NIE TYLKO NAUKA wydanie specjalne Kampus Uniwersytetu Warszawskiego, położony w sercu miasta, przyciąga swą piękną architekturą The main campus of the University of Warsaw, located in the heart of the city, is known for its beautiful architecture Autorki: Anna Korzekwa, Katarzyna Łukaszewska Biuro Prasowe UW Tłumaczenie: Joanna Szklarska, LIDEX P R Konsultacja merytoryczna: prof. Jerzy Miziołek, dr Hubert Kowalski, dr Robert Gawkowski Z UW E H NA Projekt i opracowanie graficzne: Anna Rawdanowicz W AC Rok wydania: 2010 OD JSC rsaw NI IE Wa ISBN 978-83-235-0626-3 K P H M of O NA AWSZYC sity JCIEK iver e Un Tourist attractions of th NIE TYLKO NAUKA wydanie specjalne Kampus Uniwersytetu Warszawskiego, położony w sercu miasta, przyciąga swą piękną architekturą The main campus of the University of Warsaw, located in the heart of the city, is known for its beautiful architecture Autorki: Anna Korzekwa, Katarzyna Łukaszewska Biuro Prasowe UW Tłumaczenie: Joanna Szklarska, LIDEX P R Konsultacja merytoryczna: prof. Jerzy Miziołek, dr Hubert Kowalski, dr Robert Gawkowski Z UW E H NA Projekt i opracowanie graficzne: Anna Rawdanowicz W AC Rok wydania: 2010 OD JSC rsaw NI IE Wa ISBN 978-83-235-0626-3 K P H M of O NA AWSZYC sity JCIEK iver e Un Tourist attractions of th H. Kowalski, Antyczne tradycje w dekoracji rzeźbiarskiej gmachów Uniwersytetu Warszawskiego przy Krakowskim Przedmieściu, Warszawa 2008 Spis treści J. Miziołek, Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego: ars et educatio, Warszawa 2003 Table of contents J. Miziołek, Uniwersytet Warszawski: dzieje i trady- cja, Warszawa 2005 A. Zawada, Miłosz, Wrocław 1996 Kurier Warszawski, 1910 i 1935 Polska Zbrojna, 1938 KampusThe główny Main Campus Pałac Czetwertyńskich-Uruskich, 1945, MUW / The Pałac Kazimierzowski Czetwertyński-Uruski Palace, 1945, UWM 2 The Kazimierzowski Palace Fragment pomnika umieszczony na narożniku ogród- 22 ka przypałacowego upamiętniający wybór Stanisława ul. Oboźna Budynki poseminaryjny i porektorski Augusta na króla / The monument situated in the cor- The Former Seminar and Rectory Buildings ner of the Palace garden commemorating the election 8 of King Stanisław August, fot. K. Łukaszewska Pawilon mineralogiczny i budynek pokuratorski 23 Pałac Czetwertyńskich-Uruskich / The Czetwertyński- The Mineralogical Pavilion Uruski Palace, fot. A. Korzekwa Elewacja pałacu od strony kościoła ss. Wizytek / The 10 and the Former School Superintendent Building 24 elevation of the Palace from the side of the Nuns of the Budynek pomuzealny i budynek Akademii Medycznej Visitation Church, fot. A. Korzekwa Figura Atlanta przy wejściu do pałacu / The 12 The Former Museum Building and The Medical Academy Building 25 statue of Atlant near the entrance to the palace, Szkoła Główna fot. K. Łukaszewska 14 The Main School 26 Schody wiodące na I piętro pałacu / The stairs leading to the first floor of the Palace, fot. W. Bałtuszys przed po Dawny budynek Biblioteki 27 Herb rodziny Potockich / The Coat of Arms of the Po- The Old Library Building tocki family, fot. K. Łukaszewska before after 16 28 Eksponaty w Muzeum UW / The exhibits at the Uni- Brama Uniwersytecka 29 versity of Warsaw Muzeum, fot. K. Łukaszewska The University Gate Płonące Krakowskie Przedmieście podczas Powsta- 18 nia Warszawskiego, MUW / Burning Krakowskie Auditorium Maximum Przedmieście Street during the Warsaw Uprising, Auditorium Maximum 30 UWM 20 Szpital św. Rocha od strony Krakowskiego Pałac Czetwertyńskich-Uruskich Przedmieścia / The St. Roch Hospital from the side of The Czetwertyński-Uruski Palace the Krakowskie Przedmieście Street, fot. W. Bałtuszys 22 Wewnętrzny dziedziniec Szpitala św. Rocha / The Pałac Tyszkiewiczów-Potockich 31 St. Roch Hospital from the side of the inner courtyard, The Tyszkiewicz-Potocki Palace fot. A. Korzekwa 24 Kamienica Tekli Rapackiej / Tekla Rapacka’s House Szpital św. Rocha 32 Obserwatorium Astronomiczne / Astronomic Observa- 30 St.Roch Hospital tory, fot. A. Korzekwa H. Szpilowski (?) Elewacja frontowa Obserwatorium, Dom Tekli Rapackiej 33 1822, rysunek, Gabinet Rycin BUW / H. Szpilowski 31 Tekla Rapacka’s House (?), The front elevation of the Observatory, 1822, W latach 2004 - 2007 kilkanaście a drawing, The Print Room, UWL zabytkowych budynków Uniwersytetu Obserwatorium Astronomiczne 34 Ogród Botaniczny / The Botanic Garden, fot. A. Ko- ul. Krakowskie Przedmieście 35 Warszawskiego zostało odnowionych. 32 Astronomic Observatory Aleje Ujazdowskie 4 rzekwa, M. Jackiewicz, J. Jasiewicz Rewitalizacja kampusu została Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie oraz fragment zabytkowego rusztu z dawnej Biblioteki / University of dofinansowana z funduszy strukturalnych Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego 36 The University of Warsaw Botanic Garden Aleje Ujazdowskie 4 Warsaw Library and a part of historic „grillage” from Unii Europejskiej. 34 the Old Library Building, fot. A. Łukaszewski Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie Miedziane tablice na fasadzie budynku; księga „HINC Between 2004 and 2007 several historic ul. Dobra 56/66 OMNIA”; figury filozofów; wnętrze biblioteki / Cop- 36 The University of Warsaw Library 37 per plaques on the building façade; the book „HINC buildings of the University of Warsaw 39 OMNIA”, the statues of philosophers; the interior of were renovated. Revitalization was Literatura / Spis ilustracji the library, fot. BUW, A. Łukaszewski subsidized by the EU Structural Funds. 40 Literature / Ilustrations Pałac Kazimierzowski The Kazimierzowski Palace 3 Pałac Kazimierzowski Położony malowniczo na skraju skarpy wiślanej, ukończony na pewno przed 1643 rokiem, budy- nek pełnił początkowo rolę królewskiej willi na przedmieściu i tak był nazywany: Villa Regia. Rezy- dowali tu m.in. królowie Władysław IV i Jan Kazimierz z żoną Marią Ludwiką Gonzagą de Nevers oraz Jan III Sobieski z żoną Marią Kazimierą d’Arquien. Elewacja frontowa Villa Regia wyróżniała się monumentalną zewnętrzną klatką schodową oraz smukłymi czworobocznymi wieżyczkami, które nie stykały się bezpośrednio z korpusem głównym, a tylko połączone z nim były parawanowymi ściankami. Pomiędzy wieżami od strony Wisły wkom- ponowano dwukondygnacyjną loggię, z której roztaczał się piękny widok na rzekę. Za pałacem rozciągał się zwierzyniec, przed nim zaś ogród zaprojektowany przez Agostino Locciego i Andrzeja Frycowicza. Architekt samej willi podmiejskiej nie jest znany. Na pewno był nim jeden z wybitnych architektów pracujących dla Zygmunta III Wazy, który zatrudniał m.in. Giovanni Trevana i Matteo Castella. W 1656 roku Villa Regia została splądrowana i doszczętnie zniszczona przez Szwedów i sprzymierzonych z nimi Brandenburczyków. Pałac, odrestaurowany po powrocie pary królewskiej z wojennej tułaczki, spalił się ponownie w roku 1660. Na pocztówce z początku XX wieku widać attykę, która po II wojnie światowej nie została On a post card from the beginning of the 20th century, one can odbudowana see an attic, which was not rebuilt after the World War II Pałac Kazimierzowski The Kazimierzowski Palace Odbudowy i rozbudowy gmachu podjął się król Jan Kazimierz, dla którego pałac miał stać się wkrótce główną rezydencją i od którego imienia budowlę zaczęto wtedy nazywać Pałacem Kazimie- rzowskim. W trakcie przebudowy zniknęły wspomniane już ścianki parawanowe, a wieże, dotąd wolno stojące, zetknęły się bezpośrednio z korpusem pałacu. Po kolejnym pożarze, w 1695 roku, z pięknego gmachu pozostały tylko okopcone mury. W latach 1724-1733 architekci sascy Jan Deybel i Jan Jauch, na zlecenie króla Augus- ta II, wykonali kilka wersji projektu odbudowy pałacu w duchu późnego baroku. Projekty te nie doczekały się realizacji. Odbudowę pałacu rozpoczął jeden z kolejnych właścicieli hr. Aleksander Sułkowski. Dawny Pałac Kazimierzowski zmienił zupełnie swój wygląd. Była to teraz okazała piętrowa budowla ukształtowana pod wpływem późnego baroku drezdeńskiego i francuskiego rokoka. Z tego okresu zachowały się do dziś dwie statuy – Ateny i Heraklesa – zdobiące przyczółek pałacu od strony skarpy. W latach 1765-1766 król Stanisław August Poniatowski zmienił całkowicie przeznaczenie posiadłości z rezydencji na uczelnię dla szlacheckiej młodzieży i nadał jej nazwę Szkoły Rycerskiej. Do wychowanków Szkoły, zwanej też Korpusem Kadetów, należeli m.in. Tadeusz Kościuszko, Michał Sokolnicki, Jakub Jasiński, Jan Ursyn Niemcewicz i Józef Sowiński. Przeprowadzona na potrzeby Szkoły gruntowna restauracja budynku, według projektu Domini- ka Merliniego, objęła głównie wnętrza. Forma zewnętrzna budynku pozostała niemal taka sama. Podczas okupacji pruskiej w pałacu ulokowano Najwyższą Radę Sprawiedliwości, a koszary i inne budynki rezydencji wynajmowano na mieszkania dla drobnych rzemieślników i urzędników 5 niższej rangi. Dopiero w roku 1808, już po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, władze przekazały pałac na potrzeby władz oświatowych. Odbywała się tu część zajęć Szkoły Prawa, którą można uznać za zalążek Uniwersytetu Warszawskiego. Po wkroczeniu do Warszawy powracających z Rosji wojsk napoleońskich w pałacu urządzono tymczasowy szpital wojskowy. W 1814 r. w budynku wybuchł pożar. Utworzenie Królestwa Polskiego w roku 1815, a w następnym powołanie do życia Uniwersytetu Warszawskiego rozpoczęło nowy okres w dziejach Pałacu Kazimierzowskiego. Parter budynku zajęło niebawem Liceum Warszawskie, mieszczące się dotąd w Pałacu Saskim, piętro zaś biblioteka nowo utworzone- go Uniwersytetu. Zniszczony po pożarze pałac najpierw odrestaurowano i poddano gruntownej przebudowie. W latach 1820–1825 powstała piękna klasycystyczna fasada z czterokolumnowym