Plan odnowy miejscowości Szaflary na lata 2016 – 2025 Szaflary, marzec 2016 Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP ...................................................................................................................... 3 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ........................................................................... 5 2.1. POŁOŻENIE .......................................................................................................... 5 2.2. HISTORIA ............................................................................................................. 8 2.3. OKREŚLENIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIEJSCOWOŚCI .................................... 13 2.3.1. UKŁAD PRZESTRZENNY ............................................................................... 13 2.3.2. OTWARTE PRZESTRZENIE WSPÓLNE ............................................................. 15 2.3.3. DOMINANTA PRZESTRZENNA ........................................................................ 15 2.3.4. TYP ZABUDOWY .......................................................................................... 15 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI ............................ 16 3.1. ZASOBY PRZYRODNICZE ...................................................................................... 16 3.2. DZIEDZICTWO KULTUROWE .................................................................................. 18 3.3. OBIEKTY I TERENY ............................................................................................... 25 3.4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ............................................................................ 25 3.5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ................................................ 29 3.6. GOSPODARKA I ROLNICTWO ................................................................................ 32 3.7. KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI ............................................................................. 34 4. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW ..................................................................................... 38 5. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI .................................................. 39 6. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ ..................................................................................... 42 ___________________________________________________________________________ Szaflary, marzec 2016 - 2 - Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 1. WSTĘP Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych zadań, jakie stoją przed Polską w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym celem jest podejmowanie działań służących zmniejszaniu istniejących dysproporcji w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Istotnym dokumentem określającym kierunki rozwoju wsi w celu podniesienia standardu życia jej mieszkańców jest Plan Odnowy Miejscowości. Dokument ten jest niezbędny przy składaniu wniosków o uzyskanie środków finansowych przeznaczonych na realizację działań możliwych do dofinansowania z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 - 2020. Jednocześnie stanowi on wytyczne dla władz Gminy Szaflary przy opracowywaniu kierunków rozwoju poszczególnych miejscowości wchodzących w skład gminy. Celem PROW 2014- 2020 jest wzrost konkurencyjności rolnictwa z uwzględnieniem celów środowiskowych. Cel główny zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych: zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi. Działania podejmowane na poziomie gmin i sołectw umożliwią rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Pomocą finansową zostaną objęte projekty dotyczące: 1. inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji i kultury oraz powiązanej z nimi infrastruktury, 2. inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii, 3. badań i inwestycji związanych z utrzymaniem, odbudową i poprawą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, krajobrazu wiejskiego i miejsc o wysokiej wartości przyrodniczej. Plan Odnowy Miejscowości Szaflary określa cele priorytetowe, strategie i kierunki działań w sferze społeczno-gospodarczej wraz z zadaniami inwestycyjnymi na lata 2016 - 2025. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Szaflary jest sołectwo Szaflary. ___________________________________________________________________________ Szaflary, marzec 2016 - 3 - Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację istniejących zasobów jako podstawę do działań zmierzających do odnowy miejscowości, analizę mocnych i słabych stron (SWOT), planowane kierunki rozwoju oraz zestawienie przedsięwzięć do realizacji z określeniem szacunkowych kosztów, harmonogramem działań i źródłami finansowania. Specyfika planu polega na tym, że jest on ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno- kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Cele i działania zaproponowane w niniejszym opracowaniu nawiązują do dokumentów strategicznych wyższego rzędu. Plan Odnowy Miejscowości Szaflary określa strategię w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2016-2025. Założenia Planu są spójne z „Narodową Strategią Spójności”, „Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020”, „Strategią Rozwoju Małopolski na lata 2011-2020, Kierunkami rozwoju – Struktura Przestrzenna – Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Szaflary”. Konstrukcja Planu umożliwia jego aktualizację w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą się w nim pojawić nowe zadania, może też zmieniać się kolejność realizacji zadań w zależności od możliwości ich finansowania, w tym uruchomienia i dostępu do zewnętrznych środków finansowych możliwych do pozyskania. Dokument został opracowany na podstawie konsultacji społecznych z sołtysem, przy współudziale Rady Sołeckiej Szaflar oraz innych osób zainteresowanych rozwojem miejscowości, co wpłynęło na jego treść i wartość oraz zintegrowało społeczność lokalną wokół istniejących problemów. ___________________________________________________________________________ Szaflary, marzec 2016 - 4 - Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 2.1. POŁOŻENIE Wieś Szaflary położona jest na Podhalu, w dolinie Dunajca, na pograniczu dwóch regionów geograficznych: Kotliny Orawsko-Nowotarskiej i Pogórza Gliczarowskiego. Przez Szaflary przebiega droga krajowa nr 47 łącząca Kraków z Zakopanem, będąca częścią Zakopianki, oraz linia kolejowa Kraków – Zakopanem. Przez centrum miejscowości przebiega lokalna droga będąca starym gościńcem „do Tatr”, prowadząca do Białego Dunajca. Gmina Szaflary – podział administracyjny Administracyjnie wieś Szaflary należy do gminy wiejskiej Szaflary, wchodzącej w skład powiatu nowotarskiego w województwie małopolskim. Wieś ma status samodzielnego __________________________________________________________________ Szaflary, marzec 2016 - 5 - Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 sołectwa. Szaflary graniczą z Bańską Niżną, Maruszyną, Zaskalem i Borem (Gmina Szaflary) oraz Białym Dunajcem i Nowym Targiem. Częścią miejscowości o największej koncentracji zabudowy jest centrum, zlokalizowane w otoczeniu Rynku przy ulicy Augustyna Suskiego. W Szaflarach wyodrębnionych jest około 30 ulic oraz kilka osiedli, w tym Podlubelki, Osiedle Nowe, Za Mostem, Zadział, Pańskie i Palenice. Miejscowość w całości należy do parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Szaflarach (adres ul. Kościelna 1, 34-424 Szaflary). Szaflary obsługiwane są przez oddział pocztowy w Szaflarach – kod pocztowy miejscowości 34-424. Współrzędne geograficzne charakteryzujące położenie Szaflar to 20º03'33" E, 49º43'33" N. Współrzędne określono z dokładnością rzędu 0,1 sekundy łuku podano w stopniach, minutach i sekundach. Powierzchnia ewidencyjna miejscowości Szaflary wynosi 14,49 km2 i stanowi 26,67% powierzchni gminy. Największą część powierzchni stanowią grunty orne – około 46%. Miejscowość posiada niski odsetek terenów zalesionych. Taki stan rzeczy jest wynikiem ekstensywnej polityki rolnej, prowadzonej przez mieszkańców w XIX i XX wieku. Rolnicy starając się pozyskać jak najwięcej ziemi pod uprawy, dokonywali masowej wycinki lasu. Struktura podziału gruntów na terenie miejscowości wskazuje na jej rolniczy charakter. Populacja miejscowości Szaflary według stanu na dzień 13 grudnia 2015 roku wynosi 3.455 osób. Według podziału na płeć na terenie miejscowości występuje niewielkie zróżnicowanie: 1.747 osób (50,56%) stanowią kobiety a 1.708 osób (49,44%) to mężczyźni. Liczbę ludności w podziale na płeć prezentuje tabela: liczba mężczyzn 116 249 1.166 177 1.708 wiek 0-6 7 - 17 18 - 65 powyżej 65 razem liczba kobiet 115 256 1.036 340 1.747 wiek 0-6 7 - 17 18 -60 powyżej 60 razem __________________________________________________________________ Szaflary, marzec 2016 - 6 - Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 Stosunkowo