Norgesvassdrags-og energidirektorat Attn: SenioringeniørJakob Fjellanger Postboks5091 Majorstua 0301 Oslo Bergen,2. desember2013 Nye saksopplysingargjeldande friluftslivinteresser knytta til Øystesevassdraget Vi viser til at Norgesvassdrags-og energidirektorat for tida skriv innstilling i sakagjeldande Øystesevassdraget(NVEsaksnummer201001976). Vi viser tildet forvaltningsrettslege prinsipp om at forvaltningsorganethar ein sjølvstendigplikt til å sjå etter at sakaer ”så godt opplyst som mulig” før vedtaketvert truffe, jf. Forvaltningslova§ 17 førsteavsnitt. Vi ønsker difor å bidra med nye saksopplysingar,som vi meinerer av tyding for vurderingaav det faglegegrunnlaget gjeldande friluftslivinteresser i områdetog som har tyding for utfallet i saka. Fråsegnervi har gjeve tidlegarei sakaligg framleis fast. Norgesvassdrags-og energidirektorat (NVE) stilte 11. mai 2011 vilkår til kva utgreiingsprogrammetskulle innehalde(NVE referanseNVE 201001976-44kv/jfj), og presisertemellom anna:”Det skal gjøresrede for dagensbruk av området.Dette inkludereren beskrivelseav hvem som bruker det, hvilke aktiviteter som foregår,om områdetgir atkomst til andreområder av betydningfor friluftsliv og om områdeter en del av et større friluftsområde”. Vi ønskersærleg å gje nye saksopplysingarom friluftslivet i tråd med desse føringanefrå NVE. Influensområdeter i rapporten”Konsekvenser for friluftsliv, jakt, fiske og reiseliv” (SWECO,2011) avgrensatil Svartavatnet,Vossadalsvatnet og Fitjadalenned til utlaupetvedHardangerfjorden. Likevel må vi tolke NVE sitt utgreiingskrav11. mai 2011 slik at ein må synleggjerainfluensområdet som del av eit størrefriluftslivområde, og ikkje minst gjera greie for aktivitet og brukenav områdeti friluftslivsamanhang. Føremåletmed konsekvensutgreiingari vasskraftsaker er å fåfram avgjerdsrelevant informasjonbasert på eksisterandeopplysingareller nye undersøkingar. Konsekvensutgreiingsprosessenkan vurderastsom ei særskildformalisering av saksopplysingskravet,og dermedvert vilkår som NVEhar stilt i sambandmed konsekvensutgreiingsprogrammetsærleg viktigå oppfylle i forhold til kva opplysingarsom skalinnhentastsom del av saksutgreiinga. Føringanefrå NVE 11. mai 2011 legg vekt på at det skal gå fram om områdeter ein del av eit størrefriluftsområdet og om områdetgjev tilgong til andreområder av tyding for friluftslivet. Influensområdeter ein del av eit størreområde av stor verdi for friluftslivet. I Kvammafjella og Bergsdalsfjellahar Bergenog HordalandTurlagno eit samanhangandeturrutenett med sekshytter.Vi har ei T-merkarute som i stor grad følgjer øvre del av Øystesevassdraget,som startarved Fitjadalsvatnet(oppr. Fetadalen)og som passererrett gjennominfluensområdet Bergen og Hordaland Turlag, Tverrgt. 4 –6, 5017 BERGEN. Tlf: 55 33 58 10 E-post: [email protected] Bankkonto: 36246.68.33847. Org.no.: 956386977 MVA www.bergenoghordalandturlag.no ved Vossadalsvatnet.I tillegg er det sti frå Fitjadalenog opp til Breidablik, og frå Breidablik og ned til Solheimsdalsvatnet(jf.vedlegg 5 ). Våre turruter i Kvammafjella(el. Kvamsfjella) koblar segvidare mot turruteri Bergsdalsfjella.Det er moglegå følgjeturrutene og gå vidare mot Vossutferdslag sine turruteri Vossefjella,td. mot Torfinnsheim(tilhøyrer Voss Utferdslag)og vidare mot VossoverGråsida. I tillegg kan ein ogsågå via Kiellandbuog følgja T-merkarute ned til Botneni Fyksesund,Kvam herad.Alternativrute går frå Søre Hamlagrøgjennom Langedalen og ned til Botnen.Desse rutene og hytteneer ein del av det nasjonalehytte-og turrutenettettil Den NorskeTuristforeningen. Frå og med 1. november2013 har BergenTurlag skifta namntil Bergenog HordalandTurlag. Vi har eit medlemstalpå 25 500 medlemmerog er Vestlandetsin størsteinteresseorganisasjon for friluftsliv. Organisasjonenveks og vi merkerat den generelleinteressa for friluftsliv aukar i befolkinga. Nye saksopplysingar som vert lagt fram her: 1. Ei ny hyttehar i laupetav sommaren2013 vorte reist ved NedreGulltjørn(i nærleikenav Øvre Dukavatnet).Hytta ”Gullhorgabu” opnarsommaren 2014, og har eit stort potensialtil å verta ei sværtpopulær hytte. Vi ventarauka besøk i heile områdetnår Gullhorgabuopnar– tilsvarandedet vi opplevdenår Vendingvart opna.Då Vending vart opnai 2007 steigbesøket ogsåpå Høgabu(sjåbesøkstal skildra i punkt 3 for Bergsdalsfjellaog Kvammafjella).Når vi no komplementereroggjer turtilbodet meir tilgjengeleg,er det ventaauka besøk i heile området.Dette opnaropp for fleire turmoglegheiterDette. gjeld ogsåfor Breidablik – Vending.To ruter er T-merkader dennesesongen. 2. HyttetunetBreidablik opnasommaren 2013, og hareit stort potensialtil å verteeit svært populærtturmål i åra som kjem. Dei nye anlegga–Gullhorgabu og Breidablik–har begge særpregsom aukarattraktiviteten og besøk.Samla utgjer no hyttenei Bergsdalsfjellaog Kvammafjellaeit samanhangandeturrutenett, som dannareit godt grunnlagfor hytte-til-hytte turar. 3. Bruken av hyttenei Bergsdalsfjellaog Kvammafjella aukai sesongen2012. Det var også aukefor nokre av hyttenei sesongen2013. Vi legg fram statistikk som ein indikatorpå brukenav områdeti friluftslivsamanhang. 4. Om lag 373.085menneske har Bergsdalsfjellaog Kvammafjellatilgjengeleg i sine nærområder. 5. Tek vi utgangspunkti dei kommunanesom har Bergsdalsfjellaog Kvammafjellai sine nærområderer det interessantå sjå på trendanefor befolkningsutvikling.Alle modellscenario frå Statistisksentralbyrå syner at vi kan ventaein vekst i folkesetnadendei neste15 åra. Folkesetnadenom 15 år vil ogsåframleis ha behovfor områdertil å utøvefriluftsliv i. 6. Miljødirektorateter i ferd med å oppdateredet statistiskegrunnlaget for inngrepsfrie områderi laupetav 2013.Ser vi på tilgjengelegdatamaterial for Kvam herad,så er trenden over dei siste20åra ein reduksjoni INON sone1 og 2. Vi forventarat NVE vil ta omsyntil dettei innstillinga, jf. Naturmangfaldlova§ 7. Bergen og Hordaland Turlag, Tverrgt. 4 –6, 5017 BERGEN. Tlf: 55 33 58 10 E-post: [email protected] Bankkonto: 36246.68.33847. Org.no.: 956386977 MVA www.bergenoghordalandturlag.no 7. Eit samanhangandeINON-områder strekkjer segover delar av trekommunar og ligg i influensområdettil det omsøkteprosjektet i tilknyting til Vossadalsvatnet.Eit prosjekther vil gjera eit innhoggi det sistestore samanhangande INON-området i Bergsdalsfjellaog Kvammafjella.Figur 6-1, s. 22, i rapporten”Konsekvenser for friluftsliv, jakt, fiske og reiseliv” (SWECO2011) viser ikkje influensområdeti ein kontekstog at dettefaktisk er ein del av eit størreinngrepsfritt område av stor verdi for friluftslivet. Vi ber difor NVE leggja vekt på influensområdetsom del av eit samanhangande,større friluftsområde i innstillinga – dettevil vera i tråd med utgreiingskravetNVE settefram 11. mai 2011. 8. I utgreiingskravfrå NVE 11. mai 2011 vert det lagt vekt på å synleggjera”dagens bruk av området”og ”hvilke aktiviteter som foregår”. Vi legg ved eit oversynover aktivitetar som Bergenog HordalandTurlag har i området,jf. vedlegg2. Vi må her hugsepå at influensområdeter ein del av eit størrefriluftsområde av stor verdi, og at utover aktivitetane til Bergenog HordalandTurlag, så er detteogså området populært for hyttefolki Bergsdalen, Hamlagrøosenogpå Kvamskogen.Området er ogsåbrukt til dagsturmålav lokalbefolkinga. 9. I influensområdetfinnvi eit stølsområdeog gamleferdselsvegar (sjå vedlegg1), som framleis er i bruk i dag(sjå vedlegg5). I utgreiingskravfrå NVE 11. mai 2011 vert det lagt vekt på ei skildring av om ”områdeter ein del av eit størrefriluftsområde” og ”hvem som bruker området”.Vi legg ved eit utval av mediaklippsom skildrar Bergenog Hordaland Turlag sine aktivitetar og bruk av området,jf. vedlegg3. 10. NVE stilte ogsåfølgjandeutgreiingskrav 11. mai 2011:”Utredningen skal baserespå eksisterendeopplysninger og samtalermed offentlige myndigheter,organisasjoner, grunneiereog lokalt berørte”.Vi har ikkje mottatt førespurnadom å levereopplysingar i sambandmed utgreiingafrå konsulentselskapet. 11. Eit viktig punkt i NVE sitt utgreiingskrav11. mai 2011 er at utgreiingaskal baseraseg på ”eksisterendeopplysninger”. I vedlegg4 gjev vi eit oversynav eit utval av sentralturlitteratur som skildrar bruk og føreslårbruk av området. Dette burdeha vore ein del av utgreiingsgrunnlagetog referansanetil rapporten”Konsekvenser for friluftsliv, jakt, fiske og reiseliv” (SWECO2011). Vi vonarat NVE vil ta dessekjeldene med i utgreiingsgrunnlaget for innstillinga, somein dokumentasjonpå friluftslivbruken av området,jf. vedlegg4. 12. Vi kan ikkje sjå at jettegrytenei Vossadalselvaer skildra i rapportenom landskapog rapportenom friluftsliv. 13. Vi vil her leggja til at ein populærrundtur går frå Fitjadalentil Breidablik, og frå Breidablik og ned til Solheimsdalsvatnet,og forbi Fugladalsvatnetog ned langs Vossadalen attendetil Øystese.Ny rute har i år blitt merkja langs traseenFitjadalen–Breidablik – Solheimsdalsvatnet. 14. Bilete som synervassføringa i øvre del av Øystesevassdragetein vanleghaustdag (19.10.2008). Bergen og Hordaland Turlag, Tverrgt. 4 –6, 5017 BERGEN. Tlf: 55 33 58 10 E-post: [email protected] Bankkonto: 36246.68.33847. Org.no.: 956386977 MVA www.bergenoghordalandturlag.no På bakgrunnav dessenye saksopplysinganestiller vi spørsmålsteiknved verdivurderingaog konsekvensvurderingasom er lagt fram i rapporten”Konsekvenser for friluftsliv, jakt, fiske og reiseliv” (SWECO2011). Nye saksopplysingar 1. Ei ny hytte har i laupetav sommaren2013 vorte reist ved NedreGulltjørn(dette er det offisielle namnethjå Statenskartverk på vatnet,men lokalt er namnetNedre Gullhorgatjørn nytta–vatnet ligg like i nærleikenav Øvre Dukavatnet).Hytta”Gullhorgabu”