Medlemsblad for Noregs Mållag • Nr. 5 – november 2009 Nesten kristen Olaug Nilssen har pressa Sigvart Dagsland opp til veggen for å fi nne ut kva han eigentleg meiner om det å vere kristen. Han svara så godt at ho nesten bikka over til å bli kristen igjen. MIDTEN Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai Foto: KjartanFoto: Helleve På tide med samarbeid om kunnskap på Internett? Foto: Sanja Gjenero/Stock.Xchng Foto: Illustrasjon: ilker/stock.xchng Illustrasjon: ◆ Det nynorske nettleksikonet Allkunne er lansert. ◆ Nynorsk Wikipedia feirar fem år, har meir enn 50 000 oppslagsord og blir drive på dugnad av entusiastar. ◆ Oppslagsverket har i fyrste omgang konsentrert seg om den nynorske kulturhistoria, og inneheld artiklar ◆ Båe oppslagsverka har som mål å fylle Internett med om viktige institusjonar, aviser, kommunar, språk og nynorsk innhald. Likevel samarbeider dei ikkje. Enno. personar. Side 6-7 70 ÅR UTDANNING PRIS Skriv for alle Vil inspirere Heidra kanalvert – Det er svært vanskeleg Mange lærarar tykkjer det – Språket er verktøyet mitt, å få til tekstar for både er vanskeleg å undervise i og når nokon gjev meg ros nykomarar og dei fi losofi sk nynorsk. Norunn Askeland og for at eg nyttar verktøyet mitt skolerte. Men det kan vere Cecilie Falck-Ytter ville gjere godt, så blir eg jo veldig glad eit bra mål å strekkje seg noko med dette og har skrive for det, seier Yasmin Syed, som mot, seier Jon Hellesnes, ei idébok full av tips for å inspi- er tildelt Kringkastingsprisen som har runda 70 år. rere lærarar og studentar. 2009. Foto: Universitetet i Tromsø i Universitetet Foto: Side 12-13 Side 3 yasminsyed.com Foto: Side 16–17 Fagbokforlaget Foto: Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai Utgjeven av Noregs Mållag DetD er so dumt å vera so redd ordet romantikk Tilskrift: ogo alt som smakar av det Postboks 474 Sentrum Gustav Indrebø 0105 Oslo Redaktør: Kjartan Helleve [email protected], 23 00 29 32, faks 23 00 29 31 leiarteigen I redaksjonen: Magnus Bernhardsen, Hege Lothe, Jens Kihl Heimeside: www.nm.no Abonnement: Kroner 250,- per år Utforming: Språksmia AS [email protected] Pressestøtta under lupa Ungdomsskole VANLEG UVANLEG NAMN Kultur- og kyrkjedepartementet NAMN oppnemnde 19. oktober er pressestøtteutval. Utvalet skal gjere ei vurdering av statlege økonomiske verke- middel innan media, inklu- dert momsfritaket. Ordninga med statsstøtte kom til på 60-talet, då ein såg at fl eire aviser fekk problem med å gå rundt økonomisk. Ein risikerte å sitje att med færre aviser, og såleis eit mindre mangfald. Ein frykta å sitje att med ei poli- tisk einsretta presse. Sidan den gongen har det Teikning: Kjartan Helleve skjedd store endringar, både i korleis avisene de- fi nerer seg i det politiske landskapet, og særleg i kor viktig avisene er. Ny tekno- logi og endra mediebruk har utfordra maktposisjo- Nynorsk berre for Ola og Kari, nen som avisene ein gong hadde. Difor spørst det om det er rett å støtte dei slik staten har gjort dei siste 40 ikkje for Sabina og Ahmed? åra. Eg tvilar sterkt på at utvalet «ER MORA DI DANSK? Då veit du kanskje skulle vere viktig å fortelje at personen har berre tek vekk pressestøtta. ikkje at du kan få fritak frå sidemål (= ny- utanlandsk opphav. Utfordringa er å fi nne nye norsk)?». Dette spørsmålet fekk ei jente ideologiske grunnar til i 10. klasse på Nordberg skole, ein ung- Håvard B. Øvregård, leiar KUNNSKAPSDEPARTEMENTET har etter kvart denne statsstøtta. Det er domsskule i Oslo. Læraren hadde høyrt oppdaga kva som skjer med denne ingenting som er i vegen gjete at eleven hadde ei mor med ikkje- «fritaksordninga»; «Elever fi kk fritak for at argumentet om norsk norsk pass, og ville «informere» eleven fra skriftlig sidemål på grunn av etnisk- språk kan vere ein slik om at då treng ho ikkje lære nynorsk. språklig bakgrunn og ikke kompetanse» grunn. Slik det er no, er det Jenta er fødd i Noreg, har budd her heile DEI TILFELLA EG NEMNER HER, er diverre ikkje (Brev frå Utdanningsdirektoratet 9/9 ikkje språkkrav til dei avis- livet og snakkar kav norsk. vanskeleg å fi nne mange av. Noregs Mållag 2009). Frå og med skulestart i haust kunne ene som får momsfritak. Eit har bede Oslo kommune leggje fram kor ikkje elevar få fritak på etnisk grunnlag. slikt krav bør kome. «VI VART PLASSERTE I NORSK 2-KLASSEN», seier mange elevar som har fritak av di foreldra No må skulen dokumentere at eleven Og då snakkar eg ikkje Sabina og Ahmed, elevar på ein vidare- - ikkje elevane! - har eit anna morsmål enn ikkje meistrar norsk godt nok til å fylgje om bokmål. gåande skule i Oslo. «Læraren spurde norsk. Det greier ikkje kommunen å svare vanleg undervisning for å kunne søkje kvar foreldra våre er frå. Frå Kurdistan på. Vi har bede om å få vite kva rutinar fritak frå sidemål. Dette er gledeleg – og og Bangladesh, svara vi. Då er de minori- skulane har når dei orienterer om retten til heilt på sin plass. Vonleg vil Oslo kom- tetselevar, svara læraren og dermed kan fritak frå sidemålsvurdering. Inkje svar å få mune syte for at skulane tek til seg denne de få fritak frå nynorsk». der heller. endringa og sluttar med disintegreringa av så vel norske som ikkje-norske elevar. KORKJE SABINA ELLER AHMED eller andre DENNE PRAKSISEN I OSLO ER ILLE. Han råkar ikkje-kvite elevar som er fødde i Noreg elevane hardt, så vel språkleg-kulturelt Å VERE NORSK ER MELLOM ANNA å vere ein del og snakkar kav norsk, visste at dei var som i integreringa. Truleg gjeld dette av den tospråklege norske skriftkulturen. «minoritetselevar» før dei vart fortalde mange tusen elevar i Oslo og andre stader Kan hende er nettopp innføring i det det. Dei vert defi nerte som «minoritets- i Noreg. Bakgrunnen er ikkje berre at skriftspråklege kollektivet Noreg/Norge elevar», «framandspråklege» og/eller byrådet i Oslo i lang tid i praksis har vore den viktigaste vegen inn til det norske? 2/3/4-generasjons innvandrarar. Kva nynorskfi endtleg. Like viktig er den galne OMOD, Organisasjon Mot Off entleg Dis- som helst, berre ikkje norsk! Sanninga politikken andsynes innvandrarar og kriminering har i mange år arbeidt for å få er jo at dei er norske til liks med alle borna deira. I USA vert du defi nert som bort denne regelen som stengjer tusenvis andre born som er fødde og oppvaksne 1.generasjons amerikanar dersom du er av norske elevar frå nynorsken. Noregs i Noreg. Sanninga er jo at dei ikkje er fødd i USA. I Noreg vert nye nordmenn Mållag vil fylgje opp denne saka saman «minoritetspråklege», dei er derimot stengde inne i «innvandrar-boksen» i med andre organisasjonar slik at skulen fl eirspråklege! Skal tru kva fylgjer ei slik fl eire generasjonar. I Noreg burde vi lære ikkje nynorsk-diskriminerer på grunn av erkjenning ville fått, hjå så vel elevane av USA og heller kalle born av innvandra- namn og hudfarge! Kjartan Helleve, redaktør som lærarane? rar førstegenerasjons nordmann, der det 2 NORSK TIDEND NR. 5 – 2009 Bråtveit tildelt Bjørnsonstipendet Forfattaren Inger Bråtveit frå Suldal har fått Bjørn- sonstipendet for i år. Bråtveit er født i 1978 og debu- terte i 2002 med romanen Munn mot ein frosen fj ord. For den fekk ho Nynorsk litteraturpris. Ho vart også kåra til «Årets debutant» på Forfatterne.net. I fj or Felberg Ståle Aschehoug/Finn Foto: kom Siss og Unn, som vart nominert til Kritikerprisen. Saman med den svenske forfattaren Cecilia Hansson intervjuet kom ho i år med poesiboka Loveprosjekt. folk – Språket er verktøyet mitt Kringkastingsprisen 2009 gjekk til Yasmin YASMIN SYED Foto: NRK Syed, kanalvert i NRK. ◆ Vinnar av Kringkastingsprisen Tone Lin Støfring – Ein god ambassadør 2009 til Mediesenteret for nynorsk, meinte ◆ Fødd i England, oppvaksen i Vaktsjef og journalist i NRK Sogn Vinje i Telemark og Fjordane, Tone Lin Støf- juryen. ◆ Har vore både programleiar, ring, er tilsett som ny faglærar skodespelar, musikar og kanal- i NRK Nynorsk mediesenter. Ho Under utdelinga av prisen på Det vert i NRK. tek til i stillinga 8. desember. Norske Teatret, kom Ragnhild – Dette vert ei spennande Sælthun Fjørtoft for å helsa pris- utfordring. Eg gler meg og trur vinnaren på vegner av NRK. Då KRINGKASTINGSPRISEN det vert kjekt å arbeide med ho påpeika at dette truleg var fyr- ◆ Kringkastingsprisen blir delt unge folk som vil bli journalistar, ste gongen ein nynorsk språkpris ut av Kringkastingsringen til ei seier Tone Lin Støfring. hadde gått til nokon med indisk røyst som utmerkar seg med Tone Lin Støfring har utdan- namn, så klappa prisvinnaren: godt språk i radio eller fj ernsyn ning i journalistikk frå Høgsku- «Eg klappar for meg sjølv, eg!» og som på ein framifrå måte len i Volda. Ho har sjølv vore – Du var glad for å få pris? nyttar nynorsk eller dialekt i det nynorskpraktikant i 1997/98 i NRK Sogn og Fjordane. Der har – Ja, sjølvsagt. Fyrst tenkte eg daglege arbeidet. ho vore fast tilsett sidan 2004, stygge tankar om at no hadde dei som journalist, programleiar og gått tom for namn, og at eg var vaktsjef. Frå 2000-2004 var ho den neste på lista. Fort skjøna eg journalist i NRK Nyheter i Oslo, likevel at dette var ein heider eg med økonomi og sport som måtte ta til meg. Språket er verk- eg skulle snakke nynorsk, og då fagområde. tøyet mitt, og når nokon gjev meg vart eg nesten litt redd. Eg var ros for at eg nyttar verktøyet mitt redd for å miste min eigen dialekt Marny Skeie Henkel godt, så blir eg jo veldig glad for og ende opp som skodespelarane til Diktarvegen det.