Sumariusz Metryki Koronnej Księga Wpisów MK 180 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie opracował Wojciech Krawczuk Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/B/HS3/03578 Wykaz skrótów AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych Boniecki – A. Boniecki, Herbarz polski, T. I-XVI, Warszawa 1899-1913 Kułakows’kyj – Petro Kułakows’kyj, Czernihowo–siwerszczyna u składi Reczi Pospolitoj, (1618-1648), Kijów 2006 LWlkKuj1659 – Lustracja Województw Wielkopolskich i Kujawskich 1659- 1665, Cz. I, wyd. C. Ohryzko-Włodarska, Wrocław 1978, cz. II, wyd. Z. Górski, J. Pakulski, A. Tomczak, Toruń 1996 LWRusk – Lustracja województwa ruskiego, 1661-1665, cz. 1-3, ed. K. Arłamowski, E. Arłamowska, W. Kaput, Wrocław 1970-1976 MK – Metryka Koronna Niesiecki – K. Niesiecki, Herbarz polski, T. I-X, wyd. J. N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1846 PSB – Polski Słownik Biograficzny, tom I i nast., Kraków od 1935 SGKP – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I – XV, Warszawa 1880-1914, pod red. F. Sulimirskiego, F. Chlebowskiego, W. Walewskiego et. al. SMK – Sumariusz Metryki Koronnej, T. I i nast., ed. W. Krawczuk, K. Chłapowski, Kraków 199 i nast. U – Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, T. I i następne, Wrocław-Kórnik od 1985, pod red. A. Gąsiorowskiego VC – Volumina Constitutionum, t. I I nast., wyd. W. Uruszczak, S. Grodziski, I. Dwornicka et al., Warszawa od 1996 VL –Volumina Legum, t. I-X, wyd. J. Ohryzko, Z. Kaczmarczyk, St. Petersburg 1859 Uwagi: [Na k. 1a informacja, że jest to tom z czasów panowania Władysława IV z lat 1633, 1634, 1635, z kancelarii Jakuba Zadzika biskupa chełmińskiego i pomorskiego, kanclerza najwyższego koronnego1. Na k. 1c – 1cv informacja, że jest to tom przywilejów w roku 1633, począwszy od koronacji 6 lutego, za panowania Władysława IV, z relacji biskupa Jakuba 1 Okładka zniszczona, bez napisu. Na wklejce informacja o paginacji w dniach 5–15, 30 IX 1643 kart do 515, a następnie zakończeniu paginowania (8) XI 1843. Karty 1av, 1b. 1 Zadzika biskupa chełmińskiego i pomorskiego, najwyższego kanclerza Królestwa Polskiego] [Na k. 1 informacja o rozpoczęciu wpisywania przywilejów na rok 1633] Regesty [1633] 1 k. 1 – 2 Kraków, na sejmie koronacyjnym, 7 lutego 1633 Król Władysław IV1 zgadza się, by Łukasz na Żółkwi Żołkiewski, starosta kałuski, mógł przenieść swe prawo dożywotniego posiadania dzierżawy mierzwickiej na Marcjana Grabiankę2. Uczynić to może w dowolnych księgach publicznych Królestwa. Z tytułu dożywotniego posiadania tej dzierżawy Grabianka ma płacić corocznie podwójną kwartę do skarbu rawskiego na mocy prawa określonego w konstytucjach [1632 roku]3. Nie powinien także nadmiernie obciążać poddanych. Relacja kanclerza Jakuba Zadzika. jęz. łac. 1 Tytulatura oficjalna podana w pierwszym dokumencie: Wladislaus IV Dei gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniaeque etc. Nec non Sveccorum, Gottorum, Vandalorumque haereditarius Rex, Electus Magnus Dux Moschoviae. 2 W r. 1658 dożywocie na Mierzwicy uzyskała od króla Jana Kazimierza Barbara z Kuropatnik Grabianczyna, wdowa po Marcjanie. SGKP, VI, s. 357. Dzierżawa mierzwicka obejmowała Mierzwicę, Smereków, Błyszczywody, Przedrzymiechy, Mokrotyn, Targowiszcze, Artaszów. 3 Quartam proventum duplicem – zob. VL, II, s. 363, punkt 39, f. 763. 2 k. 2 Kraków, na sejmie koronacyjnym, 8 lutego 1633 Król, za wstawiennictwem pewnych doradców, nadaje Maciejowi Natańskiemu prawem dożywotnim pewne pola położone w obrębie gruntów uprawnych zwanych Koczurkowskie i Zamrozieńskie a także górę Wer, w starostwie czorsztyńskim1. Dobra te powróciły do rąk królewskich po śmierci Macieja Przedwojewskiego, który otrzymał je również w dożywocie. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 1 Wg lustracji z 1659 roku pola te zwane były Koczuchowskie (Kożuchowskie) i Jamrozewskie leżały w Krościenku; w 1659 posiadał je Krzysztof Cudzichowski na mocy przywileju z 1608 r., ale zostały mu czasowo odebrane przez starostę, Lustracja województwa krakowskiego 1659– 1664. Część I. Wydali Alicja Falniowska–Gradowska i Franciszek Leśniak, Warszawa 2005, s. 302. 3 k. 2v Kraków, na sejmie koronacyjnym, 8 lutego 1633 Król wyraża zgodę by Jan Manowski, pisarz kancelarii koronnej, mógł trzymać prawem dożywotnim wójtowstwo czyli sołectwo we wsi Mszaniec (Pssaniec) w starostwie samborskim, które wykupił z rąk spadkobierców Steczka Pszaneckiego. 2 Po śmierci Manowskiego, jego spadkobiercy ustąpią z tego wójtostwa dopiero, kiedy spłacona zostanie suma zapisana na tych dobrach. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 4 k. 2 v – 3 Kraków, na sejmie koronacyjnym, 8 lutego 1633 Król wyraża zgodę, by Gabriel Zaklika, żołnierz, mógł odstąpić pensję dwustu złotych polskich, zapisanych na dzierżawie mierzwickiej, Marcjanowi Grabiance. Zapisać to może w dowolnych księgach publicznych Królestwa. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 5 k. 3 – 3 v Kraków, na sejmie koronacyjnym, 8 lutego 1633 Król wyraża zgodę, by sekretarz królewski Michał Kupcewicz1, zasłużony w czasie panowania Zygmunta III i samemu Władysławowi IV, mógł wykupić wójtostwo i wieś zwaną Stajne (Staine) w powiecie i ziemi chełmskiej, w województwie ruskim, z rąk obecnych posiadaczy, którzy nie mają do niej żadnych praw. Będzie mógł ją posiadać w dożywocie. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 1 Michał Kupcewicz pracował jako pisarz w kancelarii koronnej od 1615 roku, ok. 1633 został sekretarzem, od 1645 do 1652 r. był metrykantem, W. Krawczuk, Metrykanci koronni…, Kraków 2002, s 133 – 134. 6 k. 3 v – 4 v Kraków, na sejmie koronacyjnym, 8 lutego 1633 Król potwierdza nadanie Zygmunta III, w którym władca ten udzielił zgody Wojciechowi Stawskiemu, by ten mógł ustąpić dożywotnich praw do wójtostwa wsi Trzcianiec1 w starostwie jaworowskim wraz z połową łanu zwanego Niaszewski żołnierzowi weteranowi Gabrielowi Krasuskiemu i jego żonie Jadwidze Łychowskiej. Mając wzgląd na zasługi wojskowe Krasuskiego, Władysław IV zachowuje go wraz z małżonką w dożywotnim posiadaniu tych dóbr. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Bedermana (Benderman), (pisarza kancelarii koronnej). jęz. łac. 1 W nagłówku druga nazwa wsi: Trościaniec. 7 k. 4 v Kraków, 9 lutego 1633 Król wyraża zgodę by Jakub Kołytek (Kolÿtek) mógł wykupić z rąk obecnych posiadaczy młyn, czyli prawo do trzeciej miary, ustawiony na rzece Gurznik we wsi Dębe (Dęmbe)1, w dzierżawie dębeńskiej (Demba). Młyn ten powrócił do dyspozycji króla po śmierci jego poprzedniego posiadacza, niejakiego Brzosta. 3 Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 1 Ob. Dębe Wielkie. 8 k. 5 Kraków, 9 lutego 1633 Król, za wstawiennictwem panów z rady, zachowuje Hrehorego i Iwana, synów Hrehorego popa załokieckiego, w dożywotnim posiadaniu wójtostwa we wsi Załokieć1, w ekonomii samborskiej. Potwierdzenie dotyczy całego wójtostwa, z rolami, obszarami, od Polańskiego Potoku, wzdłuż rzeki Bystrzycy i między gruntami Kałuczyńskimi, aż do Jasieniowskiego Potoku, z obszarem nowym nad cerkwią, do Potoku Jasieniowskiego, z ogrodnikami, komornikami, trzecią częścią dani, kolędą, karczmą, młynem, foluszem, sadzawkami, a także z robotami tj,; jednego dnia do żęcia, drugiego do orania, trzeciego do sieczenia w każdym roku, do czego są zobowiązani poddani tejże wsi, oraz ze wszystkimi przynależnościami, tak jak niegdyś posiadali to wójtostwo Pasek i Piotr Pruszkowscy. Dokument podpisany przez Władysława IV i Andrzeja Kowalińskiego, (pisarza kancelarii koronnej). jęz. pol. 1 Inaczej Załokcie. 9 k. 5 v Kraków, 9 lutego 1633 Król nadaje Kasprowi Dobromirskiemu urząd cześnika bracławskiego. Cześnikostwo wakowało po śmierci Jakuba Piaseczyńskiego. Dobromirski zasłużył się w różnych wyprawach na Ukrainie oraz podczas sprawowania funkcji poselskich. Dokument podpisany przez Władysława IV. jęz. pol. 10 k. 5 v – 6 v Kraków, 10 lutego 1633 Król nadaje Sebastianowi Wołuckiemu de Wołucza, staroście rawskiemu, urząd kasztelana małogoskiego, wakujący po śmierci [Jerzego] Kochanowskiego1. Dokument podpisany przez Władysława IV i Jana Lipskiego, referendarza (duchownego) koronnego. jęz. łac. 1 Zostawiono miejsce na imię, zob. Adam Przyboś, Kochanowski Jerzy w Konar h. Korwin (zm. 1633), Polski Słownik Biograficzny, XIII, s. 193; w U IV/3 nr 159, omyłkowa data 10 III 1633. 11 k. 6 v – 7 Kraków, 10 lutego 1633 Król potwierdza decyzję Janusza Wiśniowieckiego, starosty krzemienieckiego, który nadał Wacławowi Kryńskiemu, burgrabiemu krzemienieckiemu pusty plac, zwany Dudyński, pod zamkiem w Krzemieńcu. Plac ten położony był między placami i sadami z jednej strony Aleksandra Bieleckiego, z drugiej Stanisława Gąsiorowskiego, a z trzeciej strony graniczył z drogą zamkową która prowadziła z 4 miasta podzamczem do szyi zamkowej. Plac ten Kryński otrzymuje prawem dożywotnim i może się na nim budować. Dokument podpisany przez Władysława IV i Marka Skibickiego, (pisarza kancelarii koronnej). jęz. pol. 12 k. 7 – 7v Kraków, 10 lutego 1633 Król nadaje Grzegorzowi Borastusowi1, kanonikowi warmińskiemu, sekretarzowi królewskiemu, dożywotnią pensję roczną w wysokości sześciuset złotych polskich na porcie gdańskim. Wypłacana ma być pierwszego marca. Dokument podpisany przez Władysława IV i Pawła Kołudzkiego (sekretarza