NUMMER 38 • VOORJAAR 2009 REDACTIE Taco Hoekwater, hoofdredacteur Wybo Dekker Frans Goddijn NEDERLANDSTALIGETEXGEBRUIKERSGROEP NEDERLANDSTALIGETEXGEBRUIKERSGROEP Voorzitter De Nederlandstalige TEX Gebruikersgroep (NTG) is een vereniging die tot doel Taco Hoekwater heeft de kennis en het gebruik van TEX te bevorderen. De NTG fungeert als een fo- [email protected] rum voor nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot computergebaseerde document- Secretaris opmaak in het algemeen en de ontwikkeling van ‘TEX and friends’ in het bijzonder. Willi Egger De doelstellingen probeert de NTG te realiseren door onder meer het uitwisselen van [email protected] informatie, het organiseren van conferenties en symposia met betrekking tot TEX en Penningmeester daarmee verwante programmatuur. Ferdy Hanssen De NTG biedt haar leden ondermeer: [email protected] Bestuurslid Tweemaal per jaar een NTG-bijeenkomst. Karel Wesseling 2 Het NTG-tijdschrift MAPS. [email protected] 2 De ‘TEX Live’-distributie op DVD/CDROM inclusief de complete CTAN software- Postadres 2 archieven. Nederlandstalige TEX Verschillende discussielijsten (mailing lists) over TEX-gerelateerde onderwerpen, Gebruikersgroep 2 zowel voor beginners als gevorderden, algemeen en specialistisch. Maasstraat 2 De FTP server ftp.ntg.nl waarop vele honderden megabytes aan algemeen 5836 BB Sambeek 2 te gebruiken ‘TEX-producten’ staan. Postgiro De WWW server www.ntg.nl waarop algemene informatie staat over de NTG, 1306238 2 bijeenkomsten, publicaties en links naar andere TEX sites. t.n.v. NTG, Deil Korting op (buitenlandse) TEX-conferenties en -cursussen en op het lidmaatschap BIC-code: PSTBNL21 van andere T X-gebruikersgroepen. IBAN-code: NL05PSTB0001306238 2 E E-mail bestuur Lid worden kan door overmaking van de verschuldigde contributie naar de NTG-giro [email protected] (zie links); vermeld IBAN- zowel als SWIFT/BIC-code en selecteer shared cost. Daar- E-mail MAPS redactie naast dient via www.ntg.nl een informatieformulier te worden ingevuld. Zonodig [email protected] kan ook een papieren formulier bij het secretariaat worden opgevraagd. WWW De contributie bedraagt ¤ 40; voor studenten geldt een tarief van ¤ 20. Dit geeft www.ntg.nl alle lidmaatschapsvoordelen maar geen stemrecht. Een bewijs van inschrijving is ver- Copyright © 2009 NTG eist. Een gecombineerd NTG/TUG-lidmaatschap levert een korting van 10% op beide contributies op. De prijs in euro’s wordt bepaald door de dollarkoers aan het begin van het jaar. De ongekorte TUG-contributie is momenteel $65. MAPS bijdragen kunt u opsturen naar [email protected], bij voorkeur in LaTEX- of ConTEXt formaat. Bijdragen op alle niveaus van expertise zijn welkom. Productie. De Maps wordt gezet met behulp van een LaTEX class file en een ConTEXt module. Het pdf bestand voor de drukker wordt aangemaakt met behulp van pdf- tex 1.40.9 en luatex 0.40.1 draaiend onder Linux 2.6. De gebruikte fonts zijn Bit- stream Charter, schreefloze en niet-proportionele fonts uit de Latin Modern collectie, en de Euler wiskunde fonts, alle vrij beschikbaar. TEX is een door professor Donald E. Knuth ontwikkelde ‘opmaaktaal’ voor het let- terzetten van documenten, een documentopmaaksysteem. Met TEX is het mogelijk om kwalitatief hoogstaand drukwerk te vervaardigen. Het is eveneens zeer geschikt voor formules in mathematische teksten. Er is een aantal op TEX gebaseerde producten, waarmee ook de logische struc- tuur van een document beschreven kan worden, met behoud van de letterzet- mogelijkheden van TEX. Voorbeelden zijn LaTEX van Leslie Lamport, AMS-TEX van Michael Spivak, en ConTEXt van Hans Hagen. Inhoudsopgave Redactioneel, Taco Hoekwater 1 Announcement: EuroTEX conference 2009, Taco Hoekwater 2 Do we need a ‘Cork’ math font encoding?, Ulrik Vieth 3 OpenType Math Illuminated, Ulrik Vieth 12 Math in LuaTEX 0.40, Taco Hoekwater 22 OpenType Math in ConTEXt, Hans Hagen 32 LuaTEX – Halfway, Hans Hagen, Taco Hoekwater & Hartmut Henkel 47 TEX programming: The past, the present, and the future, Aditya Mahajan 51 TEX beauties and oddities, Paweł Jackowski 57 Doe-het-zelf presentaties, Siep Kroonenberg 63 Taco Hoekwater VOORJAAR 2009 1 Redactioneel Dit jaar is een EuroTEX jaar voor de NTG, en deze is een verwijzing naar ‘Appendix G illuminated’ van EuroTEX conferentie is tegelijkertijd ook nog eens de Bogusław Jackowski dat we afdrukten in Maps 34. ConTEXt gebruikers bijeenkomst voor dit jaar. U zult ‘Math in LuaTEX 0.40’ van Taco Hoekwater documen- hopelijk begrijpen dat ondergetekende als één van teert allerhande uitbreidingen in LuaTEX die van doen de hoofd-organisators van dit evenement het daar hebben met wiskundig zetwerk. Uiteraard gaat het momenteel best druk mee heeft, en daardoor heb ik daarbij vooral over uitbreidigen die van toepassing zijn wat minder tijd kunnen besteden aan vulling zoeken op het gebruik van OpenType fonts, maar het artikel voor de Maps. begint met een setje kleine uitbreidingen met een meer Het gevolg is een Maps die weliswaar niet de dunste algemene inslag. ooit is, maar toch aardig in de buurt van het record Het laatste artikel over wiskunde en OpenType is komt (Maps 35 was maar 54 bladzijden). Daar staat van de hand van Hans Hagen. Hans' ‘Unicode Math tegenover dat u in het najaar een inke pil tegemoet in ConTEXt’ vertelt over de inpassing van de LuaTEX kunt zien: Maps 39 zal het proceedings-issue van de uitbreidingen uit het voorgaande artikel binnen de komende conferentie zijn, en het programma van de nieuwe ConTEXt MkIV. conferentie is zelfs nu al best ink gevuld. Ik ben dan Meteen hierna volgt nog een artikel over LuaTEX: ook vol vertrouwen dat een extra dik Maps issue nog ‘LuaTEX – Halfway’ geeft de tussenstand van het net voor de kerstdagen in eenieders brievenbus zal LuaTEX project en geeft vast een voorzichtige vooruit- vallen. blik op wat nog komen gaat. Goed, wat staat er dan wel in deze Maps? Allereerst Iets heel anders is ‘TEX Programming: The past, the nog een laatste aanmoediging om te registreren voor present, and the future’ door Aditya Mahajan. Nou ja, de conferentie. De inschrijving sluit denitief op 7 Juli, heel anders . het gaat nog steeds grotendeels over dus mocht u willen komen, wacht dan niet te lang meer LuaTEX, alleen gaat het nu over hoe je het typesetten met het formulier invullen. En, ten overvloede, zowel van tabellen kunt programmeren in TEX macros of Lua bestuur als organisatiecomité bevelen registreren na- functies. tuurlijk van harte aan! In Maps 34 stond een artikel met daarin de re- sultaten van de ‘Pearls’ sessie van BachoTEX 2006. In Maar genoeg nu over EuroTEX. De eerste vier artikelen deze Maps vind je de resultaten van de sessie van in deze Maps gaan allemaal op de één of andere 2009. Wel onder de wat realistischer titel ‘TEX beauties manier over de combinatie van OpenType fonts en and oddities’, maar nog steeds verzameld door Paweł wiskundig zetwerk in TEX. Jackowski. Het eerste van de twee artikelen van Ulrik Vieth stelt En dan zijn we er al weer zo goed als doorheen. de vraag ‘Do we need a ‘Cork’ math encoding?’ Dit is Het laatste artikel is van Siep Kroonenberg en de titel is een herdruk van het artikel dat ook al verscheen in ‘Doe-het-zelf presentaties’. In dat artikel demonstreert de proceedings van de tug bijeenkomst van vorig jaar Siep hoe je met LaTEX ook zonder het ‘beamer’ pakket in Cork. Het verschijnt hier opnieuw omdat het een presentaties kunt maken. goede inleiding geeft over recente ontwikkelingen op Zoals gezegd, een wat mager Mapsje, maar toch veel math font gebied. leesplezier toegewenst, en hopelijk tot ziens in Den Ulrik's tweede artikel ‘OpenType Math Illuminated’ Haag! bespreekt in detail wat er allemaal mogelijk is met nieuwe OpenType Math fonts. De titel van dit artikel Taco Hoekwater rd EuroTEX 2009 3 ConTEXt Meeting O C E N T X The Dutch TEX Language User Group and the ConTEXt task force T are pleased to invite you to the combined EuroTEX 2009 confer- ence and third international ConTEXt meeting. August 31 – September 4 2009, The Hague Call for Papers As usual, proposals for presentations and workshops are wel- comed on just about any topic of interest to TEX users, but the conference focus will be on Educational uses of TEX such as manuals, courseware and college presentations, so we especially welcome proposals on subjects in those elds. The language of the conference is English. Please send abstracts and proposals in plain text or TEX format to the conference com- mittee at [email protected]. Registration The conference is made possible by the Netherlands Defence Academy (NLDA) that graciously invited us to their facilities, in- cluding the on-site hotel. http://www.ntg.nl/EuroTeX2009/ Registration will close on July 7, so don't wait too long! Ulrik Vieth VOORJAAR 2009 3 Do we need a ‘Cork’ math font encoding?∗ Abstract to take advantage of the new features and started to The city of Cork has become widely known in the TEX work on new font encodings [1, 2, 3]. As a result, they community, ever since it gave name to an encoding came up with an encoding that became widely known developed at the European TEX conference of 1990. as the ‘Cork’ encoding, named after the site of the con- The ‘Cork’ encoding, as it became known, was the ference [4]. first example of an 8-bit text font encoding that The informal encoding name ‘Cork’ stayed in use for appeared after the release of TEX 3.0, and was later followed by a number of other encodings based on many years, even after LaTEX 2" and NFSS2 introduced similar design principles. a system of formal encoding names in 1993–94, assign- ing OTn for 7-bit old text encodings, Tn for 8-bit stan- As of today, the ‘Cork’ encoding represents only one dard text encodings, and Ln for local or non-standard out of several possible choices of 8-bit subsets from a encodings [5].