gepresenteerd. De stukken zijn complementair: De staat verschaft de cijfermatige onderbouwing van het beleid en laat zien wat de resultaten zijn. De voortgangsrapportage biedt informatie over de voortgang van het programma en geeft inzicht in de manier waarop afspraken uit Leren Loont! uitwerken voor de praktijk van scholen en de vve. De praktijkscenes en interviews in deze rapportage zijn meer dan decoratie. Zij vertellen het echte verhaal over het Rotterdamse onderwijs: de urgentie van de thema’s, de ervarin- gen uit de praktijk en het enthousiasme en de gedrevenheid van alle mensen die werken in en aan het Rotterdamse onderwijs. De rapportage behandelt achtereenvolgens de stand van zaken op de vijf hoofdthema’s van Leren Loont!: 1. Vliegende start 2. Aansluiting Onderwijs-Jeugdhulp 3. Kwaliteit door schoolontwikkeling 4. De beste leraren voor Rotterdam 5. Werken aan Vakmanschap De hoofdstukken bevatten de afspraken uit Leren Loont!, de voortgang, de resultaten en een korte vooruitblik op de komende periode. 2 3 1. Vliegende Start Een vliegende start betekent dat peuters zonder achter- We hebben deze harmonisatie van peuterspeelzaalwerk stand op de basisschool beginnen. Door ontwikkelings- en kinderopvang vanaf maart 2016 in Rotterdam inge- achterstanden in de voorschoolse periode te voorkomen voerd. Doel van de harmonisatie is om segregatie tussen en weg te werken, winnen we veel voor de hele doelgroep peuters en niet-doelgroep peuters en tussen onderwijsloopbaan. peuters van werkende ouders en peuters van niet wer- kende ouders te voorkomen en om doorgaande leerlijnen De actielijnen van Vliegende Start zijn: te realiseren, doordat peuters niet van opvang hoeven te • In Rotterdam is er één voorschoolse voorziening wisselen als hun ouders werk vinden dan wel werkloos voor alle peuters. raken. We hebben er in Rotterdam voor gekozen om deze • Aan alle Rotterdamse peuters wordt de gelegenheid harmonisatie zo in te richten dat tegelijkertijd de wacht- geboden om deel te nemen aan deze voorschoolse lijsten voor de peuterspeelzalen worden opgelost, dat er voorziening; voor alle doelgroep peuters is er een voor alle Rotterdamse plaats. peuters een plek is in de opvang en dat alle peuters in • In Rotterdam zijn de voor- en vroegschoolse voor- een kwalitatief hoogwaardige voorziening goed worden zieningen van de beste kwaliteit en voldoen aan voorbereid op de basisschool. de normen van de inspectie. Daarnaast is afgesproken te investeren in de ontwikkeling Plek voor alle peuters bijna gerealiseerd van kindcentra. Die transitie is begin 2017 succesvol afgerond, mede dankzij enorme inspanningen van peuter- De bijbehorende indicatoren zijn: speelzaalorganisaties, kinderopvangorganisaties en • Indicator 1: Het percentage driejarige Rotterdamse een aantal schoolbesturen voor primair onderwijs. doelgroepkinderen dat een vve-programma volgt Onze eerste ambitie hebben we dus gehaald; een stijgt (2013 = 67%). In 2018 wordt 80% bereikt. (Doel- resultaat waar we trots op zijn. In april 2017 waren er in groepkinderen zijn kinderen met een (risico op) taal- Rotterdam 583 groepen in de voorschool. vve groepen.1 of ontwikkelingsachterstand.) Op dat moment bereikten we 8.074 Rotterdamse peuters • Indicator 2: Verbetering van resultaten van doelgroep- en 3.523 van de 3.789 van de twee- en driejarige doel- kinderen in groep 1 en in groep 3 (nulmeting in 2015) groep peuters volgde in april 2017 een vve-programma; • Indicator 3: De voor- en vroegschoolse educatie in dat is 93%. Rotterdam voldoet aan de kwaliteitsindicatoren van de Inspectie van het Onderwijs. Wachtlijsten In de Rotterdamse voorschool zijn alle peuters welkom, Op alle drie indicatoren zijn goede resultaten geboekt: ongeacht hun achtergrond (wel of niet doelgroep peu- we bereiken maar liefst 93% van de Rotterdamse doel- ter) of de situatie van hun ouders (werkend/niet-werkend groepkinderen (indicator 1). Met de aanpassing van de bijvoorbeeld). Op dit moment zijn er in een aantal wijken doelgroepdefinitie Extra Spelen en Leren, hopen we nog nog wachtlijsten, waardoor niet alle doelgroep peuters meer peuters die dat nodig hebben, te bereiken. Samen vanaf het moment dat zij twee jaar worden terecht kunnen met instellingen en schoolbesturen wordt geïnvesteerd in in de voorschool. In april 2017 stonden er 527 kinderen op de kwaliteit van het personeel, opbrengstgericht werken, de wachtlijst voor een voorschoolse groep, voornamelijk doorgaande leerlijn en ouderbetrokkenheid en hiermee in de gebieden IJsselmonde, Feijenoord, Prins Alexander aan verbetering van de resultaten van (doelgroep) en Kralingen-Crooswijk. We ontvangen op dit moment kinderen (indicator 2). signalen van instellingen dat de wachtlijsten snel krimpen. Cijfers daarover worden gepubliceerd begin 2018. De De inspectie van het onderwijs vindt dat de kwaliteit van resterende wachtlijsten worden in 2018 opgelost, door het Rotterdams voorschools beleid en de voorschoolse het verhuizen van groepen vanuit wijken met een over- voorzieningen inmiddels op 11 van de 13 indicatoren aan schot aan plaatsen en door het indien nodig openen van de voorwaarden voldoet (indicator 3). nieuwe groepen. Eén voorschoolse voorziening voor alle Aanpassing doelgroepdefinitie per 1 oktober 2017 Rotterdamse peuters Per 1 oktober jl. is de doelgroepdefinitie voor de voor- school in overleg met het veld aangepast, zodat deze Harmonisatie beter aansluit op de ervaren praktijk van achterstand. Om de ambities van Vliegende Start te bereiken, hebben Een peuter ontvangt van het CJG een zogenaamde we de voorschool in Rotterdam geharmoniseerd, gecombi- “indicatie extra spelen en leren” als een peuter voldoet neerd met een kwaliteitsinvestering. aan één of meer van de volgende kenmerken: 1 ) De cijfers uit de 2e tussenrapportage in september 2017 en van de OBI-telling in 2017 zijn nog niet compleet en worden opgenomen in een volgende rapportage vve in 2018. 4 5 • Uit de screening van het CJG blijkt dat het kind baat de kwaliteitseisen voor vve en wordt in alle groepen nul heeft bij de indicatie extra spelen en leren vanwege een hbo’er ingezet als pedagogisch medewerker op de een ontwikkelingsachterstand. groep of als coach voor de mbo’ers op de groep. Er wordt • Daarnaast is afgesproken dat de voorscholen een opbrengstgericht gewerkt. Door de harmonisatie is de Moeder Willemijn de Vin: versnelde indicatieprocedure kunnen volgen als ze op kwaliteit van de Rotterdamse voorscholen in de praktijk De hbo-coach meerwaarde grond van objectieve observatiecriteria vermoeden dat de afgelopen jaren verder toegenomen. ‘Leren van elkaar in het kind een taalachterstand of een sociaalemotionele voor de groep achterstand heeft. Rotterdams kwaliteitskader voorschoolse educatie de voorschool’ Daarnaast is door kinderopvangorganisaties, school- De verwachting is dat het aantal peuters met een indica- besturen en gemeente gezamenlijk een Rotterdams Rotterdam loopt landelijk voorop in het verbeteren tie door de nieuwe definitie zal stijgen en het percentage kwaliteitskader voorschoolse educatie vastgesteld. In dit van de kwaliteit van de voorschoolse voorziening. De voorschool helpt taalachterstanden voorko- bereik van deze peuters wellicht tijdelijk zal dalen, omdat kwaliteitskader zijn afspraken opgenomen om de kwaliteit Door de harmonisatie van peuterspeelzalen en kin- men of verkleinen, versoepelt de overgang naar de zij niet allemaal tegelijk kunnen worden geplaatst. Dit wordt in de Rotterdamse voorscholen verder te verbeteren op deropvang en de collectieve en ambitieuze afspra- basisschool en draagt bij aan de sociaal-emotionele gemonitord. De doelstelling dat 80% van de driejarige de volgende aspecten: ken in het Rotterdams Kwaliteitskader vve loopt ontwikkeling van het kind. Uiterst positief dus, peuters met vve wordt bereikt, blijft daarbij uitgangspunt. 1. Gedifferentieerd / opbrengstgericht werken in Rotterdam vooruit op de invoering van de nieuwe maar hoe werkt het in de praktijk? Hoe beleven 2-4 dagdelen en vve-resultaten wet Innovatie door Kwaliteit Kinderopvang per 1 ouders en hun peuters het? Willemijn de Vin, sinds 2. Rotterdamse A-kwaliteit januari 2018. In Rotterdam wordt op elke groep een 1999 woonachtig op het Noordereiland, is moeder Betere resultaten doelgroepkinderen groepen 1 en 3 3. Doorgaande leerlijn hbo’er ingezet als medewerker of coach. Wendy van drie kinderen. De jongste, Rive (3,5 jaar), gaat 4. Ouderbetrokkenheid ten Cate, pedagogisch medewerker bij De Boezem- naar de voorschool. Wat betreft indicator 2: ‘Verbetering van resultaten van 5. Ontwikkeling, begeleiding en zorg en externe zorg vrienden van Kinderopvang Mundo en haar hbo- doelgroepkinderen in groep 1 en in groep 3 (nulmeting 6. Kwaliteitszorg coach Marlies Slaa vertellen over de meerwaarde ‘Rive is een vrolijk, pittig wildebrasje. Ze is ook sociaal in 2015)’ maken we gebruik van de resultaten van een van een hbo-coach op de groep. en deelt graag met andere kinderen. Op de Rotter- aantal landelijke onderzoeken. De belangrijkste is het Het kwaliteitskader biedt instellingen handvatten om damse Peuterschool De Nieuwe Haven kan ze haar