Barbara Werner Główny Specjalista ds. Ogrodów Historycznych Muzeum Łazienki Królewskie Ogród historyczny jest kompozycją architektoniczną, której materiał podstawowy stanowi roślinność, a więc materiał żywy podlegający zniszczeniu i odrodzeniu. Jego wygląd jest wynikiem stałej równowagi pomiędzy rozwojem i zanikaniem natury zgodnie z rytmem przemija- nia pór roku a wolą artysty i umiejętnym działaniem mającym na celu jego utrwalenie. (Karta Florencka 1980) AZIENKI” AZIENKI” Ł Ogród Łazienek Królewskich o każdej porze roku „zakwita” inaczej. Po tulipanowej urodzie i wiosennych kolorach drzew i krzewów, kwit- nących rododendronów i azalii, nowy rozdział w ogrodzie rozpoczyna m.in. bogate kwitnienie hortensji. Z biegiem czasu i przychylnością dobrej pogody letnia szata ogrodu nabiera intensywności barw i za- pachów. Widać to choćby na przykładzie ogrodu przy Starej Oranżerii, który już od dwóch lat pochwalić się może bogatym doborem krzewów i kwiatów. W kompozycji kwietnej rabat prezentuje się wyjątkowa gama kolorystyczna ogrodu, która przechodzi od bieli, poprzez różne odcienie różu, do intensywnego karminu i fi oletu. Nie brak tu kwitną- cych lilii, dalii, mieczyków, ostróżek, fl oksów, towarzyszących im traw ozdobnych i krzewów róż. Drzewka cytrusowe rozstawione w ogrodzie, kwitnące i owocujące, są bezpośrednim nawiązaniem do XVIII-wiecz- nych przekazów dotyczących wyposażenia ogrodu. Bogactwo roślin z kolei zapewnia wzrost bioróżnorodności i liczby przylatujących tu wielu gatunków owadów i ptaków, które także stanowią wartość do- daną, utrzymującą się niewątpliwie w ramach ogrodu historycznego. Łazienki Królewskie pamiętają także o swojej „chinoiserie”, obecnej od II połowy XVIII wieku, nie tyko skupionej w Białym Domku czy w za- chowanej kolekcji chińskiej porcelany prezentowanej choćby w Pałacu na Wyspie czy w Pałacu Myślewickim. W części Ogrodu Królewskie- go od 2014 roku zaaranżowany niewielki Ogród Chiński jest swego rodzaju przypomnieniem mody na chińszczyznę w ogrodzie. Dobór roślin, pawilon, altana, mostek kamienny i ogólnie mówiąc nastrój tego ogrodu przypominają o roli Państwa Środka w osiemnastowiecznej kulturze europejskiej. AZIENEK KRÓLEWSKICH – NOWY TULIPAN „ROYAL „ROYAL – NOWYAZIENEK TULIPAN KRÓLEWSKICH Ochrona i konserwacja Ogrodu Łazienek Królewskich ukierunkowa- Ł na jest na szczegółowe badania historyczne, badania archeologiczne ale wykorzystuje także fotografi ę lotniczą i technologię teledetekcji, dzięki którym rewaloryzacja ogrodu jest ciągle aktualna. OGRODY OGRODY 53/ 2018 Redaktor Naczelny • Editor In Chief Rada Naukowa – Scientifi c Board Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Redaktorzy Tematyczni • Topical Editors Politechnika Wrocławska (Polska) – przewodniczący Dr Łukasz Bednarz Wrocław University of Technology (Poland) – chairman (konstrukcje murowane / masonry structures), Politechnika Wrocławska Prof. Maria Teresa Bartoli Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) (konstrukcja i konserwacja / constructions and conservation) Prof. Mario Docci Politechnika Wrocławska Uniwerstet Sapienza w Rzymie (Włochy) / Sapienza University in Rome (Italy) Dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, prof. Prof. Wolfram Jaeger (archeologia / archaeology), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Uniwersytet w Dreźnie (Niemcy) / University of Dresden (Germany) Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. Prof. dr hab. Andrzej Kadłuczka (urbanistyka, krajobraz kulturowy / urban planning, cultural landscape) Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Tatiana Kirova Prof. Andrzej Koss Politechnika w Turynie, Uniwersytet Uninettuno w Rzymie (Włochy) (konserwacja i restauracja dzieł sztuki Polytechnic University of Turin, University Uninettuno in Rome (Italy) conservation and restoration of works of art) Prof. Andrzej Koss Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie (Polska) Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski Academy of Fine Arts in Warsaw (Poland) (konstrukcja / constructions), Politechnika Białostocka Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Dr Tomasz Nowak Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) (konstrukcje drewniane / timber structures), Politechnika Wrocławska Dr hab. Jadwiga Łukaszewicz, prof. Prof. dr hab. Zdzisława Tołłoczko Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Polska) (historia sztuki, kultury, estetyka / history of art and culture, aesthetics) Nicolaus Copernicus University in Toruń (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Emma Mandelli Sekretarz Redakcji • Editorial Secretary Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) Dr Michał Krupa Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski e-mail: [email protected] Politechnika Białostocka (Polska) / Bialystok University of Technology (Poland) Biuro Redakcji – Koordynator • Editorial Offi ce – Coordinator Prof. Claudio Modena Mgr Jacek Rulewicz, Sekretarz Generalny SKZ Uniwersytet w Padwie (Włochy) / University of Padua (Italy) 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Prof. Andre de Naeyer tel. 22–629–21–31, e-mail: [email protected], [email protected] Uniwersytet w Antwerpii (Belgia) / University of Antwerp (Belgium) Tłumaczenie • Translation Dr hab. inż. Piotr Rapp, prof. Mgr Violetta Marzec, Mgr Marta Serafi n Instytut Technologii Drewna (Polska) / Wood Technology Institute (Poland) Projekt okładki • Cover design Prof. Gennaro Tampone Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. PK • Dr Michał Krupa Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) W projekcie okładki wykorzystano zdjęcie z Archiwum Muzeum Łazienki Prof. Angelo Di Tommaso Królewskie, fot. Paweł Czarnecki Uniwersytet w Bolonii (Włochy) / University of Bologna (Italy) Autor logotypu Dr Maciej Konopka Opracowanie grafi czne i DTP • Graphic design and DTP Czasopismo jest wydawane drukiem w formacie A4 (wersja pierwotna) oraz w wersji Sławomir Pęczek, EDITUS, tel. 71–793–15–00, 502 23–43–43 elektronicznej. Na stronie internetowej www.skz.pl dostępne są pełne wersje numerów www.editus.pl czasopisma w formacie pdf. The Journal is printed in A4 format (original version) and in the electronic version. Full versions Redaktor techniczny • Technical Editor of the journal issues are available in the pdf format on the Internet website www.skz.pl Zdzisław Majewski Realizacja wydawnicza • Publishing Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne WIADOMOŚCI KONSERWATORSKIE 53–204 Wrocław, ul. Ojca Beyzyma 20/b 2018 dofi nansowano ze środków Ministra tel./fax 71–363–26–85, 71–345–19–44 Kultury i Dziedzictwa Narodowego. www.dwe.wroc.pl Wydawca • Publisher Journal of Heritage Conservation 2018 was sub- Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków sidised by the Minister of Culture and National 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Heritage. tel. 22–621–54–77, fax 22–622–65–95 Nakład: 1000 egz. Edition: 1000 copies. Druk ukończono w 2018 r. Printed in 2018. Wiadomości Konserwatorskie są indeksowane przez POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/), Instrukcje dla autorów, podstawowe zasady recenzowania publikacji BazTech (http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) oraz oraz lista recenzentów dostępne są na stronie internetowej Index Copernicus (www.indexcopernicus.com) www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl Journal of Heritage Conservation are indexed by Instructions for authors, basic criteria for reviewing the publications and a list of POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/) reviewers are available on the Internet website BazTech(http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl and Index Copernicus (www.indexcopernicus.com/) Od redakcji From the Editor Oddajemy do rąk naszych Czytelników pierwszy We present our Readers with the fi rst issue of the w roku 2018 numer kwartalnika „Wiadomości Konser- “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage watorskie – Journal of Heritage Conservation”. Conservation” quarterly in the year 2018. W dziale Nauka publikujemy kilkanaście artykułów In the Science section we have published several sci- naukowych, które dotyczą całego spektrum problemów entifi c articles that address a wide spectrum of conserva- i zagadnień konserwatorskich. Zachęcamy do lektury tion issues and challenges. We encourage you to peruse m.in. artykułu Anny Staniewskiej o ogrodach szpitali e.g. the articles by Anna Staniewska on gardens in psy- psychiatrycznych z przełomu XIX i XX wieku; Emilii chiatric hospitals at the turn of the 19th and 20th century; Kłody o zapomnianych dziełach barokowego malarza by Emilia Kłoda about forgotten works of the Baroque Johanna Christopha Lischki; Bartłomieja Glogera na painter Johann Christoph Lischka; by Bartłomiej Glo- temat Wollaton Hall w Anglii i jego twórcy; Klaudii ger about Wollaton Hall in England and its creator; by Stali o wynikach badań archeologicznych w południo- Klaudia Stala on the results of archaeological excavations wo-wschodnim skrzydle budynku tzw. Podchorążówki in the south-east wing of the so called Podchorążówka (dawnej letniej rezydencji królewskiej w Łobzowie), building (the former summer royal residence in a także Mariki Scheibe-Dobosz na temat decyzji o wpisie Łobzow), as well as an article by Marika Scheibe-Dobosz do rejestru zabytków z uwzględnieniem zasad ogólnych on decisions to inscribe objects in monument registers postępowania administracyjnego w świetle orzecznictwa with regard to general rules of administrative procedure sądów administracyjnych. in the light of judicial practice of administrative