www.gaelsceal.ie Tá an Lámh in uachtar ag todhchaí na Talabanaigh? feicthe L. 5 agam! An Rogha An bhfuil An Cúinne L. 18 Núicléach? leigheas sa Suaimhneach L. 20 nádúr? L. 22 L. 16 €1.65 (£1.50) Ag Cothú Phobal na Gaeilge 09.07.2010 Uimh. 16 • Ní Dhearna Mise Dada IDIRNÁISIÚNTA GRIANGHRAF: LEON FARRELL PHOTOCALL IRELAND. Urlabhraí Buamaí Bhaghdad Gaeltachta MARAÍODH ar a laghad 60 duine agus gortaíodh níos mó ná 300 i mBaghdad le trí lá anuas, le buamaí gan Ghaeilge dírithe ar oilithrigh Mhoslamacha Shíacha. Tá bearta sábháilteachta curtha i bhfeidhm, i ceaptha ag bhfoirm baic bhóthair agus faireachais. Deir oifigí slándála go bhfuil 200,000 póilín agus saighdiúir ann Enda Kenny chun na hoilithrigh a cho- saint. In ainneoin na n-ion- saithe, d’fhán na mílte Le Meadhbh Ní Eadhra fhormhór na gceisteanna móra oilithreach don fhéile cheana. reiligiúnach ag an scrín IS é Frank Feighan urlabhraí Mar cheann de phríomh- Musa Kadhim. nua Fhine Gael ar Ghnóthaí pháirtithe freasúra an rialtais, Pobail, Comhionannais agus tá Fine Gael ag súil go n- Gaeltachta. Ceapadh ar bhinse éireoidh leo a bheith i Díoltas an tosaigh nua Enda Kenny an gcumhacht sula i bhfad. Tairbh tseachtain seo caite é agus Más é Frank Feighan a bhei- glacann sé áit Michael Ring, dh mar chéad Aire Gaeltachta GORTAÍODH Éireannach atá anois mar urlabhraí eile, céard atá i ndán dúinn? agus é ag glacadh páirte i Coimirce Sóisialaí an pháirtí. Deir Frank go bhfuil bhféile San Fermín i bPam- Níl urlabhraí Gaeltachta nua “Gaeilge an-teoranta” aige, plona sa Spáinn. Gortaíodh Fhine Gael cinnte faoi na “fad- agus go mbeidh sé ag seachtar san iomlán. hbanna” atá ann sna ceantair déanamh iarrachta cúpla focal Tuairiscítear i bpáipéar Ghaeltachta agus deir sé go nó “b’fhéidir cúpla líne” a Jeannie Gilmore ag an Dáil an tseachtain seo le linn máirseála ag cur i gcoinne phleananna an laethúil na Spáinne El Pais bhfuil aird tarraingthe ar fhoghlaim amach anseo. Ní Rialtais gearradh siar a dhéanamh ar sheirbhísí do dhaoine le riachtanais speisialta fisiciúla agus gur sháigh an tarbh an fear chreideann sé go bhfuil sé intleachtacha. ina chois chlé. Tuigtear “róthábhachtach” go mbeadh nach bhfuil sé i mbaol bás a Gaeilge ag an té a cheaptar sa fháil. Ritheann na tairbh phost seo. gach maidin trí shráidean- Ag caint faoi leathnú na Príomhfheidhmeananch nua do MFG na Pamplona le linn na féile Gaeltachta agus faoi phobail go dtí an réileán tarbh, áit a Ghaeilge i gceantair uirbeacha, maraítear iad níos deire- deir Feighan go bhfuil an obair Le Treasa Bhreathnach aige roimhe seo. Deir Antaine nGaeltacht agus tá muid tar éis anaí an oíche sin. ar fad atá á déanamh i mBéal faoin bhfáth go bhfuil sé ag éirí éisteacht leis an bpobal agus Feirste agus i nDoire “go hion- TAR éis 19 mbliana a as, “tá mo chuid déanta agam freastal orthu,” a deir Antaine. tach”, agus gur “eiseamláir” chaitheamh mar phríomhfhei- ag na bpointe seo, táim gar do Bhí comhráití ar siúl anuraidh RÉIGIÚNACH • 8 iad na háiteanna seo den dhmeannach ar Meitheal For- 70 bliain d’aois agus é in am ag an Roinn Gnóthaí Pobail, TUAIRIMÍ 12 bhealach gur cheart don bartha na Gaeltachta tá Antaine agam sos a thógáil. Tá obair Comhionannais agus Gaeltach- • Ghaeltacht a bheith. Beidh an Ó Sé chun éirí as a phost ag mhaith déanta ag MFG le linn ta féachaint le MFG a chomh- CÚRSAÍ SAOIL• 16 tUasal Feighan ag dul ar cuairt deireadh na míosa seo. mo thréimhse ann, thosaigh nascadh le hÚdarás na GNÓ• 18 chuig formhór na gceantar Tuigtear dúinn go bhfuair bord muid amach le duine amháin i Gaeltachta. Tá iniúchadh fós á COMHSHAOL 20 Gaeltachta sna míonna amach MFG ríomhphost ar an Satharn 1991 agus ag an deireadh bhí dhéanamh ag an eagraíocht • BEATHA 22 romhainn agus é ag iarraidh seo ag cur in iúl dóibh go raibh 387 duine againn, cé go Pobal ar Mheitheal Forbartha • “dul i dtaithí” ar a phost. sé i gceist ag Antaine Ó Sé éirí as ndeachaigh 243 acu siúd go dtí na Gaeltachta faoi threoir a OIDEACHAS• 26 Tá an t-agallamh iomlán le a phost. an Údarás. Táim bródúil as an thug an t-iar-Aire Gaeltachta, I measc an phobail• 28 Frank Feighan le léamh ar lch Ní raibh aon leid tugtha don méid a bhain muid amach, tá ár Éamon Ó Cuív. SPÓRT 29 Frank Feighan 4 den pháipéar. bhord go raibh a leithéid i gceist rian féin fágtha againn ar an Ar lean ar leathanach 2 • 2 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 9 Iúil, 2010 1 NUACHT NÁISIÚNTA Cúnamh carr armúrtha curtha ar fáil ag an PSNI Le Treasa Bhreathnach tóireachta go Sasana ar an Mháirt seo caite le húsáid ar an TÁ an PSNI tar éis 20 carr gCéadaoin. Is in oirthuaisceart armúrtha a chur go Sasana chun Shasana atá na póilíní ag díriú a cabhrú leis an gcuardach ar Raoul gcuardaigh agus ar an gCéadaoin Moat, an fear a líomhnaítear gur fuaireadar campa ina gcreideann scaoil sé a iar-chailín, gur siad go raibh Raoul Moat ag cod- mharaigh sé a páirtí agus gur ladh agus is ann afuaireadar litir ghortaigh sé duine de na póilíní. uaidh dá iar-chailín Samantha Tá níos mó cairr armúrtha ag an Stobbart. Tá na póilíní ag PSNI i dTuaisceart Éireann ná mar tairiscint £10,000 d’éinne a atá ag aon fhórsa póilíní eile sa chuireann eolas ar fáil dóibh a Ríocht Aontaithe. Cuireadh na mbeadh gabháil Raoul Moat mar carranna armúrtha ar bhád faran- thoradh air. Diarmaid Mac an Adhastair, Mairéad Ní Chuaig, Joe Steve Ó Neachtain agus cuid den chliar as ‘Éistigí... Caithfear Éis- Saoire trí mhí ag an Dáil teacht!’, bunaithe ar scéal le Máirtín Ó Cadhain. Beidh sé ar stáitse i Seanscoil Shailearna in Indreabhán 19-25 Iúil @ 8i.n. Le Meadhbh Ní Eadhra fhothoghchán atá in ainm is a bhei- th á reáchtáil. Le deich mbliana CUIREADH tús le sos samhraidh na anuas, tá sé de nós ag an Dáil fil- Dála inné agus beidh sí ar ais arís ag leadh ó shaoire an tsamhraidh ar Ní bheidh ciorruithe Athruithe ar Príomhfhei- deireadh mhí Mheán Fómhair. an gCéadaoin dheireanach de mhí bhinse tosaigh Saoire dhá sheachtain déag atá Mheán Fómhair. Bhí eisceacht ann á dhéanamh: Harney dhmeananch ann. Deir páirtithe fhreasúra an anuraidh nuair a d’fhill an Dáil ar rialtais nár cheart go mbeadh saoire an 16ú mí Mheán Fómhair le bheith Le Meadhbh Ní Eadhra Pháirtí an nua do MFG trí mhí iomlána ag an Dáil agus ag díospóireacht faoi NAMA. Sa chuir ceannaire Pháirtí an Lucht bhliain 2000, níor fhill na Teachtaí DEIR an tAire Sláinte Mary Harney nach mbeidh seirbhísí Lucht Oibre ar lean ó leathanach a haon Oibre, Eamon Gilmore, brú ar an Dála go dtí an 3ú Deireadh faoisimh do dhaoine faoi mhíchumas á n-aistarraingt. Deir Tuigtear dúinn gur cuireadh Taoiseach inné maidir leis na trí Fómhair. an tAire Stáit le freagracht do mhíchumais, John Moloney, TÁ Joe Costello tagtha in áit cuid de thorthaí an iniúchta nach mbeidh buiséad Bhráithre na Carthanachta, a chuire- Tommy Broughan mar sin i láthair ag an gcruinniú ann seirbhísí faoisimh ar fáil i nGaillimh, á ghearradh le €2 urlabhraí iompair ag Páirtí an boird deireanach a bhí ag mhilliún. Bhuail toscaireacht ó Sheirbhísí Bhráithre na Lucht Oibre. Chaill Tommy Meitheal Forbartha na Carthanachta leis an Aire Sláinte Mary Harney agus leis an Broughan a aoireacht an Gaeltachta agus cé go ndúradh O’Leary dulta Uasal Moloney inné chun na ciorruithe a phlé. Dheimh- tseachtain seo caite nuair a nach raibh aon chur amú air- nigh Moloney i ndiaidh na gcruinnithe nach mbeadh cior- dhiúltaigh sé tacaíocht a thab- gid i gceist bhí ceisteanna fós le ruithe ag tarlú agus nach raibh sé i gceist ag Feidhmean- hairt don pháirtí agus iad ag freagairt acu maidir le bain- Trevor Ó Clochartaigh le Sinn Féin Bainisteoir Tionscadail nacht na Seirbhíse Sláinte (HSE) ciorruithe a dhéanamh ar vótáil in aghaidh na leasuithe istíocht maoinithe agus 00353-91-536201 Le Caitríona Ní Chadhain sheirbhísí cosúil le cúram faoisimh. D’aontaigh Bráithre na ar an Bhille Fiadhúlra. Tá airgeadais. Deir Antaine Ó Sé, [email protected] Carthanachta agus an HSE freisin gur cheart ath-iniúchadh Brendan Howlin tagtha in áit “Tá na hiniúchtaí ar fad déan- Patricia Ní Chonghaile D’FHÓGAIR iar-chomhairleoir an a dhéanamh ar an deireadh atá curtha le seirbhísí faoisimh Joe Costello mar urlabhraí ar ta, agus níl aon fhadhb Comhordaitheoir Táirgíochta Pháirtí Ghlais, Chris O’Leary, inné go i Luimneach. Deir an Taoiseach Brian Cowen go gcosnófar chúrsaí na hEorpa agus beidh againn.” 00353-91-536201 na daoine is soghonta sa tsochaí. Bhí os cionn 1,800 duine [email protected] bhfuil sé le dul isteach i Sinn Féin. sé fós freagrach as cúramaí Tá cruinniú le bheith ag Beidh sé mar ionadaí don pháirtí ar ar shráideanna Bhaile Átha Cliath Dé Céadaoin agus iad ag bunreachta agus athchóiriú Bord Mheitheal Forbartha na Ciarán Dunbar Chomhairle Contae Chorcaí. glacadh páirte i léirsiú in aghaidh na gciorruithe. Bhí os dlí. Ceapadh Pat Rabbitte go Gaeltachta, áit a bpléifear Eagarthóir 00353-91-536201 D’fhág O’Leary an Páirtí Glas in cionn míle duine ag léirsiú i nGaillimh Dé Céadaoin freisin. dtí an Coiste um Chuntais impleachtaí dheireadh ré [email protected] Eanáir 2009, mar agóid i gcoinne an Phoiblí. Antaine Uí Shé. Dhiúltaigh treo a bhí an páirtí sin ag dul. Meitheal Forbartha na Treasa Bhreathnach Soláthróir Ábhair “Mheas mé gur trí dhul isteach i Gaeltachta urlabhraí a chur ar 00353-91-536201 Sinn Féin is fearr a d’fhéadfainn fáil chun labhairt le Gaelscéal [email protected] cuidiúleis an rogha ailtéarnach pho- maidir le héirí as Antaine Uí Gráinne McElwain laitiúil atá ag teastáil ón gcathair”, a Poist á gcailleadh ag Ryanair Shé agus na himpleachtaí atá Soláthróir Ábhair dúirt O’Leary.