MO KOT ÓW Strategia rozwoju usług kulturalnych w dzielnicy Mokotów do 2020 roku Dokument zrealizowany w ramach projektu „Od diagnozy do strategii – model planowania rozwoju usług publicznych” Spis treści O procesie partycypacyjnego powstawania dokumentu 3 O projekcie O procesie O dokumencie Pejzaż dzielnicy – lokalny kontekst 6 Pejzaż kulturalny 8 Potrzeby wybranych grup odbiorców usług kulturalnych 9 Wizja rozwoju usług kulturalnych na Mokotowie do 2020 10 Wartości 12 O tworzeniu celów strategicznych 13 Cele strategiczne 14 Program operacyjny 15 Harmonogram 19 Rekomendacje 20 Strategia rozwoju kultury w kontekście obowiązujących 21 dokumentów strategicznych Podsumowanie 22 2 O procesie partycypacyjnego powstawania dokumentu O projekcie pracownikom Urzędu Dzielnicy Mokotów i mokotowskich instytucji kultury, Treści prezentowane w niniejszym ekspertom, twórcom, przedstawicielom dokumencie powstały w toku procesu organizacji pozarządowych, mieszkańcom partycypacyjnego. Ich autorami są uczestnicy niezrzeszonym – warunków do efektywnej serii spotkań warsztatowych: urzędnicy, pracy nad wspólnym rozumieniem stanu pracownicy instytucji kultury, obecnego, potrzeb mieszkańców dzielnicy przedstawiciele rad osiedli, eksperci i sami i możliwości ich zaspokojenia w sposób mieszkańcy dzielnicy. Warsztaty zostały odpowiadający specyfice miejsca. Wynikiem przeprowadzone w ramach projektu „Od tej pracy są prezentowane zapisy diagnozy do strategii – model planowania zawierające: wizję funkcjonowania usług rozwoju usług publicznych” realizowanego kulturalnych na Mokotowie do roku 2020, przez Centrum Komunikacji Społecznej kluczowe wartości (zasady działania), cele Urzędu m.st. Warszawy, przy strategiczne oraz katalog inspiracji do współfinansowaniu Unii Europejskiej działań. w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Projekt zakładał W spotkaniu uczestniczyły osoby aktywnie partycypacyjne przygotowania założeń działające w obszarze kultury, bądź strategicznych do rozwoju wybranych usług zainteresowane tą tematyka, w tym publicznych w każdej z 18 dzielnic Warszawy pracownicy urzędu dzielnicy, przedstawiciele oraz w 7 gminach ościennych. Na organizacji pozarządowych oraz centralnych Mokotowie po wstępnej diagnozie podjęto i miejskich instytucji kultury z siedzibą na decyzję o pracy nad strategią rozwoju usług Mokotowie. Uczestnicy spotkań stanowili kulturalnych. liczną, różnorodną i silnie zmotywowaną grupę. Wykazali duże zaangażowanie O procesie w temat i aktywnie poszukiwali konsensusu. Spotkania prowadziła moderatorka Anna Na proces partycypacyjny składały się Cybulko wspierana (zamiennie) przez Joannę 3 warsztaty otwarte dla mieszkańców: Stefańską i Annę Wieczorek. warsztat strategiczny i dwa warsztaty konsultacyjne. Celem spotkań było zapewnienie uczestnikom procesu – Etapy procesu partycypacyjnego: Warsztat strategiczny odbył się we wtorek, 24 czerwca, w godzinach 17.00-20.00. W warsztacie uczestniczyło 27 osób i obserwator z Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu miasta stołecznego Warszawy (CKS). Pierwszy warsztat konsultacyjny odbył się we wtorek, 18 września, w godzinach 17.00- 20.00. W warsztacie uczestniczyło 14 osób i obserwator z CKS. Drugi warsztat konsultacyjny odbył się we wtorek, 25 września, w godzinach 17.00-20.00. W warsztacie uczestniczyło 14 osób i obserwator z CKS. 3 O procesie partycypacyjnego powstawania dokumentu O dokumencie Mokotowa przeprowadzono badanie ankietowe na próbie reprezentatywnej zrealizowane przez firmę Millward Brown na Niniejszy dokument zawiera założenia do zlecenie Centrum Komunikacji Społecznej. Strategii Rozwoju Usług Kulturalnych Wyniki badań ankietowych zostały w Dzielnicy Mokotów do 2020 r. wypracowane uczestnikom przedstawione w toku procesu w toku procesu partycypacyjnego. Dane i stanowiły podstawę do dalszych prac nad diagnostyczne dotyczące: dzielnicy, oceny jej strategią. funkcjonowania przez mieszkańców oraz zasobów infrastrukturalnych pochodzą z kilku Elementy dotyczące planowania źródeł – badań ankietowych zrealizowanych strategicznego (wizja, cele strategiczne, na próbie reprezentatywnej, stron propozycje działań) zostały sformułowane internetowych Urzędu Dzielnicy oraz lokalnych przez uczestników spotkań warsztatowych instytucji kultury, wywiadów z ekspertami, i w niezmienionej formie zostały one zapisane opracowań historycznych i tematycznych w niniejszym dokumencie. a także informacji zebranych podczas spotkań warsztatowych od uczestników. Na spotkaniach omawiany był ogólny sposób działania stanowiący scenariusz osiągania Na potrzeby niniejszego opracowania, celów w zakresie kultury, do których dąży dokonano syntezy informacji pochodzących dzielnica Mokotów, a także sposób z etapu diagnostycznego. Autorki opracowania wykorzystania otoczenia do osiągania tych wybrały te informacje, które odnoszą się do celów. Dzięki temu, dokument ten może być funkcjonowania usług kulturalnych i miały wyznacznikiem decyzji merytorycznych, znaczenie w pracy nad elementami strategii. organizacyjnych, finansowych i pozwala Dla płynności wywodu, informacje z różnych wyróżniać działania dzielnicy na tle otoczenia. źródeł zostały zebrane syntetycznie – tak, by się uzupełniały. Szczegółowe dane dostępne są w odpowiednich dokumentach źródłowych. Podobnie jak w innych dzielnicach i gminach biorących udział w projekcie, na terenie 4 Pejzaż Dzielnicy – lokalny kontekst Charakterystyka Mokotowa Ochocie i w Śródmieściu), Park Arkadia, Park Morskie Oko, Park Dreszera oraz Park Sielecki. Mokotów to dzielnica Warszawy położona Znajduje się tu także kilka zbiorników w lewobrzeżnej części miasta. Mokotów ma wodnych: największy z nich to Jeziorko powierzchnię 35,42 km², a liczba jego Czerniakowskie należące do miejskich mieszkańców (stan na 31 grudnia 2012) rezerwatów przyrody. wynosi 219 812, jest więc największą dzielnicą Warszawy pod względem liczby ludności. Mokotów dzieli się na obszary: Stary Mokotów jest dzielnicą mieszkalną Mokotów, Sielce, Czerniaków, Siekierki, wypełnioną dużą ilością zieleni i parków Augustówka, Sadyba, Stegny, Wierzbno, miejskich, z których najbardziej znane to Pole Ksawerów, Służew, Służewiec, Wyględów. Mokotowskie (położone w większości na 5 Pejzaż Dzielnicy – lokalny kontekst Centralne usytuowanie Mokotowa z niepowtarzalną ofertą. W takim ujęciu Mokotów powinien być miejscem otwartym Specyfika dzielnicy Mokotów w dużej mierze i gościnnym, również wobec gości z innych wynika z tego, że jest on usytuowany dzielnic Warszawy. Jednocześnie konieczne centralnie w obrębie Miasta Warszawy. jest pamiętanie, że kultura jest ważnym Usytuowanie dzielnicy daje jej możliwości, elementem tożsamości dzielnicy. Usługi dyskontowane dla dobra swoich kulturalne adresowane do mieszkańców mieszkańców, zarazem generując obowiązki powinny być odpowiedzią na lokalne potrzeby wobec pozostałych mieszkańców Warszawy. pojedynczych mieszkańców i całych społeczności. Zdaniem uczestników warsztatów usytuowanie Mokotowa w istotny sposób Mieszkańcy powinni mieć swój wkład wpływa na sposób planowania rozwoju w rozwój kultury, a jednocześnie ta sama usług kulturalnych. kultura powinna mieć moc integrującą. W tym kontekście istotne jest budowanie W związku ze swoją lokalizacją Mokotów mocnych instytucji kultury. może „sprzedawać swoją kulturę”, promując się jednocześnie jako wyjątkowe miejsce, Atuty dzielnicy Mokotów Mokotów jest najbardziej zaludnioną dzielnicą Warszawy, a zarazem najbardziej atrakcyjną do zamieszkania (I miejsce w Plebiscycie Czytelników Gazety Wyborczej). Zdecydowanym atutem dzielnicy jest bliskość centrum miasta, w tym ośrodków kulturalnych i biznesowych. Dzielnica jest bardzo dobrze skomunikowana, ma rozwiniętą sieć tramwajową i autobusową oraz dostęp do metra. Mieszkańcy są zadowoleni ze swojego życia, pracy i kontaktów z innymi. Bardziej zadowolone zarówno z mieszkania na Mokotowie, jak i w Warszawie, są osoby rezydujące na Dolnym Mokotowie. 6 Pejzaż kulturalny Mocne strony kultury na Mokotowie: Na Mokotowie funkcjonuje wiele instytucji kulturalnych, m.in.: . 5 domów kultury, w tym Młodzieżowy Dom Kultury (placówka oświatowa), . biblioteka z 28 filiami, . 3 kina, . liczne galerie, kluby osiedlowe, muzea, a także grupy teatralne i kilka teatrów instytucjonalnych. W obszarze kultury działa blisko 60 organizacji pozarządowych: stowarzyszeń i fundacji. W 2007 roku Dzielnica wspólnie ze Stowarzyszeniem BORIS oraz lokalnymi organizacjami i instytucjami powołała Partnerstwo dla Mokotowa, porozumienie organizacji i instytucji, które chcą działać na rzecz mieszkańców swojej dzielnicy. To forum, które pozwala łączyć zasoby i wymieniać doświadczenia. Liczy obecnie ponad 100 podmiotów, z czego połowa to organizacje pozarządowe. Mokotów charakteryzuje duża ilość inicjatyw kulturalnych. Zaangażowanie aktywistów w kulturę, widoczne jest m.in. w dużej liczbie projektów kulturalnych zgłaszanych w budżecie partycypacyjnym. W głosowaniu na budżet partycypacyjny na dolnym Mokotowie projekty związane z kulturą zyskały dużą ilość głosów i często wygrywały z innymi. Wyzwania dla kultury na Mokotowie Mieszkańcy w stosunkowo niewielkim stopniu biorą udział w życiu kulturalnym dzielnicy. Większość wydarzeń kulturalnych organizowanych przez dzielnicę i w dzielnicy pozostaje niezauważona przez mieszkańców. Istnieje rozdźwięk między danymi o ofercie kulturalnej a odczuciami mieszkańców. Mieszkańcy stosunkowo nisko oceniają ofertę kulturalną, nie mając na jej temat pełnej wiedzy. Mieszkańcy podkreślają brak informacji o wydarzeniach kulturalnych. Konieczna jest poprawa przepływu informacji między organizatorami i