Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland Planowanie Rozwoju Lokalnego- powiat chełmski Etap C „Studium Lokalnego Potencjału Gospodarczego i Projektów Inwestycyjnych” Lublin, listopad 2004 WSTĘP DO PROJEKTU.....................................................................................................5 1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POWIATU I KRYTERIA OCENY POTENCJAŁÓW ROZWOJOWYCH................................................................................5 2. POWIERZCHNIA, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY I ZALUDNIENIE POWIATU...7 3. POZIOM I SPECYFIKA URBANIZACJI.......................................................................8 4. OSADNICTWO I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW WIEJSKICH........................8 5. PODSTAWOWE DZIEDZINY GOSPODARKI.............................................................9 6. CECHY POŁOŻENIA POWIATU JAKO UWARUNKOWANIA ROZWOJU.............10 1. MAKROEKONOMICZNA WSKAŹNIKOWA DIAGNOZA POTENCJAŁU GOSPODARCZEGO.........................................................................................................12 1.1. METODA ANALIZY WIELOWYMIAROWEJ...................................................12 1.2. DANE WEJŚCIOWE DO OCENY POWIATU CHEŁMSKIEGO NA TLE INNYCH POWIATÓW....................................................................................................17 1.3. ZBIORCZA OCENA POWIATU CHEŁMSKIEGO NA TLE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO..............................................................................................................18 1.4. DANE WEJŚCIOWE DO OCENY GMIN POWIATU CHEŁMSKIEGO.............24 1.5. WYNIKI TAKSONOMICZNEJ OCENY GMIN W POWIECIE CHEŁMSKIM...25 1.6. UWAGI KOŃCOWE............................................................................................31 2. OCENA POTENCJAŁU GOSPODARCZEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO.....33 2.1 BAZA EKONOMICZNA POWIATU.........................................................................33 2.2 ANALIZA INFORMACJI Z ANKIETY „ BADANIE POTENCJAŁU GOSPODARCZEGO PRZEDSIĘBIORSTW” ZREALIZOWANEJ W POWIECIE CHEŁMSKIM..................................................................................................................46 2.2.1 Ogólna charakterystyka przedsiębiorstw.............................................................46 2.2.2 Polityka inwestycyjna...........................................................................................48 2.2.3 Wewnętrzne i zewnętrzne czynniki rozwoju..........................................................48 2.2.4 Rola zewnętrznych form pomocy w rozwoju firmy................................................49 2.3 PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ.................................................................50 3. OCENA POTENCJAŁU LUDZKIEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO.................51 3.1. STAN I STRUKTURA DEMOGRAFICZNA LUDNOŚCI...................................51 3.2. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA LUDNOŚCI........................................................56 3.3. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA – WYBRANE ZAGADNIENIA – ANKIETA......59 3.3.1 Analiza metryczkowa badanej grupy....................................................................59 3.3.2 Ocena własnych szans na rynku pracy.................................................................61 3.3.3 Dalsze kształcenie................................................................................................64 3.4. PODSUMOWANIE.........................................................................................................67 4. OCENA POTENCJAŁU ROLNICZEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO..............69 4.1. ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA.........................................................69 4.2. STRUKTURA GOSPODARSTW ROLNYCH..........................................................72 4.3. TECHNICZNE UZBROJENIE PRACY...............................................................77 4.4. KIERUNKI PRODUKCJI ROLNEJ......................................................................81 4.5. OCENA POTENCJAŁÓW WSI I ROLNICTWA..................................................84 2 Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland Planowanie Rozwoju Lokalnego- powiat chełmski Etap C „Studium Lokalnego Potencjału Gospodarczego i Projektów Inwestycyjnych” Lublin, listopad 2004 5. OCENA POTENCJAŁU PRZYRODNICZEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO...86 5.1. WPROWADZENIE..............................................................................................86 5.2. WYBRANE ELEMENTY FIZJOGRAFICZNO - PRZYRODNICZEJ CHARAKTERYSTYKI POWIATU.................................................................................92 5.2.1. Położenie i warunki litosferyczne..................................................................92 5.2.2. Rys hydrograficzny..............................................................................................93 5.2.3. Rys klimatyczny.............................................................................................94 5.2.4. Wybrane cechy środowiska biotycznego i krajobrazu....................................95 5.2.5. Przestrzeń planistyczna.................................................................................98 5.3. GŁÓWNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA. PROBLEMY I OBSZARY PROBLEMOWE..............................................................................................................98 5.3.1. Zagrożenia warunków aerosanitarnych.........................................................99 5.3.2. Zagrożenia hydrosfery...................................................................................99 5.3.3. Gospodarka odpadami................................................................................100 5.3.4. Niektóre zagrożenia obszarów chronionych.................................................100 5.4. OCENA WYBRANYCH ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO - POTENCJAŁÓW PRZYRODNICZYCH POWIATU....................................................101 5.4.1. Rolnicza przestrzeń produkcyjna.................................................................102 5.4.2. Potencjał leśny............................................................................................103 5.4.3. Potencjał rekreacyjno-turystyczny...............................................................104 5.5. ZAKOŃCZENIE I WNIOSKI.............................................................................114 6. OCENA POTENCJAŁU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO.............................................................................................................116 6.1. ROZPOZNANIE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO...........................................................................................................116 6.1.1. Historia.......................................................................................................116 6.1.2. Strefy ochrony krajobrazowo - przyrodniczej...............................................122 6.1.3. Obszary i obiekty zabytkowe powiatu chełmskiego......................................125 6.3. PODSUMOWANIE – OCENA POTENCJAŁU I SZANS ROZWOJOWYCH....158 7. OCENA POTENCJAŁU TURYSTYCZNEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO....161 7.1. WALORY PRZYRODNICZE JAKO POTENCJALNA BAZA ROZWOJU FUNKCJI TURYSTYCZNYCH.....................................................................................161 7.2. POTENCJAŁ DÓBR KULTUROWYCH...........................................................162 7.3. POTENCJAŁ INFRASTRUKTURY TURYSTYKI............................................163 7.3.1. Obiekty muzealne........................................................................................163 7.3.2. Szlaki turystyczne........................................................................................164 7.3.3. Obiekty noclegowe i agroturystyczne...........................................................167 7.3.4. Obiekty i imprezy kulturalne i rozrywkowe..................................................168 7.4. MIEJSCE POWIATU CHEŁMSKIEGO W DZIEDZINIE TURYSTYKI W ŚWIETLE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO............................................................................................................175 7.5. OCENA POTENCJAŁU, SZANS I BARIER ROZWOJOWYCH W DZIEDZINIE TURYSTYKI.................................................................................................................178 8. OCENA POTENCJAŁU KULTURY GOSPODARCZEJ POWIATU CHEŁMSKIEGO.............................................................................................................180 3 Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland Planowanie Rozwoju Lokalnego- powiat chełmski Etap C „Studium Lokalnego Potencjału Gospodarczego i Projektów Inwestycyjnych” Lublin, listopad 2004 8.1. KULTURA GOSPODARCZA I JEJ CECHY...........................................................180 8.2. AKTYWNOŚĆ W SFERZE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI...........................................181 8.3. OTOCZENIE BIZNESU..........................................................................................184 8.4. POZIOM WYPOSAŻENIA W INFRASTRUKTURĘ TECHNICZNĄ ....................186 KOMUNIKACJA DROGOWA ...............................................................................................186 DROŻNOŚĆ KOMUNIKACYJNA POWIATU CHEŁMSKIEGO JEST W ZASADZIE DOBRZE ROZWINIĘTA W ZAKRESIE SIECI DROGOWYCH POŁĄCZEŃ ZEWNĘTRZNYCH, GŁÓWNIE DROGAMI KRAJOWYMI: .......................................................................................................................................186 8.5. WYPOSAŻENIE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ.......................................189