Deutsche Kulturwochen in Albanien Aus Anlass Des 20-Jährigen

Deutsche KulturwocheninAlbanienausAnlassdes 20-jährigen JubiläumsdesBerlinerMauerfalls Javët eKulturësGjermanenëShqipërimerastin e 20–vjetorittërëniessëMuritBerlinit 60 vjetrepublikëFederaleGjermane 20 vjetngarëniae murit

1 Inhalt

Grußwort des deutschen Botschafters Bernd Borchardt 4 Veranstaltungsprogramm 8 Ausstellung: Ortszeit/Local Time 12 Deutsche Filmtage: „Zeitenwenden - Systemtransformationen” 14 adidas-NEHEMIA Challenge Cup 2009 20 Journalistenreise: Besichtigung von Projekten der deutschen Entwicklungszusammenarbeit 24 Orchester- und Chorkonzert: „Die Schöpfung” von Joseph Haydn 28 Jazz-Konzert: Gentian Rushi mit Schülern und Studenten 30 18 Jahre Albanien. Eine photographische Retrospektive von Jutta Benzenberg 32 Präsentation „Physis Stadt Tirana” 34 Deutschlehrerkonferenz in Albanien 38 Zeitgenössische deutsche Literatur auf Albanisch I: „Adam und Evelyn“ von Ingo Schulze 40 Reflexionen – der Fall der Berliner Mauer in europäischen Schulbüchern44 Feedback ‘89: Kunst-Ausstellung im Hotel Dajti, Tirana 46 Europäische Kartographien - Politik und Kultur 20 Jahre nach dem Mauerfall 50 Theateraufführung: „Mauerkinder“ 54 „Albanien erzählt“: Ausgewählte albanische Prosa der letzten Jahre 58 Wissenschaftliche Konferenz „Erinnerungsorte“ 60 Plakatausstellung: Von der Friedlichen Revolution zur Deutschen Einheit 64 Lyrikabend: moderne deutsche Lyrik in albanischer Übersetzung 66 Ortstermin Peshkëpi – Schüler entdecken ein Dorf 68 Zeitgenössische deutsche Literatur auf Albanisch II: „Der Verlorene“ von Hans-Ulrich Treichel 70 Bilingualer Zweig am Gymnasium Sami Frasheri in Tirana 74 Fünfjähriges Bestehen der deutsch-albanischen Kulturgesellschaft Robert Schwartz 78 veranstaltungspartner 90 Sponsoren 92 Impressum 93 Përmbajtja

6 Fjala përshëndetëse e ambasadorit gjerman Z. Bernd Borchardt 10 Programi i aktiviteteve 12 Ekspozitë: Ortszeit/Local Time 15 Ditët e Filmit Gjerman: „Ndryshimet e epokave – Transformimet e sistemit” 22 adidas-NEH EMIA Challenge Cup 2009 26 Udhëtim me gazetarë: Kqyrja e projekteve të bashkëpunimit gjermano-shqiptar për zhvillim 29 Koncert për kor dhe orkestër: „Krijimi“ nga Joseph Haydn 30 Koncert jazz: Gentian Rushi me nxënës dhe studentë 32 Shqipëria në 18 vjet. Një retrospektivë fotografike nga Jutta Benzenberg 36 Prezantimi „Tirana: Fizika e Qytetit” 38 Konferenca e 9-të e mësuesve të gjuhës gjermane në Shqipëri 42 Letërsia bashkëkohore gjermane në shqip I: „Adami dhe Evelina“ nga Ingo Schulze 45 Refleksione – Rënia e Murit të Berlinit në librat shkollorë evropianë 48 Feedback ‘89: Ekspozitë artistike në hotel Dajti, Tiranë 52 Kartografitë evropiane – Politika dhe kultura 20 vjet pas Rënies së Muri 56 Shfaqje teatrale: „Fëmijë të Murit” 58 „Shqipëria tregon“: Pjesët më të mira në prozën e viteve të fundit 62 Konferencë shkencore „Vende të kujtesës“ 64 Ekspozitë posterash: Nga Revolucioni Paqësor tek Bashkimi i Gjermanisë 66 Mbrëmje poetike: Poezi moderne gjermane në shqip 68 Vendtakimi Peshkëpi – Nxënësit zbulojnë një fshat 72 Letërsia bashkëkohore gjermane në gjuhën shqipe II: „I humburi“ nga Hans-Ulrich Treichel 76 Seksioni dygjuhësh në gjimnazin „Sami Frashëri“ në Tiranë 80 5-vjetori i krijimit të Shoqatës kulturore gjermano-shqiptare „Robert Schwartz“ 90 Partnerët e aktiviteteve 92 Sponsorët 93 Përgatitja për botim Sehr geehrte Damen und Herren, Sehr geehrte Damen Förderer deutscher Kultur, liebe Freunde und am 9. November 1989 fiel die Berliner Mauer. Die Erinnerung an Deutsche dieses Ereignis von istFall besonderer für der unsBerliner Bedeutung. für das sinnbildlichzugleich Ende steht Mauer Regim der in kommunistischen Ost- Der und Südosteuropa. Insofern ist der 9. November 1989 nicht nur ein Tag nationaler Erinnerung uns für Deutsche, sondern hat auch über unser Land hinaus eine historische Bedeutung. zur Und auch albanischenzahlreiche Berührungspunkte. Geschichte ergeben 20 - Jahre Mauerfall nimmt die Botschaft deutsche sich dieses Jubiläum zum Anlass, um Kulturwochen unter dem veranstalten. Motto „Deutscher Oktober“ Der zu „Deutsche Oktober” in Albanien hat bereits eine kleine Tradition: Schon in den vergangenen zwei Jahren hat die Botschaft gemeinsam mit Borchardt deutschen Grußwort des Botschafters Bernd Botschafters Bernd

4 verändert haben, diese Frage ist Gegenstand Gegenstand ist Frage Europas diese haben, Landkarte verändert kulturelle und politische die 1989 Deutschland in Ereignisse die Wie kurzweiligen einer in Szenencollage näher. Thema das dem Zuschauer bringt mitwirken, albanische Studenten dem und Schüler an Sprache, albanischer deutscher und in „Mauerkinder“ Theaterstück Das der Ereignisse des Herbstes 1989 in Deutschland. Hintergründe die beleuchtet eröffnet) Botschaft mehreren wird am Jahrestag des Mauerfalls in der deutschen (sie in Sprache englischer Plakatausstellung in Eine wir greifen Jah- Veranstaltungen auf: Mauerfall“ „20 Schwerpunkt re Sponsoren thematischen großzügigen Den der zahlreicher durchgeführt. dank Kulturwochen und Unterstützung albanischenPartnern und deutschen zahlreichen in Albanien Botschafter derBundesrepublikDeutschland und Bernd Borchardt interessante viele und anregende Stunden. Ihnen des einzutauchen, Programm wünsche das in Oktobers“ ein, „Deutschen nun Sie lade Ich anspruchsvolle und können, umfangreiche Veranstaltungsreihe durchzuführen. denken so daran nicht eine gar Oktobers“ wir hätten Unterstützung „Deutschen Ihre Ohne herzlich! des ich danke Partnern Allen zeitgenössischer deutscherKultureinzulassen. in mit Begegnung auch eine auf wieder Herbst sich diesem einladen, Sie wir wollen einer Literatur den aus und und Wissenschaft Film, Projekten Kunst, Musik, Bereichen weiteren Dajti zahlreichen Mit Hotel Diskussionsveranstaltung. im internationalen Künstlern mit Kunstausstellung einer

5 Shumë të nderuar zonja dhe zotërinj, Shumë të nderuar të dashur gjermane, miq dhe mbështetës Në të datën 9 kulturësnëntor kujtuarit1989 Muri e i kësajBerlinit është ngjarjejera. me Të rëndësi për Berlinit simbolizon në të mënyrë figurative fundin ne, veçantë. gjermanët, Rënia e regjimeve e komuniste në Evropën MuritLindore dhe të Juglindore. Në nuk është këtë vetëm një ditë kujtese kontekst kombëtare për ne gjermanët, por ka rëndësi historike, që shkon 9 përtej nëntori rezultojnë shumta të Pikëprerje tonë. vendit 1989 të kufijve edhe me historinë shqiptare. 20vjet që nga rënia eMurit të Berlinit -Ambasada Gjermane organizon me rastin Javët Gjermane nën moton „Tetori Gjerman“. e këtij përvjetori „Tetori Gjerman“ në Shqipëri një ka traditë: edhe krijuar në dy tashmë vitet e shkuara Ambasada Fjala gjerman e ambasadorit përshëndetëse Z. Bernd Borchardt

6 kulturore të Evropës ngjarjet e Gjermanisë të të Gjermanisë e dhe ngjarjet politike Evropës hartën të ndryshuar kulturore kanë e Si shqiptarë, një kolazhiskeniktepërdëfryes. studentë dhe ua bën më të qartë temën shikuesve me anë të nxënës pjesë cilën marrin të në Murit” shqipe, të dhe gjermane Fëmijë – gjuhën në „Mauerkinder teatrale Pjesa mbi dritë hedh Gjermani. Murit në 1989 së vitit së Gjermane) vjeshtës të ngjarjeve e rënies angleze prapaskenat e Ambasadën gjuhën përvjetorin në në në hapet cila posterash (e ekspozitë Një tematizohet nënjësërëaktivitetesh: të do Murit“ e rënia nga vjet „20 qendror Elementi Gjermane. Kulturës e dhe Javët realizuar kanë gjermanë sponsorizuesish, shumtë të shqiptarë, si dhe falë mbështetjes bujare të partnerë një sërë me bashkë në Shqipëri Ambasador iRepublikësFederaletëGjermanisë Bernd Borchardt Gjerman” kohë të këndshme dhe interesante. një uroj ju dhe e „Tetorit programin zbuloni të ftoj Ju ambicioze. dhe gjera të kaq aktivitetesh sërë një i lizimi rea- imagjinueshëm i ishte të do nuk tuaj tjen „Tetorittë partnerëve mbështe- Pa Gjerman”! gjithë të shkon u përzemërt i falenderim Një dhe e shkencës kulturën bashkëkohoregjermane. fusha filmit, nga vjeshtë këtë edhe takoni të tjera ftojmë ju figurativ, letërsisë të artit projektesh muzikës, sërë një Me formën në aktiviteti një një e i e njëdiskutimi. dhe si objekti Dajti dhe hotel në është ndërkombëtarë artiste pyetje me artistike ekspozite kjo 1989, vitit

7 22 Mi 21 Di 20 Mo 19 So 18 Sa Fr 17 16 Do 15 Mi 14 Di 13 Mo 12 So 11 Sa Fr 10 9 Do 8 Mi 7 Di 6 Mo 5

So 4 Sa dienstag sonntag oktober oktober oktober oktober 3 Fr 22 24 25 27 18.00 Uhr Deutsche Botschaft Tirana Präsentation: Physis Stadt Tirana samstag Fremdsprachenfakultät der Universität Tirana 9. Deutschlehrerkonferenz in Albanien Fremdsprachenfakultät der Universität Tirana 9. Deutschlehrerkonferenz in Albanien 18.00 Uhr Deutsche Botschaft Eröffnung der Fotoausstel - Eröffnung der Benzenberg lung: Jutta Kunstakademie Tirana Kunstakademie donnerstag donnerstag 2 Do 22 oktober 1 Mi oktober oktober oktober 30 Di dienstag 18 19 20 sonntag 19.00 Uhr Nationaltheater Oper und Ballett in Ti- für rana Konzert: „Die Schöpfung” von Joseph Haydn montag 19.30 Uhr Shtjef- Shën Kathedrale ni, Shkodra Konzert: „Die Schöpfung” von Joseph Haydn 19.00 Uhr Großer Saal der Kunstakademie Tirana Jazz-Konzert mit Gentian Rushi (bis 25. Oktober) 18.00 Uhr FAP Galerie der Journalistenreise und Fier 29 Mo

28 So 27 Sa www.tetori-gjerman.com freitag oktober oktober oktober oktober 15 10 08 09 donnerstag (bis 17.Oktober 2009) Berat, Lushnje, Kuçovë NEHEMIA Stiftung Buçimas/Pogradec in adidas-NEHEMIA lenge Cup 2009 Chal- 19.00 Uhr Filmakademie Marubi - Filmvorführung: Sonne nalle samstag NEHEMIA Stiftung Buçimas/Pogradec in adidas-NEHEMIA Challenge Cup 2009 donnerstag 19.00 Uhr Marubi Filmakademie Filmvorführung: Sportsfreund Lötzsch Fr 26 25 Do 24 Mi

oktober oktober oktober

07 06 05 19.00 Uhr Filmakademie Marubi Filmvorführung: Berlin is in Germany mittwoch 19.00 Uhr Filmakademie Marubi Filmvorführung: Nikolaikirche dienstag 19.00 Uhr Filmakademie Marubi Filmvorführung: Good bye Lenin! Fotoausstellung „Ortszeit/Local Time“ 4.00 bis 16.00 Uhr 14.00 bis 16.00 (bis 15. Oktober) Deutsche Botschaft Tirana montag Bitte beachten Sie das aktuelle Programm auf : Sie das aktuelle Programm Bitte beachten Veranstaltungsprogramm „Deutscher Oktober” „Deutscher Veranstaltungsprogramm 23 Di 22 Mo 8 Mo 22 Di 23 Mi 24 Do 25 26 Fr Sa 27 So 28 Mo 29 Di 30 Mi 1 Do 2 Fr 3 Sa 4 So 5 Mo 6 Di 7 Mi 8 von IngoSchulze Lesung: „AdamundEvelyn“ Tirana Veranstaltungsprogramm „DeutscherOktober” erkinder“ Theateraufführung: „Mau- akademie Tirana Kunst- der Saal Großer 19.00 Uhr freitag büchern in europäischenSchul- Der FallderBerlinerMauer Ausstellungseröffnung: Tirana Foyer desHotelDajti, 18.00 Uhr (bis 15.November) Feedback ‘89 Kunstausstellung: Hotel Dajti,Tirana 18.00 Uhr (bis 15.November) 30 29 Do 9 oktober oktober donnerstag 10 Fr

Sa 11 donnerstag „Mauerkinder“ Theateraufführung: Kunstakademie Tirana Großer Saalder 19.00 Uhr sonntag erkinder“ Theateraufführung: „Mau- akademie Tirana Kunst- der Saal Großer 19.00 Uhr dem Mauerfall und Kultur20Jahrenach Podiumsdiskussion: Politik Tirana Bar desHotelDajti, 16.00 Uhr samstag ggü. Parlament Bush, George Rr. rana, Ti- Lesesaal Deutscher 18.00 Uhr 01 05 31 So 12 november november oktober Mo 13 Di 14 Mi 15 Jahre banische Prosaderletzten Lesung: Ausgewählteal- Lyrikabend: moderne Tirana Teatri iMetropolit, 18.00 Uhr donnerstag zur DeutschenEinheit der friedlichenRevolution Ausstellungseröffnung: Von Tirana Deutsche Botschaft 18.00 Uhr (bis 20.November) montag ferenz „Erinnerungsorte“ Wissenschaftliche Kon- Tirana (bis 9.November) samstag 09 07 12 november november november Do 16 17 Fr Sa 18 nischer Übersetzung deutsche Lyrikinalba- von Hans-UlrichTreichel Verlorene“ „Der Sprache: Lesung inalbanischer emie Blackbox -Kunstakad 18.00 Uhr freitag deutscher von Hans-UlrichTreichel Verlorene“ in „Der Sprache: Lesung Deutsche Botschaft 18.00 Uhr donnerstag Dorf ein entdecken Schüler – Peshkëpi Ortstermin i Parë,Tirana Rr. AbdiTopani7,Kati Restaurant Sarajet, 13.00 bis17.00Uhr samstag 20 19 14 november november november So 19 Mo 20 Di 21

Mi 22 9 M 22 M 21 H 20 D 19 18 Sh P 17 E 16 M 15 M 14 H 13 D 12 11 Sh P 10 9 E 8 M 7 M 6 H 5 D 4 Sh e enjte tetor e shtunë tetor e djelë tetor 3 P 25 22 24 ora 18.00 Ambasada Gjermane në Tiranë Fizika Prezantim: Tirana, e Qytetit Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Gjuhëve të Huaja Konferenca e 9-të e mësu- esve të gjuhës gjermane në Shqipëri Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Gjuhëve të Huaja Konferenca e 9-të e mësuesve të gjuhës gjermane në Shqipëri Hapja e ekspozitës foto- Hapja e ekspozitës Benzenberg grafike: Jutta Akademinë e Arteve Akademinë 2 E 1 M e djelë tetor e hënë tetor e martë tetor M 30 18 19 20 ora 19.00 Teatri Kombëtar i - Op eras dhe Baletit, Tiranë Koncert: Joseph Haydn „Krijimi” nga ora 19.30 Katedralja e Shën Shtjefnit, Shkodër Koncert: „Krijimi” nga Joseph Haydn ora 19.00 Udhëtimi me gazetarë Udhëtimi me Salla e madhe e Akad- emisë së Arteve Tiranë Koncert jazz me Rushin Gentian (deri më 25. tetor) ora 18.00 Galerina FAP në dhe Fier H 29

28 www.tetori-gjerman.com e shtunë tetor e enjte tetor e enjte tetor e premte tetor 27 Sh 15 10 08 09 (deri më 17. tetor) Berat, Lushnje, Kuçovë Fondacioni NEHEMIA Fondacioni NEHEMIA në Buçimas/Pogradec - adidas-NEHEMIA Chal lenge Cup 2009 ora 19.00 dhe Akademia e Filmit Multimedias „Marubi” Shfaqja e filmit: Sonnenalle Fondacioni NEHEMIA në Buçimas/Pogradec adidas-NEHEMIA Challenge Cup 2009 ora 19.00 e Filmit dhe Akademia Multimedias „Marubi” Shfaqja e filmit: Sportisti Lötzsch P 26 E 25

M 24

e mërkurë tetor e martë tetor e hënë tetor

07 06 05 Shfaqja e filmit: Berlini ndodhet në Gjermani ora 19.00 Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Shfaqja e filmit:Shën Nikollës Kisha e ora 19.00 Shfaqja e filmit: Good Bye Lenin! ora 19.00 dhe Akademia e Filmit Multimedias „Marubi” (deri më 15. tetor) (deri më 15. Ambasada në Tiranë Gjermane „Local fotografike Ekspozitë Time/Ortszeit“ nga ora 14.00 deri 16.00 nga ora 14.00 Ju lutemi të informoheni mbi programin aktual në: aktual mbi programin të informoheni Ju lutemi Programi i aktiviteteve „Tetori Gjerman” „Tetori i aktiviteteve Programi M 23 H 10 22 22 H 23 M 24 M 25 E 26 P Sh 27 28 D 29 H 30 M M 1 E 2 P 3 Sh 4 D 5 H 6 M 7 M 8 Evelina“ ngaIngoSchulze Mbrëmje letrare: „Adami dhe Gjermane në Tiranë Ambasada ora 18.00 Programi iaktiviteteve„TetoriGjerman” emisë sëArteveTiranë Akad- e madhe e Salla ora 19.00 shkollorë evropianë librat në Berlinit të Murit e Rënia ekspozitës: e Hapja Tiranë Dajtit, hotel e hollin Në ora 18.00 (deri më15.nëntor) Feedback ‘89 Ekspozitë artistike: Hotel Dajti,Tiranë ora 18.00 (deri më15.nëntor) 30 29 27 E 9 tetor e premte tetor e enjte tetor e martë 10 P Sh 11

Murit të „Fëmijë teatrale: Shfaqje emisë sëArteveTiranë Akad- e madhe e Salla ora 19.00 Murit të „Fëmijë teatrale: Shfaqje emisë sëArteveTiranë Akad- e madhe e Salla ora 19.00 Rënies sëMurit pas vjet 20 kultura dhe tika Poli- podium: në Diskutim ranë Ti- Dajtit, hotel i Bar-i ora 16.00 Murit” të „Fëmijë teatrale: Shfaqje Salla gjermane e leximit ora 18.00 05 01 31 12 D ” ” nëntor e djelë nëntor e enjte tetor e shtunë 13 H 14 M 15 M përb. Parlamentit Tiranë, Rr. Xhorxh Bush, ranë Ti- Metropolit, i Teatri ora 18.00 tek Bashkimi iGjermanisë Paqësor Nga Revolucioni ekspozitës: e Hapja Gjermane në Tiranë Ambasada ora 18.00 (deri më20.nëntor) shkencore „Vende tëkujtesës“ Konferencë Tiranë (deri më9.nëntor) të fundit viteve e prozën në mira të më Pjesët letrare: Mbrëmje 12 09 07 nëntor e enjte nëntor e hënë nëntor e shtunë 16 E 17 P Sh 18 në shqip gjermane moderne Poezi Mbrëmje poetike: hie „ hmui nga Hans-Ulrich Treichel humburi“ „I shqipe: gjuhën në letrare Mbrëmje e Arteve Blackbox –Akademia ora 18.00 Hans-Ulrich Treichel nga humburi“ „I gjermane: gjuhën në letrare Mbrëmje Gjermane në Tiranë Ambasada ora 18.00 – Nxënësit zbulojnënjëfshat Peshkëpi Vendtakimi i Kati Parë, Tirana 7, Topani Abdi Rr. Sarajet, Restaurant nga ora13.00deri17.00 20 19 14 nëntor e premte nëntor e enjte nëntor e shtunë 19 D 20 H

21 M 22 11 M © Stefan Koppelkamm © Stefan Koppelkamm Zittau, Marstall (Store-house) Berlin, Hackesche Höfe (Rosenthaler Straße) 17.1.1992 (links/majtas) & 12.9.2004 (rechts/djathtas). 17.1.1992 (links/majtas) & 12.9.2004 (rechts/djathtas). 24.6.1990 (links/majtas) & 17.9.2001 (rechts/djathtas). 24.6.1990 (links/majtas) & 17.9.2001 (rechts/djathtas).

12 der DeutschenBotschaftTiranamitFotosvonStefanKoppelkamm 5 deri15tetor2009,ngaehënatëenjten,ora14.00–16.00,a Një udhëtimnëtëshkuarën/DokumentimindryshimeveGjermaninëLindoreprejvitit1990. 5. bis15.Oktober2009,jeweilsMontagDonnerstagvon14.0016.00Uhr,deutscheBotschaftTirana. Eine Reise in die Vergangenheit / Dokumentation der Veränderungen in Ostdeutschland seit 1990. – Time Ortszeit/Local Ortszeit/Local Time– Ambasadën GjermanenëTiranëmeFototëStefanKoppelkamm i tegefne Vrneugn de n der in Zwischenzeit an vielenOrtenstattgefunden haben. die Veränderungen, tiefgreifenden dokumentieren Bildpaare die entstandenen so Die Mal. zweites ein Standpunkten gleichen exakt den fotografierte von und auf einmal noch Orte alle Fotograf der suchte später Jahre zwölf bis Zehn Weltkrieg ausgesehenhabenmag. eine Ahnungdavon, wieDeutschland Zeit vielfachvordemzweiten die vermitteln wäre und stehengeblieben, als so, oft wirken fotografierte, Chemnitz Dresden, Leipzig, Görlitz, und Zittau in insbesondere er die Plätze, Straßen, Häuser, Die würde. geben mehr nicht bald ihn es dass annahm, einen Zustand fotografisch festzuhalten, von Wiedervereinigung – demdurch er Ostdeutschland der reiste, vor hatte er nochden Wunsch, und Mauer StefanderFallAlsKoppelkammdem nach -1990 një ekspozitëeInstitutitGëtenë eineAusstellung des Goethe-Instituts in ndryshimet rrënjësore, të cilat kishin ndodhur ndodhur kishin cilat dokumentojnë të ndërkohë nëshumë prejvendeve. pikë. fotografive rrënjësore, njëjta dhe të e ndryshimet vende nga krijuara e dytë njëjtat të Çiftet të herë në për fotografi herë fotografoi vonë një më edhe vjet shkoi dymbëdhjetë – Dhjetë se kohakishmbeturnëvend. përshtypjen pas krijojnë të dhe Botërore Gjermania Dytë së Luftës pasur kishte të mund ç’pamje se idenë shumëfishtë të mënyrë në përcjellin Kemnic dhe fotografoi Citau Gërlic, ai Laipcig, Dresden, cilat në kryesisht të sheshet rrugët, Shtëpitë, shpejt. ndryshonte të do se mendoi ai cilën të për me anë të atë situatë fotografisë, të fiksonte dëshira të Murit lindi i së Gjermanisë, të rënies ribashkimit para dhe pas Berlinit - Lindore Gjermaninë në 1990 vitin në udhëtonte Koppelkamm Stefan Kur mbasada g jermane nëTiranë

13 Mit der Film- und Diskussionsreihe „Zeitenwenden – Sys- will die Friedrich-Ebert-Stiftung temtransformationen“ diese Kontroversen anhand von fünf deutschen Fil- men, die sich mit dem Transformation Thema nach 1990 der beschäftigen, DDR aufgreifen. und Im ihrer Diktatur Anschluss einer an die Filmvorführungen unter gibt es Gelegenheit Leben das war Wie Diskussion. zur möglich? Welchen Einflussden In hatte aus? das System Kommunismus viduelle auf indi- des und Zeit familiäre die Lebensbereiche? auf Wie Sicht sieht die heutige Albanien Diskussionen sollen auch Parallelen und Unterschiede Transformationsländern den beiden zwischen und Deutschland besprochen werden. 5. – 9. Oktober 2009, Filmakademie MARUBI, Tirana MARUBI, 2009, Filmakademie 5. – 9. Oktober Filme und Diskussionen: und Diskussionen: Filme - Systemtransformationen” „Zeitenwenden endgültige Niedergang der Deutschen Demokratischen derbegann 1989 Jahr Demokratischen im Mauer Berliner der Fall dem Mit Deutschen der Niedergang 40 nach endgültige es gab später Jahr ein nur und (DDR) Republik Staat. gesamtdeutschen einen wieder Teilung der Jahren den in seit 1990 in System dennoch es Auch wenn das lebt kommunistische existiert, mehr nicht Realität der Köpfen der Menschen weiter. Die DDR ist bis heute in Deutschland Gegenstand gesellschaftlicher wie tischer poli- Auseinandersetzungen und Viele der Kontroversen. ehemaligen DDR-Bürger fühlen sich ihren von westdeutschen Landsleuten missverstanden oder sehen sich als Opfer des - Transformationsproz esses. Wieder andere warnen vor einer zu nachsichtigen einen Verniedlic- beklagen und DDR der hung Umgang mit von damals. den „Tätern“

14 5 -9tetor2009,AkademiaefilmitMARUBI,Tiranë „Ndryshimet eepokave–Transformimetsistemit” Filma dhediskutime: Ndërsa të tjerë paralajmërojnë për një minimizim minimizim një për paralajmërojnë tjerë të Ndërsa transformimit. të procesit të viktima si veten shohin keqkuptuar e ose perëndimi të nga tyre të bashkëqytetarëve ndihen prej RDGJ-së nga e Shumë dhe ish-banorët politike. diskutimesh e objekt jetë shoqërore Gjermani të kontradiktash në vazhdon në sot jetojë RDGJ-ja të edhe njerëzve. vazhdon ai e 1990, mendjen vitit prej që më Edhe pse, në realitet, sistemi komunist nuk ekziston mbarëgjerman. vjetëve ndarje, u arrit bashkimi në një shtet të vetëm 40 pas vonë, më vit një dhe (RDGJ-së) Gjermanisë të Demokratike Republikës e përfundimtare rënia dhe nisi 1989 vitin në Berlinit të Murit e rënien Me në transformimsiShqipëriadheGjermania. edhe mbi paralelet dhe ndryshimet ndërmjet dy vendeve kohën e komunizmit? Në diskutime do janëtëSi pikpamjetfamiljes? dhe individit e flitet e sotme gjithashtu mbi jeta në diktaturë? Çfarë ndikimi kishte sistemi në jetën së filmave do të ketë mundësi filmave për të diskutuar. Si ishte dhe dhe pesë RDGJ-së transformimit të esaj pas debate vitit të 1990. Në vijim temëntë shfaqjes trajtojnë cilët anë këto të gjermanë, me prekë pikërisht të kontradikta, do Friedrich-Ebert fondacioni sistemit” e Transformimet – epokave e “Ndryshimet diskutimeve dhe filmave e serinë Me ndaj “autorëve”tëasajkohe. buta e masat kritikojnë dhe RDGJ-së së rëndesës të

15 Deutsche Filmtage Ditët e Filmit Gjerman

Montag 05.10.2009 E hënë 05.10.2009 Good bye Lenin! Good bye Lenin! 18.15 Uhr: Gemütlicher Umtrunk ora 18.15, Një gotë në shoqëri Beginn des Filmes: 19.00 Uhr Shfaqja e filmit: ora 19.00 Anschließend Diskussion: Thema: „Früher war alles besser” – Në vijim diskutim mbi temën: „Më parë ishte gjithçka më Das Phänomen der „Ostalgie” mirë” - Fenomeni i „Ostalgjisë” Danach: Empfang Më pas: Banket Ort: Filmakademie Marubi Vendi: Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Dienstag 06.10.2009 E martë 06.10.2009 Nikolaikirche Kisha e Shën Nikollës 18.15 Uhr: Gemütlicher Umtrunk ora 18.15: Një gotë në shoqëri Beginn des Filmes: 19.00 Uhr Shfaqja e filmit: ora 19.00 Anschließend Diskussion: Thema: „Familienschicksale unter Në vijim diskutim mbi temën: „Fatet e familjes nën kushtet e den Bedingungen einer Diktatur” diktaturës” Danach: Empfang Më pas: Banket Ort: Filmakademie Marubi Vendi: Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Mittwoch 07.10.2009 E mërkurë 07.10.2009 Berlin is in Germany Berlini ndodhet në Gjermani 18.15 Uhr: Gemütlicher Umtrunk ora 18.15: Një gotë në shoqëri Beginn des Filmes: 19.00 Uhr Shfaqja e filmit: ora 19.00 Anschließend Diskussion: Thema: „Schöne neue Welt? - Die Në vijim diskutim mbi temën: „Një botë e re e bukur? - Kup- Bedeutung der Transformation für Einzelschicksale” timi i transformimit për fatet e gjithsecilit” Danach: Empfang Më pas: Banket Ort: Filmakademie Marubi Vendi: Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Donnerstag 08.10.2009 E enjte 08.10.2009 Sportsfreund Lötzsch Sportisti Lötzsch 18.15 Uhr: Gemütlicher Umtrunk ora 18.15: Një gotë në shoqëri Beginn des Filmes: 19.00 Uhr Shfaqja e filmit: ora 19.00 Anschließend Diskussion: Thema: „Unbequeme Genossen – Në vijim diskutim mbi temën: „Shok kritik i partisë – në konf- Im Spannungsfeld zwischen Anpassung und Gewissen” likt ndërmjet përshtatjes dhe ndërgjegjes” Danach: Empfang Më pas: Banket Ort: Filmakademie Marubi Vendi: Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Freitag 09.10.2009 E premte 09.10.2009 Sonnenalle Sonnenalle 18.15 Uhr: Gemütlicher Umtrunk ora 18.15: Një gotë në shoqëri Beginn des Filmes: 19.00 Uhr Shfaqja e filmit: ora 19.00 Anschließend Diskussion: Thema: „Augen zu und durch? – Në vijim diskutim mbi temën: „Mbyll sytë dhe vazhdo? - Strategien für ein Leben in einer Diktatur” Strategjitë për një jetë në diktaturë” Danach: Empfang Më pas: Banket Ort: Filmakademie Marubi Vendi: Akademia e Filmit dhe Multimedias „Marubi” Deutschland /Gjermani Good ByeLenin! perfekt. Porevërteta nukmundtëfshihetpërgjithmonë.... është Iluzioni RDGJ-së. e ekzistencën sëmurë së gruas luan fundin e diktaturës së Shtetit të SED-it. Ai dhe shokët e tij i simu- asaj fshehë t’i duhet Aleksi pacienten. për vdekjeprurës jetë të ohet në një shtet të ri. Mjeku këshillon se çdo shqetësim mund zgj- ajo vonë më muaj tetë mrekulli për si sytë hap Pasi 1990. vitit të verë në zgjohet Ajo Murit. së rënies e ngjarjen humbet Kerner ajo kështu zemër; Aleks në infarkt një pësoi e pasi koma në Nëna ndodhet 1989: vitit të vjeshtë në lindor Berlini Wahrheit nichtmehrverheimlichen… vor.DieIllusion istperfekt. Dochirgendwann lässt sichdie Fre- gaukelnundekrankenWeiterlebenderdasFrau seine DDR der und Er verheimlichen. SED-Staats des Ende das ihrPatientinmuss dietödlichAlexsein. für regungkönne Auf- jede erklärt, Arzt Der Land. neuen einem in sie erwacht aufschlägt, wieder Augen die Monaten acht nach Wunder Mauer.ImSommer 1990 erwacht sie. Alssie wie durch ein nach einem Herzinfarkt im Koma; so entgeht ihr der Fall der Berlin (Ost) im Herbst 1989: Die Mutter von Alex Kerner liegt Saß, MariaSimon,Tschulpan Chamatowa Lichtenberg, Drehbuch 120 min.,albanischeUntertitel KomÖdIE, Drama /Komedi,Dramë Daniel Brühlnënjëskenënga Daniel BrühlineinerSzenevon / Darstellr /Intrprtojnë: DanielBrühl,Katrin Regjia dheskenari:Wolfgang Becker, Bernd „Good ByeLenin! „Good ByeLenin! / me titranëshqip 2003 ” ” , Regie+

Ottfilm

17 Drehbuch / ” ” Regie + me titra në , shqip „Berlin is in Germany / „Berlini ndodhet në Gjermani : Darsteller / Interpretojnë dhe skenari: Hannes Stöhr, Regjia Jörg Schüttauf, Julia Malovic Jäger, Tom Jahn, Valentin Platareanu, Edita Jörg Schüttauf në një skenë nga Jörg Schüttauf in einer Szene von ramë 2001 / D Drama 90 min., albanische Untertitel Nach mehr als elf Jahren Haft wird Martin Schulz, 36, in die Freiheit entlassen. Den Mauerfall hat der ehemalige DDR-Bürger hinter Gittern erlebt. Voller Witz und Elan versucht Martin, sich in der neuen Welt zurecht zu find- seinem und Frau seiner zu Kontakt er nimmt Zögerlich en. elfjährigen Sohn auf. Zu Unrecht gerät er in Konflikt mit der Polizei, aber durch die Hilfe seiner Frau kommt er wieder frei. Er hat eine neue Chance. Martin Schulz, 36 vjeç, lirohet pas njëmbëdhjetë vjet bur- gim. Ish-qytetari i RDGJ-së e kangjellavepërjetoi rënien të burgut.e Murit Martin pas përpiqethumor dhe energji në botën e re. Ai tëkontakton me ngurim përshtatet plot me gruan dhe djalin e tij njëmbëdhjetë vjeçar. ndihmën me por policinë me konflikt në padrejtësisht bie Ai shans i ri. e gruas së tij arrin të lirohet. Atij i ofrohet një Deutschland / Gjermani Deutschland Berlin is in Germany / is in Germany Berlin Gjermani në ndodhet Berlini

a a i j Reg Darsteller hbuch / / Drehbuch Wir haben mit all- mit haben „Wir + Regie ” me titra në shqip, në titra me / ” Barbara Barbara Auer, Ulrich Matthes, Annemone Haase-Wolf, Frank Beyer, Eberhard Görner, Erich Loest, „Kisha e Shën Nikollës : Interpretojnë Kisha e Shën Nikollës Kisha / Gjermani Deutschland Nikolaikirche / Nikolaikirche Szene aus „Nikolaikirche Skenë nga Leipzig 1987: In der DDR wird der innere Widerstand gegen gegen Widerstand innere der wird DDR der In 1987: Leipzig den Staat immer deutlicher spürbar. Die Montagsgebete Men- mehr immer ziehen Nikolaikirche der in Fürbitten und 1989 schen an. Der Oktober Staat 9. reagiert Am mit Drohgebärden, Parteiauss- Maßnahmen. repressiven und chlüssen Sieg.erringen die Leipziger Bürger einen entscheidenden zu: gibt Staatssicherheit der Leiter Der e ndjeshme e më në gjithmonë lutjet bëhet dhe RDGJ Në hënes 1987: të e vitin në Meshat Laipcig shtetit. ndaj brendshme e rezistenca represive. masa dhe Shtetinjerëz. shumë më e gjithmonë tërheqin Nikollës Shën partia e Kishën nga përjashtime kërcënime, me reagon vendimtare. Më 9 tetor 1989 qytetarët e Laipcigut arritën një fitore Shefi i Shërbimi Sekret të Gjermanisë Lindore pohon: „Ne ishim për çdo te gjë, por jo përgatitur sjell Filmi për dhe lutje qirinj!“ një pjesë të historisë së Gjermanisë Lindore në një përzierje skenave dokumentare dhe artistike. të em gerechnet, nur nicht mit Kerzen und Gebeten!” Der Mischung einer in DDR-Geschichte Stück ein erzählt Film aus Dokumentar- und Spielszenen. / Mühe, Ulrich Tukur Ulrich Otto Sander, Daniel Minetti, Günter Naumann, ramë 1995 / D Drama Untertitel albanische min., 133 dhe skenari:

18 Filmi dokumentar raporton një nga shumë rastet në të të në talentuar. rastet shumë nga të personave e karrierën penguar ka një SED-it i Shteti cilat raporton dokumentar Filmi si amator. vetëm garonte të lejohej dhe profesionit i ushtrimi lua nda- iu bashkohej këtë për dhe Gjerman) t’i Socialist (Unionit SED-it kundërshtoi Lötzsch politikë. sionarëve profesionist funk- Wolfgang e mendjengushtësia nga sportist dështoi cilit të si e RDGJ në çiklistit karriera të 1952), më (lindur vuajtje Lötzsch plot historinë trajton Filmi begabten verhinderthat. Hoch- von Karriere vielen die SED-Staat der der denen einem in Fälle, von berichtet Dokumentarfilm Der und durftenuralsAmateurRadrennenfahren. belegt Berufsverbot einem mit er wurde einzutreten, SED die in weigerte, sich Lötzsch Weil scheiterte. funktionäre als Karriere dessen Spitzensportler 1952), in der DDR an der Engstirnigkeit der Polit- (geb. Lötzsch Wolfgang ers Radrennfahr- des Leidensgeschichte die erzählt Film Der Deutschland /Gjermani Sportisti Lötzsch Sportsfreund Lötzsch/ Interprtojnë: Wolfgang Lötzschu.a skenari: dhe Regjia 5 i. abnsh Utrie / e ir n shqip, në titra me / Untertitel albanische min., 85 Dokumentarfilm /Fidokumentar 2008 Wolfgang Lötzsch ada rctl Ssh Hilpert, Sascha Prechtel, Sandra . + Regie / Darstellr hbuch / / Drehbuch Deutschland /Gjermani Sonnenalle iniciativë dhepërgjegjësi. marrë të si njëkohësisht mëson dhe saj të dorë në tij e jetën vë e Misha Megjithatë perëndimor. një do saj e ana nga cila e Miriam, është të për rëndësishmja e Më Mishan. për rëndësi skanë perëndimi as lindja, As najloni. prej kon- getash trabandë me merret perëndim në tij i xhaxhai Dhe Lindore). isë Gjerman- të Sekret (Shërbimit STASI-t i është fqinji ngushtë, i është Apartamenti Lindore. atë në tjetra dhe Perëndimore rrugët e Berlinit fundet e së cilës ndodhen njëra në Gjermaninë Micha Ehrenreich 70-të.dhe shokët vitet e tij në Gjermanisë) jetojnë e në Demokratike (RepublikaSonnenallee,RDGJ një nga dabei, InitiativeundVerantwortungzuübernehmen. Wessi will. einen Trotzdem aber ihrerseits legt Micha die ihr Miriam, sein Leben ist zu Micha Füßen für - und tigste lernt Onkel schmuggelt Nylons. Osten hin, Westen her: Das Wich- West- der Und Stasi. der bei Nachbar der eng, ist Wohnung Straße, Berliner einer deren eines Sonnenallee, Ende im Westen, der das andere in im Osten liegt. leben Die Freunde DieDDR in den 1970er Jahren. Micha Ehrenreich und seine Detlev Buck,Teresa Weißbach, HenryHübchen,KatharinaThalbach Interprtojnë: / Darstellr Regjia dhe skenari: shqip në titra me / Untertitel albanische min., 88 Komödie /ei Skenë nga Szene aus„onnenalle „Sonnenalle 1999 ” ” Thomas Brussig, Detlev Buck, Leander Haußmann, lxne She, lxne Beyer, Alexander Scheer, Alexander , + Regie hbuch / Drehbuch

19 Nicht zufällig dreht sich alles um den Mannschaftssport. ist es, den Kindern auf spielerische Art und Weise gemein- Fund (adidas) und der NEHEMIA Stiftung Ziel der Zusammenarbeit des Adi schaftliche DasslerWerte zu vermitteln. Deshalb zählt nicht nur die sportliche Leistung, Art, wiesondern gespieltebenso die wird: Teamgeist und FairnessWettkämpfen den an um durchführen, Hilfsprojekt sindhumanitäres oder gemeinnütziges ein wichtigeaußerdem Bewertungskriterien. Jede Schule muss teilnehmen zu können. Zum dritten Mal in Folge finden die Finalspiele um den „adidas-NEHEMIA Challenge Cup“ im Rah- men des „Deutschen Oktobers“ statt.entsprechend gut auch die Stimmung während Die der Wettkämpfe. Insgesamt Begeisterung nahmen im Frühjahr der wied- Kinder im Distrikt er Pogradec Mannschaften ist aus enorm, 28 Schulen an den Vorausscheidungen teil, Bergdörfern. Damit viele auch davon wirklich jede aus Schule weit dabei sein abgelegenen kann, können die Jungen und Mittelschulen (6.-9. Klasse) Mädchen in drei Disziplinen der gegeneinander antreten, jeweils in Mini-Fußball, Basket- ball und Volleyball. adidas-NEHEMIA Challenge Cup 2009 Challenge adidas-NEHEMIA sucht neuen Besitzer! Der begehrte Wanderpokal in Buçimas/Pogradec 2009, NEHEMIA-Stiftung 9. - 10. Oktober

20 21 22 faktorë bazë të vlerësimit. Gjithashtu, çdo shkollë duhet të organizojë dhe kryejë një projekt social, social, projekt një kryejë dhe organizojë ashtu po të janë duhet bashkëpunimit ndershme e shkollë i loja çdo por dhe sportiv, skuadër Qëllimi Gjithashtu, në që tëmundpranohetnëkëtëkampionat. rezultati fryma vetëm vlerësimit. jo skuadër. të rëndësishëm: bazë në të vlerësohet që rol faktorë një arsyeja lojën luan është lojë Kjo në në sjellja shoqërisë. e edhe fokusuar vlerat me i të fëmijët sportit të është anë me edukojnë që është, NEHEMIA fondacionit dhe aktiviteti (adidas) Fund Dassler që Adi ndërmjet rastësi disiplina tre është në shans Nuk konkurojnë një të mund gjithëve 9) - të 6 e dhënë skuadra (klasat t´u Për sërish shkollave e pjesë malore. vajzat morën thella dhe e minifutboll, basketbolldhevolejboll. zonat djemtë pranverës në e nga jashtëzakonshëm, pjesë, i vinin marrë është të zhvillohen tyre gjysmëfinalet për të prej Në do Pogradecit shumë të garave. Cup“ shkolla, gjatë qytetit 28 të Challenge nga atmosfera fëmijëve i edhe është „adidas-NEHEMIA Entuziazmi të tillë e finale Gjerman“. lojërat „Tetorit të rradhazi kuadër herë tretën të Për 9 -10tetor2009,nëambientetsportivetëfondacionitNEHEMIABuçimas/Pogradec Kjo kupëeshumëlakmuarpokërkonnjë„pronar“tëri! adidas-NEHEMIA ChallengeCup2009

23 [email protected] weitere In- Interessierte Journalistinnen und Journalisten können unter Mit Unterstützung der Botschaft wurde ein Kindergarten in Kuçova sowie die Grundschule in Daul- in Grundschule die sowie Kuçova in Kindergarten ein wurde Botschaft der Unterstützung Mit Journal- der Rahmen im sollen Beide renoviert. Libofsha/Fieri, von Gemeinde der in Dorf einem las, istenreise eingeweiht werden. In Berat, Lushnja und Kuçova wurde mit Unterstützung der KfW die Wasserversorgung - wiederherg estellt und ausgebaut. In Gjirokastra und Saranda sind Besichtigungen von Projekten im Bereich En- ergieversorgung geplant. Wie schon in den vergangenen Jahren veranstaltet die deutsche Botschaft auch in diesem Jahr wied- Jahr diesem in auch Botschaft deutsche die veranstaltet Jahren vergangenen den in schon Wie er eine Journalistenreise. Dieses Jahr geht die Reise in den Süden Albaniens. In Begleitung von Bot- die besichtigen, zu Projekte Gelegenheit, Journalisten teilnehmenden die haben Borchardt schafter profitieren. von der deutschen Entwicklungszusammenarbeit bewerben. an der Reise und sich um eine Teilnahme formationen zum Programm erhalten 15. - 17. Oktober 2009 Projekten der deutschen Entwicklungszusammenarbeit Projekten Journalistenreise: Besichtigung von Besichtigung Journalistenreise:

24 25 26 marrjen nëkëtëudhëtimadresën:[email protected] pjesë- për aplikojnë të dhe programin mbi mëtejshme të informacione marrin të mund interesuar e Gazetarët gaze- me udhëtimit të tarët. kuadër në inagurohen të do projektet dy Të Fier. Libofshës, së Komunës i fshat një las, Me mbështetje të Ambasadës Gjermane u rinovua një kopsht për fëmijë në Kuçovë si dhe shkolla fillore në Daul- Në GjirokastërdheSarandëështëplanifikuarkqyrjaeprojekteve tësektoritfurnizimitmeenergjielektrike. Kuçovë. dhe Lushnje Berat, në pijshëm të ujit i rrjeti modernizuar dhe rindërtuar është KfW-së të mbështetje Me zhvillim. pjesëmarrës do të kenë mundësi të vizitojnë projekte të cilat përfitojnë nga bashkëpunimi gjermano-shqiptar për tarë. Këtë vit udhëtimi do të zhvillohet në jug të Shqipërisë. gaze- Në shoqëri me të udhëtim ambasadorit, zotit një Borchardt, gazetarët vit këtë edhe sërish organizon Gjermane Ambasada mëparshme e vitet në edhe Sikurse 15 -17tetor2009 bashkëpunimit gjermano-shqiptarpërzhvillim Udhëtim megazetarë:Kqyrjaeprojektevetë

27 Das Werk entstand in den Jahren 1796 bis 1798 und feierte im März 1799 im Wiener Burgtheat- er eine äußerst erfolgreiche Premiere. Noch zu Haydns Lebzeiten wurde das Werk in Wien häu- fig dargeboten. Aus Frankreich nimmt der Chor André Léculeur aus Niort an dem Projekt teil, aus Deutschland wird das Collegium Vocale aus Dortmund nach Albanien reisen. Die albanische Seite vertritt der Chor Prenkë Jakova aus Shkodra. Im Rahmen dieses französischer, ein deutscher und ein albanischer Programms bringen Chor ein gemeinsam Joseph mit Haydns Oratorium „Die Schöpfung“ zur dem Aufführung. RTSh-Orchester Zum 40. Jahrestag des Elysée-Vertrags im 2003 Jahr wurde ein Programm ins Leben gerufen, das deutsch-französische Drittstaaten fördert. Kulturprojekte in 18. Oktober 2009, 19.00 Uhr, Nationaltheater für Oper und Ballett in Tirana 19.00 Uhr, Nationaltheater für Oper 18. Oktober 2009, Shkodra 19.30 Uhr, Kathedrale Shën Shtjefni, 19. Oktober 2009, von Joseph Haydn Haydn von Joseph Projekt Deutsch-französisch-albanisches Orchester- und Chorkonzert: „Die Schöpfung” Schöpfung” „Die Chorkonzert: und Orchester-

28 Projekt franko-gjermano-shqiptar Koncert përkordheorkestër:„Krijimi“ngaJosephHaydn a de hitr ë ahu e retë e orkestrën me itorit JosephHaydn„ bashku së RTSh-së sjellin në skenë Oratoriumin e kompoz- shqiptar dhe man gjer- francez, kori programi këtij të kuadër Në të shtet tretë. një në franko-gjermane kulturore jekteve pro- e zhvillimin mbështet cili i program, një krijua u 2003 vitit të Elysée-së Nëtë Traktatit e vjetorin 40- 19 tetor2009,ora19.30,KatedraljaeShënShtjefnit,Shkodër 18 tetor2009,ora19.00,TeatriKombëtariOperasdheBaletit,Tiranë Krijimi”. përfaqëson koriPrenkëJakovangaShkodra. „CollegiumVocale“ ngaDortmund-i. Palënshqiptare e nga Niort, nga Gjermania do të udhetojë për Léculeur Andrénë projekt koriShqipëri në pjesë merr Franca Nga Haydn. së jetës gjithë vazhdueshme gjatë të mënyrë në skenë në rivu u vepër Kjo suksesshme. të shumë premierë një në mars 1799 në teatrin e pallatit mbreteror në prezantua Vjenëu dhe 1798 me – 1796 viteve mes shkrua u Vepra

29 Mesagjeri i jazz-it“ është një projekt i - muz „ ikantit dheRushi. Gjatë muajve të dimrit pedagogute pranverës së këtij viti ai zhvilloi disa workshope me nxënës të të jazz-it interesuar Gentiantë nga Shqipërisë. gjashtë Misioniështë: shkollat i „Mesagjerittë entuziazmojë muzikore tëgjininë jazz dhe jazz-it“nxënësitt‘i bëjë ata ta studiojnë këtë e muzikësgjini pranë Akademisë përsë Arteve. Mesagjeri i jazz-it pati suksestalente në Tiranë. dhe pritet të sjellë Koncertishumë i 19 tetorit përbën përfundimin e pro- jektit dhe është njëkohësisht çelja e akademik vitit për të studentët ri e jazz-it inë në e Arteve. Në Akadem- këtë koncert do të marrë pjesë Huf- Thomas Esseni, nga jazz-it i profesori edhe schmidt, i cili qysh prej fillimit ka qenë mentor e frymëzues i projektitArteve Tiranë“. „Jazzi në Akademinë e Das Konzert am 19. Oktober bildet den Abschluss Oktober 19. am Konzert Das des Projekts - und ist zugleich das der Auftakt neue für Studienjahr der der Kunstakademie Jazz-Studenten Tirana. an wird auch Herr Thomas AnHufschmidt, Professor dem Konzert für Jazz aus Essen, an teilnehmen, Anfang von der Tirana“ das Projekt Kunstakademie der an „Jazz als Mentor begleitet hat. Der „Jazz-Bote” ist das Projekt des Jazz-Musikers und und Jazz-Musikers des Projekt das ist „Jazz-Bote” Der Winter Rushi. Im Gentian Dozenten vergangenen interessi- mit Workshops mehrere er hat Frühjahr und erten Schülerinnen und Schülern der sechs Musik- schulen Albaniens durchgeführt. Die Jazz-Boten: junge Musikschüler Mission für Jazz-Musik zu be- Kunstakademie der an des Studium ein für und geistern Tirana zu gewinnen. Der Jazz-Bote war übrigens Tirana nach Talente zahlreiche hat und erfolgreich mitgebracht. Koncert jazz: Gentian Rushi me nxënës dhe studentë me nxënës Gentian Rushi Koncert jazz: Tirana 19.00 Uhr, Großer Saal der Kunstakademie 19. Oktober 2009, Jazz-Konzert: Gentian Rushi mit Schülern und Studenten mit Schülern Gentian Rushi Jazz-Konzert: 19 tetor 2009, ora 19.00, salla e madhe e Akademisë së Arteve, Tiranë 19.00, salla e madhe e Akademisë 19 tetor 2009, ora

30 31 © Jutta Benzenberg 20 -25tetor2009,ora18.00,GaleriaFAPnëAkademinëeArteve Një retrospektivëfotografikengaJuttaBenzenberg Shqipëria në18vjet. das gesellschaftliche Engagement des des Engagement die im gezeigt. AMC zusammen, gesellschaftliche Unternehmens dokumentiert. mit Arbeiten Kampagne eng das einer arbeitet Ihrer Oktober Rahmen Kunstakademie 25. Fotografin zum der Auswahl Die bis 20. Galerie vom eine wird FAP Tirana der in In hat Land und ganze ausdrucksstarken Bildernfestgehalten. das Albanien Fotografin durch in das Gesicht Reisen des Benzenberg albanischen 1999 Alltags in deutsche ihren zahlreichen Universum Jutta seit Sie Die das lebt von sind in Oktober einzutauchen. Fotoarbeiten 25. eingeladen, der zum bis herzlich 20. Vom 20. -25.Oktober2009,18.00uhr,FAPGaleriederKunstakademieTirana Eine photographischeRetrospektivevonJuttaBenzenberg 18 JahreAlbanien. ndikimin epërgjegjësisësociale nëjetënenjerëzve. dukje në vë cili i veçantë, të projekti një të kuadër në kësaj AMC, e me saj i Pjesë bashkëpunimi edhe saj. është ekspozite të përzgjedhura të fotove disa mundësi të rrokni vizionin e kësaj artisteje nëpërmjet keni të do tetor 25 më deri 20 nga FAP Galerinë Në na esjellmeanëtëfotografisë. ajo Shqipërisë anembanë shumta të saj e udhëtimet në hasur ka që përditshme e Jetën 1999. vitit prej që Shqipëri në jeton dhe gjermane fotografe është Ajo Benzenberg. Jutta së punës e dimensionet përjetoni të ftuar të përzemërisht jeni tetor, 25 - 20 datat Në

3333 - Ein Projekt des Studienkolleg zu Berlin. www.physisstadt.org - Ein Projekt des Studienkolleg zu Berlin. Getragen von der Gemeinnützigen Hertie-Stiftung und der Studienstiftung des deutschen Volkes. Unterstützt von der Deutschen Botschaft Tirana. Die Forschungsgruppe „Physis Stadt Tirana“ besteht aus sechs jungen Wissenschaftlerinnen und Wissenschaftlern aus Deutschland, Tschechien und Polen. In ihr treffen Politologie, Kunstgeschichte, Physik, Archäologie und losophie aufeinander. Phi- Nach der Präsentation besteht Gelegenheit zu Gesprächen bei einem kleinen Cocktail. Nach der Präsentation besteht Gelegenheit Auf 400 Kilometern entstanden 12000 Bilder. Die Ausstellung wird diese Fülle auf eine anregende, het- erogene und persönliche Auswahl von Einzelbildern, Serien, Panoramen und Videoausschnitten reduz- ieren. Die Eröffnung der Ausstellung wird von einer einführenden Darstellung unseres Vorgehens und den Ergebnissen begleitet. Diskutieren Sie mit uns über unser und Ihr Tirana, über unsere Momentauf- sich von Ihrer Stadt überraschen – durch alle Straßen. Perspektiven. Lassen Sie nahme und Tiranas Entlang der Fragen „Wie zeigt sich Tiranas urbaner Körper?“ und „Was ist die ganze Stadt?“ sind dyna- überwerfenden, wir selbst sich einem begegneten im Wir gelaufen. Tiranas Straße jede durch 2009 März Metropole. mischen Organismus, einer aufstrebenden Wie leicht gehen solche Sätze über die Lippen: „New York ist eine lebendige Stadt“ oder „Ich liebe Paris“ liebe „Ich oder Stadt“ lebendige eine ist York „New Lippen: die über Sätze solche gehen leicht Wie zusam- Wörter Handvoll einer in Wahrnehmung tägliche die die Gedanken, – Berliner“ ein bin „Ich oder menfassen. Eine Stadt in drei Worten? „Physis geht Stadt über Tirana“ eine solche Reduktion hinaus. Wir den Straßen aus. wollen die ganze Stadt erfassen – von Physis Stadt Tirana Physis Stadt Wahrnehmung. Durch alle Straßen. Heranwachsenden Europas. Eine Treffen mit einer Deutschen 18.00 Uhr im großen Saal der am 22. Oktober 2009 um Ausstellung und Präsentation Botschaft

34 35 36 Tirana: FizikaeQytetit Gjermane nëTiranë. Ambasada nga Mbështetur Gjerman. Popullit të Studimeve i fondacioni dhe Hertie jofitimprurës fondacioni nga Financuar www.physisstadt.org –NjëprojektiStudienkollegzuBerlin. shohim tëndërthurenshkencatpolitike,historiaeartit,fizika,arkiolog ta Tek Polonia. dhe Çekia Gjermania, nga rinj të studiues gjashtë nga përbëhet Qytetit“ e Fizika „Tirana: i kërkimor Grupi Pas prezantimitmundtëzhvillohenbashkëbisedimenënjë koktejtëorganizuarmekëtërast. çdo rrugë. ranën tonë dhe tuajën, mbi çastet e kapura nga ne dhe prespektivat e Tiranës. Ti- Surprizohuni mbi me qytetin ne tuaj – me nga Diskutoni tona. përfundimeve dhe veprimeve i prezantim një nga shoqërohet të do ekspozitës e përzgjedhje një në stimuluese heterogjene imazhesh dhe personale tablosh individuale, serish, panoramash tërësi dhe fragmentesh filmike. Hapja këtë reduktojë të do Ekspozita fotografi. 12000 bënë u kilometra 400 Në i tërëqyteti?“.undeshëmmenjëorganizëmdinamikdhevetëshkatërruestëmetropoliambicioz. Në mars 2009 kemi ecur në çdo rrugë të Tiranës me pyetjet „Si na shfaqet trupi urban i Tiranës?“ dhe „Çfarë është nëpërmjet rrugëve. qytetin gjithë të kuptojmë të duam Ne tillë. të reduktimi një përtej shkon Qytetit“ e Fizika „Tirana: fjalë? tre në „Unë jam nga Berlini.“ - Mendime të cilat përmbledhin në një grusht fjalësh perceptimin e përditshëm. Një qytet ose Parisin.“ dashuroj e „Unë ose jetë.“ plot qytet një është Jorku „Nju fjalë: këto thuhen të mund që thjeshtë Sa Ekspozitë dheprezantimmë22tetor2009,ora18.00nësallënemadhetëAmbasadësGjermane Takim menjëqytetevropiannërritje.Njëperceptim.Ngaçdorrugë. jia dhefilozofia.

37 Koncepti Koncepti „ Shoqata e Mësuesve të Gjuhës Gjermane (ADV) me mbështetjen e disa organizatave në vend gjermane organizon një herë në vit mësuesve të gjuhës gjermane. Konferencën e Konferenca shihet si vend-takim,gjuhësgjermane ngagjithëe Shqipëria dhevendet ku mësues të fqinje mund të shkëmbejnë me kolegë nga Gjer- mania përvojën mbi gjendjen aktuale të degës gjermanishtes dhe prespektivave të sësaj. Konferen- cae9-të emësuesve të gjuhës gjermane zhvillohet këtë vit nga dt. 24 deri 25 tetor 2009 në Fakultetin e Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës. Tema e Konferencës këtë ndërkulturore në mësimin e gjuhës gjermane” vit është: Në kuadër të kësaj konference do të zhvillohen disa prezantime dhekonferencë priten workshop-e. rreth 90 pjesëmarrës Në nga këtëShqipëria, shtetetgjermanisht folëse. fqinje si dhe nga vendet Die Tagung sieht sich als Ort der Begegnung, an dem dem an Begegnung, der Ort als sich sieht Tagung Die aus und ganz den Albanien sich Deutschlehrende Nachbarländern mit Kollegen aus dem deutschspra- des Stand Faches Raum über den aktuellen chigen Deutsch und seine Perspektiven austauschen können. Die 9. Deutschlehrerkonferenz findet dieses Jahr vom 24. bis 25. Oktober 2009 sprachenfakultät der Universität Tirana statt. an Das der Fremd- „Interkul- lautet: Konferenz diesjährigen der Thema turalität im Deutschunterricht“. Präsen- mehrere werden Tagung dieser Rahmen Im tationen und Workshops angeboten. Es werden Nachbarländern den insgesamt Albanien, aus etwa Teilnehmer und 90 Teilnehmerinnen erwartet. Raum deutschsprachigen dem sowie Einmal im Jahr veranstaltet der Albanische Deutsch- eine Land im lehrerverband (ADV) Organisationen mit der deutschsprachiger Unterstützung erer mehr- Deutschlehrerkonferenz. Konferenca e 9-të e mësuesve të gjuhës gjermane në Shqipëri e 9-të e mësuesve të Konferenca 24 - 25 tetor 2009 Fakulteti i Gjuhëve të Huaja Universiteti i Tiranës, 9. Deutschlehrerkonferenz in Albanien in 9. Deutschlehrerkonferenz 2009 24. bis 25. Oktober der Universität Tirana Fremdsprachenfakultät

38 39 © dpa

40 Im Januar2010wirdIngoSchulze AlbanienimRahmeneinerLesereisebesuchen. 20 in derzeit wird TRADUKI gefördert. Roman Der Programms des nominiert. Rahmen im wird Klosi Ardian Buchpreis von Übersetzung albanische Die übersetzt. Deutschen Sprachen den für wurde Evelyn“ und „Adam 1991 gewissnichtunähnlich. 1990- Jahren den in Jugend albanischen der denen sind Hoffnungen diese Und wider. DDR-Jugend gen damali- der Hoffnungen die eindrucksvoll spiegelt Roman geschriebene Dialogform in größtenteils Der der VertreibungausundSehnsuchtnachdemParadies. Sündenfalls, des Mythos biblischen den an Anlehnung bewusster in Weltumbruch den erzählt Schulze Grenze weiternachÖsterreichunderreichenschließlich Bayern. Damen- Beziehung zu retten. Mit der wenig Gepäck und vielen Adam, Hoffnungen reisen die Protagonisten Ungarn. nach Öffnung der und Deutschland die um Plattensee, ungarischen den an in Evelyn Freundin seiner folgt DDR-Provinz, der aus 1989 maßschneider Sommer im spielt Romans des Handlung Die Zweifel ohne Ingo Schulze.ImJahr2008haterseinenneuenWenderoman„AdamundEvelyn“vorgelegt. gehört finden, Beachtung meisten am Zeit zur Deutschland in die Schriftstellern, den Zu Präsentation deralbanischenÜbersetzungam27.Oktober2009um18.00UhrinDeutschenBotschaft „Adam undEvelyn“vonIngoSchulze Zeitgenössische deutscheLiteraturaufAlbanischI:

41 Ingo Schulze do të vizitojë Shqipërinë në janar të vitit 2010 në kuadër të një udhëtimi letrar. Ingo Schulze do të vizitojë Shqipërinë në „Adami dhe Evelina“ u nominua për çmimin „Deutscher Buchpreis“, i cili prej 2005-s vlerëson çdo vit romanin më të mirë në gjuhën gjermane. Ky roman është përkthyer deri më tani në 20 gjuhë. Përkthimi i tij në shqip nga programit TRADUKI. Ardian Klosi mundësohet në kuadër të Romani i shkruar kryesisht në formë dialogu pasqyron në mënyrë mbresëlënëse shpresat e rinisë së RDGJ-së të të ndryshme nga ato të rinisë shqiptare në vitet 1990-1991. asaj kohe. Dhe këto shpresa nuk janë shumë Schulze rrëfen me mënyrën e vet transformimin e botës mbështetur në mitin biblik të mëkatit të parë, dëbimit nga parajsa dhe nostalgjinë për t‘u rikthyer. Ngjarjet e romanit zhvillohen provincanë verë tëe RDGJ-sëvitit 1989ndjek në të Gjermani dashurënlidhjen e tyre. Me pak gjëra me vete dhe me shumë shpresa protagonistët udhëtojnë pas hapjes së ku- dhee tij Hungari. Evelinën Adami, deri nërrobaqepësi liqeninfirit Balaton më nga tej nënë HungariAustri përdhe tëarrijnë shpëtuar më në fund në Bavari. Njëri prej shkrimtarëve të sotëm më në zë në Gjermani është pa dyshim Ingo Schulze. Në vitin Evelina“. romanin e tij më të fundit „Adami dhe 2008 ai botoi „Adami dhe Evelina“ nga Ingo Schulze Evelina“ nga Ingo „Adami dhe 18.00 në Ambasadën Gjermane në shqip më 27 tetor 2009, ora Prezantimi i përkthimit Letërsia bashkëkohore gjermane në shqip I: gjermane Letërsia bashkëkohore

42 © dpa

43 - - Konzept: Julie August/Adela Demetja Die entsprechenden Texte werden Die jeweils entsprechenden in Texte ihrer Ursprungssprache, in deutsch und in englisch ausgedruckt und auf Schulbänken im Foyer des Hotels Dajti präsentiert. Natürlich hat der Mauerfall „Geschichte geschrie- „Geschichte Mauerfall der hat Natürlich ben“, doch sehr unterschiedlich sind die Weis Unter dem Motto Ausstellung »Reflexionen« schlägt Schulbücher die banien, aus Belarus, Bosnien-Herzegowina, Bulgarien, Deutschland, Al- und Rumänien Polen an Montenegro, Frankreich, auf, an der Stelle der sich das Licht eines ges- chichtlichen Ereignisses in national ganz unter- schiedlichen Wahrnehmungen bricht. ropa? Sein ist in Widerschein den europäischen jedenfalls durchaus nicht gleichförmig. Nationen en, wie der 9. November 1989 in europäische Schulbücher Eingang gefunden hat. Der Fall der Berliner Mauer giltGrenzen weit Deutschlands über die hinaus als für ein die Symbol friedlichen späten Revolutionen, 1980er und die frühen 1990er in Jahren ropa Eu- den grundlegend veränderten. Doch ist dieses Symbol ein Licht der Freiheit für ganz Eu in europäischen Schulbüchern in europäischen Tirana Foyer des Hotel Dajti, im Schulbuch-Ausstellung 2009 – 15. November 29. Oktober 2009, 18.00 Uhr Eröffnung am 29. Oktober Reflexionen – der Fall der Berliner Mauer Berliner der Fall der – Reflexionen

44 Hapja më29tetor2009,ora18.00 29 tetor–15nëntor2009 Ekspozitë elibraveshkollorënëhollinhotelDajtit,Tiranë në libratshkollorëevropianë Refleksione –RëniaeMurittëBerlinit Koncepti nga: JulieAugust/AdelaDemetja atë banka shkolle nëhollinehotelDajtit. mbi dhe prezantohen të gjermane gjuhën do dhe në gjuhën si angleze në printohen origjinale, të tyre do e përkatëse Tekstet time tëndryshmekombëtare. percep- në Franca, thyhet historike ngjarjeje një e drita ku vendin në Bullgaria, Polonia dhe Rumania, Zi, i Mali Bosnja-Hercegovina, sia, Bielloru- Shqipëria, Gjermania, nga shkollorë librat hap ekspozita »Refleksione« moton Nën lorë nëEvropë. shkol- librat në 1989 nëntori 9 vend gjetur ka si semënyrat ndryshme të shumë janë megjithatë historinë“, shkruar „ka Murit e rënia Natyrisht tet evropianenukështëinjëtrajtshëm. shte- në tij i reflektimi Gjithsesi Evropën? gjithë të për lirie viteve dritë një të simbol ky është fillimit a Por dhe ‘90. ‘80 viteve të fundit e Ev- ropën themelet nga ndryshuar ka cili i përtej revolucionit paqësor, i edhe simbol një si kuptohet Gjermanisë të Berlinit kufijve të Murit e Rënia

45 Konzept: Julie August/Adela Demetja Für die Dauer der AusstellungKünstler jeweils ein Zimmer im ersten Obergeschoss des Hotels. Dort präsentieren sie sich und „beziehen” außerdemihre Arbeitsweise. Interviews achtgeben Einblick in die Bedeutung indes Mauerfalls für Berlindie persönli- und chen vierund künstlerischenin Tirana Edi Biografien. Bujari, Nikolin Volanti, Gabriela Skiba, Zuzanna (Mit Schäfer, lebendeAlbrecht Arbeiten Minda, von Beatrice Roland Lie, Albrecht, Jin Stephan Kissina, Balkenhol, Julia Hila, Enkelejd Zonja) Im Ballsaal und Erdgeschoss des Hotels präsentieren fünf osteuropäische Künstler Arbeiten, die sich mit GeschichteGesellschaft, undErinnerung auseinandersetzen. Peggy Meinfelder (geboren inderDDR/ Deutschland) zeigt ihre Installation »100 Westmark«. Armando Lulaj (Albanien)»Living in memory« vertreten. Der serbische Künstler Uros Djuric zeigt Arbeiten aus istseinem »Popu- mit seinem Video Performance seine die präsentiert, Fotoserie eine (Bulgarien) Stojanov Kamen während Project«, list auf dem Sockel eines ehemaligen Lenin-Denkmals von 1989 einen animierten Film gemacht. Laszlo schließlich hat aus einem Foto dokumentiert. Der rumänische Künstler Istvan Viele Jahre lang diente das Hotel Dajti im Herzen Tiranas als gediegene Unterkunft für offizielle Delega- tionen aus aller Welt. Heute steht es leer, ein unwirklicher Ort, eigentlich ein Nicht-Ort mitten in einer das Bevor Rendez-vous. künstlerisches ein für Tiranas Location beste die und – Metropole europäischen Hotel als Sitz des Außenministeriums wieder ein Ort für internationale Staatsbesuche wird, wird es von zwischengenutzt. Künstlern aus Deutschland und Osteuropa 29. Oktober – 15. November 2009 29. Oktober – 15. November 2009, 18.00 Uhr Eröffnung am 29. Oktober Feedback ‘89 Feedback im Hotel Dajti, Tirana Kunst-Ausstellung

46 nga Peggy Meinfelder:„100 m aus PeggyMeinfelder: „100Westmark” arka perëndimore”

47 Kamen Stojanov - „Hello Lenin” ©

48 Ekspozitë artistikenëhotelDajti,Tiranë Feedback ‘89 Koncepti nga:JulieAugust/Adela Demetja Skiba, Zuzanna Schäfer, Albrecht Minda, Beatrice Gabriela Volanti,NikolinBujari, EdiHila,EnkelejdZonja) Lie, Jin Kissina, Julia Balkenhol, Stephan Albrecht, land Ro- nga punime (me do artistike. dhe peronale biografitë Intervistat për Murit tyre. së nga së rënies e punës e kuptimin „zënë“ mbi stilin dritë të dhe hedhin do të veten Shqipëria prezantojnë të nga do ata Atje katër dhe hotelit. të dytë e Berlini katin nga në dhomë artistë një tetë ekspozitës e kohëzgjatjen për Gjithashtu me animuar të film një krijuar ka Laszlo Istvan rumun një fototëvitit1989. artisti fundi Së Leninit. të monumenti ish një e talin piedes- në saj e performancën dokumenton cila e fotografike seri një prezanton Bullgaria) (nga me Stojanov përfaqësohet Shqipëria) (nga Lulaj Armando videon e tij »Living perëndimore«. in memory«. Artisti marka serb Uros Djuric 100 shfaq punime – nga »Populist Project«, ndërsa Kamen Westmark »100 saj e cionin instala- sjell RDGJ/Gjermani) në (lindur Meinfelder Peggy kujtimet. dhe historinë shoqërinë, me ndeshen Në sallën e kërcimit dhe katin përdhes të hotelit pesë artistë nga Evropa lindore prezantojnë punime të cilat përdoret ndërkohëngaartistëGjermaniadhee një të kthehet të mes në hoteli se Para asgjëje“ i artistik. takim „vend një në godinën e Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe në një vend të vizitave shtetëtore ndërkombëtare, ai për do të një Tiranë fakt në në përshtatshëm i më surreal, vendi vend dhe – zyrtare një evropian delegacioneve metropoli boshatisur, e i luksoze qëndron ai strehë si Sot bota. Tiranës të gjithë e zemër në nga shërbente Dajti hotel rradhë me vite Shumë Hapja më29tetor2009,ora18.00 29 tetor–15nëntor2009 vropa l indore.

49 Eine Veranstaltung der Friedrich-Ebert-Stiftung Tirana Friedrich-Ebert-Stiftung der Veranstaltung Eine 20 Jahre nach dem Die Spaltung zwischen Ost und West ist überwunden, die Europäische Union hat ihre Grenzen weit Mauerfall ist sind entstanden. die Territorien nach Osten verschoben, neue nationalstaatliche politische LandkarteDoch wie hat sich die Europaskulturelle Landkarte Europaskaum die inkulturelle Entwicklung in einfach Europa ab dendie oder politischen entfaltet Transformationen die Kul- letzten verändert? Bildet wiederzuerkennen:Jahrzehnten zwei tur einen Eigensinn gegenüber den Markierungen der Politik? Üben sich die europäischen Kulturen in Völkerverständigung oder in der Befestigung nationaler Identitäten? Begegnen sich die europäischen Kulturvölker auf Augenhöhe oder gibt es ein Gefälle zwischen West und Ost? DiePodiumsdiskussion veränderten zieltim aufeine Europas Ortsbestimmung Kulturen und Kultur der politischen Koordinatensystem. Podiumsmitglieder: Podiumsmitglieder: (Berlin) Albrecht von Lucke (Belgrad) Milena Dragicevic-Sesic Ardian Klosi (Tirana) Podiumsdiskussion in der Bar des Hotel Dajti, Tirana in der Bar des Hotel Podiumsdiskussion 16.00 Uhr 31. Oktober 2009, Diskussion findet ein Empfang statt. Im Anschluss an die nach dem Mauerfall nach dem Europäische Kartographien - Politik und Kultur 20 Jahre Jahre 20 Kultur und Politik - Kartographien Europäische

50 © dpa

51 © dpa

52 Kartografitë evropiane – Politika dhe kultura 20vjet pas RëniessëMurit dhe kultura –Politika evropiane Kartografitë Një aktivitetifondacionit„FriedrichEbert“ koordinata tërejapolitike. Diskutimi në podium ka si qëllim lokalizimin e vendodhjes së kulturës dhe kulturave të Evropës në një sistem me e popujveevropianënëtënjëjtinnivelapoekzistonnjëdisnivel ndërmjetperëndimitdhelindjes? Ndikojnë kulturat evropiane në mirëkuptimin mes popujve apo në forcimin e identitetit kombëtar? Janë kulturat zhvillimi kulturor në Evropë thjesht transformimet politike apo kultura shpalos një kryeneçësi kundrejt politikës? Riprodhon fundit? e dhjetëvjeçarët dy në Evropës e kulturore harta ndryshuar ka si Por kombëtare. reja të ritore ter- krijuar janë dhe si lindjes, drejt tij e kufijtë zgjeruar ka i Evropian Bashkimi kapërcyer, është perëndimit dhe lindjes ndërmjet Ndarja rrënjësisht. ndryshuar ka Evropës e politike harta Berlinit të Murit së rënies pas vjet 20 Ardian Klosi(Tiranë) Milena Dragicevic-Sesic(Beograd) Albrecht vonLucke(Berlin) Pjesëmarrës nëpodium: Pas diskutimitzhvillohetnjëbanket. 31 tetor2009,ora16.00 Diskutim nëpodiumbarinehotelDajtit,Tiranë

53 chsenen Theater- und Kulturfreunde sind zu und Kulturfreunde sind aber auch alle erwachsenen Theater- Insbesondere Schüler und Jugendliche, den Aufführungen herzlich eingeladen. Die Schauspieler sprechen nicht nur Deutsch, sondern immer wieder auch Albanisch, Englisch und sogar ein bisschen Französisch. unbedingt Deutschkenntnisse erforderlich. Das Stück sindist daher auch für für das albanischsprachige das Verständnis Publikum verständlich. der Handlung nicht Aus Anlass des 20-jährigen Jubiläums des Mauerfalls hat Stefan Neugebauer dieses Theaterstück speziell Theaterstück dieses Neugebauer Stefan hat Mauerfalls des Jubiläums 20-jährigen des Anlass Aus für die Aufführung mit albanischen Jugendlichen in Tirana geschrieben. Die Parallelen zur albanischen Geschichte liegen nah und wurden in Form von zahlreichen Bezügen explizit in das men. Stück aufgenom- Ausgehend vom Bau der Berliner Mauer am 13. August 1961 lädt das Stück „Mauerkinder” ein zu einer fantasievollen Rückblende auf die kommunistisch geprägte Vergangenheit Deutschlands. Der Zuschau- Republik Demokratischen Deutschen damaligen der Bürger der Perspektive der aus Mauer die erlebt er (DDR). Ein verrückter Kommunist wohnt in einer Mülltonne am tische Grenzstreifen. Parolen, Grenzkontrollen, amerikanische kommunis- Politiker, Fluchtversuche, Verhöre und nicht zuletzt Touristen – sich die unterschiedlichsten Menschen. deutsch-deutschen Grenze begegnen an der ßer Saal der Kunstakademie Tirana Uhr, Großer Saal der Kunstakademie 1. November 2009, jeweils 19.00 30. und 31. Oktober, der Studenten mit sowie Frasheri Sami Gymnasium am Zweigs bilingualen des Schülern mit Gemeinsam deut- Stück ein Neugebauer Stefan Theaterregisseur und Autor Berliner der präsentiert Tirana Universität in einer grotesken Szenencollage. scher Geschichte Theateraufführung: „Mauerkinder“ Theateraufführung:

54 © ChristianJungeblodt

55 Petrit Malaj Der Regisseur Stefan Neugebauer im Gespräch mit dem Rektor der Kunstakademie Tirana, Petrit Malaj Der Regisseur Stefan Neugebauer im Gespräch e Akademisë së Arteve Tiranë, zotin Regjizori Stefan Neugebauer në bisedë me rektorin

56 ftuar përzemërsishtnëshfaqje. Para së gjithash nxënësit dhe të rinjtë, por pa përjashtuar edhe të gjithë miqtë e teatrit dhe kulturës, janë të kuptueshme e është pjesa ndaj situatat, edhe përpublikunvetëmshqipfolës. kuptuar të për domosdoshme të janë nuk gjermane gjuhës e huritë Shqipërisë e Njo- frëngjisht. pak edhe madje anglisht shqip, edhe here pas herë por gjermanisht vetëm jo flasin Aktorët historinë me pjesë këtë Paralelet shkruar Tiranë. në ka shqiptarë Neugebauer rinjtë Stefan të me regjizori janë shumëteafërtadheintegruarqartasnëpjesë nëformënereferencavetëshumta. shfaqen për Berlinit të Murit ekskluzivisht së teatrale rënies të 20-vjetorit e rastin Me në murin përjeton Spektatori Gjermanisë. të komuniste shkuarën të prespektivën eqytetarittëasajkoheRepublikësDemokratike tëGjermanisë(RDGJ). mbi fantazi plot retrospektivë një në ftonju Murit” të „Fëmijë teatrore pjesa 1961 gusht 13 më Berlinit të Murit i ndërtimi nga shkas marrë Duke kufirin në – turistë edhe gjithashtu por pyetje gjermano–gjerman takohennjerëzngamëtëndryshmit. në marrje arratisje, për përpjekje amerikanë, komu- parrulla politikanë kufitar, Kontrolli niste, kufitare. vijën në plehrash kazan një në jeton çmendur i komunist Një një kolazhskenikgrotesk. të Tiranës autori dhe regjizori nga Berlini, Stefan Neugebauer prezanton një pjesë të historisë gjermane në universitetittë studentë me dhe si Frashëri“ „Sami gjimnazit të dygjuhësh seksionit të nxënës me bashku Së më 30,31tetordhe1nëntor2009,ora19.00,sallaemadheAkademisësëArteveTiranë Shfaqje teatrale:„FëmijëtëMurit”

57 Konkursi „Shqipëria tregon“ u shpall nga Sho- nga shpall u tregon“ „Shqipëria Konkursi qata gjermano-shqiptare që të evi- në maj të këtij viti. Qëllimi i tij është „Robert dentohet proza më Schwartz“ e re e shkruar në gjuhën shqipe, e veçanërisht që autorët e rinj t’i prezantohen publikut. Tekstetmë të mira, të përzgjedhura e veçantë, do nga të një prezantohen juri në sallën gjermane të leximit pranëmë 5 nëntor,Bibliotekës ora 18.00.Kombëtarenga tekstetAutorët edo tyre;tëdo t’i përcjellin këto tekste në gjermanisht. lexojnë përkthyes të rinj gjermanë Po me këtë rast do të prezantohet këtu një an- tologji e prozës shqiptare që ka në qendër per- iudhën e diktaturës në Shqipëri. Gleichzeitig wird hier eine Anthologie nischer alba- Prosa vorgestellt, die die Zeit unter der Diktatur thematisiert und verarbeitet. Von einer Jury wurden die besten Prosastücke ausgewählt. Sie werden am 5. 18.00 November Uhr um im Deutschen Lesesaal Die albanischen Autoren lesen aus ihren Texten; präsentiert. jüngere deutsche Übersetzer werden die Texte ins Deutsche übertragen. Der Wettbewerb „Albanienvon der erzählt“ Deutsch-Albanischen Kulturgesells- chaft wurde „Robert Schwartz“ im Maiausgeschrieben. dieses Ziel ist Jahres es, der neuesten banischen al- Prosa ein Forum zu geben allem undjüngere Autoren vor der Öffentlichkeit vor- zustellen. Pjesët më të mira në prozën e viteve të fundit të mira në prozën Pjesët më Xhorxh Bush, përb. Parlamentit 18.00, salla gjermane e leximit, Rr. 5 nëntor 2009, ora „Shqipëria tregon“: „Shqipëria , ggü. Parlament Rr. George Bush Deutscher Lesesaal 2009, 18.00 Uhr, 5. November Ausgewählte albanische Prosa der letzten Jahre Prosa der albanische Ausgewählte „Albanien erzählt“: erzählt“: „Albanien

58 59 Mit seinem Konzept der „Erinnerungsorte“ hat der französische Historiker Pierre Nora in den 1990er- den in Nora Pierre Historiker französische der hat „Erinnerungsorte“ der Konzept seinem Mit Per- der aus Geschichte die Statt erprobt. Geschichtswissenschaft der in Paradigma neues ein Jahren spektiveherausgehobener Individuen inden Blick zunehmen, schlägt ervor, über „Erinnerungsorte” kollektiven Geschichte zu legen. einen Zugang zur sich kann es sein, Ort geographischer konkreter ein unbedingt nicht dabei muss „Erinnerungsort“ Ein genauso gut um ein Ereignis, einen Mythos, die Identität einer sozialen Gruppe herausbildet. Bezugspunkt jedenfalls, an dem sich einen Begriff oder ein Kunstwerk In handeln,der Konferenz wird das Konzept der Erinnerungsorte diskutiert umund seine Anwendbarkeit für Al- einen banien und die angrenzenden Länder untersucht. Die Tagung bildet den Auftakt zu einem mehr- jährigen Forschungsprojekt, das die Methoden und Perspektiven des Konzepts „Erinnerungsorte“ für die universitäre Lehre in Albanien nutzbar machen und entsprechendes didaktisches Material erarbeiten soll. Zusam- in Bielefeld und München Tirana, Universitäten den von gemeinsam wird Veranstaltung Die menarbeit mit der Alexander-von-Humboldt-Stiftung durchgeführt und vom DAAD, der Friedrich- gefördert. Botschaft in Tirana Ebert-Stiftung sowie der Deutschen Wissenschaftliche Konferenz „Erinnerungsorte“ Konferenz Wissenschaftliche 2009, Tirana 7. bis 9. November

60 61 Denkmal in Borova/Albanien Përkujtimore në Borovë/Shqipëri

62 sada GjermanenëTiranë. me bashkëpunim në Bilefeld dhe Mynihut Tiranës, Amba- dhe si Friedrich-Ebert fondacioni i DAAD, nga financuar dhe Alexander-von-Humboldt fondacionin Universiteti nga bashkarisht zhvillohet të do Aktiviteti i cilidotëpërpunohenmaterialedidaktikepërkatëse. nga dhe Shqipëri në universitare për saj mësimdhënien aplikon për cili e kujtesës“ i të disavjeçar „Vende zbatueshmëria metodat dhe kërkimor perspektivat e konceptit projekti analizohet një do e fillimin dhe shenjon konferencë kujtesës Kjo fqinje. të vendet vendeve dhe Shqipërinë i koncepti diskutohet të do konferencë Në mit, njënocionosevepërarti.Prapikëreferiminëtëcilënformohetidentitetiigrupisocial. Një „Vend kujtese“ nuk duhet të jetë patjetër një vend gjeografik konkret, mund të jetë shumë mirë një ngjarje, një propozon qasjendrejthistorisëkolektivenëpërmjet„Vendevetëkujtesës“. ai veçantë, të individëve e prespektiva nga historinë shqyrtojë të që vend Në historisë. së shkencës të re të digmë para- një ‘90-të vitet në provë në vënë ka Nora Pierre francez historiani kujtesës“ të „Vende tij e konceptin Me 7 deri9nëntor2009,Tiranë Konferencë shkencore„Vendetëkujtesës“

63 Më 9 nëntor 2009, në 20-vjetorin e rënies së Murit të Berlinit në orën 18.00, do të hapet një ekspozitë posterash në sallën e madhe të Ambasadës Gjermane. Ekspozita prezanton fakte dhe prapaskena të ndodhive nga vera e vitit 1989 deri në ribashkimin e Gjermanisë më 3 tetor 1990. Fotot dhe tekstet hedhin një vështrim mente prekëse të historisë gjermane. prapa në mo- Ekspozita u përpunua nga fondacioni për Zbardhjen e His- torisë të Diktaturës së SED-it sëbashku (Unionit me Socialist fondacionin jofitimprurës Gjerman) Hertie. Ajo sjell në kujtesë protestat kundër manipulimit të zgjedhjeve vendore të majit në RDGJ, arratisjet e verës dhe protestat masive në vjeshtë 1989. Posterat informojnë mbi RDGJ-së, demokratizimin solidaritetin e gjermano-gjerman dhe shinave të politikës së hedhjen jashtme deri në arritjen e bashkimit të e Gjermanisë. Pas hapjes së ekspozitës mund të zhvillohen biseda gjatë një koktej të organizuar me këtë rast. Am 9. November 2009, dem 20. Jahrestag des Berliner Mauerfalls, wird im großen Saal der Deutschen Botschaft um 18.00 Uhr eine Plakatausstellung eröffnet. Die Ausstellung präsentiert Fakten und Hintergründe der Ge- schehnisse vom Sommer blick- 1989 Texte und Fotos Die 1990. Oktober 03. am Deutschlands bis zur Wiedervereinigung deutscher Geschichte. zurück auf bewegende Momente en Die Ausstellung wurde von der Bundesstiftung zur Aufar- beitung der SED-Diktatur gemeinsam mit der Gemein- nützigen Hertie-Stiftung erarbeitet. Sie erinnert an Protest den gegen die Fälschung der DDR-Kommunalwahlen im Mai, an die Fluchtbewegung im Sommer und an die Massenproteste im Herbst 1989. Die Plakate berichtendeutsch-deut- der DDR, der Demokratisierung der von schen Solidarität und den außenpolitischen stellungen bis Weichen- zur Wiedererlangung der deutschen Ein- heit. Nach der Ausstellungseröffnung besteht Gelegenheit zu Gesprächen bei einem kleinen Cocktail. Bashkimi i Gjermanisë Bashkimi ora 18.00, Ambasada Gjermane, deri 20 nëntor, nga e hëna deri të Hapja e ekspozitës: 9 nëntor 2009, enjten, ora 14.00 – 16.00. Ekspozitë posterash: Nga Revolucioni Paqësor tek Paqësor tek posterash: Nga Revolucioni Ekspozitë Revolution zur Deutschen Einheit Revolution Eröffnung: 9. November 2009, 18.00 Uhr, deutsche Botschaft, bis 20. November, jeweils von von 14.00 bis 16.00 Uhr. Montag bis Donnerstag Plakatausstellung: Von der Friedlichen der Friedlichen Von Plakatausstellung:

64 h lret eosrto ee se i te D. t s shown live onGDRTV. is It GDR. the in seen ever demonstration largest the in part take people million a half over 1989 November 4 On Tens of thousands of East and West Berliners meet on the Berlin Wall at Brandenburg Gate. This picture was taken on 11 November1989. Border crossingpointHelmstedton11November1989.

65 Në vitin 2008 Shoqata gjermano-shqiptare „Robert Schwartz“ zhvilloi konkursin Gottfried Benn. Përk- thyes të rinj të poezisë paraqitën në shqip disa nga tekstet më të njohura të këtij poeti. Veç kësaj në prill dhe në shtator të vitit të kaluar u zhvilluan edhe dy shfaqje me poezi të Bennit. nëntor 12 Më botim. një realizua u konkursi këtij Prej 2009 në orën 18.00 do të prezantohet në Teatrin e Metropolit vëllimi i ri dygjuhësh shqip-gjermanisht me poezi të Gottfried Bennit në përkthimin e Ardian Klosit dhe Edvin Camit. lexo- të do Benn Gottfried nga përzgjedhura të Poezi hen prej aktorësh dhe përkthyesish. Gjithashtu do të lexohen edhe tekste nga poetë të tjerë të gjuhës gjer- Sarah Celan, Paul Brecht, Bertolt si XX shek. të mane Kirsch etj. Schauspieler und sgewählte Gedichte Übersetzer von Gottfried anderen werden Benn deutschsprachigen und Lyrikern au- Jahrhunderts (wie Bertolt Brecht, Paul Celan und des 20. Sarah Kirsch) lesen. Ausgehend von diesem Wettbewerb ist nun eine nun ist Wettbewerb diesem von Ausgehend Veröffentlichung entstanden. Der Band “Gott- fried Benn” (deutsch mit albanischen Überset- zungen von Ardian Klosi und Edvin Cami) wird am 12. November 2009 um 18.00 i Uhr im Teatri Metropolit präsentiert. Im Jahr 2008 hatte die deutsch-albanische Kul- turgesellschaft Robert Schwartz einen Gottfried- Benn-Wettbewerb ausgerufen. Junge albanische ein- an daraufhin sich versuchten Lyrikübersetzer igen der bekanntesten Gedichte Benns. Bereits im April und September 2008 wurden die Über- setzungen bei einem Abend präsentiert. poetisch-musikalischen Mbrëmje poetike: Poezi moderne gjermane në shqip gjermane në poetike: Poezi moderne Mbrëmje 18.00, Teatri i Metropolit 12 nëntor 2009, ora Übersetzung 18.00 Uhr, Teatri i Metropolit 12. November 2009, Lyrikabend: moderne deutsche Lyrik in albanischer

66 Sarah Kirsch Gottfried Benn

Bertolt brecht Paul Celan © dpa riedrich-Ebert dhe fondacioni f Një Një projekt i ZfA-së (Enti qendror nga Shqipëria jashtë shtetit) me nxënës për arsimin Një kamp rinor gjuhe në Peshkëpi – një ide krejt e çmendur! 22 të rinj mbi fshat nganjë zbulonin të duhet Elbasani dhe Korça, Tirana liqenin e Ohrit dhe njëkohësishtgjermanisht. Por, ia dolëm mbanë! të mësonin Të shoqëruar gjermanë dhe të nga rinjtë u takuan në muajin pesë mësuesqershor në Peshkëpi. Të gjithë vinin me njo- shqiptarë huri bazë të gjuhës gjermane, kishin dëshirë dhe interes të krijonin kontaktefshatit me banorëtdhe të shndërronin e eksperiencën në imazhe dhe tekste në gjuhën gjermane. e tyre Peshkëpi, në ditor katër udhëtimit e Rezultatet të cilat tashmë do t’i gjerë, janë prezantohen një koleksion posterash, publikut broshurash, të tekstesh dhe filmash. Kampi rinor për gjuhën u mbështet nga ZfA, fondacioni NEHEMIA. - - Das JugendsprachcampDas wurde unterstützt von der ZfA, der Friedrich-Ebert-Stiftung und der NEHE- MIA-Stiftung. Ergebnis der viertägigen rch Entdeckungsreise Peshkëpi: eine Sammlung von du- Plakaten, - Bro und Filmen, schüren, die Texten nun der Öffentli- chkeit vorgestellt werden. hrkräften fanden sich die Jugendlichen Mitte Juni in Peshkëpi ein. Alle brachten solide - Grundkennt die auf Lust hatten mit, Sprache deutschen der nisse Kontaktaufnahme mit den Dorfbewohnern und In- teresse daran, deut ihre und Erfahrungen in Bildern umzusetzen. schsprachigen Texten Begleitet von fünf albanischen und deutschen Le Ein Jugendsprachcamp in Peshkëpi – eine ziemlich verrückte Idee! 22 Jugendliche aus und Korca, Elbasan sollten Tirana ein Dorf über dem Ohrid-See entdecken und dabei auch noch Deutsch lernen. Aber es hat geklappt! Ein Projekt der landsschulwesen) ZfA mit (Zentralstelle albanischen fürSchülerinnen Schülern das und Aus- Prezantimi i rezultateve të shtunën, 14 nëntor 2009, ora 13.00 deri 17.00 të shtunën, 14 nëntor 2009, ora Prezantimi i rezultateve rr. Abdi Topani 7, kati i parë, Tiranë Restorant “Sarajet”, Vendtakimi Peshkëpi – Nxënësit zbulojnë një fshat Peshkëpi – Nxënësit Vendtakimi 0 bis 17.00 Uhr, 13.00 bis 17.00 November 2009, am Samstag, 14. der Ergebnisse Präsentation Tirana Topani 7, Kati i Parë, Sarajet, Rr. Abdi Restaurant Ortstermin Peshkëpi – Schüler entdecken ein Dorf ein entdecken – Schüler Peshkëpi Ortstermin

68 69 Hans-Ulrich Treichel besucht Tirana vom 19. bis 20. NovemberRoman (in deutscher Sprache) wird am 19.11.2009 2009. um 18.00 Uhr in der Deutschen Eine Botschaft Tirana erste Lesung aus seinem stattfinden. Ort der zweiten Lesung (in albanischer„Black-Box“ der Kunstakademie sein. Im Anschluss an die Lesungen gibt es Sprache) Gelegenheit zur Diskus- wird am 20.11.2009 um 18.00 Uhrsion mit dem Autor. die Im Mittelpunkt der Handlung steht der Bruder des Erzählers, der auf der Flucht aus den ehemaligen deut- ehemaligen den aus Flucht der auf der Erzählers, des Bruder der steht Handlung der Mittelpunkt Im schen Ostgebieten verloren ging. Der Erzähler sucht den Verlorenen – und stößt dabei auf irritierende und subtil. Stil ist meisterhaft: lakonisch, humorvoll Details der Familiengeschichte. Treichels Der Verlorene” von Hans-Ulrich Treichel ist „Der einer Verlorene” der von wichtigsten Hans-Ulrich deutschsprachigen Treichel Romane des letzten Jahrzehnts. Der halb autobiographische thematisiert Text – aus dem Blickwinkel eines Heranwach- und Gewalt geschlagen haben. senden – die Wunden, die Krieg, Flucht „Der Verlorene“ von Hans-Ulrich Treichel von Hans-Ulrich „Der Verlorene“ dem Autor: Zwei Lesungen mit Botschaft (in deutscher Sprache) 19. November 2009, 18.00 Uhr, deutsche in der Kunstakademie (in albanischer Sprache) 20. November 2009, 18.00 Uhr, Blackbox, Zeitgenössische deutsche Literatur auf Albanisch II: auf Albanisch deutsche Literatur Zeitgenössische

70 Hans-Ulrich Treichel

71 Hans-Ulrich Treichel

72 .00 në „Blackbox“, Akademia e Arteve. Në mbyllje do të ketë mundësi për të diskutuar me me diskutuar të për mundësi ketë të do mbyllje Në Arteve. e Akademia 20.11.2009, më autorin. zhvillohet të do „Blackbox“, shqipe) në gjuhën (në 18.00 letrare ora dytë e Mbrëmja Tiranë. në Gjermane basadën romani i nga tij. pjesë Mbrëmja e lexojë parë letrare të (në gjuhën do gjermane) ku do të Tiranë, zhvillohet më në 19.11.2009, ora 2009 18.00 nëntor në Am- 20. deri 19. dt. nga ndodhet të do Treichel Hans-Ulrich lakonik, plot humordhefin. mjeshtëror: është Treichel-it i Stili familjes. e historinë mbi irrituese detaje zbulon dhe humburin të kërkon qendërkësajhistorieNëtë ndodhet rrëfyesit,vëllai icilihumbpasiarratiset iGjermania ishnga Lindore. Rrëfyesi në gjermane letërsisë nga lufta,shpërnguljetdhedhuna. të rëndësishme të më romanet nga hapura e plagët riu të një të këndvështrimit sipas tematizon autobiografik gjysmë Teksti fundit. e dhjetëvjeçarin një është Treichel Hans-Ulrich nga humburi“ „I 20 nëntor2009.ora18.00,Blackbox,AkademiaeArteve(nëgjuhënshqipe) 19 nëntor2009,ora18.00,AmbasadaGjermane(nëgjuhëngjermane) D „I humburi“ngaHans-UlrichTreichel Letërsia bashkëkohoregjermanenëgjuhënshqipeII: y mbrëmjeletraremeautorin:

73 Gymnasium „Sami Frasheri” / Gjimnazi „Sami Frasheri “ Gymnasium „Sami Frasheri” Weitere Informationen zur Partnerschulinitiative finden Sie unter: Weitere Informationen zur Partnerschulinitiative sowie unter www.pasch-net.de. www.auswaertiges-amt.de/SchulenPartnerDerZukunft Künftig wird das Gymnasium Sami Frasheri mit dem deutschen Albeck-Gymnasium in Sulz am Neckar in Neckar am Sulz in Albeck-Gymnasium deutschen dem mit Frasheri Sami Gymnasium das wird Künftig einer Schulpartnerschaft verbunden sein. Der Startschuss für die Schulpartnerschaft fällt im September, wenn erstmals eine albanische Schüler- und Lehrergruppe nach Deutschland reisen wird. Für den kom- einer deutschen Gruppe in Albanien geplant. menden April ist dann der Gegenbesuch Im Rahmen der Partnerschulinitiative wurde im Schuljahr 2008/2009 ein Gymnasium Sami bilingualer Frasheri eröffnet. Schulzweig Bilingual bedeutet: der am Deutschunterricht wird verstärkt, zusätzlich werden einzelne Fächer (wie z.B. Mathematik oder Geographie) auf Deutsch oder zweisprachig unter- eines deutsch-albanischen Abiturs. richtet. Langfristiges Ziel ist die Einrichtung Der deutsche Außenminister Frank-Walter Steinmeier hat die Initiative „Schulen: Partner der Zukunft“ ins Leben gerufen. Sie wird vom Auswärtigen Amt koordiniert und gemeinsam mit der Zentralstelle für das Auslandsschulwesen, dem Goethe-Institut, dem Pädagogischen Austauschdienst der Kultusminis- Austauschdienst umgesetzt. terkonferenz und dem Deutschen Akademischen Bilingualer Zweig am Gymnasium Sami Frasheri in Tirana Tirana in Frasheri Sami Gymnasium am Zweig Bilingualer mit dem deutschen Albeck-Gymnasium in Sulz am Neckar Gründung einer Schulpartnerschaft

74 © dpa

75 © dpa

76 www.auswaertiges-amt.de/SchulenPartnerDerZukunft sidhewww.pasch-net.de. Informacione tëmëtejshmembi IniciativëneShkollavePartneremundtëgjeninë: planifikuar është prill muajin kthimi ivizitësnganjëgrupgjerman nëShqipëri. Në Gjermani. në parë të herë për udhëtojnë të do mësuesish dhe nxënësish gjerman gjimnazin me shkollor partneriteti një ndërmjet lidhur i jetë të do Frashëri“ „Sami gjimnazi ardhmen të Në dy në ose gjermanisht në gjeografia) gjuhë. Qëllimiafatgjatëështëkrijimiinjëmaturegjermano-shqiptare. ose matematika psh. (si veçanta e lëndët në mësim jepet të do kësaj veç gjermane, gjuhës së mësimdhënies i intensifikim thotë: të do „Dygjuhësh“ dygjuhësh. seksion një hap u Frashëri“, „Sami gjimnazin në 2008/2009, shkollor vitin në partnere shkollave së iniciativës të kuadër Në Kulturës dheShërbimineShkëmbimitAkademikGjerman. për arsimin jashtë shtetit , Institutin Gëte, Shërbimin e Shkëmbimit Pedagogjik të Konferencës së Ministrave të dhmes”. Kjo iniciativë koordinohet nga ministria e Jashtme dhe zbatohet në bashkëpunim me iniciativës i themelues ështe Steinmeier Frank-Walter gjerman Jashtëm i Ministri Themelimi injëpartneritetishkollormegjimnazingjerman Seksioni dygjuhësh në gjimnazin „Sami Frashëri“ në Tiranë Albeck-Gymnasium inSulzamNeckar/GjimnaziAlbecknë Albeck” në Sulz am Neckar. Sinjali i startit për partneritetin shkollor jepet në shtator, kur një grup një kur shtator, në jepet shkollor partneritetin për startit i Sinjali Neckar. am Sulz në „Albeck” „ Albeck” nëSulzamNeckar Shkollat: Partnere të së Ar- së të Partnere „Shkollat: entinë qëndror

77 Anlässlich des 5-jährigen Jubiläums der Kulturgesellschaft11.12.2009 um 18.00 wird Uhr im ein Metropol-Theaterkünstlerischer in Abend inAlbanien unter Tiranastattfinden. Freunden am Dasund ProgrammFans derwird deutschenAusschnitteletzten 5 Jahre bieten. Kulturaus den erfolgreichsten Aufführungen der Die Kulturgesellschaft Robert Schwartz ist auch in der Spracharbeit aktiv. Das Deutschzentrum ist inte- graler Bestandteil der Kulturgesellschaft. Hier werden Sprachkurse und Sprachprüfungen des Goethe- Instituts angeboten. In den fünf Jahren ihres Bestehens hat sich die Kulturgesellschaft zu tauschs einer zwischen wichtigen der Brücke deutschen des und Aus- der albanischen Kultur entwickelt. In wurden über deutsche Künstler 120 und Autoren Veranstaltungen in Albanien vorgestellt. Die regelmäßigen Veröffentlichungen, Ausstellungen, Konzerte, Workshops und Theateraufführungen der Kulturgesellschaft sind zu einer fes- geworden. ten Größe im kulturellen Leben Albaniens Ziel der Kulturgesellschaft ist es, die deutsch-albanische Freundschaft und Zusammenarbeit zu pflegen, und Verbreitung der deutschen Kultur und Sprache in Albanien. insbesondere durch die Förderung Im November 2004 wurde in Tiranagegründet. die deutsch-albanischeDie Kulturgesellschaft wird durch das Goethe-Institut gefördert; Mitglieder Kulturgesellschaftund sind albanische Kulturinteressierte sowie Persönlichkeiten des deutsche kulturellen und politischen Lebens in Al- Robert Schwartzbanien. Kulturgesellschaft Robert Schwartz Kulturgesellschaft Tirana uhr im Teatri i Metropolit, am 11. Dezember 2009, 18.00 Jubiläumsveranstaltung Fünfjähriges Bestehen der deutsch-albanischen Bestehen der deutsch-albanischen Fünfjähriges

79 80 gjermane në Shqipëri. Në program do të ofrohen fragmente nga aktivitetet më të suksesshme që ka ka që suksesshme të më aktivitetet nga fragmente kulturës ofrohen të të do dashamirësish e program miqsh zhvilluar Shoqata nëkëtopesëvjet. Tiranë, Në mes artistike Metropolit e Shqipëri. mbrëmje në Teatrin një në gjermane Schwartz“ zhvillohet të do „Robert 18.00 ora Shoqatës të 11.12.2009, krijimit më të pestë të përvjetorit e gjuhës e rastin Me provimet dhe gjuhe kurse ofrohen Këtu kulturore. Shoqatës e së InstitutitGëte. integrale pjesë është manishtes Gjer- e Qendra gjermane. gjuhës e kurset në edhe aktive Schwartz“ është Schwartz“ „Robert kulturore Shoqata „Robert kulturore Shoqatën ekspozitash, kthyer botimesh, kanë e aktivitete teatrore shumëllojshmëri 120 Një mbi shfaqjesh në njëpikëreferimipërjetënkulturoreshqiptare. në dhe gjermanë. prezantuar workshopesh janë shkrimtarësh i dhe koncertesh, shqiptar artistësh Publikut madh i tona. numër kulturave një dy mes shkëmbimi dhe kimi komuni- rëndësishme të urë një në kthyer është kulturore Shoqata saj të krijimit prej që vitet pesë Në shqiptar, nëveçantipërmesnxitjesdhepërhapjessë kulturës dhegjuhësgjermanenëShqipëri. Qëllimi i Shoqatës kulturore është ruajtja e marrëdhënieve miqësore dhe të bashkëpunimit gjermano- interesuar të gjermanë dhe shqiptarë shtetas janë saj e anëtarët për kulturënsidhepersonalitetetënjohurajetëskulturorepolitikeshqiptare. Gëte; Instituti nga financohet kulturore Në nëntor 2004, u krijua në Tiranë Shoqata kulturore gjermano-shqiptare „Robert Schwartz“. Shoqata Aktivitet jubilarmë11dhjetor2009,ora18.00TeatriiMetropolit,Tiranë gjermano-shqiptare „RobertSchwartz“ 5-vjetori ikrijimittëShoqatëskulturore

81 Botschaft_090805 07.08.2009 10:45 Uhr Seite 1

C M Y CM MY CY CMY K

Profarma (Prodhime Farmaceutike) Sh. A., established in 1948, is a leading pharmaceutical company in Albania. It produces a number of essential generic pharmaceutical products, including perfusions, solutions für injections in small volumes, pills, creams, drops and ointments. The company operates both on the domestic and external markets. 2008 was a very important year for Profarma – Profarma now is part of a fast growing German pharmaceutical group, Dermapharm AG. The following companies are part of the Dermapharm Group: mibe / acis / Cancernova / Rheila / Tiroler Nussöl.

Probedruck Botschaft_090805 07.08.2009 10:45 Uhr Seite 1 Botschaft_090805 07.08.2009 10:45 Uhr Seite 2 C M Y CM MY CY CMY K C M Y CM MY CY CMY K

Profarma SH.a Rr. Qemal Stafa, Nr. 350 Tirane, Albania www.dermapharm.de

Probedruck Probedruck

Auto Star Albania

Autostrada Tiranë-Durrës Km 7

Shitja: Tel: 04 2 375 056 email: [email protected] Servisi: Tel: 04 2 375 055 email: [email protected] www.autostar-albania.com

R1132_7_FollUp_Special_FP_e_RZ.qxd:Layout 1 19.03.2009 16:44 Uhr Seite 1

BMW EfficientDynamics The new Less emissions. More driving pleasure. BMW 7 Series

Sheer www.bmw.com Driving Pleasure

It’s not about striving for perfection. It’s about the perfect drive.

Borsig 2006

The new BMW 7 Series. The world’s most efficient luxury car. The most elegant form of superiority on the course is also the most efficient. With the BMW 7 Series the same applies on the road. Thanks to BMW EfficientDynamics, the new BMW 730Ld leaves the competition far behind with both its impressive 245 hp and its fuel consumption of just 7.3 l/100 km. Offering the most luxurious space in its class, the new benchmark comes with a wide range of first-class equipment options and generously extended legroom. Imagine how decisive 14cm can be – on the putting green as well as on your way to a business lunch. Let your Authorised BMW Dealer show you the new luxury of efficiency.

Art Text Beratung RZ Freigabe am: Kürzel SK SE PS Unterschrift R1132_7_FollUp_Special_FP_e_RZ.qxd:Layout 1 19.03.2009 16:44 Uhr Seite 1

BMW EfficientDynamics The new Less emissions. More driving pleasure. BMW 7 Series

Sheer www.bmw.com Driving Pleasure

It’s not about striving for perfection. It’s about the perfect drive.

Borsig 2006

Art Text Beratung RZ Freigabe am: Kürzel SK SE PS Unterschrift Goethe-Institut „Robert Schwartz“ Adi-Dassler-Fund „Robert Schwartz“ Instituti Goethe (Gëte) Partnerschulinitiative Kultusministerkonferenz NEHEMIA-Stiftung, Buçimas Iniciativa e Shkollave Partnere Fondacioni NEHEMIA, Buçimas Pädagogischer Austauschdienst Stabilitätspakt für Südosteuropa Shërbimi i Shkëmbimit Pedagogjik Enti qëndror për arsimin jashtë shtetit Enti qëndror për arsimin Shoqata Kulturore Gjermano-Shqiptare Shoqata Kulturore Pakti i Stabilitetit për Evropën Juglindore Deutsch-albanische Kulturgesellschaft Deutsch-albanische Shërbimi i Shkëmbimit Akademik Gjerman Shërbimi i Shkëmbimit Akademik Zentralstelle für das Auslandsschulwesen Deutscher Akademischer Austauschdienst Deutscher Akademischer Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur Fondacioni për zbardhjen e historisë të diktaturës së SED Fondacioni për zbardhjen e historisë të diktaturës Konferenca e Ministrave të Kulturës të landeve gjermane Veranstaltungspartner des „Deutschen Oktobers“ „Deutschen des Veranstaltungspartner Gjerman“ të „Tetorit e aktiviteteve Partnerët

90 Biblioteka KombëtareTiranë,Salla gjermane eleximit Nationalbibliothek Tirana, DeutscherLesesaal Universiteti iTiranës,FakultetiGjuhëvetëHuaja Akademia eFilmitdheMultimediasMARUBI Universität Tirana, Fremdsprachenfakultät Projekt ErwachsenenbildunginAlbanien Academy ofFilm&MultimediaMARUBI Shoqata eMësuesvetëGjuhësGjermane Schweizerische BotschaftinAlbanien Albanischer Deutschlehrerverband Projekt ArsimiitëRriturvenëShqipëri Ambassade deFranceenAlbanie Gemeinnützige Hertie-Stiftung Ambasada eFrancësnëShqipëri Ambasada eZvicrësnëShqipëri Fondacioni JofitimprurësHertie Fondacioni FriedrichEbert Akademia eArteve,Tiranë Friedrich-Ebert-Stiftung Kunstakademie, Tirana KulturKontakt Austria

91 TRADUKI Stadt Shkodra Bashkia Shkodër të teksteve shkollore Universität Bielefeld Universiteti i Bielefeld-it Studienkolleg zu Berlin zu Studienkolleg Teatri i Metropolit, Tiranë Kolegji Studimor në Berlin Kolegji Studimor Shoqata Kulturore “Syri Blu” Kulturgesellschaft “Syri Blu” Das Metropol Theater Tirana Das Metropol Theater Radio Televizioni Shqiptar – RTSH Studienstiftung des Deutschen Volkes Studienstiftung Universiteti “Ludwig Maximilians” Mynih Fondacioni i Studimeve të Popullit Gjerman Fondacioni Außenministerium der Republik Albanien Außenministerium der Ludwig-Maximilians-Universität München Öffentlicher Radio- und Fernsehsender – RTSH Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Shqipërisë Ministria e Punëve të Jashtme Georg-Eckert-Institut für internationale Schulbuchforschung Georg-Eckert-Institut für Instituti Georg-Eckert për punën kërkimore ndërkombëtare Instituti Georg-Eckert për

92 Falenderime tëpërzemërtapërgjithësponsorët! W e a r e f o r Herzlichen DankanalleSponsoren! L i f e Event-Sponsoren /Sponsorëteaktiviteteve Hauptsponsoren /Sponsorëkryesorë Sponsorët gjeneral Generalsponsoren Partner /Partnerët

93 - i të informoheni më parë në faqen tonë të inter titjen e këtij publikimi. tur në datat përkatëse. Ju kërkojmë ndjesë për tur në datat përkatëse. Ju kërkojmë ndjesë Përgatitja për botim për Përgatitja Impressum / Impressum Katalogu është përpiluar me kujdes në bazë të dokumentave të paraqi Katalogu është përpiluar me kujdes në bazë © 2009 Printed in Albania ntstehung dieser Publikation mitgewirkt haben. Publikation die bei der Entstehung dieser Der Herausgeber dankt allen Partnern, kanë kontribuar në përga Botuesi falenderon të gjithë partnerët të cilët zusammengestellt. Eventuelle Fehler vorliegenden Unterlagen Der Katalog wurde sorgfältig nach termingerecht im Programm bitten wir zu entschuldigen. können, informieren Sie sich bitte immer und –zeiten noch ändern Da sich insbesondere Veranstaltungsorte aktuell auf unserer Homepage www.tetori-gjerman.com. gabime të mundshme në program. të pësojnë ndryshime, ju lutem Meqë vendet dhe oraret e aktiviteteve mund netit www.tetori-gjerman.com. Jutta Benzenberg, Stefan Koppelkamm, Christian Jungeblodt, Kamen Stojanov, Alexander Fotos / Fotografitë nga: Jutta Benzenberg, Stefan Koppelkamm, zur Aufarbeitung der Ardian Klosi, Nehemia, Goethe-Institut e.V., dpa., Bundesstiftung Radebach, Roland Tasho, SED-Diktatur, Friedrich-Ebert-Stiftung Die Realisierung dieses Katalogs wurde großzügig unterstützt von: Katalogs wurde großzügig unterstützt Die Realisierung dieses bujare të: Realizimi i këtij katalogu u mundësua me mbështetjen / Profarma Sh.a Albanian Mobile Communications (AMC) AG / Noshi Group / H.L. Group BMW / RWE Auto Star Albania / ProCredit Bank Albania ABA Business Center, ALB monte FOODS, Berlin-Chemie, International Airport, Bayer Schering Pharma, Tirana Electromagic Miele, Rossmann & Lala rapi Çelësi design & publicity, Tirana andi arapi Çelësi design & publicity, Gestaltung / Përgatitja grafike: Auflage / Tirazhi: 1200 / Punë me Publikun: Öffentlichkeitsarbeit Artan Begolli Projektleitung / Drejtues projekti: Irene Eidemüller Tirana und Presse, Deutsche Botschaft Referentin für Kultur dhe shtypin, Ambasada Gjermane Referentja për kulturën Herausgeber / Botues: Herausgeber Deutschland der Bundesrepublik Botschaft të Gjermanisë e Republikës Federale Ambasada Nr. 8, Tirana Rruga Skënderbej 497 505, Fax: + 355 4 2233 + 355 4 2274 Tel.: www.tirana.diplo.de [email protected],