MØTEBOK Saker

MØTEBOK

Kven: Ryfylke vassområdeutval Tid: 07.05.21 kl. 09.30 – 12.00 Stad: Hjelmeland kommunehus, kommunestyresal

Saker Sak 06/21: Godkjenning av møteinnkalling Sak 07/21: Orientering om vassforvaltningsarbeidet Sak 08/21: Årsrapport 2020 for Ryfylke vassområde Sak 09/21: Arbeidsplan 2021/22 Sak 10/21: Uttale - Regional plan og regionalt tiltaksprogram for vannforvaltning 2022-2027 Sak 11/21 Eventuelt

Sekretariat: Postadr.: Sandsvegen 122, 4230 Sand. Tlf: 52 79 24 35 (404 18 967) E-post: jarle.lunde@suldal.kommune.no. Nettside: http://vannportalen.no/ryfylke Til stades/ikkje til stades Vassområdeutval Medlem Møtt Varamedlem Møtt Hjelmeland kommune Silje Sværen x Morten Hetland Sauda kommune Kristian Landro x Asbjørn Birkeland Strand kommune Petter Korneliussen x Kalle Stokka Gjesdal kommune Trygve Ravndal x* Hanne Tove Hildal Suldal kommune Magne Langeland x Iren Klungtveit Slagstad Ullensvang kommune Dag Sverre Ekkje Meldt forfall Lars O. Seim Meldt forfall Sandnes kommune Inger Lise Erga Meldt forfall Jan Refsnes x Rogaland fylkeskommune Kristoffer Amdal x Ragnvald Nilsen

Andre: Fylkesmannen i Rogaland, Ørjan Simonsen x* miljøvernavd Ryfylke vassområde, Jarle Lunde x sekretariat * via Teams

Møteboka er elektronisk godkjend av deltakarane i møte.

Sand 11.05.21 Jarle Lunde vassområdekoordinator

Sak 06/21: Godkjenning av møteinnkalling

Framlegg til vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner innkallinga til møtet.

Behandling Ingen merknad Framlegg til vedtak blei einstemmig vedteke.

Vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner innkallinga til møtet.

Sak 07/21: Orientering om vassforvaltningsarbeidet Vassområdekoordinator orienterte.

Revisjonssaka Ulla-Førre: Kommunane har etterlyst revisjonsdokumentet frå Statkraft (i mars) og fremma ønskje ovanfor NVE om at det bli gjennomført synfaring til hausten. Ukjent om revisjonsdokument er levert (NVE opplyser 10.mai at revisjonsdokument ikkje er mottatt).

Det er god dialog med Hydro/Lyse angåande revisjon av konsesjonsvilkår for Røldal-Suldal og moglege frivillige tiltak

Miljødirektoratet har foreslått Suldalsvatnet med elvar som nasjonalt storaurevassdrag. Viktig fokus framover, sørleg i samband med Røldal-Suldal saka (revisjon av konsesjonsvilkår).

Frå Hjelmeland og sørover er det vedtatt ein ny lokal avløpsforskrift (mindre avløpsanlegg) som er felles for kommunane på Jæren og sørlege deler av Ryfylke.

Sjøaureprosjektet går sin gang. Både grovkartlegging og vidare fagleg kartlegging av bekker. Planlegging av tiltaksgjennomføring er i gang.

Lekkasje frå ein slange som pumpa hevd førde til akutt forureining av Strandåna i mars (Strand). Mykje død fisk. Etterundersøkingar har så langt vist at det og var fisk som overlevde nedstrøms utsleppet. Blir følgt opp.

Regionalplan for klimatilpasning (2020-2050) ble vedtatt av fylkestinget i oktober 2020. Planen er sektorovergripande, og delmål og satsingsområde inkluderer både omsyn og målsetningar i vassforvaltningsarbeidet. Eit sentralt grep for oppfølging av klimatilpassingsplanen er å opprette eit nettverk for klimatilpassing i Rogaland. Hovudhensikta er kunnskaps- og kompetanseheving, gjennom å satse på meir samarbeid, erfaringsutveksling og samordning. Vassområda er inkludert i nettverket. Eit arbeid korleis me skal organisere arbeidet i forhold til vassarbeidet må sjåast nærare på. Det vil bli gjennomført ei kartlegging av behov i kvar enkelt kommune på administrativt nivå til hausten.

Framlegg til vedtak Ryfylke vassområdeutval tek saka til orientering.

Behandling Det blei poengtert at det er viktig at tilstandsklassifiseringa av vassførekomstar er kunnskapsbasert. Vann-nett må vere oppdatert.

Framlegg til vedtak blei einstemmig vedteke.

Vedtak Ryfylke vassområdeutval tek saka til orientering.

Sak 08/21: Årsrapport 2020 for Ryfylke vassområde Forslag til årsrapport er vedlagt. Utkast er revidert og godkjent av arbeidsgruppa.

Framlegg til vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner «Årsrapport 2020» slik den er framlagt.

Behandling Det blei gitt ros for god og oversiktleg årsrapport. I delar av rapport kunne ein likevel tenkt seg at det kom betre fram kva kva som var gjennomført og ikkje, t.d. ved å bruke trafikklyssystemet i tabell på side 6-8, samt vedlegg. Sekretariatet tek dette til etterretning og vil sjå på dette ved seinare høve.

Framlegg til vedtak blei einstemmig vedteke.

Vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner «Årsrapport 2020» slik den er framlagt.

Sak 09/21: Arbeidsplan 2021/22 Forslag til arbeidsplan for 2021/22 er vedlagt. Utkast er revidert og godkjent av arbeidsgruppa

Framlegg til vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner «Arbeidsplan for Ryfylke vassområde 2021/22» slik den er framlagt.

Behandling Ingen merknad. Framlegg til vedtak blei einstemmig vedteke.

Vedtak Ryfylke vassområdeutval godkjenner «Arbeidsplan for Ryfylke vassområde 2021/22» slik den er framlagt.

Sak 10/21: Uttale - Regional plan og regionalt tiltaksprogram for vannforvaltning 2022-2027

«Regionalplan for vannforvaltning 2022-2027 - Rogaland vannregion», er lagt ut på høyring. Frist for høyringsinnspel er 31.mai. Planen er ei oppdatering av gjeldene «Regional plan for vannforvaltning i vannregion Rogaland 2016 – 2021».

Rogaland fylkeskommune har utarbeida forslag til ny plan som er basert på en mal frå Miljødirektoratet. Det same blir gjort i alle vassregionane i landet. Arbeidet er knyt til Vassforskrifta.

Ryfylke vassområde har vore delaktig i prosessen med vassområdeplanen fram mot høyringsutkastet. Tidlegare utkast har vore presentert og drøfta i vassområdeutvalet. Det har og vore deltaking på regionale høyringsmøte. Planutkastet er derfor delvis kjent for vassområdeutvalet.

Vedlegg • Kortversjon av Rogaland vannforvaltningsplan 2022-2027

Saksdokument • Høringsforslag for Regionalplan for vannforvaltning 2022-2027, Rogaland vannregion UTEN VEDLEGG.pdf • Høringsforslag for VEDLEGG TIL Regionalplan for vannforvaltning 2022-2027, Rogaland vannregion.pdf • Høringsforslag for Regionalt tiltaksprogram tilhørende regionalplan for vannforvaltning 2022- 27, Rogaland vannregion.pdf • Høringsforslag for Handlingsprogram 2022-2027, tilhørende regional vannforvaltningsplan - 15.01.21.pdf

Saksopplysningar

Formålet med Regionalplan for vannforvaltning 2022-2027 for Rogaland vannregion, er å gi ein oversiktleg framstilling av korleis me ønsker å forvalte vassmiljøet og vassressursane i regionen i eit langsiktig perspektiv. Planen skal bidra til å koordinere og samordne vassforvaltning og arealbruk på tvers av sektorar, samt kommune- og fylkesgrenser. Gjennom samarbeid og i forhold til vassforskrifta, skal vassforvaltninga beskytte vassmiljøet mot negativ endring, samt forbetre og endre miljøtilstanden der forholda ikkje er gode nok. Det politiske bodskapet i planen er framheva i dei ny-etablerte arealplanretningslinjene (kapittel 2.3, side 17), dei oppdaterte prioriteringane (kapittel 3.1, side 21), miljømåla (kapittel 3.2, side 31 samt vann-nett) og konsekvensutredninga av planen (vedlegg 3, side 45). Tilsvarande er spesielt arealplanretningslinjene, prioriteringane og miljømåla av høy relevans for kommunal saksbehandling og andre sektormyndigheiter. Vassforvaltning er sektorovergripande og planen er omfattande. Det er laga ein kortversjon av planen (mellom anna etter innspel frå vassområdeutvalet), denne er vedlagt.

Rogaland fylkeskommune skriv at dei særleg ønsker «tilbakemelding på om planen treffer i forhold til den regionale og lokale tilstanden og behova i vassregionen (spesielt fastsette miljømål og planlagde tiltak), forslaget til retningslinjer for arealplanlegging og konsekvensutredninga for planen.»

Vurdering

Vassforvaltninga sitt hovudmål er godt vassmiljø. Planen omtaler kva som er miljømåla for vatnet i Rogaland, og kva som skal til for å beskytte, forbetre og restaurera vassmiljøet. Vassregionmyndigheita har gjort ein godt og grundig arbeid med å revidere planen for neste planperiode.

Høyringsdokumenta sett i forhold til synspunkt på tidlegare utkast Ryfylke vassområdeutval og arbeidsgruppa diskuterte førebels utkast til forvaltningsplan i møte 10.desember 2020. Følgjande innspel blei gitt til utkastet som no er heilt eller delvis innarbeida i høyringsdokumenta  Dokumenta må strammast opp for å auka gjennomslagskraft. Dette inkl. samandraget. For lang og har mange tunge og faglege ord  Lage en kortversjon av planen som ikkje kommer ut på høyring  Få frem kva kapittel som er viktige for politikarar  Planretningslinjene må framhevast  For høgt nivå og ikkje konkret nok – kor er min bekk? Framheva at dette er å finne i Vann- Nett og at me ønsker innspel til det som ligg der (eks. riktig miljømål, foreslåtte/planlagde tiltak eller om tiltak manglar.  Må framheve at saksbehandlingstid for revisjon av konsesjonsvilkår må forkortast  Må komme frem at prioriteringane for nedbørsfelt kan rullerast

Det er bra at desse synspunkta er arbeida med. Det gjer at dokumenta er lettare tilgjengeleg noko som var eit hovudbodskap frå møte i Ryfylke vassområde (og andre). Samstundes er det truleg eit potensiale for å gjere planane ennå tydelegare for at dei skal vere lettare å forholda seg til for kommunar og andre sektormyndigheiter. Kven som har ansvar for kva må vere tydeleg. Til dømes kan ein vurdera følgjande: - Under «Prioriterte tiltaksområder» (kap 3.1.3.2) må ein gjere det tydelegare kven som er ansvarleg for kvart enkelt verkemiddel og tiltak. - Generelt bør alle kapittel «x.2 Tiltak» vere inndelt etter sektoransvar. Dette for å gjere det meir lettlest for dei som skal følgje opp planen. Kapittel 9 om akvakultur er eit godt døme.

Når det gjeld saksbehandlingstid for revisjon av konsesjonsvilkår heiter det i planen at denne ikkje bør overstige 5 år etter framlegging av krav. Dette bør kunne gå raskare.

Tilstand, miljømål og tiltak Målsettinga med god økologisk tilstand/potensial i vassførekomstar tek utgangspunkt i ein forventa naturtilstand. Å finne denne tilstanden er ikkje berre enkel. I Norge er det utarbeid ein metode for klassifisering av miljøtilstanden. Denne består av ei rekkje kvalitetselement. Jo fleire av desse ein nyttar når ein undersøker ein vassførekomst, og jo fleire gongar ein gjer det, jo sikrare blir tilstandsvurderinga.

Tilstandsundersøking har vore eit viktig tiltak i noverande planperiode. Ofte er det nytta klassifisering med biologiske kvalitetselement, oftast målt om vatnet er påverka av unormal mengde næringsstoff. Det er og gjennomført ei rekkje habitatforbetrande undersøkingar i forhold til fisk. Datagrunnlaget er blitt betydeleg betre. Likevel har klassifiseringa sine svakheiter og det er derfor viktig å fortsette med tilstandsundersøkingar og tiltaksanalysar. Etterundersøkingar er og viktig for å kunne evaluere tiltak.

Vassdrag og kystvatn er delt inn i vassførekomstar, som t.d. ein innsjø, bekkefelt eller ein fjord. I tråd med vassforskrifta (§ 4) skal alt overflatevatn og grunnvatn i utgangspunktet oppnå god økologisk tilstand, med mindre det er søkt om utsett frist for måloppnåing (§ 9) eller mindre strenge miljømål (§ 10).

I Ryfylke vassområde er det registrert 962 vassførekomstar. For 73% av desse er miljømålet sett til god økologisk og kjemisk tilstand/potensial i planperioden. Resterande er fordelt på utsett frist (12%) og mindre strenge miljømål (15%). I tabellen nedanfor er det konkrete forslag om endringar av miljømål for 32 vassførekomstar. Fleire av forslaga går på miljømål som forutsette vasslip via revisjon av konsesjonsvilkår i kommande planperiode.

Jamfør Vann-nett er det 267 sterkt modifiserte vassførekomstar i Ryfylke vassområde. Av desse har 170 fått miljømålet mindre strenge miljømål (MSM) med dagens tilstand som konkret mål. Mange av desse er bekker/vassdrag som er tørrlagte grunna vasskraftutbygging. Dermed er det lite liv før det eit stykke nedstrøms blir tilstrekkeleg restvassføring.

Kunnskapsgrunnlaget for desse vassførekomstane er mangelfull og dermed er potensielle forbetringar ikkje utgreidd. Det føreligg ikkje ein målbar omtale/kunnskap om faktisk økologisk miljøtilstand. Særleg bør ein prioritere problemkartlegging/tiltaksanalyse i vassdrag der det er store allmenne interesser med påfølgjande tiltaksoppfølging. I Ryfylke ligg mange slike vassdrag/bekkar i tilknyting til område som er verna etter naturmangfaldlova.

Det bør vere eit konkret mål at det skal vere eit tilfredsstillande kunnskapsgrunnlag for alle sterkt modifiserte vassførekomstar i planperioden. Fristen for dette bør settast til seinast 2025 slik at ny kunnskap kan inngå i neste rullering av vassforvaltningsplanen. Statsforvaltar, som kan gi pålegg der ein har «moderne» vilkår, bør finne ein metode/krav for korleis dette skal gjerast.

Der det ikkje føreligg slike vilkår i konsesjonen, kan dette endrast ved revisjon av konsesjonsvilkår. Dette er i ein stor og lang prosess. Det er derfor behov for nye og betre verkemiddel for ei forenkla innføring av standard naturforvaltningsvilkår for konsesjonar.

Vassføre- Vassførekomst Kommune Miljømål Forslag til Merknad - grunnlag for å endre komst ID Namn nytt mål miljømål

1 035-148-R Grødåna inntak - Hjelmeland Mindre Godt Lav vassføring nedstrøms utløp Hjelmeland strenge økologisk kraftverket kan påverke kraftverk miljømål potensial elvemusling som er ein - GØP ansvarsart. Dårleg habitat for anadrom fisk og fare for stranding. 2 035-49-R Ulla nedre Hjelmeland Godt Godt Vassførekomsten har fått utsett økologisk økologisk frist til neste planperiode. potensial potensial Revisjonsprosess for Ulla-Førre er

med utan utsett i gang og det må vere eit mål at tidsutsetting frist nye konsesjonsvilkår blir vedtatt i løpet av nokre år. Frist for økologisk måloppnåing må derfor vere 2022-27, ikkje 2028-33.

Anadrom strekning. Nyare undersøking (miljødesign), har foreslått miljøtilpassa minstevassføring, samt habitatforbetrande tiltak. 3 035-172-R Førreåna Hjelmeland Mindre Godt Anadrom strekning. Nyare nedstrøms inntak strenge økologisk undersøking (miljødesign), har Kvilldal miljømål potensial foreslått miljøtilpassa kraftverk minstevassføring, samt habitatforbetrande tiltak. Kommunane krev tiltak gjennom vilkårsrevisjon (opna). 4 035-198-R Bekk langs Hjelmeland Manglar Mindre Det er ikkje gitt miljømål for kraftline strenge førekomst nedstrøms inntak miljømål Stølsdal kraftverk 5 035-199-R Bekk til Glommedal nedstrøms inntak Stølsdal kraftverk 6 035-206-R Fossåna nedstrøms inntak Stølsdal kraftverk 7 030-126-R Hunnevatn Gjesdal bekkefelt 8 032-65-R Solheimsåna Strand oppstrøms inntak Jøssang kraftverk 9 036-109-R Storelva Ullensvang Mindre Godt Vassdraget går gjennom sentrum nedstrøms inntak strenge økologisk av Røldal og er knyt til brukar- Røldal kraftverk miljømål potensial interesser. Ein treng ei problemkartlegging/tiltaksanalyse med påfølgjande tiltaksoppfølging. 10 036-57-R Brattlandsåa Ullensvang Mindre Godt Nedre del: Suldal strenge økologisk Anadromt. Suldalsvassdraget er miljømål potensial nasjonalt laksevassdrag. Her er nasjonale interesser i form av storaure. I forslag til strategi for å ta vare på storaure- bestandane i Norge er Suldalsvassdraget foreslått som nasjonalt storaurevassdrag (eit av to på vestlandet). Roaldkvamsåa og Brattlandsåa er sentrale gyteelvar.

Nyare undersøking, miljødesign, har foreslått miljøtilpassa minstevassføring, samt habitatforbetrande tiltak.

Kommunane krev tiltak gjennom vilkårsrevisjon.

Over anadrom sone: Det må også gjennomførast problemkartlegging/tiltaksanalyse ovanfor anadrom strekning, med påfølgjande tiltaksoppfølging.

11 036-108-R Roaldkvamsåa Suldal Mindre Godt Historisk anadromt. strenge økologisk Suldalsvassdraget er nasjonalt miljømål potensial laksevassdrag.

Her er nasjonale interesser i form av storaure. I forslag til strategi for å ta vare på storaure- bestandane i Norge er Suldalsvassdraget foreslått som nasjonalt storaurevassdrag (eit av to på vestlandet). Roaldkvamsåa og Brattlandsåa er sentrale gyteelvar.

Nyare undersøking, miljødesign, har foreslått miljøtilpassa minstevassføring, samt habitatforbetrande tiltak.

Kommunane krev tiltak gjennom vilkårsrevisjon. 12 036-81-R Kvilldalsåna Suldal Mindre Godt Anadromt og lokalitet for storaure nedstrøms inntak strenge økologisk som Roalkvamsåa og Kvilldal miljømål potensial Brattlandsdalsåa (sjå over). kraftverk Nyare undersøking har føreslått habitatforbetrande tiltak.

Det er minstevassføring i elva. 13 036-388-R Mosåna Suldal Mindre Godt Anadromt i nedre del. Suldals- nedstrøms inntak strenge økologisk vassdraget er nasjonalt Kleivane miljømål potensial laksevassdrag. kraftverk Kommunen krev minstevassføring i revisjonskrav (opna). 14 036-273-R Eivindsåa Suldal Mindre Godt Har eit potensiale for fukt- nedstrøms inntak strenge økologisk krevjande artar. Lite utgreidd. Kvilldal miljømål potensial Ligg i Strandaliane naturreservat. kraftverk Kommunen krev vurdering av 15 036-238-R Dørlevassbekken miljøtilpassa vassføring i nedstrøms inntak revisjonskrav (opna). Kvilldal kraftverk 16 036-78-R Steinsvikebekken 17 036-256-R Storåna øvre Suldal Mindre Godt Til Øvre Storåna er det tre elvar 18 036-261-R Gaukestølåa strenge økologisk der alle er tørrlagte etter nedstrøms inntak miljømål potensial bekkeinntak. Kvilldal Kommunen krev i vilkårsrevisjon kraftverk minstevassføring og fungerande 19 036-257-R Jostølåno tersklar i Mostølområdet. Det må nedstrøms inntak gjerast ei undersøking for å finne Kvilldal ut om ein bør sleppe vatn i ein kraftverk eller fleire av bekkeinntaka. Dette 20 036-259-R Kyrkjesteinåno med bakgrunn i landskap og nedstrøms inntak opplevingsverdi, men og for å Kvilldal finne økologisk potensial, med kraftverk påfølgjande biotopjusterande tiltak. 21 036-304-R Sandvassåna Suldal Svært god Godt Vassdraget er tørrlagt etter Sandvatnet - tilstand økologisk Sandvatn. Dagens tilstand (svært inntak Suldal II potensial god tilstand) og miljømål verkar å kraftverk ? vere feil. Klassifisering må vurderast på nytt. 22 037-2024-L Nedre Sauda/ Mindre Godt I Ryfylke vassområde er desse Sandvatnet Ullensvang strenge økologisk reguleringsmagasina dei som 23 037-2025-L Øvre Sandvatnet miljømål potensial ikkje har målet «Godt økologisk 24 036-1866-L Valldalsvatnet Ullensvang potensiale» (i Rogaland er det

25 036-1870-L Votnavatn nokre få til i Dalane). Det er 26 036-1871-L Kaldevatn vanskeleg å sjå kva som skilje 27 036-1883-L Nupstjørn desse frå andre magasin med stor reguleringshøgd, t.d. Blåsjø. Miljømål må vurderast på nytt. 28 035-1838-L Blåsjø Hjelmeland , Godt Godt Desse vassførekomstane manglar Suldal, Bykle økologisk økologisk eit konkret miljømål. Det er i dag 29 035-1834-L Blåsjø Suldal , Bykle potensial potensial fiskebestand i Blåsjø av aure og (utan (med den framande arten bekkerøye. konkrete konkrete Målet bør settast til «Sikre miljømål) miljømål) selvreproduserende fiskebestand av aure». 30 037-8-R Nordelva Sauda Godt God Vassdraget er fråført vatn frå 31 037-7-R Moringdalselva - økologisk økologisk Helgedalen. Dette utgjer ein Buerelva potensial tilstand mindre del av nedbørsfeltet. nedstrøms inntak Vassførekomsten framstår som Storlivatn naturleg frå Buer ned til fjorden kraftverk og bør derfor ikkje vere kategorisert som SMVF. 32 030-15-R Dirdalsåna Gjesdal Godt God Vassførekomsten er satt til økologisk økologisk SMVF. Dette er merkeleg da potensial tilstand vassdraget oppstrøms er satt til naturleg (030-121-R Hundedalselva). Miljømålet må vurderast på nytt.

Dei største påverknadane på vassmiljøet i Ryfylke er sur nedbør, vasskraft, morfologiske inngrep, landbruk og spreidde avløp. Det går fram av databasen vann-nett at det er planlagt ei rekkje tiltak for å betre miljøtilstanden. Vann-nett er dynamisk og oppdaterast kontinuerleg ettersom ny kunnskap blir lagt inn. I Ryfylke er det eit etterslep og mange tiltak vil bli lagt inn i 2021, før vassforvaltningsplanen blir sendt til godkjenning i departementet. Dette er særleg tiltak som er føreslått som habitatforbetrande for sjøaure og elvemusling. Fleire tiltak innafor vass- og avløp bør og vurderast i fleire av kommunane i Ryfylke vassområde. Etter ei oppdeling av vassførekomstar i 2020 er det og behov for opprydding av påverknad og tiltak i dei nye vassførekomstane.

Prioriteringar Hensikten med prioriteringar er å sikre målretta og effektiv innsats og styrke heilskapleg vassforvaltning på tvers av sektormyndigheiter. Prioriteringane i planen er tredelt: Nedbørfelt, tiltaksområde og sektorovergripande verkemidlar.

Når det gjeld nedbørsfelt er det i Ryfylke vassområde åtte vassførekomstar/nedbørsfelt som er prioritert for tiltaksgjennomføring og to vassførekomstar som er prioritert for kartlegging (sjå side 25 i hovuddokument). Nokre er nye, mens andre også var prioritert i førre planperiode. Vassområde har vore med i prosessen med å peika ut områda. Årsaka til prioritering er førekomst av elvemusling (som slit), laksevassdrag, fysiske inngrep, store brukarinteresser med meir (sjå side 6-7 i tiltaksprogram). Ein kan alltid diskutere om andre vassførekomstar skulle vore høgare prioritert. Med gjennomføring av tiltak og ny kunnskap kan prioriteringa også endra seg. Det er derfor lagt opp til at prioriteringane kan oppdaterast og tilpassast anna kvart år i planperioden. Det er bra.

Det må og understrekast at tiltak skal gjennomførast i alle vassførekomstar der dette er naudsynt for å nå miljømåla, ikkje berre i prioriterte vassdrag. I prioriterte vassdrag ligg det at desse må ha ein særleg fokus.

Når det gjeld prioriterte tiltaksområde er dei som var i førre planperiode vidareført. Dette er arbeid i forhold til forsuring, landbruk, vasskraft, habitatforbetring, vann og avløp, miljøgifter og forureina sediment, og framande artar. I tillegg blir det føreslått at forsøpling blir teke inn som nytt tiltaksområde (tiltaksområda er omtalt på side 25-30 i hovuddokument). Plast og andre lite nedbrytbare materialar kan bli værande i miljøet i hundrevis av år og skade dyr og menneske. Sjølv om det er merksemd og aksjonar på feltet for havforsøpling, er det viktig at utfordringa med innlandssøppel også får fokus. Det er mykje plast i bekkar og vassdrag i Ryfylke. At plastforureining blir ein del av vassforvaltningsplanen er derfor riktig og bra.

Akvakultur og fiskeri blir omtalt i forvaltningsplanen under kapittel om hovudutfordringar (kap. 3.1.2), men er elles i liten grad tema i hovuddokumentet (eiga kapittel i tiltaksprogram). Påverkingane frå akvakultur er mange, blant anna rømming og påfølgande genetisk påverknad av villaks, høg konsentrasjon av lakselus, utslepp av avlusningsmidlar og organisk belastning. Det er og eit stort fisketrykk på ville fiskebestandar som leppefisk.

Laks– og sjøaurebestandane i Rogaland er negativt påverka frå lakselus og rømt oppdrettslaks. Sjøaurefiske er i dag freda i elvane. Det bør vere eit mål å redusere påverknad frå lakselus på laks- og sjøaure bestandane vesentleg. Påverknad er i Vann-nett lagt på vassførekomstar på anadrom (lakse- og sjøaureførande) strekning. Nærings- og fiskeridepartementet regulerer vekst i oppdrettsnæringa gjennom eit trafikklyssystem. Pr. i dag inngår berre påverknad frå lakselus på laks som indikator. Her bør ein også inkludere sjøaure.

Fylkeskommunen bør sjå nærare på om ikkje tiltak innafor akvakultur bør vere eit nytt prioritert tiltaksområde på same måte som plastforsøpling.

Restaurering av vassdrag er eit viktig tiltak som kjem igjen i fleire av dei prioriterte tiltaksområda. Her bør vassregionen leggje til grunn to kommande strategiar: - Det er under utarbeiding ein nasjonal strategisk plan for restaurering av vassdrag 2021-2030. Dette er perioden som av FN er utpeikt som tiåret for økologisk restaurering. - Det er også nyleg kome eit forslag til nasjonal strategi for bevaring og utvikling av bestandane av storaure. Suldalsvatnet blir her omtalt som av stor verdi og blir føreslått som eit nasjonalt storaurevassdrag.

Retningslinjer for arealplanlegging Etter vassforskrifta skal ein arbeida for å oppnå ein god økologisk og kjemisk tilstand i vassførekomstane. Samstundes skal ein unngå å forverre tilstanden. Til det siste er det utarbeida retningsliner for arealplanlegging etter plan- og bygningslova og vassforskrifta (sjå side 17-19 i hovuddokumentet). Dei vil kunne bidra til å nå måla i planen. Stikkordmessing handlar desse om vassmiljø, klimatilpassing, overvasshandtering, deponering av massar, kantsoner og omsynssoner. Det er forventa at retningslinjene tas i bruk av alle kommunar i Rogaland vassregion, og at dei blir innarbeida i arealplanleggingsarbeidet.

Eit større fokus på vassmiljøet i arealforvaltninga er i høgste grad relevant i kommuneplanar og i mange reguleringsplanar. Dei fleste arealplanar kjem i kontakt med ein eller fleire vassførekomstar direkte eller indirekte. Ein ser stadig at vassmiljøet kjem dårleg ut av inngrep. Nyleg fekk Ryfylke vassområde gjennomført ein tiltaksanalyse i nokre bekkar i samband med sjøaureprosjektet. For ein av bekkene var konklusjonen slik: Det anbefales

derfor ikke å investere i habitatforbedrende tiltak i dette vassdraget, og vassdraget blir stående som et skrekkeksempel på arealplanlegging med manglende hensyn til vassdrag.

Dette er eit bilde på at omsynet til vatn og vassdrag må få eit større fokus i arealplanlegginga. Vassmiljø må vere eit vurderingstema i ordinær saksbehandling og kvalitetssikringssystem.

Dei foreslåtte retningslinjene verker gjennomarbeida og gode og dannar eit godt utgangspunkt for å bli innarbeid i kommunalt arbeid. Fleire av retningslinjene er alt innarbeid i fleire kommunar. Liknande retningslinjer om overvasshandtering, velfungerande økosystem og vassmiljø er også vedtatt i Regionalplan for klimatilpassing i Rogaland. Det er viktig å sjå klimatilpassing og vassmiljø i samanheng.

Konsekvensutgreiinga Konsekvensutgreiinga gir ei overordna framstilling av kva vassforvaltningsplanen vil bety for miljø og samfunn med vekt på vassmiljøet, og for dei viktigaste sektorar og påverknastypar. I hovudsak blir miljømåla lagt til grunn for vurderingane. Sakshandsamar har ingen merknad til konsekvensutgreiinga.

Handlingsprogrammet Handlingsprogrammet forsøker å gi en overordna oversikt over kven som har ansvar for vesentlege oppgåver, som er av betydning for gjennomføring av måla og tiltaka i planen. Handlingsprogrammet fokuserer på sjølve planprosessen, og inkluderer ikkje tiltak etter det regionale tiltaksprogrammet.

På regionalt nivå er ressursbehovet til vassregionarbeidet i stor grad knyt til eksisterande sekretariat for Vassregionmyndigheten. På vassområdenivå er det forutsett at det er stillingar som vassområdekoordinator for gjennomføring av oppgitte aktivitetar. Til det siste punktet bør det komme fram at Fylkeskommunen er ansvarleg for langsiktige avtalar og økonomi (spleiselag) for å oppretthalde koordinatorstillingane. Vassarbeidet ber preg av å vere langsiktig arbeid.

Rogaland fylkeskommune har ein tilskotsordning for vassforvaltning knyt regionalt tiltaksprogram. Denne har vore på 1 700 000 i fleire år. Tidlegare blei vassforvaltningsmidlane fordelt etter to årlege søknadsrundar. Dei to siste åra har ein lagt opp til det same, men grunna eit stort tal på gode søknadar har ein fordelt heile potten i første søknadsrunde. Dette indikerer klart og tydeleg at behovet for meir midlar er til stades. Forvaltningsplanen er for alvor eit tidsskilje frå å vere i ein fase med kunnskapsinnhenting til å bli ein fase med tiltaksgjennomføring. Det må derfor tilførast meir midlar til å kunne følgje opp planen og dette bør forankrast i handlingsprogrammet.

Framlegg til vedtak

Ryfylke vassområdeutval vil elles kome med følgjande innspel:

1. Vassområdeutvalet har tidlegare spelt inn at dokumenta må strammast opp og gjerast lettare tilgjengeleg. Dette er blitt jobba med, men truleg er det framleis eit potensiale for å gjere planane ennå tydelegare for at dei skal vere lettare å forholda seg til for kommunar og andre sektormyndigheiter.

2. Ryfylke vassområdeutval føreslår endringar av miljømål for 32 vassførekomstar. Me viser til tabell i saksframlegg.

3. Det bør vere eit konkret mål at det skal vere eit tilfredsstillande kunnskapsgrunnlag for alle sterkt modifiserte vassførekomstar i planperioden. Fristen for dette bør settast til seinast 2025, slik at ny kunnskap kan inngå i neste rullering av planen.

4. Der det ikkje er heimel for å krevje undersøkingar i regulerte vassdrag, må dette endrast ved revisjon av konsesjonsvilkår. Dette er ein stor og lang prosess. Det er derfor behov for nye og betre verkemiddel for ei forenkla innføring av standard naturforvaltningsvilkår for konsesjonar.

5. Det bør innførast krav om saksbehandlingstid for revisjon av konsesjonsvilkår som seier at behandlingstida ikkje skal overstige 4 år etter framlegging av krav.

6. Oppdatering og innlegging av manglande tiltak i vann-nett må prioriterast før endeleg vassforvaltningsplan. I Ryfylke vassområde gjeld dette oppdatering etter oppdeling av vassførekomstar i 2020, samt innlegging av føreslått habitatforbetrande tiltak for sjøaure og elvemusling. Fleire tiltak innafor vass- og avløp bør og vurderast i fleire av kommunane.

7. Vassområdeutvalet støttar opp om dei prioriteringar som er foreslått. Det er bra at plastforureining er komme til som eit nytt tiltaksområde. Ein bør også ha tiltak innafor akvakultur som eit prioritert tiltaksområde. Når det gjeld restaurering av vassdrag bør ein i planen implementere kommande nasjonal strategisk plan for restaurering av vassdrag 2021-2030, samt nasjonal strategi for bevaring og utvikling av bestandane av storaure.

8. Eit større fokus på vassmiljøet i arealforvaltninga er i høgste grad relevant i kommuneplanar og i mange reguleringsplanar. Dei foreslåtte retningslinjene verker gjennomarbeida og gode og dannar eit godt utgangspunkt for å bli innarbeid i kommunalt arbeid.

9. Dei fylkeskommunale vassforvaltningsmidlane bør forankrast i handlingsprogrammet. Midlane bør aukast for å bidra til at miljømåla i planen blir oppnådd. Det bør og komme fram at Fylkeskommunen er ansvarleg for langsiktige avtalar og økonomi (spleiselag) for å oppretthalde koordinatorstillingane.

Behandling Det blei meldt bekymring for tilstanden i fjordområda og at dette burde ha større fokus i forvaltningsplanen. Det blei vist til Hjelmelandsfjorden og Jøsenfjorden der grundige undersøkingar over tid har medført at miljøtilstanden er sett frå god til moderat.

Følgande blei føreslått lagt til som eit eiga tilleggspunkt: - Vassområdeutvalet er bekymra for tilstanden i fjordområda. Desse må få større fokus i planen. Framlegg med tilleggspunkt blei einstemmig vedteke.

Vedtak Vassforvaltninga sitt hovudmål er godt vassmiljø. Planen omtaler kva som er miljømåla for vatnet i Rogaland, og kva som skal til for å beskytte, forbetre og restaurera vassmiljøet. Vassregionmyndigheita har gjort ein godt og grundig arbeid med å revidere planen for neste planperiode.

Ryfylke vassområdeutval vil elles kome med følgjande innspel:

2. Ryfylke vassområdeutval føreslår endringar av miljømål for 32 vassførekomstar. Me viser til tabell i saksframlegg.

5. Det bør innførast krav om saksbehandlingstid for revisjon av konsesjonsvilkår som seier at behandlingstida ikkje skal overstige 4 år etter framlegging av krav.

10. Vassområdeutvalet er bekymra for tilstanden i fjordområda. Desse må få større fokus i planen.

Sak 11/21: Eventuelt Ingen saker

Årsrapport 2020 Ryfylke vassområde

Vedteke av Ryfylke vassområdeutval 07.05.21

www.vannportalen.no/ryfylke

Innhald

1 Om vassområde ...... 3

1.1 «Nye» Ryfylke vassområde (geografi) ...... 3

1.2 Nye vassførekomstar i 2020 ...... 3

1.3 Tilstandstatus...... 4

1.4 Samansetning av Ryfylke vassområdeutval ...... 4

1.5 Samansetning av arbeidsgruppa i Ryfylke vassområde ...... 5

1.6 Sekretariat, vassområdekoordinator ...... 5

1.7 Oppfølging av vassforskrifta og regional plan (formål) ...... 6

1.8 Mandat ...... 6

2 Korleis har vassområde jobba i 2020...... 6

2.1 Status for aktivitetsmål ...... 6

2.2 Auka kunnskapsgrunnlag ...... 8

2.3 Tiltaksgjennomføring ...... 11

2.4 Vasskraft og vilkårsrevisjon ...... 12

2.5 Møteverksemd og representasjon ...... 13

3 Økonomi ...... 14

3.1 Vassområdekoordinator ...... 14

3.2 Prosjektregneskap ...... 15

side 2

1 OM VASSOMRÅDE

1.1 «Nye» Ryfylke vassområde (geografi) Rogaland vassregion er delt inn i 4 vassområde: Dalane, Jæren, Haugalandet og Ryfylke.

Frå og med 2020 er grensene for Ryfylke vassområde endra grunna kommune- og regionreforma. Kvitsøy er saman med nye Stavanger (inkludert Finnøy og Rennesøy) blitt del av Jæren vassområde. Den del av Sandnes kommune som tidlegare var Forsand kommune, er framleis del av Ryfylke vassområde. Det same gjeld for Røldal/Valldalen som no er del av Ullensvang kommune.

Yttergrensa for vassområde følgjer ikkje kommunegrenser, men tek utgangspunkt i nedbørsfelt. Ryfylke vassområde består no av følgjande kommunar der heile eller større delar av arealet ligg innanfor vassområdet:

• Gjesdal • Hjelmeland • Sandnes • Sauda • Strand • Suldal • Ullensvang

Kommunar der mindre areal ligg innanfor vassområdet:

• Bykle • Etne • Sirdal • Vinje

Totalt er arealet 5667 km2.

1.2 Nye vassførekomstar i 2020 I Ryfylke er kystvatn, innsjø, elv og grunnvatn delt inn i totalt 982 vassførekomstar (pr 01.03.21). Dette er om lag 300 fleire vassførekomstar enn tidlegare. Bakgrunnen for dette er at NVE og Miljødirektoratet har hatt ein gjennomgang av elve- og innsjøvassførekomstar i heile landet for å optimalisere inndelinga. I Ryfylke blei mange regulerte vassdrag inndelt ytterlegare. I hovudsak vart ei elv delt opp ved inntak og utløp av kraftverk, slik at det som tidlegare var ein vassførekomst no gjerne er tre vassførekomstar. Etter innspel frå vassområde er og det og lagt til vassførekomstar som tidlegare ikkje var registrert.

side 3

Endringa gjer at ein får plassert påverknad meir presist. Samstundes gjer endringa at ein for mange vassførekomstar no manglar informasjon i vann-nett. Dette må oppdaterast.

Tabellen viser oversikt over vassførekomstar i Ryfylke vassområde

1.3 Tilstandstatus Av vassførekomstane er om lag 33 % vurdert å ikkje ha ein tilfredsstillande økologisk tilstand (vann-nett pr. 01.03.21). Dette er dei viktigaste påverknadskjeldene:

Vasskraftregulering Ryfylke er særs viktig som leverandør av vasskraft. Kraftutbygging endrar tilstanden til naturen i og rundt vassdraga fordi dei fysiske og kjemiske forholda blir endra. Dette påverkar plante- og dyrelivet, både direkte og indirekte. Det er viktig at ein saman med konsesjonær finn gode tiltak som kan betre dei økologiske forholda. I samband med revisjon av konsesjonsvilkår er det viktig å løfte fram eit godt vassmiljø.

Sur nedbør I indre og høgare strøk er påverknadene av sur nedbør ennå merkbar, men i betring. Ein må framleis kalke enkelte vassdrag.

Avrenning frå landbruk Der det er landbruk er vatnet ofte påverka av næringsstofftilførsel. Dette kan gi dårlegare levevilkår for artar som bor i og nær elvene, og det går utover vår oppleving av vassdraga. Fleire tiltak kan gjennomførast for å redusere næringsbelastning. I Rogaland har forvaltninga gode erfaringar med fokus på frivillige tiltak i landbruket, motivasjon og informasjonsarbeid.

Anna Andre påverknadar som treng merksemd og tiltak er øydelegging av habitat, avløp, industriutslepp, akvakultur (lakselus, rømming), spreiing av framande skadelege artar, marin forsøpling.

1.4 Samansetning av Ryfylke vassområdeutval Vassområdeutvalet utgjer styringsgruppa og har det overordna ansvaret for å leie og koordinere arbeidet, syte for nødvendig politisk avklaring og fastsette dei årlege rammene for aktivitetane. Noverande utval blei konstituert i 2020. Leiar er Petter Korneliussen.

Oversikt Ryfylke vassområdeutval 2020-2023:

Representant Vara Gjesdal kommune Trygve Ravndal Hanne Tove Hildal

side 4

Hjelmeland kommune Silje Sværen (nestleiar) Morten Hetland Sandnes kommune Inger Lise Erga Jan Refsnes Sauda kommune Kristian Landro Asbjørn Birkeland Strand kommune Petter Korneliussen (leiar) Kalle Stokka Suldal kommune Magne Langeland Iren Klungtveit Slagstad Ullensvang kommune Dag Sverre Ekkje Lars O. Seim Rogaland fylkeskommune Kristoffer Amdal Ragnvald Nilsen Fylkesmannen i Rogaland Ørjan Simonsen

Andre regionale sektormyndigheiter deltar etter behov

1.5 Samansetning av arbeidsgruppa i Ryfylke vassområde Denne gruppa består av administrative personar frå kvar av kommunane i vassområdet. Fleire av kommunane har berre mindre areal/utfordringar i vassområde og stiller på møte ved behov. Arbeidsgruppa utarbeider framlegg til tiltak og arbeidsoppgåver som skal gjennomførast på vassområdenivå. Viktig er og å skaffe faglege informasjon.

Oversikt over medlemmer i arbeidsgruppa i 2020: Bykle kommune Sigrid Bjørgum Gjesdal kommune Gudrun Kristensen Hjelmeland kommune Torborg Kleppa Sandnes kommune Monica Nedrebø Nesse Sauda kommune Øyvind Ljung Strand kommune Trond Leirflåt Suldal kommune Ole Martin Dahle (Torill Telstad frå 1.aug.) Ullensvang kommune Torstein Backer-Owe Vinje kommune Anne Sofie Strømme Fylkesmannen i Rogaland Ørjan Simonsen

Fylkesmannen i Rogaland Monica Dahlmo

Vassområdekoordinator Jarle Lunde

Andre regionale sektormyndigheiter deltar etter behov

1.6 Sekretariat, vassområdekoordinator Jarle Lunde er vassområdekoordinator og driftar vassområdet. Stillinga blei oppretta hausten 2016 som ei prosjektstilling fram til 2020. Frå 2020 er stillinga fast og utvida frå 50% til 60-70%. Koordinator er tilsett av Suldal kommune og har kontorstad på Sand.

side 5

1.7 Oppfølging av vassforskrifta og regional plan (formål) I tråd med vassforskrifta skal vassområde arbeide for å «…sikre helhetlig beskyttelse og bærekraftig bruk av vannforekomstene» (§-1). Vidare skal ein sikre at alle vassførekomstar minst skal oppretthalde eller oppnå god økologisk og god kjemisk tilstand. Dette krevje aktiv samordning og målretta prioritering av tiltak og verkemiddel mellom aktuelle sektorar og myndigheiter.

«Regional plan for vassforvaltning i vassregion Rogaland 2016 – 2021» blei godkjent av Klima- og miljødepartementet i 2016. Planen med tilhøyrande tiltaksprogram er retningsgivande for arbeidet med å betre vassdraga sin miljøtilstand. Tiltak foreslått i planen skal vere igangsett innan utgangen av 2018, mens måla i tiltaksprogrammet som hovudregel skal være nådd innan 2021.

I tråd med regionalplanen har arbeidet i Ryfylke vassområde hatt fokus på å betre kunnskapsgrunnlaget i perioden, men med gradvis større vekt på tiltaksgjennomføring. Det siste kjem tydeleg til uttrykk i 2020.

1.8 Mandat Mandat og arbeidsoppgåver i vassområde blei vedteke i arbeidsutvalet 12.juni -2017 (last ned her).

2 KORLEIS HAR VASSOMRÅDE JOBBA I 2020

2.1 Status for aktivitetsmål I juni 2020 vedtok Vassområdeutvalet «Arbeidsplan for Ryfylke vassområde 2020/21». I denne er det oppført ei rekkje aktivitetsmål. Status er gitt i tabellen nedanfor.

Aktivitetsmål i 2020/21 Ansvar Status

Auka Fagleg habitatkartlegging av sjøaurebekkar i Hjelmeland, Vasskoordinator Gjennomført kunnskaps- Strand og Sandnes kommunar. grunnlaget Kartfesting av alle sjøaurebekkar, fellesprosjekt for Vasskoordinator Pågåande arbeid Rogaland. Samarbeid med bl a NJFF, Fylkesmannen, Fylkeskommune. Eigen styringsgruppe.

Tilstandsundersøking av vassførekomst på Idsal, Strand Vasskoordinator Ikkje gjennomført kommune.

Tilstandsundersøking av Nattlandsvatnet, Suldal Vasskoordinator Gjennomført kommune.

Bidra med godt kunnskapsgrunnlag/søknad i forhold å Vasskoordinator Gjennomført på ny gjere Tauvassdraget anadromt Strand k.

side 6

Oppfølging av utgreiingsprogrammet i forhold til Røldal- Vasskoordinator Pågåande arbeid Suldal, samt pågåande revisjonssaker (Ulla-Førre) Aktuelle kom.

Tiltaksgjenn Bidra til at alle tiltak (med unnatak av der det er gjeve Vasskoordinator Pågåande arbeid omføring utsetting) oppført i regionalt tiltaksprogram blir Arbeidsgruppa operative.

Bidra til tiltaksgjennomføring etter oppdatert Vasskoordinator I stor grad kunnskapsgrunnlag. Blant anna i Jelsabekken (Suldal), Arbeidsgruppa gjennomført Risvollelva (Sauda), Eiaåna og Espedalselva (Sandnes), Ereviksbekken og Bergsvikbekken (Strand), Hjelmelandsåna (Hjelmeland), Frafjordelva (Gjesdal).

Bidra i arbeidet med opprydding av marin forsøpling, Vasskoordinator Starta men og i elver og vassdrag. Arbeidsgruppa

Informasjon Orientere/presentere arbeidet i Ryfylke vassområde i Vasskoordinator Starta og relevante politiske utval i dei mest sentrale medverknad kommunane.

Oppdatere Ryfylke sitt område på vannportalen.no Vasskoordinator Kontinuerleg arbeid. Gi informasjon om vassforvaltningsarbeidet på Vasskoordinator Delvis kommunane sine nettsider og lenke til vann-nett og Arbeidsgruppa gjennomført vannportalen.

Gjere vassarbeidet kjent og gi rom for medverknad frå Vasskoordinator Pågåande, rettighetshaverar, allmenne og private interesser. Bidra i Arbeidsgruppa kontinuerleg ulike samarbeidsråd og nettverk, bl.a. i forhold til arbeid klimatilpassing.

Fokusere særleg på viktigheita med kantvegetasjon Vasskoordinator Pågåande, både i forhold til leveforhold i og langs vassdraget og Arbeidsgruppa kontinuerleg som bidragsytar til å redusere erosjon og forureining. arbeid

Gjennomføre møter i arbeidsgruppa og Vasskoordinator Gjennomført vassområdeutval. Leiar Vassområdeutv. Oppfølging Følge opp vassforvaltingsarbeidet i eigen kommune og Arbeidsgruppa Delvis og sikre politisk forankring. Relevant politisk utval må gjennomført rapportering holdast orientert om arbeidet.

Aktivt bruke SMIL-ordninga som ein viktig kjelde til tiltak Kommunane Delvis etter vassforskrifta. gjennomført

Involvere kommunalt tilsette innan plan, landbruk og Arbeidsgruppa Delvis avløp tettare i arbeidet med vassforskrifta. gjennomført

Kommune rapporterer tiltaksgjennomføring til Vasskoordinator Pågåande, vasskoordinator som legg dette inn i den nasjonal Arbeidsgruppa kontinuerleg databases Vann-nett arbeid

side 7

Følgje opp bestillingar frå vassregionmyndigheit, t.d. Vasskoordinator Gjennomført, innspel/bidrag til rullering av vassforvaltningsplan. Arbeidsgruppa kontinuerleg Vassområdeutv arbeid alet

2.2 Auka kunnskapsgrunnlag EUTROFI Regionalt tiltaksprogram viser kva som må gjerast for å sikre tilstrekkeleg høg økologisk og kjemisk tilstand i vassførekomstar som står i fare for å ikkje nå miljømåla. Dei delar av tiltaksprogrammet som kommunane har ansvar for gjeld blant anna ureining av elvar og innsjøar frå landbruk og avløp. For dei fleste av desse vassførekomstane har kunnskapsgrunnlaget vore for mangelfullt til å velje effektive avbøtande tiltak. Det har derfor vore lagt ned mykje arbeid i å få kartlagt miljøtilstand der det har vore mistanke om negativ påverknad. I 2019 og 2020 har det vore mindre fokus på dette enn dei føregåande åra. Dette kan ses på som eit uttrykk for at kunnskapsgrunnlaget no er betre.

Nattlandsvatnet i Suldal blei undersøkt i 2017 der konklusjonen var moderat tilstand. Det blei stilt til spørsmålsteikn til resultata. Ei ny undersøking blei derfor prioritert i 2020. Konklusjonen var dette året at Nattlandsvatnet har god tilstand. Rapporten kan du lese her.

HABITATKARTLEGGING, SJØAUREPROSJEKTET Sjøaureprosjektet som starta i 2018 fortsett med stor tyngde. Som del av prosjektet er det eit mål å kartfeste alle sjøaurebekkane i fylket samt å sette i verk aktuelle tiltak. Dette er eit omfattande arbeid og det blir lagt ned mykje dugnadstimar frå lokallag av NJFF. Knut Ståle Eriksen, leiar i fiskeutvalet i NJFF, må her framhevast for eit formidabelt arbeid. I dei bekkane der me meiner det er størst potensial blir det nytta kartlegging med hjelp av konsulentar (sjå nedanfor). Alle andre bekkar blir kartlagt av ressurspersonar, det me har kalla grovkartlegging.

Prosjektet er eit samarbeid mellom NJFF Rogaland med lokallag, fylkesmannen, fylkeskommunen og kommunane i vassområda. Det er oppretta ei styringsgruppe for prosjektet. Vassområdekoordinator i Ryfylke har leia dette.

Det er søkt og fått midlar frå mange instansar i samband med sjøaureprosjektet. Prosjektet har ført til nettverksbygging, samarbeid og stort engasjement.

side 8

Habitatkartlegging i Indre Ryfylke I 2019 fekk Rådgivande biologer oppdrag av vassområde å kartlegge 23 bekker/vassdrag i Indre Ryfylke. Rapporten blei publisert i 2020. Vassområde arrangerte eit ope Teamsmøte (19.05.20200) der rapporten blei presentert. Det var god oppslutning (forvaltning, grunneigarar og andre interesserte). Tiltaksgjennomføring med bakgrunn i rapporten er starta og vil truleg gå over fleire år.

• Kambestad, M., S.E. Sikveland & C. Irgens 2020. Habitatkartlegging og forslag til tiltak for sjøørret i vassdrag i Indre Ryfylke. Rådgivende Biologer AS, rapport 3102, 190 sider, ISBN 978-82- 8308- 714-7.

Sidebekkar til Suldalslågen Fylkesmannen fekk gjennomført ei undersøking i sidebekker til Suldalslågen i 2019. Rapport for dette arbeidet blei publisert i 2020 I november blei det på initiativ frå vassområdekoordinator satt saman ei prosjektgruppe frå Suldalslågen forvaltningslag og Suldal jeger og fiskelag for å få gjennomført foreslåtte tiltak i rapporten. Vassområde arrangerte og eit ope Teamsmøte (15.12.2020) der NORCE Lfi presenterte sine resultat. Også der med god oppslutnad. Tiltak er planlagt gjennomført i 2021-22.

• Postler, C., Espedal, E.O. 2020. Kartlegging av habitatforhold, fiskeundersøkelser og tiltaksanalyse for sidebekker i Suldal. LFI Rapport nr. 363

Habitatkartlegging i Hjelmeland, Strand og Sandnes NORCE Lfi har på oppdrag frå vassområde gjennomført to undersøkingar i 2020. Ein tiltaksanalyse for Eiane, Ereviksbekken og Bergsvikbekken, og ei habitatkartlegging for 9 vassdrag/bekker i Hjelmeland, Strand og Sandnes (last ned). Rapporten foreslår ei rekkje tiltak for å betra miljøtilstanden for fisk.

• Espedal, E.O. & Postler, C., 2021. Habitatkartlegging av sjøaurebekker i Hjelmeland, Strand og Sandes Kommune, LFI Rapport nr. 402

MILJØ-DNA I EREVIKSBEKKEN (STRAND) NINA gjennomførte på oppdrag frå Fylkesmannen ei undersøking med miljø-dna for å identifisere kor næringsstoff kjem i frå og kva som er kjelda. Prøvane i 2020 blei teke av Strand kommune/Ryfylke vassområde. Vasskvalitetsanalysane viser at Ereviksbekken har for høy tilførsel av næringsstoff, partiklar og tarmbakteriar. Miljø-DNA-analysane tyder på at landbruksforureining er hovudkjelda til forureininga. Som tiltak blir det foreslått buffersoner med naturlig vegetasjon langs vassdraget. Ein bør og kontrollere kloakksystema langs bekken og nødvendige utbetringar må gjerast.

side 9

• Magerøy, J.H., Leirflåt, T., Lunde, J., Majaneva, M.A.M. & Fossøy, F. 2021. Bruk av miljø-DNA til å identifisere forurensningskilder. Tiltaksanalyse for elvemusling i Ereviksbekken. NINA Rapport 1897. Norsk institutt for naturforskning

Prøvetaking av Miljø-DNA i Ereviksbekken i 2020.

ANNA VIKTIG KUNNSKAPSGRUNNLAG FOR RYFYLKE VASSOMRÅDE FRÅ 2020

• Magerøy, J.H., Wacker, S. & Karlsson, S. 2021. Elvemusling i Lerangsbekken og Leirangsbekken. Status i to vassdrag i Strand, Rogaland. NINA Rapport 1717b. Norsk institutt for naturforskning. • Kaurin, M.M. m.fl 2020: ØKOKYST Delprogram Nordsjøen Sør - årsrapport 2019. Miljødirektoratet overvåkningsrapport M-1604|2020. Utarbeidet av Rambøll Norge • Atle Hindar mfl.: Nasjonal innsjøundersøkelse 2019. NIVA-rapport 7530-2020. Miljødirektoratet rapport M-1876|2020 • Olsen B.R. & M. Eilertsen. 2020. Marin Overvåking Rogaland. Årsrapport 2019. Rådgivende Biologer AS, rapport 3205, 83 sider, ISBN 978-82-8308-761-1.

Sjå og under kapittel 2.5 nedanfor.

side 10

2.3 Tiltaksgjennomføring I 2020 har ein kome godt i gang med tiltaksgjennomføring. Framleis må ein må ein overvake tilstanden til vassførekomstane, men ein større del av arbeidet går no til restaurering. Det er særleg sjøaureprosjektet som gjer dette. Det er viktig å merke seg at sjøauren er ein god indikator for eit godt og velfungerande akvatisk økosystem. Når me har fokus på denne legg me og til rette for andre artar. Sjøauren er ein «paraplyart». Direkte gjeld dette sjølvsagt berre der det er naturlege leveområde for sjøauren. Me ser likevel at satsinga også er viktig indirekte. Med eit fokus på ein kjent og populær art når ein ut til fleire, og ein får generelt meir merksemd av betydinga av kantvegetasjon, skjul, vandringsvegar med meir. Ein open og levande vassmiljø har større verdi enn vatnet som fossar gjennom eit mørkt røyr.

FN har peika ut 2021 til 2030 til naturrestaureringens tiår. Det er dette sjøaureprosjektet nå svarar på. I dette arbeidet må kommunane, andre sektormyndigheiter, grunneigarar og brukarinteresser finne saman å finne gode løysingar.

Jamfør vassforskrifta skal ein betre miljøtilstanden i vassmiljø der den ikkje er god nok. Å forringe tilstanden er i utgangspunktet ikkje lovleg. Diverre blir bekker og vassmiljø øydelagde eller negativt endra utan løyve. I mange tilfelle skyldast dette mangel på kunnskap, men og at det blir teke nokre «snarvegar». Tiltak og handling som auke kunnskapsgrunnlaget og haldningar og respekt for vassmiljøet er derfor særs viktig.

TILTAK GJENNOMFØRT I 2020 Jelsabekken (Suldal): Her måtte kommunen gjennomføre tiltak da ein støttemur av betong var i ferd med å rase ut. Dette blei kopla mot habitatforbetrande tiltak for sjøaure. I staden for ny betong blei det bygd i stein. Samstundes er det laga skjul for fisk og utbetring av vandringshinder. Det praktiske arbeidet blei gjennomført av entreprenør. Noko arbeid står att og må ferdigstillast i 2021 (kommunen), dette gjeld planting av kantvegetasjon og etablering av nokre mindre tersklar inni kulvert. Arbeidet er finansiert som eit spleiselag mellom kommune og Miljødirektoratet. Sistnemnde løyvde 265 000,- til prosjektet. Kommunen har stått for anbod og kontakt med entreprenør. Vassområde har søkt om eksterne midlar, søkt om løyve til tiltaksgjennomføring, og fått utarbeida eit fagleg grunnlag for tiltaket.

Bergsvikbekken (Strand): Det praktiske arbeidet blei gjennomført på 3-4 dagar og i stor grad på dugnad. Vandringshinder blei fjerna og det blei lagt ut fleire tonn med gytegrus. Med på arbeidet var elevar frå Ryggjabø VGS (naturbruk/akvakultur) som ein del av pedagogisk opplæring. Fiskebiolog frå Norce kvalitetsikra arbeidet og var sjølv med på arbeidet. Prosjektet var i stor grad planlagt av primus motor Knut Ståle Eriksen i NJFF Rogaland. Miljødirektoratet finansierte prosjektet. Vassområde sørgja for ei fagleg utgreiing i førekant og bidrog til søknad om midlar og søknad om løyve til gjennomføring. Vassområdekoordinator var også sjølv med på det praktiske arbeidet.

side 11

Giljajuvet, Dirdalsvassdraget: Giljajuvet er en strykstrekning som består av fleire mindre fall og representerer eit vandringshinder for laks. Enkelte år har det gått opp laks, men talet er lite. Fellesforvaltninga for Dirdalsåna stiftet i nært samarbeid med Sira-Kvina kraftselskap eit fagråd for Dirdalsåna i 2011. Forutan desse består fagrådet av Fylkemannen, jeger- og fiskeforeining, kommune og vassområdet. Fagrådet blei etablert med tanke på å sjå på aktuelle tiltak for å ytterlegare å betre Dirdalsåna som anadromt vassdrag. Å lette oppgangen opp Giljajuvet har vore tema i mange år. Og i 2020 blei arbeidet gjennomført i regi av Sira-Kvina kraftselskap som eit frivillig tiltak i samarbeid med Fagrådet. Varigheit på prosjektet var om lag 1 månad. Det er etablert celleterskler bygd i stedegen grov stein (3-10 tonn stein). Prinsippet er heving av vasstand i kulpen (cella) slik at fallet i vandringshinder blir redusert. Anadrom strekning er med dette betydeleg forlenga.

Tiltaka over er ulike døme på prosjekt. Oversikt over gjennomførte, aktive og nye planlagde tiltak og restaureringsprosjekt i Ryfylke vassområde 2020-21 (m/budsjett) er å finne som vedlegg 1

2.4 Vasskraft og vilkårsrevisjon I gjeldande regional plan for vassforvaltning blir vassdraga Ulla og Førreåna prioritert for vilkårsrevisjon. For Røldalsvassdraget blir behov for kartlegging og tiltak prioritert.

ULLA-FØRRE Suldal, Hjelmeland og Bykle kommune sendte krav om vilkårsrevisjon for Ulla-Førre til NVE i februar 2018. I kravet er det ei rekkje tiltak som

side 12

vil kunne betre miljøtilstanden i dei regulerte vassdraga, bl a miljøtilpassa vassføring og biotopjusterande tiltak i Ulla, Førreåna og Tysso. Ein krevje og tiltak i Suldalslågen for å betre tilstanden for anadrom fisk. I 2019 opna NVE for revisjon. Etter dette har Statkraft gjennom 2020 arbeid med eit revisjonsdokument. Etter å ha fått utsett frist fleire gongar er det venta at dokumentet blir levert NVE våren 2021 og at det då kjem på offentleg høyring. Det er venta at saka vil ta fleire år før endeleg vedtak i statsråd.

RØLDAL-SULDAL Når det gjeld Røldal-Suldal underteikna Suldal og Odda kommune sommaren 2018 ein avtale om eit utgreiingsprogram med Hydro. Undersøkingar er gjennomført i 2019 og rapportar blei utgitt i august 2020. Det var og eit folkemøte på Nesflaten der rapportane blei lagt fram (avgrensa deltakarar + digital overføring). For å betre miljøtilstanden blir det foreslått fleire ulike tiltak, blant anna miljøtilpassa vassføring i Roalkvam- og Brattlandsdalsåna.

• Sandem, K. m.fl. 2020: Røldal - Suldal reguleringen. Kartlegging Miljø- og brukerinteresser Fagtema fisk - tilløpselver Suldalsvatnet. Norconsult rapport • Sandem, K. m.fl. 2020: Røldal - Suldal reguleringen. Kartlegging Miljø- og brukerinteresser Fagtema fisk - reguleringsmagasiner. Norconsult rapport

Kraftverka i Røldal-Suldal blei i fjerde kvartal 2020 del av Lyse Kraft DA. Det er søkt om evigvarande konsesjon for kraftverka. Dette vil kunne gi grunnlag for revisjon av konsesjonsvilkåra med mål om å betre miljøtilstanden. Suldal og Odda kommune fremma krav om vilkårsrevisjon i 2019. Det har sidan vore fleire dialogmøte mellom kommunane og Hydro/Lyse der blant anna frivillige miljøtiltak har vore på dagsorden.

TAUVASSDRAGET Tauvassdraget hadde tidlegare bestandar av laks og sjøaure. I dag er det vandringshinder i form av kraftverk nedst i vassdraget. I april 2020 varsla NVE Lerøy Vest AS og Småkraft AS om at dei vurderar å kalle inn uttak av vatn og reguleringar i Tauvassdraget til konsesjonsbehandling. Saka har uendra status.

I samband med at reetablering av anadrom fisk blir vurdert, blei det i 2019 gjennomført ei habitatkartlegging i vassdraget. I 2020 har NORCE utarbeida ein søknad for å gjere vassdraget anadromt på vegne av Tauvassdraget elveeigarlag og Ryfylke vassområde.

2.5 Møteverksemd og representasjon Grunna koronasituasjonen blei det aller meste av møteverksemd i 2020 digital.

side 13

Arbeidsgruppa hadde 4 møte i 2020, vassområdeutvalet hadde 3. Eit av desse møta var felles. Referat og andre saksdokument frå møta er tilgjengelege på Ryfylke vassområde sitt område på vannportalen.no. Ei viktig sak har vore innspel til ny revidert regional vassforvaltningsplan før denne blir sendt på offentleg høyring i 2021.

Vassområdekoordinator har vore på synfaringar og i møte i dei fleste sentrale kommunane i samband med ulike saker/prosjekt. Som eit viktig bindeledd mellom kommunar og regionale myndigheiter har det vore mange møter med Fylkeskommune og Fylkesmann.

Vassområdekoordinator arrangerte eit sosialt arbeidsseminar over to dagar i Suldal for vassområdekoordinatorande i Rogaland, samt representantar frå Fylkeskommune og Fylkesmann.

2020 var ikkje året for reiser og samlingar. Digitale konferansar og webinarer har derimot ikkje mangla. På det 11. nasjonale seminaret om restaurering av vassdrag og våtmarker blei Sjøaureprosjektet i Rogaland presentert av Knut Ståle Eriksen (NJFF Rogaland) og Jarle Lunde, sjå her.

Som nemnt over har Ryfylke vassområde arrangert to opne digitale møte i 2020: 1) Om habitatkartlegging og forslag til tiltak i sjøaurebekkar i Indre Ryfylke, og 2) Om habitatkartlegging og forslag til tiltak i sidebekkar til Suldalslågen.

3 ØKONOMI

3.1 Vassområdekoordinator Vassområdekoordinator er tilsett i Suldal kommune. Frå og med 2020 er stillinga gjort om frå ei 50% prosjektstilling (2016-2020) til ei fast stilling med noko auka stillingsressurs (60-70%). Det er underteikna ein avtale med Rogaland fylkeskommune for 2020-21 som legg til grunn at stillinga skal finansierast gjennom eit spleiselag. Denne avtalen må vidareførast. Spleiselaget har vore slik i 2020:

Staten ved Miljødirektoratet 200 000,- Rogaland fylkeskommune 100 000,- Sauda kommune 50 000,- Suldal kommune 50 000,- Hjelmeland kommune 50 000,- Strand kommune 50 000,- Sandnes kommune 50 000,- Gjesdal kommune 25 000,- side 14

Ullensvang kommune 25 000,- SUM 600 000,-

3.2 Prosjektregneskap Vassregionutvalet i Rogaland behandla 30.03.2017 sak om fordeling av statlege midlar. Det blei vedteke at kr. 290 000,- blir fordelt til kvart av dei fire vassområda i vassregionen. «Beløpet skal brukes til tiltak eller kartlegging (kunnskapsforbedring), som er prioritert i regionalplan og regionalt tiltaksprogram for vannforvaltning 2016-2021.» Vassområdeutvalet har vedteke at midlane kan disponerast av vassområdekoordinator i samarbeid med arbeidsgruppa. Det går fram av tidlegare årsrapportar korleis desse midlane er brukt.

Pr 1.januar 2020 var det ein rest på 137 025,- av midlane. I løpet av året er det nytta midlar til tre prosjekt:

• NORCE - «Befaring og tiltaksanalyse for tre vassdrag i Ryfylke vassområde» 54.556,- • NORCE - Søknad om å gjere Tauvassdraget anadromt (2020) 40.000,- • NORCE - Suldalslågen sidebekker, webinar foredrag 10.000,- SUM 104.556,-

Pr 1.januar 2021 var det ein rest på 32.469,- av midlane

MIDLAR TIL TILTAKSGJENNOMFØRING Det søkast og/eller blir mottatt midlar til arbeidet frå ei rekkje tilskotsordningar. For prosjekt i 2020, samt planlagde tiltak, sjå vedlegg 1. Prosjekta er organisert forskjellig, for nokre er det naturleg at det er Ryfylke vassområde v/Suldal kommune som er økonomisk ansvarleg. I andre tilfelle går midlane gjennom organisasjonar og lag.

Spleiselag er viktig for å bli prioritert ved søknad, det er derfor viktig at kommunane har ein eigendel. Dette må inn i kommunale budsjett.

side 15

VEDLEGG 1 Oversikt over gjennomførte, aktive og nye planlagde tiltak og restaureringsprosjekt i Ryfylke vassområde 2020-21, med budsjett. • Lista er ikkje komplett. Det blir til dømes gjennomført kommunale tiltak innan vatn og avløp, landbruk og plan. • Tiltakseigar er normalt kommune, konsesjonær, grunneigarar (elveeigarlag), NJFF. • Dei aller fleste prosjekt består av fleire samarbeidspartnerar, blant anna Ryfylke vassområde. Rolla til vassområde varierer frå prosjekt til prosjekt. Det kan vere som initiativtakar, utarbeiding av kunnskapsgrunnlag, søknad etter midlar, søknad om løyve, koordinering, gjennomføring med meir. • Postar merka med * er innvilga midlar etter søknad.

Kommune Prosjekt- Estimert MDIR – MDIR – MDIR –- Rogaland Stats- Anna – Merknad periode kostnad u/ generelt fiskefond fagmidlar FK – forvaltar, konsesjonæ dugnad og vassmiljø generelt overvakin r, eigne eigeninnsats vassmiljø gsmidlar midlar

Tiltaksgjennomføring

1 Habitatforbetrande tiltak i Risvollelva. Sauda 2020-21 100.000 100.000* Stort sett ferdig, mindre Gytegrus. Utlegg av steingrupper. deler av tiltaket Tiltakseigar: Sauda kommune gjenstår 2 Habitatforbetrande tiltak og flaumsikring i Suldal 2020-21 565.000 265.000* 300.000* Stort sett ferdig, mindre Jelsabekken. Erstatte betongmur. (kommune) deler av tiltaket Tiltakseigar: Suldal kommune gjenstår 3a Habitatforbetrande tiltak i Eiaåna. Utlegg av Sandnes 2020 97.800 97.800* Ferdigstilt gytegrus. Dugnad. Tiltakseigar: Sandnes kommune (?)

3b Habitatforbetrande tiltak i Bergsvikbekken. Strand 2020 Ferdigstilt Gytegrus. Opne vandringhinder. Dugnad. Tiltakseigar: NJFF Rogaland

3c Habitatforbetrande tiltak i Ereviksbekken. Strand 2020-21 Utsett, treng meir Fjerne finsediment. Utlegg gytegrus. Dugnad. kunnskap i forhold til Tiltakseigar: NJFF Rogaland elvemusling

4 Opning av vandringshinder i Giljajuvet, Gjesdal 2020 ? Sira-Kvina Ferdigstilt Dirdalselva. kraftselskap Tiltakseigar: Sira-Kvina kraftselskap

5 Forbetring av gytehabitat i Hålandselva, del 1. Suldal 2020 ? Ferdigstilt Dugnad. Tiltakseigar: NJFF Rogaland

6 Habitatforbetrande tiltak i Espedalselva. Sandnes 2020 223.000 113.000* 70.000* 40.000* Ferdigstilt Gytegrus. Opning av sideløp. Gardbekk. Lyse Dugnad. Tiltakseigar: Elveeigarlaget

7 Habitatforbetrande tiltak i Kvitlå, sidebekk i Gjesdal 2020 30.000 30.000* * Innvilga Frafjordvassdraget. Tiltakeigar: Elveeigarlaget

8 Grusutlegg i Hjelmelandsåna, Hjelmeland 2020-21 70.000 70.000* * Innvilga biotopforbedrende tiltak. Dugnad. Tiltakseigar: Hjelmeland kommune

9 Restaurering av bekk ved Valheim, sidebekk til Hjelmeland 2020-21 30.000 30.000* * Innvilga Årdalselva. Dugnad. Tiltaksseigar: NJFF Rogaland

10 Espedalselva, opning av sideløp. Nedstrøms Sandnes 2020-21 30.000 30.000* * Innvilga Løland. Dugnad. Tiltakseigar: Elveeigarlaget

11 Nesabekken, bekk til Frafjordelva, Gjesdal 2020-21 40.000 40.000* * Innvilga Biotopforbetrande tiltak. Dugnad. Tiltakseigar: Elveeigarlaget

12 Forbedring av gytehabitat i Hålandselva, del 2. Suldal 2021 116.803 98.803 Dugnad. Tiltakseigar: NJFF Rogaland

13 Gytegrusutlegg i Røssåna, Espedalsvassdraget. Sandnes 2021 287.000 242.000 Dugnad. Tiltakseigar: Elveeigarlaget 14 Biotopforbetrande tiltak i Dirdalselva Gjesdal 2021 493.750 246.873 123.435 123 437 Opning av sideløp. Vandringshinder (konsesjon Monabekken. ær)

15 Tiltak for sjøaure i 3 bekkar, Grødemsbekken, Strand 2021 80.000 50.000 15.000 15 000* Alsvikbekken og Tøgevågen. Dugnad. (kommune) Tiltakseigar: 16 Bekkar til Suldalslågen – habitatforbetrande Suldal 2021-22 171.000 85.000* 23.000 40 000* tiltak. (Statkraft) Tiltakseigar: Forvaltningslaget 15-20 000* (Sunn- Hordaland kraftlag) 23 000* (kommune) 17 Habitatforbetrande tiltak for sjøaure i indre Sauda/Sulda 2021-23 300.000 150.000 90.000* 60.000 Ryfylke, del 2. l/Hjelmelan (Suldal k.) Oppfølging av sentrale tiltak foreslått i rapport d (Hjelmeland 3102 frå Rådgivende biologer (2020) k.)

18 Habitatforbetrande tiltak i Foren, Hjelmeland 2021 135.000 85.000 50.000 (Lyse Årdalsvassdraget. Fase 2. Dugnad. kraft)

19 Habitatforbetrande tiltak for sjøaure (og Hjelmeland/ 2021-23 200.000 200.000 elvemusling) i Hjelmeland, Strand og Sandnes, Strand/Sand del 1. Oppfølging av sentrale tiltak foreslått i nes rapport 402 frå NORCE LFI (2021) 20 Utbetring av laksetrapp, Øvre Fosshøl i Suldal 2021 661.750 661.750 Ikkje tildelt midlar i Hålandselv 2021. Utsett ? Tiltakseigar: NJFF Rogaland 21 Ripping i Suldalslågen Suldal 2021- Under planlegging Tiltakseigar: Statkraft Overvåking, kartlegging der vassområde er oppdragsgivar

22 Habitatkartlegging av sjøaurebekkar i Hjelmeland, 2020-21 357.500 100.000* 100.000* 157.500* Gjennomført Hjelmeland, Strand og Sandnes kommune Strand, Sandnes 23 Tilstandsundersøking Suldal 2020 184.000 184.000* Gjennomført

24 Synfaring og tiltaksanalyse for tre vassdrag i Strand, 2020 54.556 54.556 Gjennomført Ryfylke vassområde Sandnes (Ryfylke vassområde ) 25 Utarbeiding av søknad, Tauvassdraget Strand 2020 40.000 40.000 Gjennomført (Ryfylke vassområde ) 26 Tilstandsundersøking i utvalde bekker, eutrofi Hjelmeland, 2021 160.000 80.000 80.000* Gjesdal 27 Habitatkartlegging, utvalde bekker Strand, 2021 50.000 50.000* sjøaureprosjektet Hjelmeland 28 Grovkartlegging, sjøaurekartlegging Alle 2018-23 100.000 100.000*

Anna 29 Utstyrspakke til habitattiltak1 Rogaland 2021 250.000 250.000

1. 1 I dugnadsbasert arbeid nyttar me i dag godt av ei pumpe/grusutlegger (NJFF), samt ein tipphengar finansiert av plastmidlar (Ryfylke friluftsråd/NJFF Rogaland). Basert på erfaring og læring ved gjennomføring av dugnadsbaserte habitattiltak i 2019/2020, ser me at det vil vere svært nyttig og effektiviserande om ein hadde ein grunnpakke med utstyr. Dette kan samlokaliserast saman med Ryfylke friluftsråd i Stavanger der ein alt har tipphengar. 1) ATV med tipphengar, 2) Tysse bilhenger, 3) Sikkerhetspakke/motorsag pakke 4) Hilti høyhastighetsbor, 5) Honda Strømaggregat. Pr i dag ser ein behovet mest i Ryfylke og på Jæren.

ARBEIDSPLAN FOR RYFYLKE VASSOMRÅDE 2021/22 Godkjent av Ryfylke vassområdeutval 07.05.21 Planen reviderast kvart år.

Det overordna målet er å oppnå miljømåla om god økologisk tilstand og godt økologisk potensial for vassførekomstane i Ryfylke. Dette krevje aktiv samordning av tiltak og verkemiddel mellom alle aktuelle sektorar og myndigheiter.

Mål

1. Heilskapleg forvaltning av vassressursane i tråd med vassforskrifta 2. Styrke kunnskapsgrunnlaget ved å gjennomføre miljøundersøkingar 3. Følge opp regionalt tiltaksprogram ved å gjennomføre miljøtiltak for å nå fastsette miljømål 4. Jobbe for god medverking, opplysning og engasjement i vassforvaltninga

Aktivitetsmål i 2021/22 Ansvar

Auka kunnskaps- Tilstandsunderssøking av eit utval bekker i Gjesdal, Strand og Hjelmeland Vasskoordinator grunnlaget Kartfesting av alle sjøaurebekkar, fellesprosjekt for Rogaland. Samarbeid med bl a Vasskoordinator NJFF, Fylkesmannen, Fylkeskommune. Eigen styringsgruppe.

Oppfølging av utgreiingsprogrammet i forhold til Røldal-Suldal, samt pågåande Vasskoordinator revisjonssaker (Ulla-Førre) Aktuelle kommunar

Lage eit felles overvakingsprogram med sikte på oppstart i 2022. Vasskoordinator Arbeidsgruppa Vassområdeutval Arbeide for at badevasskvalitet må vere ein del av vassforskriftsarbeidet. Vasskoordinator Vasskvalitet må undersøkast og data må synleggjerast for publikum. Dette blir gjort i Arbeidsgruppa fleire av kommunane i dag, men ikkje i alle.

Sette fokus på storaure, jfr Miljødirektoratet sitt forslag til strategi for bevaring og Vasskoordinator utvikling av bestandane av storørret (2020) der Suldalsvatnet er er foreslått som nasjonalt storaurevassdrag og Tysdalsvatnet er oppført som usikker lokalitet. I Øvre Tysdalsvatnet kan og vere ein storaurelokalitet

Tiltaksgjennom- Bidra til at alle tiltak (med unnatak av der det er gjeve utsetting) oppført i regionalt Vasskoordinator føring tiltaksprogram blir operative. Arbeidsgruppa

Bidra til tiltaksgjennomføring etter oppdatert kunnskapsgrunnlag. Ein oversikt over Vasskoordinator starta og planlagde tiltak er gitt som vedlegg til «Årsrapport for Ryfylke vassområde Arbeidsgruppa 2020. Bidra i arbeidet med opprydding av marin forsøpling, men og i elver og vassdrag. Vasskoordinator Arbeidsgruppa

Informasjon og Orientere/presentere arbeidet i Ryfylke vassområde i relevante politiske utval i dei Vasskoordinator medverknad mest sentrale kommunane.

Oppdatere Ryfylke sitt område på vannportalen.no Vasskoordinator

Gi informasjon om vassforvaltningsarbeidet på kommunane sine nettsider og lenke Vasskoordinator til vann-nett og vannportalen. m/Arbeidsgruppa

Gjere vassarbeidet kjent og gi rom for medverknad frå rettighetshaverar, allmenne Vasskoordinator og private interesser. Bidra i ulike samarbeidsråd og nettverk, bl.a. i forhold til Kommunane klimatilpassing.

Fokusere særleg på viktigheita med kantvegetasjon både i forhold til leveforhold i og Vasskoordinator langs vassdraget og som bidragsytar til å redusere erosjon og forureining. Arbeidsgruppa

Gjennomføre møter i arbeidsgruppa og vassområdeutval. Vasskoordinator Leiar vassomr.utv.

Bidra til arbeidet med revidering av regional vassforvaltningsplan Vasskoordinator Arbeidsgruppa Vassområdeutval

Oppfølging og Følge opp vassforvaltingsarbeidet i eigen kommune og sikre politisk forankring. Arbeidsgruppa rapportering Relevant politisk utval må holdast orientert om arbeidet.

Aktivt bruke SMIL-ordninga som ein viktig kjelde til tiltak etter vassforskrifta. Kommunane

Involvere kommunalt tilsette innan plan, landbruk og avløp tettare i arbeidet med Arbeidsgruppa vassforskrifta. Implementere arbeidet i alle aktuelle avdelingar i kommunane.

Oppdatering av vann-nett. Kommune rapporterer tiltaksgjennomføring og nye Vasskoordinator forslag til tiltak til vasskoordinator som legg dette inn i den nasjonal databasen. Arbeidsgruppa