Olympische en Evaluatie Pyeongchang 2018 1 Paralympische Spelen

Evaluatie PyeongChang 2018 2 Evaluatie Pyeongchang 2018

Inhoudsopgave

Voorwoord Gerard Dielessen 5 1. Inleiding 6 1.1 Evaluatie-opzet 8 1.2 Vraag en doelstelling 8 1.3 Uitgangspunten 8 2. Belangrijkste resultaten, conclusies en aanbevelingen 9 2.1 Prestaties TeamNL 9 2.2 Waardecreatie 11 2.3 Organisatie TeamNL en RelatiesNL 12 2.4 Aanbevelingen 12 3. Algemeen beeld PyeongChang 2018 14 3.1 Lokale omstandigheden 14 3.2 Mediazaken 14 3.3 Bijzondere gebeurtenissen Olympic en Paralympic TeamNL 14 4. Prestaties TeamNL 16 4.1 Feiten en cijfers TeamNL 16 4.2 Deelname TeamNL 16 4.3 Prestatiedoelstellingen en -analyse 16 4.4 Overzicht prestaties per tak van sport 17 4.5 Feiten en cijfers Paralympic TeamNL 18 4.6 Deelname Paralympic TeamNL 18 4.7 Prestatiedoelstellingen en –analyse Paralympic TeamNL 18 4.8 Overzicht prestaties per sport 19 4.9 Prestatieklimaat en samenstelling van het team 19 5. Waardecreatie 22 5.1 Overheid, Koninklijk Huis en ambassade/consulaat 22 5.2 Bedrijfspartners TeamNL 23 5.3 Holland Heineken Huis en Holland Huiskamer 23 5.4 Events 24 5.5 Algemeen publiek (sportfans) 26 5.6 Maatschappelijke spin-off 28 6. Organisatie door NOC*NSF voor TeamNL en RelatiesNL 30 6.1 Organisatorische inrichting Olympic Operations; rol- en taakverdeling 30 6.2 Calamiteiten en risicomanagement 32 Colofon Fotografie Publicatienummer: 6.3 Belastbaarheid en begeleiding medewerkers 32 Mathilde Dusol, ANP, NOC*NSF NOC*NSF 789, Arnhem 2018 6.4 Ondersteuning NOC*NSF bestuur 32 Evaluatie PyeongChang en privé fotografie 6.5 Samenwerking met sportbonden 33 Olympische en Paralympische Spelen 2018 NOC*NSF 6.6 Accreditatiebeleid 33 Ontwerp en vormgeving Postbus 302 6.7 Reputatiecommunicatie 33 Samenstelling DiepArnhem Ontwerp en Communicatie, 6816 VD Arnhem 6.8 Communicatie TeamNL 34 Nicolien Nicolai, NOC*NSF Arnhem The Netherlands 6.9 Cultuurverschillen 35 6.10 Beleving medewerkers Papendal 35 Bijlage 1 36 4 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 5

De Olympische Winterspelen 2018 Van Rio via PyeongChang werden gehouden in naar Tokyo PyeongChang (Zuid-Korea)

De Olympische en Paralympische Spelen van PyeongChang 2018 liggen al weer een half jaar achter ons. Als ik er aan terugdenk, komen de beelden van deze voor Nederland succesvolle Spelen al weer snel op mijn netvlies. Zo’n beetje iedere dag werden er medailles gewonnen en de operatie zelf verliep nagenoeg vlekkeloos. Dat succes hebben we allereerst aan de sporters van Olympic en Paralympic TeamNL te danken. Maar natuurlijk ook aan hun begeleiders en de sportbonden. Wat een prestaties en wat een samenwerking.

Naast zo’n meer algemeen, vooral op steeds beschikbaar als ‘gezicht’ van TeamNL, in de sport en bij de media. Misschien wel gevoelens gestoeld beeld, streven wij ook terwijl de Technisch Directeur zich zowel juist in deze regio. De aanbevelingen uit deze altijd naar een meer gedegen evaluatie. in de voorbereiding, als tijdens de Spelen evaluatie nemen we dan ook graag mee naar Vandaar dat wij in de afgelopen maanden met en direct daarna, kon concentreren op de Tokyo 2020! 23 tal van betrokkenen contact hebben gezocht ontwikkeling van de sportieve prestaties met de vraag om ervaringen te delen. Met in nauwe afstemming met de Technisch Rest mij nog iedereen binnen en buiten De 23e Olympische Winterspelen 2018 uiteraard als doel om te leren voor de Directeuren van de betrokken bonden en zijn NOC*NSF zeer hartelijk te danken voor de (9 t/m 25 februari) volgende Spelen. Het evaluatierapport dat eigen prestatiemanagers. inzet en samenwerking bij de geslaagde voor u ligt combineert de nadere analyse van uitzending van Olympisch en Paralympisch de behaalde prestaties, van de impact en van Ook hebben we deze Spelen de aanbeveling TeamNL naar PyeongChang 2018. het proces van de uitzending van TeamNL van Rio om de integratie van onze Olympische naar de Winterspelen van PyeongChang en Paralympische werkzaamheden verder 2018. De uitkomsten leveren inderdaad weer door te voeren naar tevredenheid ter hand belangrijke inzichten op om het volgende genomen. keer nog weer beter te doen. Ik raad alle betrokkenen aan om kennis van PyeongChang 2018 bood ons bovendien de 12 dit rapport te nemen. Het geeft zeker een mogelijkheid veel sneller het calamiteiten- aardige kijk op de complexe operatie die de managementteam in te zetten, waarbij de De 12e Paralympische Winterspelen 2018 uitzending van TeamNL naar Olympische en communicatie met alle betrokkenen en met (9 t/m 18 maart) Paralympische Spelen altijd weer is. Bij deze het Nederlandse publiek, nadrukkelijk veel dank ik iedereen zeer die aan deze evaluatie aandacht kreeg. Eveneens een aanbeveling heeft meegewerkt! afkomstig van de Spelen van 2016. Na in Rio voorzichtig begonnen te zijn met Voor mij is bij het terugkijken vooral van het TeamNL mediaconcept, hebben we dit in belang om te zien of het gelukt is om ons ook PyeongChang verder uitgebouwd, inclusief de dit keer weer te verbeteren. Ik kijk daarom opbouw van een fanbase. Vooral prachtig om Gerard Dielessen, graag naar de ‘lessen van Rio 2016’ en of we in dit evaluatierapport te lezen hoe positief de algemeen directeur NOC*NSF die voldoende hebben opgepakt. sporters dat zelf hebben beleefd. En dan zie ik dat we een goed besluit hebben genomen de dubbelfunctie van Chef de Ook deze Spelen hebben ons uiteraard weer Mission en Technisch Directeur uit elkaar te het een en ander geleerd. Over ons zelf, over halen. De Chef kon zich zo meer richten op het deelnemen aan grote evenementen in de organisatie van de uitzending en was hij deze regio en over de snelle ontwikkelingen 6 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 7

1. Inleiding

De 23e Olympische (9 t/m 25 februari) en 12e Alle opgehaalde verbeterpunten worden > De Olympische Paralympische (9 t/m 18 maart) Winterspelen neergelegd bij de verantwoordelijke en 2018 werden gehouden in PyeongChang door vertaald in acties en KPI’s voor en Paralympische (Zuid-Korea). kwaliteitsverbetering van de Olympic Operations (Tokyo 2020 en Beijing 2022). Spelen zijn De Olympische en Paralympische Spelen zijn tweejaarlijkse hoogtepunten in de Wat betreft de sporttechnische analyses tweejaarlijkse sportwereld. Het zijn de grootste en zijn de hoofdlijnen opgenomen in dit belangrijkste sportevenementen ter wereld rapport. Uitgebreidere analyses voor de hoogtepunten in de en laten bij uitstek zien waar Nederland data en analyses per sporttak en ook een staat in de internationale sportwereld. Ook internationale benchmark die gemaakt sportwereld. Het trekken de Spelen dusdanig veel aandacht zijn worden ingezet voor toekomstig dat zij in sterke mate bijdragen aan de topsportbeleid. zijn de grootste vergroting van de betrokkenheid bij sport door publiek, politiek, media, sponsors en en belangrijkste andere maatschappelijke partners. Het is juist daarom dat NOC*NSF met haar sportevenementen olympische operatie (Olympic Operations) niet alleen grote topsportprestaties nastreeft, ter wereld en laten maar (daarmee) ook commerciële en maatschappelijke impact wil realiseren. bij uitstek zien waar

In dit document worden de verschillende Nederland staat in pijlers en onderdelen binnen Olympic Operations geëvalueerd. Hieraan ligt een de internationale breed scala van analyses, gespreksverslagen en deelevaluaties ten grondslag (zie overzicht sportwereld. < in bijlage 1). Deze activiteiten zijn al gestart in de maanden voor de Spelen (pre-brief), met een doorlooptijd tot en met mei 2018 (hot debrief en strategische debrief). Dit evaluatierapport is een samenvatting van alle deelevaluaties. 8 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 9

2. Belangrijkste resultaten, conclusies en aanbevelingen

1.1 EVALUATIE-OPZET Voor een deel van de evaluatie is gebruik 1.3 UITGANGSPUNTEN 2.1 CONCLUSIES EN RESULTATEN de voorzieningen in het olympisch en gemaakt van een onafhankelijke partij PRESTATIES TEAMNL paralympisch dorp werden goed gewaardeerd Olympic Operations van NOC*NSF bestaat uit zoals de Hanzehogeschool, GfK en Nielsen. De volgende uitgangpunten en kaders zijn en het functioneren van de staf van NOC*NSF drie aan elkaar verbonden pijlers: De bovenstaande evaluaties hebben voorafgaand aan de evaluatie geformuleerd: Overall is er uitstekend gepresteerd door wordt over het algemeen positief ervaren. • Prestaties TeamNL: de prestaties van geleid tot een omvangrijke hoeveelheid • De doelstellingen en activiteiten van TeamNL met talrijke unieke en excellente Hoge waarderingen waren er voor de chefs TeamNL en het prestatieklimaat. evaluatiebronnen. Vanuit deze bronnen is dit NOC*NSF staan centraal (in lijn met de prestaties. Met 20 olympische medailles (acht de mission. Wat betreft de samenstelling • Waardecreatie: de maatschappelijke samenvattende evaluatierapport opgesteld. Sportagenda 2017+). goud, zes zilver, zes brons) eindigde TeamNL van TeamNL is de meerderheid van de spin-off en de commerciële waarde van • De evaluatie van PyeongChang is een als vijfde in het landen medailleklassement betrokkenen van mening dat de juiste de Spelen. 1.2 VRAAG- EN DOELSTELLING procesevaluatie en beperkt zich tot de en voldeed daarmee ruimschoots aan de sporters zijn geselecteerd. • Organisatie door NOC*NSF van TeamNL Olympische en Paralympische Spelen top-10 doelstelling. Op de Paralympische en RelatiesNL: de organisatorische kant De leidende vragen van de evaluatie zijn: zelf. De evaluatie heeft geen betrekking Spelen behaalde TeamNL zeven medailles van de Olympic Operations. 1. Zijn de door NOC*NSF geformuleerde op de hele olympische cyclus. (NOC*NSF (drie goud, drie zilver, één brons). Daarmee doelstellingen gerealiseerd? evalueert de gehele cyclus voorafgaand eindigde Nederland op de 10e plaats in het > Overall is er uitstekend Binnen elke pijler heeft NOC*NSF ambities, 2. In welke mate hebben de inspanningen aan de Olympische en Paralympische medailleklassement en behaalde eveneens doelstellingen en uitvoeringsactiviteiten van NOC*NSF bijgedragen aan Spelen, maar die evaluatie maakt geen de doelstelling. gepresteerd door TeamNL geformuleerd. Deze onderdelen prestatieverhoging en hebben ze onderdeel uit van dit rapport). vormen de basis en het hart van deze maatschappelijke en commerciële • De evaluatieopzet moet een goede De doelstellingen van TeamNL zijn het met talrijke unieke en evaluatie(rapportage). waarde gecreëerd? vergelijking met het verleden mogelijk vergroten van het aantal medailles en het 3. Is de uitvoering van Olympic Operations maken en continuïteit bieden voor aantal sporten waarin de medailles behaald excellente prestaties. < Voorafgaand, tijdens en na afloop van de effectief en efficiënt gebeurd? toekomstige evaluaties. worden ten opzichte van voorgaande Spelen. Spelen zijn enquêtes, individuele en/of 4. Welke conclusies, leerpunten en • De evaluatie en het evaluatierapport In PyeongChang is, afgemeten aan het groepsgesprekken afgenomen met: aanbevelingen kunnen worden dienen efficiënt en effectief te zijn. De aantal behaalde medailles ten opzichte van • Sporters geformuleerd? evaluaties worden gerapporteerd in één het aantal starts, uitstekend gepresteerd. • Coaches, technisch directeuren en eindrapportage. Shorttrack kende een uitstekende groei teammanagers Het doel van deze evaluatie is tweeledig: • Het betreft primair de evaluatie van en in het aantal medailles (van één naar vier • Bestuur en medewerkers van NOC*NSF 1. Het toelichten en verantwoorden van de door NOC*NSF (verloop en uitvoering). medailles). • Bestuur en directie van betrokken activiteiten voor PyeongChang door en Voor effectmeting wordt onafhankelijk sportbonden via NOC*NSF. onderzoek uitgevoerd. TeamNL won net als in Sochi 2014 • Vertegenwoordigers van stakeholders 2. Het optimaliseren van de uitvoering van in twee takken van sport medailles zoals het Koninklijk Huis, het ministerie toekomstige activiteiten van NOC*NSF in (langebaanschaatsen en shorttrack). van Algemene Zaken en VWS relatie tot de Olympic Operations. De ingezette lijn om snowboard tot derde • Partners en suppliers van NOC*NSF medaillesport op de Spelen te ontwikkelen, • Vertegenwoordigers van de media leidde wel tot kwalificatie maar nog niet tot • Bezoekers van het Holland Heineken een podiumplaats en bleef hiermee achter Huis en events bij de doelstellingen. Nederland deed voor het eerst mee met skeleton op de Spelen en presteerde met een top-8 positie naar vermogen.

De prestatie ondersteunende bevorderende voorzieningen en de omstandigheden van het prestatieklimaat waren van hoog niveau, 10 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 11

Prestaties TeamNL 2.2 CONCLUSIES EN RESULTATEN #ZoDoenWeDat en de content hebben hieraan afdeling Marketing, Content en Partnerships WAARDECREATIE bijgedragen. De partners van TeamNL zijn enorm hoog gelegd. De afdeling heeft grote Doelstelling Specifiek Resultaat Conclusie positief over hun activaties. Hoewel er hier inzet geleverd maar een snelle en grote Olympisch De overall conclusie is dat de commerciële nog van alles aan valt te verbeteren, is de doorontwikkeling is nodig om mee te kunnen Topprestaties door TeamNL Top-10 in het 5e plaats in het • Uitstekend gepresteerd. waarde van het merk TeamNL sterk is perceptie van de ROI goed. in de groei van TeamNL. medailleklassement medailleklassement • Evenaring van positie van Sochi toegenomen. TeamNL is door de Spelen TeamNL heeft een sterke groei en TeamNL brengt fans dichterbij sporters. Het (beste ooit). een bekender, eenduidiger en daarmee ontwikkeling doorgemaakt. Hiermee is de meest merkbaar is dat met evenementen. 14 medailles als ondergrens 20 medailles • Ruimschoots behaald. sterker merk geworden. Vooral de campagne lat voor wensen en verwachtingen van de De vervulling van die functie staat onder • Uitstekend in vergelijking met eerdere Winterspelen. Waardecreatie TeamNL Meer medailles in meer TeamNL behaalde in twee • Langebaanschaatsen: sporten takken van sport medailles. Conform verwachting. Minder Doelstelling Specifiek Resultaat Conclusie 16 langebaanschaatsen medailles dan Sochi met name Positieve uitstraling Hoge waardering 86% waardeert de prestaties van TeamNL met een 8 Uitstekende waardering 4 shorttrack door toenemende concurrentie. TeamNL algemeen publiek of hoger. (in Rio was dit 7,6 versus 8,6) 1e kwalificatie voor snowboard Shorttrack: Dit is een 8,4 voor paralympisch. freestyle en skeleton • Uitstekende groei in shorttrack van 1 (Sochi) naar 4 medailles. Commerciële Exposure Positief rendement van de activaties. Zichtbare Goed rendement maar ruimte voor Skeleton: spin-off TeamNL partners billboarding NOS. verbetering (bijvoorbeeld exposure HHH) • Eerste kwalificatie voor skeleton Merkwaarde De bekendheid van TeamNL is met 25% TeamNL is een bekender, (naar vermogen) • • TeamNL toegenomen sinds aug 2017: van 32% naar 57%. eenduidiger en daarmee sterker Snowboard: Van de sportfans is nu 76% bekend met merk geworden door de Spelen van • Resultaten bleven achter bij de • TeamNL, dat was 52%. PyeongChang. verwachting. • De aansprekendheid van het merk TeamNL • De merksterkte van TeamNL is sterk Paralympisch krijgt een 7,7 groeiende. Topprestaties door TeamNL Top-10 in medailleklassement 10e plaats in het • Doelstelling behaald. Omvang fanbase TeamNL is flink gegroeid in volgers De groei is goed, er is een gat tussen medailleklassement op social media: de 350.000 fans die bekend zijn en de Beide NOC*NSF 2 medailles alpineski • Doelstelling behaald. • Facebook met 9.423 fans (+11,52%); miljoenen die bereikt en geïnteresseerd focusprogramma’s 5 medailles snowboard • Instagram met 25.704 fans (+71,67%) zijn. leveren een aandeel in het disciplines. • Twitter met 10.603 fans (+18,51%). medailleklassement. • De fanbase heeft er 10.000 fans bij gekregen. Minimaal 75% van het aantal 35% van de starts resulteerde in • Door het grote aantal DNF’s Maatschappelijke Hoge consumptie 37% van de Nederlanders is (zeer) geïnteresseerd Er vindt een verschuiving plaats in starts resulteert in een top-6 een top-6 positie. (niet gefinisht) en DSQ’s • • spin-off (kijkers, apps, in het volgen van TeamNL op social. mediaconsumptie van televisie naar positie of beter. (diskwalificaties) niet behaald. sitebezoekers) 38% van de Nederlanders heeft heel/redelijk social media. Minimaal 2 medailles op 7 medailles verdeeld over: • Doelstelling behaald. • veel wedstrijden via televisie bekeken (47% in TeamNL doet het internationaal goed zowel de alpineski- als op de 2 alpineski • Sochi 2014). op social en staat op nr. 3 qua posts snowboard disciplines. 5 snowboard onderdelen • Er werden 41.648 berichten over #TeamNL of per inwoner t.o.v. andere landen. Optimaal prestatieklimaat Hoge tevredenheid onder De prestatie ondersteunende • Doelstelling behaald, met ruimte #NLwint of #ZoDoenWeDat geplaatst. TeamNL sporters en begeleiders. en bevorderende voorzieningen voor verbetering. 75% of meer geeft aan de en de omstandigheden het Hoge beleving • 75% is trots op de prestaties van TeamNl. TeamNL maakt impact en kent een grote meerwaarde van TeamNL te prestatieklimaat waren van een • 71% is trots op de prestaties van Paralymic maatschappelijke spin-off. hebben ervaren. hoog niveau. TeamNL. Er werden 41.648 berichten over #TeamNL of Samenstelling van het team Sporters met de grootste kans Zowel de top-8 ratio (ranking • De juiste sporters waren • #NLwint of #ZoDoenWeDat geplaatst. op medailles zitten in het team t.o.v. starts) als medaille ratio geselecteerd maar het en alle deelnemende sporters is extreem hoog ten opzichte samenstellen van het team Gedrags­ • Eén op de 10 Nederlanders is geïnspireerd door TeamNL heeft impact op zowel de zijn competitief voor een top-8 van prestaties op eerdere vraagt om blijvende investering verandering de olympische prestaties van TeamNL om zelf sportbeleving als de sportbeoefening van klassering. Winterspelen. in het maken van de juiste meer te gaan sporten. de Nederlanders overwegingen. • Eén op de 12 is dat door de paralympische prestaties. 12 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 13

druk om een mix van redenen: ontbreken van 2.3 CONCLUSIES EN RESULTATEN Voor het eerst werd gewerkt met een Olympische • Blijvend investeren in het maken • De afdeling Marketing, Content fan perspectief (Teamoverdracht), van een ORGANISATIE TEAMNL EN RELATIESNL crisismanagementteam (CMT) dat ten tijde medailles van de juiste overwegingen voor het en Partnerships behoeft snelle programma (Coolste Baan), van fans (Golden van potentiële calamiteiten (van grotere of samenstellen van het team en de doorontwikkeling om mee te kunnen gaan Clinic) of van live TV kwaliteit (Welkom Thuis). Binnen Olympic Operations had het team te kleinere omvang) bijeen kwam. Dit is goed geformuleerde aanbevelingen voor in het tempo van de groei van TeamNL. maken met verschillende contexten waarin bevallen. Het werken en overleggen tussen het 20 de normen en limieten per sporttak • Het Holland Heineken Huis Het aantal volgers van TeamNL op social zij actief zijn. In de samenwerking tussen het dorp, het Holland Heineken Huis, de venues opvolgen. toekomstbestendig maken ten aanzien media is flink gegroeid en heeft in de fanbase olympische en paralympische projectteam en Papendal ging veel beter dan in Rio. Door • Optimaliseren van de voorzieningen voor van het activiteitenprogramma, de 10.000 fans erbij gekregen. Dat is goed maar is er meer dan ooit een integrale benadering het bijeenkomen van het CMT zijn crisissen 8 6 6 sporters en begeleiders: kwantiteit en kwaliteit van de ruimtes en er is nog steeds een gat tussen de 350.000 geweest van beide Spelen als één project. tijdig uit het team gehaald waardoor het team - Het kledingpakket behoeft de zichtbaarheid voor TeamNL partners fans die bekend zijn en de miljoenen die Tijdens de Spelen is de samenwerking tussen er niet mee werd belast. Het opstellen van een goud zilver brons verbetering van kwaliteit, (met aandacht voor verantwoord bereikt en geïnteresseerd zijn in TeamNL. TeamNL en RelatiesNL als vrij goed ervaren, calamiteitenplan en risico-analyse inclusief functionaliteit en maatvoering. alcoholgebruik in relatie met sport). De groei van de commerciële waarde van in de voorbereiding echter ligt er nog wel reputatierisico’s voorafgaand aan de Spelen - Sporters bij volgende Spelen TeamNL is hiervan afhankelijk. ruimte voor verbetering. De aansturing van had een goede uitwerking. Paralympische strakker begeleiden bij contacten Aanbevelingen voor het verbeteren van de de Olympic Operations vanuit de stuurgroep medailles met de media. organisatie TeamNL en RelatiesNL zijn: Het Holland Heineken Huis werd goed met behulp van de cockpit heeft goed gewerkt Na Rio is gestart met proactieve - Mogelijkheid onderzoeken • Olympic Operations als doorlopend beoordeeld en door Oranjefans vooral en kan verder verbeterd worden door de communicatie met het publiek over om sporters te faciliteren programma inrichten i.p.v. terugkerend gewaardeerd vanwege de oranjesfeer en doelstellingen scherper te formuleren en door wat op strategisch niveau onder de met eigen ondersteunende project. huldigingen. Voor andere functies werd alle deelprojecten op te nemen in de cockpit. verantwoordelijkheid van NOC*NSF 7 professionals (fysiotherapeuten, • Doelen voor Olympic Operations het Holland Heineken Huis gezien als een gebeurt. Hiertoe is een 24uurs aanpak in sportpsychologen). scherper formuleren en planmatiger suboptimale locatie vanwege gehorigheid en Tijdens PyeongChang was voor het eerst het monitoren van de media opgestart. - Verbeteren van de nastreven. een tekort aan ruimte. de rol van chef de mission ontkoppeld van Deze aanpak is positief ervaren en kan 3 3 1 informatievoorziening richting • Verbeteren van de integrale aansturing de rol van technisch directeur. De taken en verder versterkt worden, o.a. in uitbreiding goud zilver brons sporters en begeleiders (zowel qua van de Olympic Operations. De samenwerking tussen NOC*NSF, positionering van de chef, technisch directeur mediamonitoring van (social) media in het communicatielijnen als – middelen) • Optimaliseren van de werking van het overheden, het Koninklijk Huis en de en algemeen directeur is heel belangrijk gastland. De vrijwel continue communicatie en paralympische friends & family. crisismanagementteam door met de ambassade verliep positief. geweest in het creëren van een optimaal met de media leverde tegelijkertijd discussie - Maximaliseren van de inzet bij direct betrokkenen in de voorbereiding prestatieklimaat tijdens de Spelen. De taken op over de mate van transparantie daar TeamNL eindigde als vijfde in het partners en suppliers van TeamNL op Tokyo te bekijken of en hoe winst te en verantwoordelijkheden van de teamleden waar het persoonlijke zaken betrof. Een landen medailleklassement en om paralympische sporters over behalen valt in de handelingssnelheid van Olympic Operations waren voor het goede relatie met de ambassade en oog voor voldeed daarmee ruimschoots dezelfde faciliteiten te kunnen en het procesmatige verloop van de grootste gedeelte van de mensen helder cultuurverschillen zijn cruciaal gebleken. aan de top-10 doelstelling. laten beschikken als olympische werking van het CMT ten tijde van en er was na aanleiding van de evaluatie sporters. potentiele calamiteiten. Continueren van Rio beter nagedacht over onderlinge 2.4 AANBEVELINGEN - Onderzoeken om onderscheid om voorafgaand aan de Spelen een communicatielijnen. plaats te gaan maken in TeamNL risicoanalyse op te stellen en een lokaal Op diverse onderdelen zijn veel e kleding voor sporters en directe netwerk op te bouwen. Organisatie TeamNL en RelatiesNL verbeterpunten opgehaald om het beleid, begeleiding en voor TeamNL fans • In de voorbereiding op toekomstige Doelstelling Excellente projectuitvoering Olympic Operations prestatieklimaat en de voorzieningen verder 5 en stakeholders zoals partners Spelen is het belangrijk om NOC*NSF te optimaliseren. TeamNL. en TeamNL goed voor te bereiden op de Specifiek Hoge tevredenheid bij direct betrokkenen in- en extern cultuur van het land. Resultaat Hoge tevredenheid bij direct betrokkenen in- en extern Aanbevelingen voor het prestatieklimaat Paralympic TeamNL eindigde Aanbevelingen voor het verbeteren • Reputatiecommunicatie: doorontwikkelen Conclusie • De olympische operatie is op een hoog niveau en naar en de prestatie bevorderende maatregelen als tiende in het landen van de waardecreatie zijn: van de ingezette lijn door uitbreiding van tevredenheid uitgevoerd. van TeamNL zijn: medailleklassement. • Strategisch plan ontwikkelen voor de 24uurs mediamonitoring; voortzetten • De aanbevelingen van Rio zijn goed geïmplementeerd. • Verbeteren van het informeren en delen commerciële en maatschappelijke directe en continue communicatie met de • De medewerkers van NOC*NSF leggen de lat hoog en blijven welk prestatieklimaat TeamNL voor ogen spin-off van TeamNL. media en expliciete toelichting geven op streven naar verbetering. staat en wat dat betekent voor gedrag en plaats • De vormgeving, doelgroep en mate van transparantie. • De afdeling Marketing, Content en Partnerships behoeft e inzet die ieder kan leveren om hiertoe te doelstellingen van de events rondom de doorontwikkeling om mee te kunnen in de groei van TeamNL. komen. 10 Spelen herzien. 14 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 15

3. Algemeen beeld PyeongChang 2018

3.1 LOKALE OMSTANDIGHEDEN IOC lidmaatschap Camiel Eurlings bronzen medaillewinnaars op de olympische Ploegenachtervolgingswedstrijd Nederland – Besloten werd het IOC alsnog te laten > De organisatie in Gedurende de laatste maanden voor de ploegachtervolging aan het publiek raakten Frankrijk. NOC*NSF heeft bij het uitkomen van toetsen of er in die tijd goed gehandeld Organisatiecomité PyeongChang Olympische en Paralympische Spelen van op 21 februari twee Koreaanse toeschouwers het Volkskrant artikel de juiste toedracht van was, en de toelichting uit die tijd publiek PyeongChang was De Olympische en Paralympische PyeongChang 2018 werd in de media veel gewond. Heineken en NOC*NSF hebben de gebeurtenissen tijdens Sochi op de eigen te maken. Na enige dagen verklaarde Spelen in PyeongChang waren erg goed aandacht geschonken aan het IOC lidmaat- de dagen er na in samenspraak met de perspagina geplaatst inclusief de brief van het IOC dat NOC*NSF in die tijd geheel meedenkend, open en georganiseerde Spelen. De organisatie was schap van Camiel Eurlings en het daaruit Nederlandse ambassade contact gezocht en de NOC*NSF directie aan Anema van kort na conform de voorschriften had gehandeld. meedenkend, open en oplossingsgericht. De voortvloeiend lidmaatschap van het bestuur gehouden met beide getroffenen. Heineken Sochi 2014. In de media en daarbuiten bleek verschil oplossingsgericht. sfeer was erg prettig en ontspannen. Dit heeft van NOC*NSF in relatie tot de ophef die Korea heeft de nazorg op zich genomen. van opvatting over het besluit om zowel zeer professioneel georganiseerde Spelen rondom zijn persoon was ontstaan. De media NOC*NSF en Heineken hebben doorlopend Er ontstond ophef in de media over Anema het voorstel van Anema als de sanctie in De sfeer was erg opgeleverd in een prettige ambiance voor besteedde veel aandacht aan dit onder- de Nederlandse en Koreaanse media op de en het optreden van NOC*NSF daarin. De 2014 niet openbaar te maken. zowel sporter, stafleden als fans. werp op de dag van de Teampresentatie van hoogte gehouden. vraag was of in die tijd het IOC gewaarschuwd prettig en ontspannen. TeamNL. Chef de mission Jeroen Bijl gaf in had moeten worden en of de activiteiten van 3.2 MEDIAZAKEN interviews aan dat een en ander niet speelde Hondenuitspraak Jan Blokhuijsen Anema en de sanctie daarna van NOC*NSF, Dit heeft zeer professioneel bij de leden van TeamNL. Tegelijkertijd “Behandel honden alstublieft beter in dit al openbaar hadden moeten zijn gemaakt Net als bij iedere Olympische Spelen is er vertelde hij dat het voor TeamNL wel goed land”, zei Jan Blokhuijsen aan het einde tijdens of direct na Sochi 2014. In Nederland georganiseerde Spelen in de media aandacht voor zaken die met de zou zijn als er voor PyeongChang duidelijk- van de persconferentie over de bronzen was ondertussen discussie ontstaan of je wel eigenlijke Spelen niet veel van doen hebben. heid zou komen. Op 5 januari 2018 kondigde medaille met de achtervolgingsploeg. Onder of niet exact op de wedstrijddag een artikel opgeleverd voor zowel sporter, Het gaat dan vaak over maatschappelijke Camiel Eurlings aan zijn IOC-lidmaatschap andere door een in eerste instatie verkeerde met nieuws van de Spelen van 4 jaar daarvoor onderwerpen die te maken hebben met te beëindigen. NOC*NSF had begrip voor zijn vertaling ter plekke in het Koreaans leek hij zou moeten plaatsen. stafleden als fans. < het land of de stad waar de Spelen worden besluit gezien de opinie in Nederland over daarmee te doelen op het feit dat in Zuid- georganiseerd. Tijdens en voorafgaand aan zijn IOC-lidmaatschap. Korea hondenvlees wordt geconsumeerd. De de Winterspelen in PyeongChang speelden de opmerking zorgde voor opschudding onder de volgende onderwerpen: NORO-virus Zuid-Koreanen. Hij zou geen weet hebben van Vlak voor de start van de Spelen, ging het de Koreaanse cultuur en zijn woorden zouden Noord-Korea versus USA NORO-virus rond in PyeongChang. Het zelfs discriminerend zijn. In de aanloop naar PyeongChang leek het al NORO-virus trof vooral Koreaanse vrijwil- jaren voortdurende conflict tussen Noord- ligers. Zij werden na besmetting enige tijd Zowel via twitter als in een persverklaring Korea en de USA zich te verdiepen. Noord- afgezonderd werden totdat ze niet meer betuigde Jan Blokhuijsen spijt. “Mensen die Korea voerde in de tweede helft van 2017 besmettelijk waren. NOC*NSF en TeamNL mij kennen weten dat ik erg begaan ben met nieuwe rakettesten uit en hield ondergrondse werden door de Koreaanse organisatie goed het welzijn van dieren. Het is een persoonlijke kernproeven. Donald Trump riep Noord- en tijdig op de hoogte gehouden. Het infectie- mening die ik niet moet uitdragen tijdens een Korea op daarmee te stoppen en dreigde protocol heeft goed gewerkt en het was niet persconferentie op de Olympische Spelen.” Pyongyang met ‘vuur en woede die de wereld nodig om na de uitbraak nog extra maatrege- Het CMT kwam n.a.v. deze uitspraak bijeen nog nooit eerder heeft gezien’. NOC*NSF len te treffen. en werd aangevuld met de Nederlandse heeft gedurende de aanloop naar de Spelen ambassadeur in Korea. doorlopend contact gehad met het ministerie 3.3 BIJZONDERE GEBEURTENISSEN van Buitenlandse Zaken, de Nederlandse OLYMPIC EN PARALYMPIC TEAMNL Volkskrant artikel Jillert Anema ambassade in Zuid-Korea en het IOC. In de De Volkskrant plaatste ten tijde van de Spelen laatste weken en dagen voor PyeongChang Medailleschaal in publiek en op de ochtend van de 10000 m een artikel werd duidelijk dat Noord-Korea zowel zelf- Holland Heineken Huis over een voorval dat vier jaar eerder in Sochi standig als in gemengde teams met Zuid- Alle Nederlandse medaillewinnaars kregen plaatsgevonden had tussen Jillert Anema en Korea deel zou nemen aan deze Spelen. bij de huldiging op het podium in het NOC*NSF. Een artikel over de maatregelen die Holland Heineken Huis een zogenoemde NOC*NSF na Sochi 2014 tegen Jillert Anema medailleschaal. Bij de overhandiging van had genomen als reactie op zijn voorstel om de medailleschaal door de Nederlandse afspraken te maken over het verloop van de 16 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 17

4. Prestaties TeamNL

4.1 FEITEN EN CIJFERS TEAMNL Landen medailleklassement Medailles langebaanschaatsen

De 23e Olympische Winterspelen werden Positie Land Goud Zilver Brons Totaal Goud Zilver Brons gehouden van 9 tot en met 25 februari 2018 1 Noorwegen 14 14 11 39 Kjeld Nuis 1000 m (m) Patrick Roest 1500 m (m) Koen Verweij Massastart (m) in PyeongChang, Zuid-Korea. De ijssporten vonden plaats in het Coastal Cluster in 2 Duitsland 14 10 7 31 1500 m (m) Jorrit Bergsma 10000 m (m) Antoinette de Jong 3000 m (v) Gangneung. De sneeuw- en sleesporten 3 Canada 11 8 10 29 Sven Kramer 5000 m (m) Ireen Wüst 3000 m (v) Marrit Leenstra 1500 m (v) werden gehouden in het Mountain Cluster 4 Verenigde Staten 9 8 6 23 Jorien ter Mors 1000 m (v) Lotte van Beek Ploegen- Jan Blokhuijsen Ploegen- in PyeongChang. 2.985 deelnemers uit een Antoinette de Jong achtervolging Sven Kramer achtervolging 5 Nederland 8 6 6 20 recordaantal van 92 landen namen deel aan Marrit Leenstra (v) Patrick Roest (m) de Olympische Winterspelen. Het olympische 6 Zweden 7 6 1 14 Ireen Wüst Koen Verweij programma bestond uit zeven sporten 7 Korea 5 8 4 17 Ireen Wüst 1500 m (v) Irene Schouten Massastart (v) (biatlon, bobslee, curling, ijshockey, rodelen, 8 Zwitserland 5 6 4 15 schaatsen en skiën), 15 disciplines en 102 Carlijn Achtereekte 3000 m (v) medailleonderdelen. 9 Frankrijk 5 4 6 15 Esmee Visser 5000 m (v) 10 Oostenrijk 5 3 6 14 4.2 DEELNAME TEAMNL

Nederland (TeamNL) reisde met 33 atle- ten naar Zuid Korea. TeamNL bestond uit 16 mannen en 17 vrouwen. De gemiddelde plek in het landen medailleklassement de beginnen is het adagium: “maximaal preste- beter dan Sochi (in kleur of aantal). leeftijd van de sporters in TeamNL was 26,6 hoogste klasseringen ooit voor Nederland. ren binnen ons vermogen”. Het “vermogen • Totaal KNSB: jaar. 15 van de 33 sporters debuteerden op tot presteren” kan voor een deel worden ondergrens van 13 medailles. de Spelen (45%). 10 sporters namen voor de Voor PyeongChang was een specifieke gedestilleerd uit de krachtsverhoudingen • Snowboard freestyle: tweede keer deel, zes voor de derde keer en doelstelling van 14 medailles als ondergrens op de relevante benchmark events. Op basis één podium klassering. Ireen Wüst en Sven Kramer voor de vierde gesteld. 20 Medailles is ruimschoots boven van WK resultaten (2015-2017) waren 16-19 • Snowboard parallel slalom: top-8. keer. TeamNL deed mee in vier van de zeven de geformuleerde ondergrens en hoog in medailles en 31-32 top-8 klasseringen een • Skeleton: top-8. sporten (langebaanschaatsen, shorttrack, vergelijking met eerdere Winterspelen. reële verwachting. skeleton en snowboard). Er waren 57 starts Alleen in Sochi behaalde TeamNL meer Met uitzondering van snowboard, is op op 27 medailleonderdelen. TeamNL deed voor medailles (24). Met 20 medailles in PyeongChang en 32 de overige sporten de eigen doelstelling het eerst mee aan skeleton (Kimberley Bos). top-8 klasseringen is er door TeamNL naar behaald. TeamNL behaalde in twee takken van sport vermogen gepresteerd. Afgemeten aan het 4.3 PRESTATIEDOELSTELLINGEN medailles. Een van de doelstellingen van aantal behaalde medailles, kunnen we stellen 4.4 OVERZICHT PRESTATIES EN -ANALYSE TeamNL is het vergroten van het aantal dat er uitstekend is gepresteerd. 35% van het PER TAK VAN SPORT sporten waarin olympische medailles aantal starts leidde tot een medaille en 56% De generale doelstelling voor de worden behaald. Na de Winterspelen van leidde tot een top-8 positie. Zowel de top-8 Langebaanschaatsen deelname(s) aan de Olympische Spelen is Vancouver is daarom ingezet op short- ratio als medaille ratio is extreem hoog ten De langebaanschaatsers behaalden 16 eindigen binnen de top-10 van het landen- track en snowboarden. In Sochi is de eerste opzichte van TeamNL prestaties op eerdere medailles, waarvan zeven goud, 24 top-8 klassement. Met 20 medailles eindigde olympische shorttrack medaille gewonnen Winterspelen. klasseringen (71%) en 10 starts buiten de TeamNL als vijfde in het landen medaille- (brons). In PyeongChang is dit uitgegroeid top-8. De conversie van starts naar goud klassement. 16 medailles werden behaald naar 4 medailles, waarbij ook de eerste De per sport gehanteerde doelstellingen zijn was in PyeongChang even hoog als in Sochi: in het langebaanschaatsen, vier medailles gouden shorttrack medaille is behaald. als volgt: 21% (respectievelijk 7/34 versus 8/38). De in het shorttrack. Met een vijfde plaats is de Het is net als in Sochi niet gelukt om in het • Langebaanschaatsen: medailles waren in PyeongChang relatief top-10 doelstelling ruimschoots gehaald. snowboarden een podiumplaats te behalen. eerste plaats landenklassement. vaker goud dan in Sochi: 44% versus 35% Sochi en PyeongChang zijn met een vijfde Op het moment dat de Olympische Spelen • Shorttrack: (respectievelijk 7/16 versus 8/23). 18 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 19

Ireen Wüst werd in PyeongChang de Medailles shorttrack 4.8 OVERZICHT PRESTATIES PER SPORT Para- Snowboard 4.9 PRESTATIEKLIMAAT EN succesvolste Nederlandse deelnemer aan Goud Zilver Brons De paralympische snowboarders hebben in SAMENSTELLING VAN HET TEAM Olympische Spelen in de geschiedenis met Para-alpine skiën PyeongChang vijf medailles behaald. Deze vijf Suzanne 1000 m (v) Sjinkie Knecht 1500 m (m) Yara van 3000 m in totaal vijf gouden, vijf zilveren en één De paralympische skiërs hebben in medailles betekenen een flinke verbetering De meest directie invloed van NOC*NSF Schulting Kerkhof aflossing (v) bronzen olympische medaille. Ze is de eerste PyeongChang twee medailles gewonnen. Dit ten opzichte van Sochi (een gouden medaille). op de prestaties tijdens de Spelen ligt in Jorien ter Mors Yara van Kerkhof 500 m (v) schaatser die elf olympische medailles Lara van zijn de eerste paralympische medailles bij Naast de vijf medailles, werd er drie keer een de samenstelling van het team en het heeft gewonnen. Sven Kramer behaalde Ruijven het skiën voor Nederland. In totaal haalde de vierde plek behaald. Met andere woorden: optimaliseren van prestatie relevante met zijn gouden medaille op de 5000 m een Suzanne Nederlandse equipe zeven keer de top-8. alle acht starts bij het snowboarden zijn in de omstandigheden. unicum in het mannenschaatsen door drie Schulting Opvallend bij deze sport is het hoge aantal top-4 geëindigd. Hierbij moet wel de nuance opeenvolgende gouden olympische medailles starts dat niet tot de finish leidde (acht DNF) worden gemaakt dat het aantal deelnemers Samenstellen van het team op dezelfde afstand te winnen. of dat uitmondde in diskwalificatie (drie DSQ). gering was, vooral bij de dames. Sporters kunnen via selectie- en In totaal betrof dit 11 van de 23 starts = 48%. kwalificatietrajecten een plek in het Shorttrack (para) olympische team verwerven. Het De shorttrack equipe heeft vier medailles een 17e plek voor Michelle Dekker op de waren debutant in PyeongChang, voor optimale resultaat van de selectie- en gewonnen, waarvan één keer goud (Suzanne reuzenslalom. vier sporters waren het de tweede Spelen. kwalificatietrajecten is een optimale Schulting). De shorttrack dames gingen Paralympic TeamNL had 33 potentiële starts samenstelling van het team waarbij de nooit eerder met een olympische medaille In de verbreding van de portfolio in de op 14 medaille-onderdelen in twee sporten Landen medailleklassement sporters en teams met de grootste kans naar huis, nu pakten zij drie van de vier olympische winterploeg zijn na Sochi de (alpineskiën en snowboarden). Op twee Land Goud Zilver Brons Totaal op medailles in het team zitten en alle Nederlandse medailles. snowboard freestyle onderdelen speerpunt onderdelen is besloten om een sporter niet deelnemende sporters competitief zijn voor 1 Verenigde Staten 13 15 8 36 gemaakt in de ontwikkeling tot een 3e te laten starten waardoor uiteindelijk 31 een top-8 klassering. Na de Olympische Spelen van Vancouver medaille sport. De eerste vruchten daarvan Nederlandse deelnemers zijn gestart. 2 Neutrale paralympische atleten 8 10 6 24 is nadrukkelijk ingezet op een tweede lijken zichtbaar in de kwalificatie van een 3 Canada 8 4 16 28 Wat betreft de samenstelling van TeamNL sport naast langebaanschaatsen waarin sporter uit dit programma voor PyeongChang. 4.7 PRESTATIEDOELSTELLINGEN EN 4 Frankrijk 7 8 5 20 is de meerderheid van de betrokkenen Nederland structureel succes boekt. –ANALYSE PARALYMPIC TEAMNL van mening dat de juiste sporters zijn 5 Duitsland 7 8 4 19 Daarbij is om diverse redenen gekozen Skeleton geselecteerd. Voor de Olympische Spelen voor de ontwikkeling van shorttrack. We Kimberley Bos is de eerste Nederlandse Paralympic TeamNL behaalde in 6 Oekraïne 7 7 8 22 resulteerde 56% van de starts in top-8 kunnen vaststellen dat dit doel is bereikt sporter ooit, die zich geplaatst heeft voor PyeongChang drie gouden medailles, drie 7 Slowakije 6 4 1 11 klasseringen. Dit is extreem hoog ten opzichte met vier medailles in PyeongChang, in het skeleton op de Olympische Spelen. Ze zilveren medailles en één bronzen medaille. 8 Wit-Rusland 4 4 4 12 van eerdere Spelen en andere landen. 81% van Sochi één, en structurele podiumplaatsen bekroonde dit debuut met de achtste plaats. Daarmee eindigde Nederland op de tiende de starts resulteerde in de top-16. 9 Japan 3 4 3 10 op de wereldkampioenschappen in de plaats in het medailleklassement. tussenliggende jaren. 4.5 FEITEN EN CIJFERS 10 Nederland 3 3 1 7 Voor de Paralympische Spelen resulteerde PARALYMPIC TEAMNL Met deze prestaties leverden beide 35% van de starts in een top-6 klassering en Snowboard NOC*NSF-focusprogramma’s (alpineski 61% in een top-16 klassering. Niek van der Velden raakte al vóór de eerste De Paralympische Winterspelen maakten en snowboard) een aandeel in het Medailles Paralympic TeamNL Opvallend was het hoge aantal starts dat niet start geblesseerd. Hij kwam hard ten val gebruik van het olympisch dorp in medailleklassement en werden conform Goud Zilver Brons tot de finish leidde (acht) of dat uitmondde in en brak zijn arm. Cheryl Maas kwam niet PyeongChang. 670 atleten uit 45 landen doelstelling in beide disciplines minimaal diskwalificatie (drie). In totaal betrof dit 48% Bibian Mentel banked Chris Vos snowboardcross Lisa banked verder dan een 20e plek op de big air (nieuw namen deel in 80 medaille-evenementen. twee medailles behaald. Team Bibian Mentel (11 van de 23 starts). slalom Bunschoten slalom olympisch onderdeel) en een 23e plek op de Er stonden zes sporten op het programma behaalde twee medailles, team NSkiV snowboard snowboard slopestyle. Tijdens de slopestyle was sprake (alpineskiën, biatlon, langlaufen, snowboard behaalde drie medailles en team Het samenstellen van het team vraagt om van hevige wind, maar de organisatie besloot rolstoelcurling, ijssleehockey, snowboarden). NSkiV ski twee medailles. snowboard- Lisa snowboardcross blijvende investering in het maken van de de finale toch door te laten gaan. Cheryl cross Bunschoten juiste overwegingen. Per tak van sport zijn kwam net als veel andere deelnemers ten 4.6 DEELNAME PARALYMPIC TEAMNL Door het grote aantal DNF’s (niet gefinisht) en aanbevelingen gemaakt om de normen en val. Bij de big air kwam ze in haar tweede run DSQ’s (diskwalificaties) werd de doelstelling Jeroen super Linda van reuzenslalom limieten voor het samenstellen van het team Kampschreur combinatie Impelen skiën ten val en greep ze naast een finaleplaats. Nederland nam deel met negen sporters om met minimaal 75% van het aantal starts waar nodig verder te optimaliseren en aan te skiën De beste prestatie in PyeongChang was (vier mannen, vijf vrouwen). Vijf sporters in de top-6 te presteren niet bereikt. scherpen. 20 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 21

en de openheid en benaderbaarheid van de > Voor de voor de voorzieningen. Hier spelen een eigen staf van NOC*NSF. Paralympische sporters krachtruimte en de TeamNL lounge een en begeleiders waardeerden de korte lijnen Olympische belangrijke rol. Ook worden de fietsen, de binnen het team, de lerende en faciliterende M-Line toppers en de kwark van Campina houding van de chef en de prestatiemanager Spelen als onmisbaar ervaren. De paralympische en de aandacht voor een veilige setting. sporters wensen ook van de diensten van Zowel de paralympiërs als de olympiërs resulteerde Campina gebruik te kunnen maken. waardeerden dat de focus ten tijde van de Spelen lag op het hebben van goede Spelen Het dragen van TeamNL-kleding van Fila met een goede sfeer (en niet op presteren en en Suitsupply draagt bij aan het NL gevoel. winnen). Het kledingpakket, en dan vooral de kleding van Fila, behoeft verbetering van kwaliteit, Onderdeel van het ervaren prestatieklimaat 56% functionaliteit en maatvoering. In de evaluatie was ook of, en in welke mate, olympiërs van de starts zijn vraagtekens geplaatst bij de brede en paralympiërs zich onderdeel voelen van verspreiding van de TeamNL kleding (niet meer TeamNL. Sporters voelden zich over het in een top-8 exclusief voor de sporters en begeleiders van algemeen onderdeel van TeamNL, waar TeamNL). Er is echter geen eenduidig beeld sporters TeamNL opvatten als het team van klassering over of dit positief of negatief is. sporters en begeleiders in olympische- en paralympische sporten. De toegevoegde Informatievoorziening voor sporters en Prestatieklimaat persteam, de medische begeleiding en waarde van de merknaam TeamNL wordt begeleiders en paralympische friends Voor het eerst was er voorafgaand aan, de medewerkers van de front-office. De door de olympische en paralympische Voor de & family moet verder verbeterd worden. en tijdens de Spelen aandacht voor het dienstverlening door NOC*NSF werd over het sporters als onderdeel van het goede De TeamNL-app werd tijdens de Spelen optimale prestatieklimaat. In aanloop algemeen door de sporters en begeleiders prestatieklimaat genoemd. Tegelijkertijd Paralympische nauwelijks gebruikt door sporters en naar de Spelen is omschreven welke als (zeer)positief ervaren. Het niveau van de moet ook de nuance worden aangebracht begeleiders. De wijze van communicatie voorzieningen en omstandigheden er services wordt als zeer hoog bestempeld. dat het tijdens de Winterspelen lastig is Spelen met de sporters en begeleiders en de te binnen het prestatieklimaat onderscheiden De woordvoering rond TeamNL wordt positief om echt over een ‘team’ van sporters te gebruiken middelen moeten beter worden. worden. Hiermee wilde NOC*NSF inzichtelijk gewaardeerd. De sporters willen bij een spreken in verband met de dynamiek van de resulteerde maken waarop de staf van NOC*NSF volgende Spelen graag strakker begeleid commerciële schaatsteams. Overall werden de voorzieningen hoog zijn verantwoordelijkheid neemt om de worden als zij met de media in contact gewaardeerd. In het deelonderzoek omstandigheden voor de sporters en komen en ze misten eigen ondersteunende Voorzieningen onder sporters en coaches zijn nog meer coaches te optimaliseren. Hierbij stond een professionals (fysiotherapeuten, In zowel het olympisch als paralympisch verbeterpunten opgehaald waarmee bepaald klimaat voor ogen op de volgende sportpsychologen) tijdens de Spelen. dorp hadden de sporters een TeamNL NOC*NSF het niveau van de Olympic thema’s: leiderschap, focus op winnen, lounge in hun gebouw. Zij hadden ook 35% Operations verder kan verhogen. professionaliteit, vertrouwen en optimisme, Zowel de olympische- als paralympische chef matrassen (toppers) en kussens van M-Line, veiligheid en geborgenheid, beleving, de mission worden erg goed gewaardeerd draadloos internet, TeamNL fietsen van van de starts De reis van en naar de Spelen waardering, verantwoordelijkheid, sportiviteit door de sporters en begeleiders. Zij hebben Gazelle, een TeamNL gym, videoanalyse, een De olympische en paralympische sporters en openheid met grenzen. Sporters en beiden voor de sporters een belangrijke coachruimte en faciliteiten voor de medische in een top-6 hadden zelf de mogelijkheid om te bepalen begeleiders zijn in de evaluatie gevraagd naar rol gespeeld waarbij de sporters vooral de begeleiding. De gym, de fietsen en de coach- wanneer zij naar PyeongChang reisden. De de beleving van het prestatieklimaat. persoonlijke aanpak en gelijke behandeling en videoanalyse ruimte waren tijdens de klassering < terugreis was gezamenlijk. De heen- en van alle sporters noemen. Olympische Spelen alleen in het kustdorp terugreis worden door de olympische en Tijdens de Olympische en Paralympische aanwezig en niet in het bergdorp. paralympische sporters en -begeleiders over Spelen bestaat de aanwezige staf van Olympische sporters en begeleiders het algemeen positief gewaardeerd. Vooral NOC*NSF voor TeamNL uit de chef de waardeerden de balans tussen het tonen van De olympische en paralympische sporters het zelf heen kunnen reizen werd door de mission, de prestatiemanager(s), het betrokkenheid en het houden van afstand hadden in het algemeen hoge waardering sporters positief ervaren. 22 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 23

5. Waardecreatie

5.1 OVERHEID, KONINKLIJK HUIS EN Het informele en persoonlijke karakter van 5.3 HOLLAND HEINEKEN HUIS sporters hun familie willen ontmoeten en AMBASSADE/CONSULAAT dat bezoek was waardevol. EN HOLLAND HUISKAMER sportbonden willen werken. Deze functie van het Holland Heineken Huis wordt door de Voor NOC*NSF zit waardevermeerdering ten Communicatie partners Holland Heineken Huis meeste betrokkenen negatief ervaren. Het tijde van de Spelen ook in het verstevigen van De onderlinge communicatie in aanloop Het Holland Heineken Huis is het Holland Heineken Huis in PyeongChang was de relaties met stakeholders. Voor de dienst naar de Spelen verliep veel via de email en vlaggenschip van Nederlandse activatie door de opzet een suboptimale locatie. Het Koninklijk Huis, de ministeries van Algemene persoonlijke gesprekken. ExtraNED is door op de Olympische Spelen. Een geweldige was te gehorig en er was te weinig ruimte om Zaken (AZ), Volksgezondheid, Welzijn en de bonden wel bekeken in aanloop naar de plek voor zowel bezoekers, TeamNL als aan al deze functies te kunnen voldoen. Sport (VWS) is het doel van het bezoeken van Spelen, maar daarna niet meer. Óf het was relaties. De bezoekers waardeerden de Spelen om de Nederlandse sporters aan niet relevant genoeg om op ExtraNED te kij- het Holland Heineken Huis met een De samenwerking tussen Heineken en te moedigen en hen een hart onder de riem ken, óf de inlogprocedure werd te omslachtig 7,8. Dit is een positieve kentering van NOC*NSF verliep goed. Ten opzichte van te steken. Het bezoek van de koning en de gevonden. Tijdens de Spelen werd door de sta- de bezoekerswaardering en de hoogste Rio is deze sterk verbeterd en is er meer in minister-president aan het olympisch dorp keholders vooral WhatsApp gebruikt om af te beoordeling sinds Beijing 2008. Met name gezamenlijkheid opgetrokken. Richting Tokyo was een boost voor de sporters. Daar komt stemmen. Daarbij was het soms lastig dat de de oranjesfeer werd hoog gewaardeerd. De verdient het aanbeveling om het Holland bij dat de koning tijdens de Spelen zijn IOC- stakeholders meerdere telefoonnummers van medailleceremonies werden door 72% van Heineken Huis toekomstbestendig te maken: erelidmaatschap kon vertegenwoordigen en één contactpersoon van NOC*NSF hadden. de bezoekers als (zeer) goed beoordeeld, • Alcohol en actieve sportbeoefening de minister van VWS aan zijn internationale maar dat was lager dan in Sochi. Sporters passen niet bij elkaar. Na afloop van netwerk in de sport kon bouwen en zich VWS geeft aan dat de communicatie over en coaches waren positief over het verloop sport een drankje met elkaar drinken inhoudelijk kon verdiepen in inhoudelijke met wie er wordt gesproken tijdens het van de huldigingen. De huldigingen kan natuurlijk wel. Deze opvattingen thema’s in de (gehandicapten)sport. bezoek van VWS duidelijkheid kan geven waren de voornaamste redenen voor de krijgen nadrukkelijk een plek in de in de samenwerking met verschillende Nederlandse bezoekers om naar het Holland ontwikkeling van het volgende Holland De dienst Koninklijk Huis, de ministeries stakeholders. Heineken Huis te gaan. In tegenstelling tot Heineken House. De schade van AZ en VWS en de Nederlandse ambassade buitenlandse bezoekers van het Holland onverantwoord alcoholgebruik is helaas waarderen de prettige samenwerking 5.2 BEDRIJFSPARTNERS TEAMNL Heineken Huis die vooral wilden feesten. aanzienlijk. Vandaar dat NOC*NSF met NOC*NSF. Na de Olympische Spelen Sterke associatie TeamNL en partners samen met Heineken veel aandacht in Rio werd geconstateerd dat er meer De partners van TeamNL zijn positief over Naast het huldigen van de sporters, is het geeft aan verantwoord alcoholgebruik en afspraken gemaakt moesten worden tussen Sponsorbekendheid het rendement van hun activaties en geven Holland Heineken Huis ook de plek waar daar onder andere vorm aan geeft door de ministeries en NOC*NSF en dat heeft SponsorbekendheidNL NL TeamNLTeamNL tegelijkertijd ook aan dat er ruimte is voor NOC*NSF kantoor houdt, content teams op dit thema samen te werken binnen nu goed uitgepakt. De contactpersonen verbetering. De partners van TeamNL zijn aan het werk zijn, relaties willen netwerken, het Preventieakkoord. KPN KPN Dec ’17 Apr ‘18 43 Dec ’17 Apr ‘18 78 van deze organisaties waardeerden de zeer positief over de campagne en de content. 34 76 voorbereidende gezamenlijke meetings voor Heineken 41 Heineken 73 De partners waarderen wat er is gemaakt en afstemming met NOC*NSF en met elkaar het behaalde bereik. Accountmanagement 37 72 en de informele bijeenkomsten met de Nederlandse Loterij 41 Nederlandse Loterij 77 van NOC*NSF wordt goed gewaardeerd. De leiding van NOC*NSF tijdens de Spelen. Als 36 66 partners van TeamNL zijn uitgesproken kri- Rabobank 38 Rabobank 66 verbeterpunt geven de stakeholders aan dat tisch over de planning en de besluitvaardig- de voorbereidende reis korter op de Spelen Campina 22 Campina 37 heid. De ideeën zijn goed, de time-to-market ingepland moet worden. is ronduit traag en het proces onduidelijk. Toyota 15 Toyota 39

17 24 Wat betreft de Paralympische Spelen wordt Zilveren Kruis Achmea 15 Zilveren Kruis Achmea 29 De suppliers zijn zonder uitzondering positief er door de stakeholders aangegeven dat het 13 20 over hun activiteiten bij de Winterspelen. De Fila Fila contact met NOC*NSF prettig, pragmatisch 14 40 ROI was conform verwachting. De samenwer- en direct verliep, zowel in de voorbereiding AD 13 AD 19 king met NOC*NSF verliep goed. Suppliers als tijdens de Spelen. VWS is erg tevreden denken dat er meer mogelijkheden zijn om 10 13 over het bezoek van de minister aan de Albert Heijn 10 Albert Heijn 10 actief te zijn bij TeamNL. Merchandise is één 77 47 sporters voorafgaand aan de Spelen. Geen antwoord/Weet niet Geen antwoord/Weet niet van de ontwikkelgebieden. 70 47 24 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 25

• Door ontwikkelen van het > Het heeft de activiteitenprogramma door dit aan te passen op de doelstellingen en voorkeur om de de behoefte van de verschillende doelgroepen die gebruik maken van het Teamoverdracht Holland Heineken Huis. • Het huldigen van de sporters is vaak door te ontwikkelen laat op de avond. Naast de nu al aanwezige aandacht voor de nog te naar een TeamNL leveren topsportprestaties verdient het aanbeveling om rekening te houden met fandag. < het effect hiervan op de organisatie. • Zorgdragen voor zowel kwantitatief als kwalitatief goede ruimtes in het huis; werkplekken, discrete overleg ruimtes, atletenruimte etc. • Het verkennen van een (nog) grotere rol en functie van het Holland Heineken House voor betrokkenheid van TeamNL partners.

Holland Huiskamer Tijdens de Paralympische Spelen is er geen Holland Heineken Huis maar wel een Holland Huiskamer. Het wordt gewaardeerd en waren kritisch. Het programma duurde te plaatsvonden, is dit te weinig geweest om Het Welkom Thuis was geproduceerd voor Huldiging in Den Haag dat de Holland Huiskamer er is. Echt ideaal lang. De geïntegreerde aanpak van olympisch het in deze vorm een volgende keer door te het aanwezige publiek terwijl Nederlanders Na de Spelen werden de olympische en ingericht was het echter niet. en paralympisch kwam niet terug in de zetten. Voor de volgende Spelen verdient het een massaal mediaal publieksonthaal paralympische topsporters door de regering De stakeholders beseffen dat een Holland media-aandacht van de NOS. de aanbeveling om zelf een Olympic Festival verwachtten (bij een live TV-uitzending). Voor gehuldigd in de Grote Kerk en op het Paleis in Heineken Huis bij de Paralympische Spelen te organiseren om sport in NL te vieren, te de toekomst moet het programma conform Den Haag. Voor het eerst was de organisatie niet vanzelfsprekend is, maar suggereren om Voor een volgende Spelen verdient het faciliteren en vooral te doen. verwachtingen geproduceerd worden. geheel in handen van de ministeries van te onderzoeken of een huis in combinatie met aanbeveling om van te voren duidelijk te Het ‘welkom thuis’ voor de paralympische VWS en Algemene Zaken. TeamNL was bij andere landen mogelijk is (als het ‘Alpenhuis’ kiezen voor welke doelgroep het evenement Welkom Thuis sporters op Schiphol was prima en voldeed. hen te gast. De medaillewinnaars werden van Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland). bedoeld is. Nu was het programma niet voor Het Welkom Thuis vond plaatst direct na daarna ontvangen door de koning en deze de fans, niet voor de sporters en niet voor aankomst op Schiphol op de Coolste Baan in Golden Clinic topsporters maakten een tour op de fiets 5.4 EVENTS de partners. Het heeft de voorkeur om de het Olympisch Stadion. Hier was plaats voor Na afloop van de Spelen vindt de Golden door de binnenstad van Den Haag. Het is Teamoverdracht door te ontwikkelen naar een 2000 toeschouwers via een winactie op de Clinic plaats, een exclusief event voor de positief ervaren dat de huldiging van de Teamoverdracht TeamNL fandag. fanbase van TeamNL. partners van TeamNL. olympische en paralympische sporters Op 2 januari werd TeamNL gepresenteerd De olympische sporters en begeleiders waren Het event werd hoog gewaardeerd en als echt was gecombineerd. Door enkele betrokken aan de pers en genodigden op Papendal. TeamNL-Lounge tijdens de coolste baan niet uitgesproken positief over het Welkom bijzonder ervaren. De beschikbare capaciteit wordt wel aangegeven dat de sfeer tijdens Dit werd gecombineerd met het uitdelen Tijdens de Coolste Baan van Nederland in Thuis. Ze moesten lang in de bus wachten. werd echter maar voor 50% benut. Dit vraagt de huldiging in de Grote Kerk niet echt van het kledingpakket aan de sporters en het Olympisch Stadion, was er een TeamNL- Sportbonden waardeerden het Welkom Thuis voor de toekomst om vroegtijdige aandacht feestelijk was en dat zij dit de volgende keer een fotoshoot. De geïntegreerde aanpak lounge ingericht om de Olympische Spelen wel en ervaarden het Olympisch Stadion voor de marketing van het evenement naar graag anders zien. Ook de organisatie kan van olympisch en paralympisch beviel goed. ‘thuis’ te beleven en verbinding met Korea en als een geschikte setting. De opkomst van de partners en hun genodigden. Bonden op specifieke punten worden verbeterd. Hoewel de opkomst en de sfeer goed waren, het Holland Heineken Huis te leggen. publiek (kaartwinnaars) was goed. Bezoekers wensen tijdig betrokken te worden bij de Deze punten bespreekt NOC*NSF met de voelden de sporters zich weinig betrokken Hoewel er twee succesvolle activaties beoordeelden het evenement met een 7,4. voorbereidingen. organisatoren. 26 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 27

Merksterkte

76 76 63 65 52 51 57 37% 42 46 32 33 van de Nederlanders zegt NL geïnteresseerd of zeer Sportfans geïnteresseerd te zijn in het volgen van TeamNL. 8/17 10/17 12/17 2/18 4/18

Campagne: goed bereik, goede mediawaarde van social

op de TVbereik TV kijkers

Talpa NOS 1 mln 2,6 mln 3,7 mln 1 10 133 GRP’s 469 GRP’s hoogste uniek gemiddeld bereik Nederlanders is geïnspireerd door de prestaties van TeamNL om zelf meer te gaan sporten. Social mediawaarde Social weergaven

TeamNL Partners 2,2 mln 4,3 mln 7,7 mln €538.000 €290.000 Facebook Instagram Twitter

Totaal: € 828.000 5.5 ALGEMEEN PUBLIEK (SPORTFANS) Vooral de campagne en content hebben Via de TeamNL app, Twitter, Instagram, bijgedragen aan een sterker TeamNL merk. Facebook en de nieuwsbrief konden fans Merksterkte De focus op social media met de topsporters de Spelen volgen en werden achtergronden 75% TeamNL is een bekender, eenduidiger en als afzender of onderwerp heeft gewerkt in gegeven. Specifiek voor en samen met is trots op de prestaties van de daarmee sterker merk geworden door de bereik en mediawaarde. partners werden formats voor de Medaille olympische sporters van TeamNL Overview Olympische en Paralympische Spelen. De Taxi (NLO en Toyota), Fietspraatjes (Gazelle) tijdens de Olympische Spelen. TeamNL op social media | Statistieken gemeten van 8-26 februari 2018 Beste posts merksterkte van TeamNL is sterk groeiende. Content en media consumptie TeamNL en bezoek Coolste Baan door de vereniging Sportman Sven Kramer 57% van de Nederlanders heeft in april 2018 De doelstellingen voor NOC*NSF waren van Esmee Visser (Rabobank) ontwikkeld. Bedankt Ireen social posts weleens gehoord van TeamNL, in augustus om verslag te doen van de Olympische en 22% van de Nederlanders heeft iets van deze 1.157 TeamNL & Usain Bolt 2017 was dit nog 32%. Paralympische Spelen, bouwen aan het campagne gezien. De overall bekendheid van 183 op Facebook 183 op Instagram 300 Instagram Stories 491 op Twitter #Medaillespiegel TeamNL merk, het verhogen van social de campagne was conform verwachting. plek 8 6 6 37% van de Nederlanders zegt engagement en een relevante omgeving voor De bekendheid bij millennials was zeer goed; e Bereik per kanaal Totaal: 35.271.559 geïnteresseerd of zeer geïnteresseerd te sponsoren te creëren. Hiervoor werd content 34% heeft iets van deze campagne gezien. Beste post zijn in het volgen van TeamNL. De interesse gemaakt voor alle TeamNL fans op social 7.812.289 7.777.563 12.859.406 Usain Bolt Challenge S Twitter berekend, t.o.v. Facebook en 525.955 3 6.822.301 Instagram, geen uniek bereik. weergaven in TeamNL is het hoogst onder millennials media en werd de #ZoDoenWeDat campagne In de tweede wave van de campagne daalde 494 retweets (42%). De aansprekendheid van het merk gelanceerd. Het doel van de campagne was het percentage van de mensen dat afkeer TeamNL doet het internationaal Volgers per kanaal goed op social, met een derde plek 3.381 vind-ik-leuks TeamNL is prima met een 7,7 maar hier zit om te laten zien dat via TeamNL kanalen fans van de campagne had sterk (van 36% van 91.188 61.568 67.855 op de ranglijst van landen met 0,19 45 antwoorden nog ruimte voor groei. in contact kunnen komen met TeamNL. de mensen die afkeer had naar 13%), +9.423 +25.704 +10.603 488 volgacties posts per inwoner. +11,52% groei +71,67% groei +18,51% groei 4 28 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 29

wat een goede basis heeft gelegd voor vervolg positief en neutraal. Er was heel weinig 76% vindt dat de prestaties van de > Eén op de tien resultaten. De niet geplugde #ZoDoenWeDat negatief sentiment. olympische sporters van TeamNL bijdragen werd opvallend vaak gebruikt. aan een positief beeld van Nederland, voor Nederlanders is Tijdens de Spelen groeide de fanbase op de prestaties van de paralympische sporters 38% van de Nederlanders heeft redelijk Facebook met 9.423 fans (+11,52%); op 76% 64% van TeamNL is dit 71%. geïnspireerd door tot heel veel wedstrijden gekeken van de Instagram met 25.704 fans (+71,67%) en op van de Nederlandser vindt dat van de Nederlanders is van Nederlandse sporters tijdens Olympische Twitter met 10.603 fans (+18,51%). de prestaties van de olympische mening dat de prestaties van de 64% van de Nederlanders is van mening dat de prestaties van Spelen. Ongeveer 40% van de Nederlandse TeamNL doet het internationaal goed op sporters van TeamNL bijdragen olympische sporters van TeamNL de prestaties van de olympische sporters bevolking heeft naar de Paralympische social, met een derde plek op de ranglijst van aan een positief beeld van bijdragen aan het gevoel van van TeamNL bijdragen aan het gevoel TeamNL om zelf Winterspelen gekeken, waarvan 14% heel/ landen met 0,19 posts per inwoner. In Canada Nederland. saamhorigheid in Nederland. van saamhorigheid in Nederland, voor de redelijk veel wedstrijden bekeek. is dit het hoogst met 1,02 posts per inwoner. prestaties van de paralympische sporters van meer te gaan TeamNL is flink gegroeid in volgers op social TeamNL is dat 51%. media en heeft er in de fanbase 10.000 fans 5.6 MAATSCHAPPELIJKE SPIN-OFF sporten. < bij gekregen. Dat is goed maar er is nog Uitstraling en trots steeds een gat tussen de 350.000 fans die Eén op de tien Nederlanders is geïnspireerd 86% van de Nederlanders geeft de prestaties bekend zijn en de miljoenen die bereikt en door de prestaties van TeamNL om zelf meer van de olympische sporters van TeamNL als geïnteresseerd zijn. te gaan sporten. Actieve sporters 71% 28% waardering een acht of hoger. Gemiddeld (10+ x per maand) worden meer in (zeer) van de Nederlanders vind voelt zich verbonden met geeft de Nederlandse bevolking de prestaties In de periode januari t/m maart 2018 werden grote mate geïnspireerd (16%) in vergelijking dat de prestaties van de de olympische sporters van van de paralympische sporters van er 41.648 berichten over #TeamNL, #NLwint met regelmatige sporters (10%), af en toe paralympische sporters van TeamNL (16% met de TeamnNL een 8,4. of #ZoDoenWeDat geplaatst. Het aantal sporters (8%) en niet sporters (5%). van TeamNL bijdraagt paralympische sporters berichten dat geplaatst werd kende pieken Eén op de 12 Nederlanders is in (zeer) grote aan een positief beeld van van TeamNL). 75% is trots op de prestaties van de en ook de Paralympische Spelen zorgde mate geïnspireerd om meer te sporten door Nederland. olympische sporters van TeamNL tijdens voor pieken. Het sentiment was overwegend de Paralympsiche Winterspelen. de Olympische Spelen, 71% is trots op de prestaties van de paralympische sporters van TeamNL.

28% voelt zich verbonden met de olympische sporters van TeamNL (16% met de paralympische sporters van TeamNL) en 12% voelt zich onderdeel van TeamNL (7% Paralympisch TeamNL). Frequente sporters (10+ x per maand) voelen zich meer (20%) onderdeel van TeamNL dan regelmatige sporters (10%), af en toe sporters (9%) en niet sporters (8%). 30 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 31

6. Organisatie door NOC*NSF voor TeamNL en RelatiesNL

Deze pijler gaat in op de organisatie van teruggekoppeld. Voor de doorontwikkeling Na de Spelen in Rio was geconstateerd dat ontkoppeld was van de rol van technisch TeamNL en RelatiesNL en is een evaluatie van de stuurgroep is het belangrijk dat alle er te weinig werd samengewerkt tussen de directeur. De situatie was ook bijzonder die zich beperkt tot het proces van de deelprojecten opgenomen worden in de projectteams van TeamNL en RelatiesNL. omdat de chef de mission olympisch Olympic Operations tijdens de Olympische cockpit zodat de integrale aansturing verder Er was sprake van een TeamNL eiland eenmalig verantwoording aflegde aan de en Paralympische Spelen en aanverwante geoptimaliseerd kan worden en de relatie in het olympisch dorp, een RelatiesNL algemeen directeur. In deze situatie, waren activiteiten in aanloop daar naar toe. tussen budgetten en projecten verbeterd eiland in het Holland Heineken Huis en een de taken van de chefs, algemeen directeur kan worden. Tot slot mag de stuurgroep eiland op Papendal. In (de aanloop naar) Gerard Dielessen en technisch directeur 6.1 ORGANISATORISCHE INRICHTING kritischer zijn bij het maken van kostbare PyeongChang is er veel aandacht besteed Maurits Hendriks helder voor de betrokkenen OLYMPIC OPERATIONS; beslissingen. om dit te verbeteren. Er was bijvoorbeeld en werd hun professionele houding ROL- EN TAAKVERDELING meer uitwisseling van mensen tussen het gewaardeerd. Taken en positionering teamleden Holland Heineken Huis en het olympisch Aansturing Olympic Operations Olympic Operations dorp waardoor de samenwerking tussen De taken en positionering van de chefs, Olympic Operations wordt bij NOC*NSF De taken en verantwoordelijkheden van de de projectteams beter verliep. Tijdens de technisch directeur en algemeen directeur aangestuurd door een stuurgroep onder teamleden van Olympic Operations waren Spelen is de samenwerking tussen TeamNL zijn belangrijk geweest in het creëren van een voorzitterschap van de algemeen directeur. voor het grootste gedeelte van de mensen en RelatiesNL als vrij goed ervaren, in optimaal prestatieklimaat in aanloop naar en De stuurgroep bestond verder uit: de beide helder tijdens de Spelen. De taken van iedere de voorbereiding ligt nog wel ruimte voor tijdens de Spelen. De chefs, de projectleiders chefs, de technisch directeur, commercieel afdeling en ieder project lid worden over het verbetering. en de prestatiemanagers opereerden tijdens manager, teamleider missies en projectleider algemeen als helder en positief ervaren, de Spelen zelfstandig. Dit werkte zowel RelatiesNL. De stuurgroep heeft op basis van waarbij er van Rio is geleerd; taken waren Er is ook veel aandacht besteed aan voor olympisch als paralympisch goed. Voor een cockpit met alle project- en deelplannen duidelijker en doelen waren helderder en de samenstelling van het team in de chefs de mission was het functioneel de aansturing van de Olympic Operations er was beter nagedacht over onderlinge PyeongChang. Op voorhand waren er veel dat zij tijdens de Spelen een autonome en gedaan. De doelstellingen die hieraan ten communicatielijnen. Er zit echter ook een personele wisselingen in de teams die inhoudelijke rol hadden. Hoewel het een grondslag liggen zijn vastgesteld in de spanningsveld tussen het lijngericht en naar PyeongChang gingen ten opzichte eenmalige situatie was, is goed uitgepakt Sportagenda 2017+ te weten: integraal werken. van de teams die in Rio waren. Niet alleen dat de chef olympisch en algemeen directeur • Meer medailles in meer disciplines en waren er twee andere chefs de mission, direct met elkaar schakelden in geval van • Excellente sportprestaties met grote Personele inrichting en integrale ook in de overige staf zaten mutaties. Bij de calamiteiten. impact (NOC*NSF, 2016) samenwerking Olympisch/Paralympisch samenstelling van de teams is gekeken naar en TeamNL/RelatiesNL competenties en ervaring van de mensen, Voor de Spelen is het belangrijk de rol- en In de basis heeft de integrale aansturing Olympic Operations had te maken met maar ook naar diversiteit in het team en taakverdeling tussen chef, prestatiemanager door de stuurgroep van de Olympic verschillende contexten waarin zij actief zijn. de onderlinge relaties. Over het algemeen en projectleider duidelijk te hebben. Voor een Operations goed gewerkt en was de Olympische en Paralympische Spelen, TeamNL hebben de mutaties goed uitgepakt voor het toekomstige chef de mission is het wenselijk samenstelling goed. Voor een optimale en RelatiesNL, Zuid-Korea en Nederland. projectteam TeamNL. In het projectteam dat hij of zij inhoudelijk in redelijke mate op integrale aansturing is het noodzakelijk De samenwerking en afstemming tussen de van RelatiesNL was sprake van een prettige de hoogte is van de Olympic Operations om dat de doelstellingen van de Olympic verschillende contexten is over het algemeen en goede samenwerking maar zat er verbinding tussen TeamNL en RelatiesNL Operations scherper geformuleerd worden (erg) positief ervaren. In de samenwerking onduidelijkheid in de relatie met het content te maken. Het is ook wenselijk dat een chef en per onderdeel gespecificeerd worden. tussen het olympische projectteam en het team. de mission in grote mate is aangesloten Met name is er behoefte aan een definitie paralympische projectteam is er meer dan op het internationale netwerk van andere ten aanzien van impact en een behoefte ooit een integrale benadering geweest van Taken en positionering chefs de mission, chefs de mission voor het onderhouden van hoe de organisatie die gaat activeren. beide Spelen als één project. De sporters technisch directeur en algemeen directeur internationale relaties. Wanneer de stuurgroep bijeen was, waardeerden dat TeamNL bijeenkomsten Tijdens de Spelen in PyeongChang deed konden snel besluiten worden genomen voor olympische en paralympische sporters de bijzondere situatie zich voor dat er twee en deelprojecten aan elkaar worden gezamenlijk waren. Het blijkt echter ook dat nieuwe chefs de mission waren; Jeroen verbonden. De besluitvorming moet dan wel de olympische en paralympische projecten Bijl voor olympisch en Esther Vergeer voor consequent in de stuurgroep plaatsvinden verschillend van elkaar en niet altijd integraal paralympisch. Tijdens PyeongChang was het en aan de betrokkenen adequaat worden te benaderen zijn. voor het eerst dat de rol van chef de mission 32 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 33

Aanbevelingen voor de organisatorische calamiteit betrof met een betreffende sporter Een deel van de medewerkers had de de start van het dagelijkse programma en > De werkbelasting ligt voor inrichting van de Olympic Operations en de of begeleider. mogelijkheid om (in een pilot project) deel het bijpraten over het beeld in de media als rol- en taakverdeling zijn: te nemen in aan een vitaliteitsprogramma positief genoemd. de medewerkers hoog in de • Voortzetten en uitbouwen van de Tijdens de Olympische Spelen werd het onder het motto ‘hoe fitter er in, hoe fitter er integrale benadering van olympische en CMT op drie momenten in werking gezet. uit’. Dit is positief gewaardeerd. Ook tijdens Voor de toekomst is het belangrijk dat er voorbereiding en tijdens de paralympische projecten. Bij de Paralympische Spelen waren er geen de Spelen werd er veel om elkaars welzijn voorafgaand aan de Spelen gesproken wordt • Continueren van de samenwerking aanleidingen om het CMT bijeen te halen. gedacht. Medewerkers geven aan dat het over de rol van NOC*NSF bestuurders tijdens Spelen. Voorafgaand aan de TeamNL en RelatiesNL tijdens de Door het bestaan van het CMT zijn crisissen niet reëel is om te verwachten dat met de de Spelen en dat hier bij alle betrokkenen Spelen, verbeteren samenwerking tijdig uit het team gehaald waardoor het team huidige bemensing na 6 dagen werken 1 dag duidelijkheid over is. Enkele bestuurders Spelen in PyeongChang was TeamNL en RelatiesNL voorafgaand er niet mee belast werd. vrij genomen kan worden. Voor de volgende geven aan dat het serviceniveau best minder aan de Spelen. Spelen zijn de aandachtspunten ten aanzien mag. Zij kunnen bepaalde organisatorische er meer aandacht voor de • Versterken inhoudelijke verbinding Het werken en overleggen tussen het van belastbaarheid: en logistieke zaken prima zelf regelen. (kennis en inzicht) tussen de olympisch dorp, Holland Heineken Huis, • Olympic Operations als doorlopend fitheid en belastbaarheid van sporttechnische staf en het projecteam de venues en Papendal ging veel beter programma inrichten i.p.v. terugkerend 6.5 SAMENWERKING MET SPORTBONDEN TeamNL met betrekking tot de dan in Rio. In de voorbereiding op Tokyo project. de medewerkers van NOC*NSF sporttechnische randvoorwaarden kan gekeken worden of en hoe er winst te • Verbreden bereik van het vitaliteitsproject Sportbonden komen naar de Spelen om de en logistiek-organisatorische behalen valt in de handelingssnelheid en het naar meerdere afdelingen/ sporters aan te moedigen en om de Spelen dan bij voorgaande Spelen. < ondersteuning. procesmatige verloop van de werking van het medewerkers. te laten leven voor de fans en de eigen • Doorgaan om de teams zorgvuldig CMT ten tijde van een potentiële calamiteiten. • In de inrichting van de werkzaamheden medewerkers in Nederland. De sportbonden samen te stellen met aandacht voor Belangrijk blijft dat het CMT aansluiting blijvend zorgen voor enige overcapaciteit benadrukken dat het zeer waardevol is om verschillende persoonlijkheden. houdt met TeamNL om de ernst van de crisis in de bemensing. de Spelen te bezoeken voor het versterken organisaties. Ook geven bonden aan dat monitoren van de media opgestart, zijn • Aandacht voor balans in paralympisch en voortgang te bespreken en delen. • Bump-in en bump-out teams inrichten van nationale en internationale contacten NOC*NSF hen beter kan ondersteunen eigen media producties gerealiseerd en projectteam en marketing met andere ondersteuners zodat het omdat er geen enkel ander evenement in het faciliteren van de partners van de is communicatie actiever verankerd in de communicatieteam. Voor de Spelen zijn de belangrijkste werk beter verdeeld wordt. of mogelijkheid is om in zo’n korte tijd de sportbonden tijdens de Spelen. werkwijze en besluitvorming rondom de (afbreuk)risico’s in kaart gebracht waarop mensen en organisaties te spreken zoals Spelen. De onderlinge afstemming tussen 6.2 CALAMITEITEN EN voorafgaand aan de Spelen al door de 6.4 ONDERSTEUNING NOC*NSF BESTUUR tijdens de Spelen. 6.6 ACCREDITATIEBELEID TeamNL en NOC*NSF in PyeongChang en RISICOMANAGEMENT staf van NOC*NSF is geacteerd. Er is Nederland (o.a. Papendal) is versterkt. bijvoorbeeld lokaal in PyeongChang een Bestuurders van NOC*NSF hebben tijdens Sportbonden en NOC*NSF trekken samen In het toekennen van accreditaties is het Iedere ochtend overlegden de algemeen Het crisis managementteam (CMT) is netwerk van belangrijke instanties en de Olympische en Paralympische Spelen op in de voorbereiding op de Spelen en voor NOC*NSF lastig om alle wensen van de directeur en de staf van NOC*NSF in Zuid- een mechanisme dat in aanloop naar en personen opgebouwd. Dit had een goede een representatieve functie, en erkennen bonden kunnen gebruik maken van de stakeholders te kunnen vervullen. Het is een Korea met de in Nederland verblijvende tijdens de Spelen ingezet wordt bij allerlei uitwerking. De crisis kon goed worden deze, maar zien voor zichzelf ook een meer werkorganisatie van NOC*NSF in de grote puzzel om de beschikbare accreditaties adviseurs om een goed beeld te krijgen over issues, van grotere of kleinere omvang. In gemanaged omdat er al een ingang was bij inhoudelijke rol tijdens de Spelen. Naast voorbereiding van hun bezoeken. Ter plekke goed in te zetten. De stakeholders geven de media van de dan daar aflopende dag. PyeongChang is het crisis managementteam betrokken personen. Een goede relatie met het zien van wedstrijden en spreken van kunnen sportbonden het zogenaamde aan dat zij dit goed begrijpen maar vooral de Op basis van deze inzichten, aangevuld met vanwege potentiële calamiteiten een aantal bijvoorbeeld de ambassade bleek hiervoor sporters en bijvoorbeeld IOC-leden, willen zij ‘bonden hotel’ gebruiken. De samenwerking sportbonden vragen om meer transparantie informatie van de Nederlandse ambassade in keren bij elkaar geroepen. Aan het CMT zeer relevant. in de toekomst ook graag met de aanwezige tussen NOC*NSF en de sportbonden wordt in het proces van de toekenning van Korea, werd bepaald welke onderwerpen er lag een calamiteitenplan ten grondslag. In sportbonden en partners over inhoudelijke over het algemeen als positief ervaren. Het accreditaties. De KNSB wenst aanspraak op die dag relevant waren in relatie tot TeamNL het CMT zaten vertegenwoordigers van de 6.3 BELASTBAARHEID EN thema’s in de sport spreken. Bestuurders ‘bonden hotel’ was van meerwaarde tijdens meer (dan één) accreditaties. en NOC*NSF. Als het CMT bijeen kwam, staf van NOC*NSF en als dat gewenst was, BEGELEIDING MEDEWERKERS willen ook graag langer samen aanwezig zijn het verblijf in PyeongChang en heeft de sloot de woordvoerder van NOC*NSF daarbij werden interne- en/of externe deskundigen tijdens de Spelen om met elkaar de Olympic onderlinge relaties versterkt. 6.7 REPUTATIECOMMUNICATIE aan. Vrijwel iedere dag leverde dit actuele zoals leden van het High Performance Team, De werkbelasting ligt voor de medewerkers Operations te kunnen aanschouwen en daar up-to-date berichten op over media aandacht de ambassade of sportbonden, betrokken. hoog in de voorbereiding en tijdens de Spelen. na de Spelen op te kunnen acteren. Vanuit de KNSB wordt aangegeven dat voor Na Rio is gestart met proactieve voor de TeamNL- en NOC*NSF staf in Het bijeenroepen van het CMT in een op de Voorafgaand aan de Spelen in PyeongChang family & friends van sporters nog duidelijker communicatie met het publiek over PyeongChang, de NOC*NSF staf op Papendal, situatie aangepaste samenstelling, is goed was er meer aandacht voor de fitheid en NOC*NSF bestuurders werden door afgesproken kan worden waar taken en wat op strategisch niveau onder de het bestuur en de directie van NOC*NSF bevallen. Ook de KNSB waardeerde het om belastbaarheid van de medewerkers van NOC*NSF gefaciliteerd tijdens de Spelen. verantwoordelijkheden liggen omdat het verantwoordelijkheid van NOC*NSF gebeurt. en overige betrokkenen zoals sportbonden, betrokken te zijn op het moment dat het een NOC*NSF dan bij voorgaande Spelen. Dit werd positief gewaardeerd. Daarbij wordt dan ook efficiënter zou worden voor beide Hiervoor is een 24-uurs aanpak in het partners van TeamNL en VWS. 34 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 35

NOC*NSF heeft met grote regelmaat de > In de voorbereiding op Door meerdere betrokkenen wordt ongewenste effecten. In de voorbereiding en een drankje scoorde erg goed. media (en via hen het publiek) geïnformeerd. aangegeven dat er vooraf geen duidelijke op toekomstige Spelen is het belangrijk om De TeamNL-lounge was een schot in de roos. De dominante uitdagingen die daarbij aan de toekomstige Spelen is het communicatiestrategie omtrent TeamNL NOC*NSF en TeamNL goed voor te bereiden Er kan meer aandacht besteed worden aan de orde kwamen: was geformuleerd. De strategie was werk op de cultuur van het land. verbinding tussen PyeongChang en Papendal. • Zowel transparantie als recht op privacy belangrijk om NOC*NSF en in uitvoering. Daardoor ontbrak vooraf Het grote tijdverschil bemoeilijkt de daarvoor zijn belangrijke begrippen waar het een duidelijke basis voor het maken 6.10 BELEVING MEDEWERKERS PAPENDAL benodigde directe communicatie. integriteit betreft. TeamNL goed voor te bereiden op van beslissingen of legitimeren van de Door de aanhoudende (publicitair) • Eén, enkele of alle media tegelijkertijd inhoudelijke aanpak. De partners van TeamNL Een van de doelstellingen binnen aandachttrekkende gebeurtenissen in informeren en uitleg geven. de cultuur van het land. < waardeerden de content die verspreid is rond NOC*NSF was om de betrokkenheid van PyeongChang zoals goede prestaties van • Met welke deadline en in welke tijdzone TeamNL en de campagne #ZoDoenWeDat! de ‘thuisblijvers’ bij de Olympische- en TeamNL en enkele (media-)gevoelige werken we? Paralympische Spelen van PyeongChang gebeurtenissen rondom TeamNL, schoot een 6.9 CULTUURVERSCHILLEN 2018 te vergroten. Daarvoor werden diverse bericht, foto of vlog voor het thuisfront er snel Deze aanpak is positief ervaren. Vanwege acties gedaan en activiteiten georganiseerd bij in. De betrokkenheid van medewerkers in het tijdschema van de overleggen tussen Tijdens deze Olympisch Spelen kwamen op Papendal. Dit werd door de thuisblijvers Nederland bij de collega’s in PyeongChang Nederland en PyeongChang bleek het cultuurverschillen tussen Nederland en als heel positief beoordeeld en de mensen was dan ook verdeeld. Iets minder dan de helft mogelijk om bij reguliere zaken het dag/ Zuid-Korea een paar keer sterk naar voren. voelden zich (zeer) betrokken bij de voelde zich betrokken en iets meer dan de nachtritme aan beide zijden te respecteren. Op dit soort momenten is de rol van social Olympische en Paralympische Spelen. Vooral helft voelde zich matig tot niet betrokken bij de Door het permanent delen van potentiële media enorm groot en kan het leiden tot het samen wedstrijden kijken met een hapje collega’s ter plekke. issues tussen de verschillende locaties bleef iedereen op de hoogte van belangrijke De aanbeveling is om de hierboven 6.8 COMMUNICATIE TEAMNL basisinformatie Hierdoor kon het aantal beschreven 24-uurs aanpak te continueren. verrassingen voor de bij de uitzending Aanbevelingen voor het versterken van de De content verspreiding rond TeamNL is vele betrokkenen worden beperkt en was het voor reputatiecommunicatie zijn: malen intensiever geworden ten opzichte van iedereen duidelijk wiens werk het was om • Uitbreiding van de mediamonitoring naar voorgaande Spelen. 24 uur per dag werd er op die mediavragen te reageren. Het expliciet 24/7 voor het kwalitatief monitoren van content geproduceerd en verspreid. Hiervoor opnemen van communicatie als belangrijk de Nederlandse media én de media in werd een content team samengesteld dat item door het CMT maakte het mogelijk het land van de Spelen. verantwoordelijk was voor alle content van bewust te kiezen voor het niveau, inhoud en - Maximale transparantie richting TeamNL vanuit Korea. Een deel van het werk afzender (TeamNL en/of NOC*NSF) van de media met aandacht voor werd vanuit Nederland gedaan. woordvoering. - Uitleg keuzes met betrekking tot de De communicatie voor TeamNL werd gedaan mate van transparantie. door het content team. De voorbereiding NOC*NSF heeft onderschat wat er in Korea - Integriteit (transparantie versus startte op tijd maar een aantal belangrijke zelf gebeurde in de lokale media en had meer privacy). voorbereidingsonderdelen waren pas laat moeten doen met het mediabeeld daar. De - Eén, enkele of alle media bekend. De rolverdeling in het team was enorme aandacht die enkele incidenten in tegelijkertijd informeren en uitleg goed. De insluiting in pers- en commercieel Korea zelf kregen, was niet verwacht. De geven. team kan verbeterd worden. Belangrijk is ambassade heeft erg goed werk gedaan - Bewustzijn van juiste deadline en om voor de volgende Spelen een integrale en geholpen het Koreaanse mediabeeld te tijdzone. aanpak te ontwikkelen met een heldere rol- volgen, aangezien dat voor Nederlanders • Communicatie mag in de toekomst nog en taakverdeling tussen het content team vanwege de taalverschillen erg lastig is. sneller, pro-actiever en soms minder in Nederland en in Tokyo. Met een goede Dit onderschrijft het belang van een goede formeel. Meer aandacht creëren voor voorbereiding en verbeterde samenwerking relatie met de ambassade. wat er goed gaat. is de verwachting dat meer werk vanuit • Dit vraagt voor Tokyo om aanvullende Nederland gedaan kan worden. expertise in het team en gebruik van moderne kanalen. 36 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 37

Bijlage 1

Deelevaluaties voor Prestaties TeamNL Deelevaluaties Waarde creatie • Sporttechnische prestatie-analyse • Evaluatie Marketing en Partnerships PyeongChang 2018 (olympisch) door de door NOC*NSF. afdeling Data Analytics van NOC*NSF*. • Evaluatie content team NOC*NSF • Sporttechnisch prestatie-analyse • Bezoekersonderzoek Holland Heineken PyeongChang 2018 (paralympisch) Huis door Bureau Blauw in opdracht van door de afdeling Data Analytics van Heineken. NOC*NSF*. • Onderzoek naar de activatie door • Sporttechnische evaluatie met en mening over de Olympische coaches en technisch directeuren van en Paralympische Spelen onder sportbonden door prestatiemanagers Nederlanders door GfK in opdracht van NOC*NSF (prebrief, hot debrief en NOC*NSF. strategische debrief). Hierin zijn ook tak van sport overstijgende bevindingen Organisatie NOC*NSF en specifieke bevindingen per sporttak • Onderzoek organisatie TeamNL en opgenomen. RelatiesNL door Hanzehogeschool in • Sporttechnische evaluatie door opdracht van NOC*NSF. prestatiemanagers NOC*NSF. • Interne evaluatie Olympische • Evaluatie onder sporters en en Paralympische Spelen door coaches inzake TeamNL door de projectleiders NOC*NSF. Hanzehogeschool in opdracht van • Verslag reputatiecommunicatie door NOC*NSF. NOC*NSF. • Evaluatie debrief medische staf van • Evaluatie NOC*NSF bestuur. NOC*NSF. • Evaluatie management team NOC*NSF. *Sport-specifieke prestatie-analyses zijn • Evaluatie onder thuisblijvende NOC*NSF aanwezig bij de afdeling Data Analytics van medewerkers NOC*NSF. 38 Evaluatie Pyeongchang 2018 Evaluatie Pyeongchang 2018 39 40 Evaluatie Pyeongchang 2018

NOC*NSF, publicatienummer 789

INTERNET www.nocnsf.nl