32 NOVEMBER 2015 // JAARGANG 8 // EDITIE 5 Sport&Strategie

THE AMERICAN WAY IndyCar eindelijk op het rechte stuk?

De Amerikaanse autosport kent twee grote competities. De spectaculaire opkomst van races in het buitenland en de focus van NASCAR is in deze rubriek al besproken (zie Sport & Strategie 04-2012). Deze keer CART op ‘Europese’ stratencircuits de neem ik u graag mee in de turbulente geschiedenis van die andere raceleague, waar sport hebben weggeleid van z’n Ameri- kaanse roots. Bovendien bevoordeelt de onze landgenoot Arie Luyendyk ooit een grote meneer was. Welkom in de wondere focus op technische innovaties de kapi- wereld van IndyCar! taalkrachtige teams. Deze houding zorgt voor een reeks van aanvaringen tussen de CEO van het meest prestigieuze circuit en Zowel NASCAR als IndyCar is erbij gebaat dat het raceseizoen door- kers- en televisiehit, maar veel andere eve- het management van CART. heeft zijn wortels in de gang vindt en neemt de organisatie van nementen duiken door de teruglopende lange geschiedenis van een nieuwe bond ter hand. Er komen ver- belangstelling in de rode cijfers. Tussen In 1994 komt het tot een climax. George wat in Amerika ‘open-wheel gaderingen en een selectiecomité en op de teameigenaren en de USAC-leiding breekt met CART en onthult zijn plannen PIETER VERHOOGT racing’ wordt genoemd. 16 september 1955 is de oprichting van de bestaat verschil van inzicht over waar het voor de Indy Racing League (IRL), een Waar NASCAR vanuit die United States Auto Club (USAC) een feit. met de sport heen moet. competitie met uitsluitend ovale circuits, achtergrond juist koos voor stock cars zonder buitenlandse races en met vooral (extreem opgevoerde ‘standaard’ per- Groei en chaos De spanningen lopen snel op. USAC blijft Amerikaanse coureurs. In 1996, bij de intro- sonenauto’s), is IndyCar trouw gebleven Onder de USAC maakt de autosport gedu- de eigenaren negeren. Een aantal van hen ductie van de IRL gooit George nog extra aan de openwielophanging die wij kennen rende twee decennia een stabiele groei ziet vervolgens geen andere optie dan te olie op het vuur: de Indy 500 zal dat jaar van de Formule 1. Voor een leek komen door. De populariteit neemt toe, mede door breken met de USAC. Zij richten eind 1978 25 startplaatsen reserveren voor IRL-cou- de huidige IndyCar- en Formule 1-bolides de opkomst van enkele aansprekende cou- een eigen bond op, de Championship Auto reurs. CART-coureurs kunnen zich even- dan ook sterk overeen. reurs. In 1957 maakt de 22-jarige A.J. Foyt Racing Teams (CART). tueel kwalificeren voor de laatste acht zijn debuut in IndyCar-racing. Hij groeit uit startplekken op ‘the Brickyard’, zoals de The early days tot een fenomeen, met maar liefst zeven Twee competities bijnaam van het circuit luidt. In Noord-Amerika worden al sinds 1902 op nationale IndyCar-titels en vier overwin- Opeens zijn er twee racecompetities en ad-hocbasis professionele autoraces geor- ningen in de Indy 500. Hij is ook de enige twee nationale kampioenschappen. Hoewel Tweestrijd ganiseerd. De eerste keer dat er sprake coureur die ooit in één jaar (1967) zowel de de Indy 500 nog onder de USAC blijft ope- Het is oorlog in de racewereld! Aan de is van een echt kampioenschap op basis Indy 500 als de 24 uur van Le Mans weet reren en ook enkele toppers als A.J. Foyt ene kant is daar George en zijn IRL met van resultaten behaald bij meerdere eve- te winnen. In 1964 maakt het IndyCar-cir- achterblijven, ontwikkelt CART zich al snel de Indy 500, ‘the Brickyard’, een aantal nementen, is in 1905. De races worden cuit kennis met een ander supertalent. De tot de dominante competitie. De spanning legendarische coureurs en een compe- georganiseerd volgens de regels van de Italiaanse immigrant Mario Andretti rijdt tussen de twee kampen loopt nog verder op titie van slechts drie races. Aan de andere American Automobile Association (AAA). met het grootste gemak over de ovalen wanneer USAC de inschrijving van enkele kant staat CART, met een aantal kapi- circuits en kleineert de concurrentie. Hij CART-teams voor de Indy 500 weigert. taalkrachtige teams, de meeste coureurs De eerste IndyCar-race heeft plaats op wint vijf nationale titels en wordt de eerste De rechter moet eraan te pas komen om en een circuit van races. Beide kampen 12 juni 1909 in Portland, Oregon. Zes auto’s coureur die zowel het IndyCar-kampioen- de CART-teams aan de start te krijgen. bestrijden elkaar voor de rechter om de rijden om het hardst drie ronden over een schap wint als de wereldtitel in de For- naam ‘Indycar’ te mogen gebruiken. De parcours van ruim 23 kilometer. Coureur mule 1. De twee topcoureurs bezorgen In 1980 lijkt het weer goed te komen als uitkomst: tot 2003 mag geen van beide Howard Covey passeert na ruim 47 minuten IndyCar volop media-aandacht. USAC en CART samen de Championship partijen de naam gebruiken, daarna valt als eerste de finish. Zijn gemiddelde snel- Racing League (CRL) oprichten om tot één het recht toe aan de IRL. heid bedraagt een fenomenale 89 kilo- In dezelfde periode verandert er ook het nationaal kampioenschap te komen. Het meter per uur. een en ander in de sport. In de jaren veertig management van de Indianapolis Motor CART weet de eerste aanval op zijn positie en vijftig kende de racekalender naast de Speedway is echter faliekant tegen dit plan af te slaan. In 1998 gaat het bedrijf naar de Een van de toonaangevende racelocaties verharde circuits van Indianapolis, Mil- en dwingt USAC om zich uit de CRL terug beurs en weet het 100 miljoen dollar op te in de beginjaren is de Indianapolis Motor waukee en Darlington vooral circuits met te trekken. In 1980 zijn er daardoor twee halen voor verdere groeiplannen. De aan- Speedway. Het ovalen circuit met een uit een ondergrond van klei. In de jaren zestig nationale titels te vergeven. Beide worden trekkingskracht van de Indy 500 is echter stenen bestaand wegdek opent zijn deuren worden deze gevaarlijke circuits echter gewonnen door Johnny Rutherford. niet te weerstaan en twee jaar later maken in 1909. De eerste jaren worden er races één voor één vervangen door verharde de eerste CART-teams de overstap naar georganiseerd van 50, 100 of 200 mijl, maar constructies. Bovendien worden naast de Van 1980 tot midden jaren negentig is er de IRL. Daarna gaat het snel, zeker als ook in 1911 wordt er voor het eerst geracet over traditionele ovalen circuits ook racecir- sprake van een vredige co-existentie. Beide hoofdsponsor FedEx overstapt, gevolgd 500 mijl. De Indianapolis (‘Indy’) 500 is tot cuits toegevoegd zoals wij die in Europa organisaties komen overeen dat USAC toe- door motorleveranciers Honda en Toyota. op de dag van vandaag een van de iconen kennen van Formule 1. Dit mede onder zicht blijft houden op de Indy 500 en zich van de racesport, zoals ook de 24 uur van invloed van de instroom van buitenlandse als bond vooral richt op ‘dirt racing’ met CART is een zinkend schip en in 2002 wordt Le Mans er één is. In de volksmond ont- coureurs uit andere racecompetities. In de speciaal ontworpen buggy’s. CART zegt het faillissement aangevraagd. Enkele tea- staat zo de benaming ‘Indycar-racing’. jaren zeventig staan er geen kleicircuits toe de Indy 500 jaarlijks op te nemen in meigenaren doen daarop een laatste poging meer op de kalender. zijn racekalender. hun competitie overeind te houden. Maar Sport zonder bond Ook de auto’s veranderen. Net als in de ook onder de nieuwe naam, Open Wheel In 1955 vinden twee tragische race-on- Formule 1 verhuist in de jaren zestig de NASCAR en Tony George Racing Series en later Champ Car World gelukken plaats. Bij een ongeluk op het motor van voor in de auto naar achteren Midden jaren negentig pakken zich donkere Series, blijft herstel uit. In 2007 is het over circuit van Le Mans vinden 82 mensen de en wordt er door de teams steeds meer wolken samen boven CART. De populari- en sluiten. dood. En tijdens de Indy 500 kwam Bill aandacht besteed aan technische ver- teit van NASCAR groeit ten koste van het Vukovich, winnaar in 1953 en 1954, om beteringen. IndyCar wordt sneller, maar open-wheel racen. Het feit dat de Ameri- Onverwachte hoek het leven. De AAA concludeert hieruit dat ook duurder. kaanse CART-sterren regelmatig worden Voor het seizoen 2008 wordt de Champ de racesport te gevaarlijk is geworden en afgetroefd door buitenlandse coureurs Car Series opgenomen in de IRL en is er besluit de sport te verlaten. In het begin van de jaren zeventig ont- (onder wie onze landgenoot Luyendyk) voor het eerst sinds 1978 weer sprake van staan er problemen. De stijgende kosten komt de belangstelling voor de sport niet één nationaal kampioenschap onder de Het wegvallen van de nationale racebond leiden bij een aantal teameigenaren tot ten goede. naam IndyCar Series. De overkoepelende vormt een bedreiging voor de verdere ont- moeilijkheden. Sommigen moeten de sport organisatie neemt afscheid van de naam wikkeling van de racesport in het alge- zelfs verlaten. Een paar kapitaalkrachtige Minstens zo belangrijk is het aantreden IRL en gaat verder als IndyCar. meen en het nationaal kampioenschap in teams (Penske, Patrick, McLaren) dreigen van Tony George, de kleinzoon van Tony het bijzonder. De redding komt van Tony de sport te gaan domineren. De popula- Hulman, als CEO van Hulman & Company, Tony George doet zijn uiterste best. Hij Hulman, die op dat moment eigenaar is riteit van IndyCar loopt merkbaar terug. de eigenaar van de Indianapolis Motor heeft daarbij het geluk dat 2008 een van de Indianapolis Motor Speedway. Hij De Indy 500 blijft een jaarlijkse bezoe- Speedway. George is van mening dat prachtig verhaal oplevert. Danica Patrick WWW.SPORTENSTRATEGIE.NL NOVEMBER 2015 // JAARGANG 8 // EDITIE 5 33 FOTO: ANP PHOTO FOTO:

blijkt als vrouw te kunnen meestrijden om een goede televisiedeal te sluiten. Bernards Derrick Walker in als zijn competitie- en twaalf naar zestien en het aantal teams de voorste plaatsen in het IndyCar-veld. idee om één autofabrikant te strikken voor organisatiemanager. (twee coureurs) verdubbelt tot acht. In Zij wint zelfs de race in Japan en gene- alle teams en zo de kosten te beperken is 2010 koopt Andersen ook de USF2000 reert zo veel media-aandacht in de strijd prima, maar de uitvoering verloopt rom- The road to Indy (die hij in 1990 had opgericht) en in 2012 met NASCAR. melig. En in 2010, tijdens de laatste race Onder leiding van Miles lijkt IndyCar nu wordt hij ook eigenaar van de Pro Mazda van het seizoen op de Las Vegas Motor eindelijk in deskundige handen. De sport Championship. De drie competities worden George krijgt echter een aanval te ver- Speedway, kost een groot ongeluk de popu- staat weer centraal. ABC en NBC zijn vast- samen vermarkt als ‘The road to Indy’. werken uit onverwachte hoek. Zijn drie laire Dan Wheldon het leven. gelegd als nationale zenders, terwijl ESPN zussen, eveneens actief binnen het moe- International de beelden in 212 landen uit- Na afloop van het raceseizoen richt IndyCar derbedrijf Hulman & Company, kunnen Bernard krijgt als buitenstaander geen grip zendt. De kosten zijn onder controle, mede de aandacht van de fans op de ‘16th Street niet langer leven met de enorme investe- op de racewereld en de technische inno- door het gebruik van een standaard chassis Racing League’, een competitie van elf ringen in circuits en leggen Tony een ste- vaties die nodig zijn. Deals met partners ontwikkeld door het Italiaanse racebedrijf online races waarin IndyCar-coureurs via vige uitgavenbeperking op. In 2009 dient en leveranciers lopen daardoor stuk, met Dallara. Vanaf 2012 zijn alle teams verplicht hun spelcomputer tegen elkaar racen op Tony George zijn ontslag in. diverse rechtszaken tot gevolg. De teams dit chassis te gebruiken. Sinds 2015 mogen vroegere en huidige circuits. De races laten hem vallen en in oktober 2012 komt zij dit naar eigen inzicht combineren met worden live gestreamd en van commen- Cowboy aan het stuur er een einde aan zijn rol bij IndyCar. beschikbare pakketten aan aerodynami- taar voorzien op IndyCar.com. Als opvolger wordt Randy Bernard sche hulpmiddelen. benoemd. Bernard is jarenlang CEO Hulman & Company stelt Mark Miles aan Kortom, IndyCar lijkt eindelijk klaar om het geweest van de Professional Bull Riders, als de nieuwe CEO. Miles is een ervaren Naast de Verizon IndyCar Series (vijftien verloren terrein terug te winnen op NASCAR. een rodeo-league. Hij is communicatief sportmanager. Hij transformeerde tennis- races van eind maart tot eind augustus) Het zal even duren, maar er zitten nu ten sterk, maar heeft geen race-achtergrond. bond ATP in vijftien jaar tijd tot een profes- organiseert de organisatie ook een drietal minste weer goede mensen aan het stuur. De fans lopen met hem weg, maar bij de sionele organisatie, had in 1987 de leiding opleidingscircuits: de Indy Lights (sinds Sportbusiness The American Way. coureurs ligt hij slecht. over de organisatie van de Pan American 2002), de Pro Mazda Championship en de • Games in Indianapolis en was in 2012 ver- USF2000 National Champion (sinds 2010). Bernard zet IndyCar met diverse uitbrei- antwoordelijk voor de organisatie van de De Indy Light-competitie was twee jaar dingen en vernieuwingen opnieuw op NFL Superbowl in de racestad. Miles doet daarvoor ten dode opgeschreven, maar het groeipad. Maar al snel komen er ook meteen wat Bernard ook had moeten doen. is sinds de overname door autosporton- Pieter Verhoogt is directeur van sportecono- tegenslagen. Danica Patrick stapt over Hij huurt voormalig IndyCar-teameigenaar dernemer Dan Anderson weer alive and misch adviesbureau Sport2B (www.sport2b.nl). Hij is tevens gastdocent sporteconomie aan de naar NASCAR en het lukt maar niet om kicking. Het aantal races neemt toe van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.