Rhifyn 463 Papur Bro Ystwyth ac Wyre Medi 2020 60c Colli gwallt Llwyddo ar lein
Llwyddiannau Gwenllian Evans, Rhosfach, Trefenter, mewn sioeau rhithiol dros yr haf: Is-Bencampwr Dosbarth Mynydd a Gweundiroedd yn ‘The Online Anwen Evans, Blaenplwyf, yn cyflwyno siec i Hahav yn dilyn siafio ei gwallt Sheep Show’ (top chwith); Tywysydd Ifanc Dosbarth Canolradd Cymdeithas yn ystod y cyfnod clo. Casglodd y swm arbennig o £1,075 tuag at yr achos Defaid Jacob Cymru (gwaelod chwith); Prif Bencampwr Tywysydd Ifanc teilwng hwn sy’n gwasanaethu ein cymuned. Hoffai Anwen ddiolch i bawb 12–16 oed, Sioe Sirol Amaethyddol Aberteifi Ar Lein 2020 (ar y dde). am eu cyfraniadau. Llongyfarchiadau mawr iddi!
Y Normalrwydd Newydd? Ail yng Nghymru a Lloegr
Ai dyma fydd dyfodol ein cymdeithasau o hyn ymlaen? Mae Lowri Fron o Elin Rattray, CFfI Trisant a ddaeth yn ail yng nghystadleuaeth Aelod Iau y fenter newydd Bro360 yn gofyn y cwestiwn, gw. tudalen 6. flwyddyn Ffederasiwn Cenedlaethol y Clybiau Ffermwyr Ifanc (Lloegr a Chymru).
medi_2020.indd 1 25/08/2020 09:57 2 RHIF 462 AWST 2020 SEFYDLWYD MEDI 1978
[email protected] Golygyddol
Llywydd Mis Medi diweddaraf ar y wefan. Mae Dan yn ei gyfl wyno Mair Hughes, Greenmeadow, Mis y cnau, mis cynhaeaf – mis gwair rhos, ei hun yn y golofn. Gwelwn y gwefannau hyn Trefenter (01974 272612) Mis y grawn melynaf, yn ategu’r papurau bro drwy gynnig lle i gael Cadeirydd Mis gwiw cyn gormes gaeaf, gwybodaeth leol rhwng rhifynnau’r papurau bro a Gethin Rhys, Gelli Aur, Cwrt y Mis liw’r aur, mis ola’r haf lle i gyhoeddi newyddion neu adloniant ar ff urf sain Cadno, Llanilar (01974 241062) Gwilym R. Tilsley a fi deo. Gobeithio hefyd y byddant yn cynnig cyfl e i bobl ifanc y fro gyfrannu atynt gan eu hysbrydoli i Is-Gadeirydd Andrew Hawke, Collen, Wrth i’r haf dynnu i’w derfyn, a llawer ohonom gyfrannu i’r papurau bro hefyd. Cwrt y Cadno, Llanilar yn gaeth i’n cartrefi o hyd, mae’n rhaid i ni Un peth sydd wedi dod yn amlwg iawn yw pa (01974 241745) ddechrau ystyried y ‘normalrwydd newydd’ mor angenrheidiol yw cyswllt band eang cyfl ym bondigrybwyll a sut y bydd cymdeithasau yn a dibynadwy, yn enwedig i bawb sy’n gorfod Panel Golygyddol ailddechrau cymdeithasu o dan gyfyngiadau gweithio o’r tŷ neu sy’n rhedeg busnes ar lein. Mae Elin ap Hywel Covid-19. Mae Lowri Jones – neu Lowri Fron i’r sylwadau Ben Lake ac Elin Jones ar y datblygiad Angharad Evans rhan fwyaf ohonom – wedi caniatáu i ni argraff u cyff rous newydd ynghylch gwella’r ddarpariaeth Enfys Evans ei chyfraniad at y ddadl a ymddangosodd ar yng Ngheredigion yn berthnasol iawn felly. Anogir Andrew Hawke wefan Bro360 ryw wythnos neu ddwy yn ôl. pawb sydd â chyswllt gwael i ddarllen eu colofn yn Mair Hughes Rhaid i ni dderbyn y bydd y feirws gyda ni am ofalus a’r wybodaeth ar y clawr cefn. Elen Lewis fl ynyddoedd, o bosibl, a bod rhaid i ni addasu ein Bu’n rhaid gohirio Cwrdd Blynyddol Y Ddolen yn Edgar Morgan Eilian Rosser-Lloyd ff yrdd o wneud pethau er mwyn gallu cyd-fyw y gwanwyn ond rydym yn gobeithio trefnu cyfarfod Hywel Llyr Jenkins ag ef mor ddiogel â phosibl heb ein caethiwo yn cyn bo hir. Bydd rhaid penderfynu a fydd cyfarfod Gethin Rhys ein cartrefi . Mae’r gwefannau newydd Bro360 corff orol mewn neuadd gyda digon o le i ni gadw a BroAber360 y mae Lowri wedi chwarae rhan pellter rhyngom, neu ddigwyddiad ar lein, neu Teipyddion bwysig i’w sefydlu ychydig cyn dyfodiad y feirws, gyfuniad o’r ddau. Gwnawn ein gorau i hysbysebu’r Siân Evans, Ger-y-llan, Llanddeiniol wedi bod yn llinyn cyswllt anhepgor rhwng digwyddiad pan fydd y trefniadau wedi’u gwneud. SY23 5DT ein cymunedau dros y misoedd diwethaf – yn Diolch am eich amynedd. Sandra Jenkins, Pant yr ŵyn, rhannu gwybodaeth berthnasol leol, yn ein Rhaid gorff en drwy longyfarch holl bobl ifanc Trefenter SY23 4HU diddanu, a hyd yn oed yn darparu ff ordd i ni Bro’r Ddolen sydd wedi derbyn – o’r diwedd! – y (01974 272261) gyhoeddi’r papurau bro pan nad oedd y gweisg canlyniadau angenrheidiol i symud ymlaen i’r ar agor i’w hargraff u. Os nad ydych yn gyfarwydd cam nesaf yn eu haddysg neu eu gyrfa. Rydym yn Ysgrifennydd â nhw, byddai’n werth i chi chwilio amdanynt ar ddiolchgar i Lynn Morris am ddisgrifi o ei phrofi adau Rina Tandy, Brynawel, Trefenter, y We. i ni yn y rhifyn hwn wrth iddi hithau aros am ei Aberystwyth SY23 4HJ Y mis hwn hefyd mae colofn newydd Bro360 chanlyniadau. (01974 272131) yn ymddangos am y tro cyntaf dan ofal Daniel Cymerwch ofal a mwynhewch yr hyn sydd ar ôl Trysorydd/Tanysgrifi o Johnson (Dan), sy’n tynnu sylw at rai o’r storïau o’r haf. Rhian Thomas, 20 Crugyn Dimai, Rhydyfelin SY23 4PR (01970 611691)
Swyddog Hysbysebion Wil Davies, Porth Penrhyn, Capel Seion SY23 4EE (01970 880495) Dyfyniad y mis Trefnydd Cyfeillion Y Ddolen Eirwyn Evans, Hafan, Llanddeiniol Prynwch Y Ddolen yn y siopau lleol hyn: SY23 5DT (01974 202287) LLEOLIAD GWERTHWR Ceir dyfyniad y mis gan y Aberaeron Siop Lyfrau Aeron Aberystwyth Inc Cysodwyd gan: Elgan Griffi ths Parch Ddr Watcyn James. Golygyddion y mis: Aberystwyth Siop y Pethe Aberystwyth Y Llyfyrgell Gen. Eilian Rosser-Lloyd, Elen Lewis Blaenplwyf Siop y Parc ac Andrew Hawke “Gwnaeth bopeth yn hyfryd yn ei amser, a hefyd rhoddodd dragwyddoldeb yng Bronant Siop y Bont Cross Inn Swyddfa’r Post Y RHIFYN NESAF: nghalonnau pobl; eto ni all neb ddirnad Cilcennin Garej y Groesff ordd yr hyn a wnaeth Duw o’r dechrau i’r Dyddiad cau ar gyfer deunydd: Llanfarian Siop 16 Medi diwedd.” Pregethwr 3:11. Llanfi hangel y Ffarmers Yn y siopau: 26 Medi Creuddyn Llangwyryfon Judith Jones, Aelod o Fforwm Papurau Ger Wyre Bro Ceredigion Llanilar Siop Ariennir yn rhannol gan Llanon Spar Lywodraeth Cymru Llanrhystud Swyddfa Post Penparcau Spar Nid yw’r Bwrdd Golygyddol o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw Penrhyn-coch Garej Tŷ Mawr farn a fynegir yn y papur hwn. Cyhoeddir Y DDOLEN yn fi sol gan Ponterwyd Garej Rheidol Gymdeithas Y DDOLEN gyda chymorth ariannol Llywodraeth Cymru. Pontrhydygroes Cwtsh Argra wyd gan Y Lolfa, Tal-y-bont, Ceredigion. Cyfeirir pob gohebiaeth Tregaron Caron Stores at yr Ysgrifennydd. Ni ellir gwarantu cynnwys unrhyw ddeunydd CEFNOGWCH EIN CEFNOGWYR! a anfonir i’w gyhoeddi yn Y DDOLEN na derbyn cyfrifoldeb am ei Noddir Y DDOLEN gan ddychwelyd. Gyngor Sir Ceredigion
medi_2020.indd 2 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 3
Rhydyfelin Clwb Strôc
Llongyfarchiadau yr Haf. Mae wedi bod yn gyfnod anodd iawn Aberystwyth a’r Llongyfarchiadau i Mr Glan Davies, Cae a dymunwn yn dda i bawb i’r dyfodol. Bachyrhiw ar yr anrhydedd o’i urddo i Wisg Cylch Las Yr Orsedd. Yn dilyn gohirio Eisteddfod Marwolaeth 2020 edrychwn ymlaen i’r seromi urddo yn Trist iawn cofnodi marwolaeth Mr Ieuan Jones, Enillwyr Clwb Cant Nhregaron y fl wyddyn nesa’. Y Gelli, 12 Crugyn Dimai yn ddiweddar a hynny Mis Ebrill 2020 dim ond naw mis ar ôl colli ei wraig Catherine. £30 Shirley Rowlands, Bow Street. Llwyddiant yn Lefel A a TGAU Cydymdeimlwn yn ddwys efo’i fab Geraint, ei £25 Clements, Stryd Cambria, Aberystwyth. Llongyfarchiadau i bawb ar eu canlyniadau yn wraig Evanna a’r ŵyr Owain yn eu colled. £20 Craig Edwards, Jonah’s Fish, Aberystwyth. £15 Beryl Thomas, Rhodfa’r Gogledd, Aberystwyth. £15 Catrina, 14 Bryn y Môr, Aberaeron. £15 Delyth Lewis, Lleifi or, Blaenplwyf. Fy nghynefin rhwng dau fryn £15 Brian Dywema, Leri Garage, Y Borth. £10 Ieuan Davies, 16 Maes yr Efail, Penrhyn- Diwrnod arall o fod adref, diwrnod arall arwain ymlaen at y stad islaw. Awyr llwm coch. o wneud gwaith adref, diwrnod arall o sydd heddiw, a’r môr dan ei ddylanwad. £10 Ben Hindmarch, Manceinion. chwarae adref, diwrnod arall o weld adref, Gwair gwyrdd yn cylchynu o amgylch ein tai £10 Kath Adams, 51 Tregerddan, Bow Street. diwrnod arall o weld Rhydyfelin o rywle fel ff os. Golygfa arferol nawr. £10 Maureen Jenkins, Tal-y-bont. gwahanol. Wrth fynd ar unrhyw lwybr, Gan sefyll mewn un lle, rwy’n arogli nifer £10 Agnes McKenzie, Goath, Lôn Tyllwyd, mae’r môr i’w weld nifer o weithiau ar y o bethau. Aer y môr yn difl annu ond dal Llanfarian. daith. Ar lan y môr yn edrych yn ôl? Ar lôn yno, rwy’n gwybod ei fod yno ond mae’n £10 Iona Mason, Bwlch-y-Dderwen, Llanfarian. gefn Llanfarian? Ar hyd y llwybr beicio? Na, anodd ei arogli’n iawn. Y ff arm gyfagos yn heddiw lan ar lôn ff arm Penlanlas. llenwi fy nhrwyn efo pob math o arogleuon Mis Mai 2020 Wrth gerdded i fyny’r bryn, tawelu mae gwahanol. Y blodau pert fel persawr ar hyd £30 Marilyn Davies, 7 Parc Dinas, Penparcau. popeth prysur, a chryfhau mae byd natur. y lôn, a’r planhigion gwyllt yn tyfu ar bob £25 Mathew, 26 Ffordd Alexandra, Sŵn brefu’r defaid yn y caeau, a’r adar yn coeden ac ar hyd y caeau. Arogl arferol Aberystwyth. canu mewn unsain. Sŵn yr awel yn dod o’r nawr. £20 Dai Harris, Esgair Saeson, Blaenpennal. môr, mewn harmoni efo’r adar. Tawelwch Pan edrychaf o’m cwmpas, teimlaf awel £15 Dexter Owen, 24 Stryd Cambria, rhag pobl. Tawelwch rhag newyddion. ff res yn llifo ar hyd fy mreichiau fel dŵr, Aberystwyth. Tawelwch rhag Show My Homework. teimlaf hiraeth am Aber, lle mae miloedd £15 Reese Meddins, Llanon. Tawelwch rhag y pethau gwael. Dim ond o atgofi on. Aber a’i môr mawr yn agor ac £15 Cynthia Phillips, Tan-y-Glog, Rhydyfelin. natur sydd i’w glywed (a Mam), sŵn arferol yn eich tynnu i mewn i weld yn bellach. £15 Sue Pugh, Nottingham House, Llanbadarn. nawr. Teimlaf yn gartrefol wrth weld y môr, y £10 Myfanwy Thomas, Fedw Arian, Rwy’n cyrraedd y troad cyntaf, ac yn troi, wlad, a’r pentref. Teimlaf yn heddychlon Llanrhystud. gan weld llonyddwch yr ardal, fawr ddim yn edrych draw at y môr efo’r caeau tawel, £10 Nigel Simkins, 24 Aber Holiday Village. yn symud, dim ond dail y coed yn chwifi o’n mawr ac agored o’i fl aen. Teimlaf y gwynt £10 Linda Williams, Ffordd Bryn-y-Môr, araf, a’r tonnau yn y pellter yn fach heb y yn chwythu fy ngwallt i bobman. Teimlad Aberystwyth. gwynt. Gwelaf adref, fy nghynefi n rhwng dau arferol nawr. £10 Jonathan Morris, Trewern, Aberystwyth. fryn. Y ddau yn fy atal rhag gweld ymhellach. Gan weld y môr, rwy’n gallu blasu’r aer £10 Tim Evans, 40 Bryn Rheidol, Llanbadarn. Pen Dinas ar un ochr fel wal rhyngof i sy’n dod ohono, yr halen a’r oerfel yn £10 Iona Gardener, Hwlff ordd. ac Aber. Gwelaf y môr yn gaeedig gan y gwneud i mi wenu. Mae blas arbennig ar Audrey Evans bryniau, yn fy ngwneud eisiau hwylio allan awyr iach, ac rwy’n sylwi arno’n ddyddiol i weld bae fy nghartref. Gwelaf y Waunfawr erbyn hyn. Blas arferol nawr. yn fach yn y pellter. Byddwn yn gwneud O mor bert yw’r olygfa rwy’n gweld bob unrhyw beth am sglodion a hufen iâ ar lan hyn a hyn. Awyr las neu gymylau duon, yr y môr. Gwelaf dai mewn grwpiau, fy stad i un olygfa a welaf, sef adref. Cadwch ar y dde yn wyn o fl aen y gwyrddni, yn eich Efa Lois Williams yn saff
Trefnwyr Angladdau C.T. Evans Perchnogion Gwyn & Janet Evans Gwasanaeth Angladdol Teuluol Cy awn Wedi ei arwain yn Bersonol gyda Urddas Capel Gor wys Preifat, Gwasanaeth Ddydd a Nôs 01970 820 013 [email protected] Rhydyfelin ‘rhwng dau fryn’. Brongenau, Llandre, Aberystwyth SY24 5BS
medi_2020.indd 3 25/08/2020 09:57 4 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020 Cadwch lygad am eich llythyr O’r gegin cofrestru pleidleiswyr gan Mair Jones, Trem y Môr Anogir trigolion lleol i beidio â cholli cyfl e i leisio sefyllfa heriol o ran iechyd y cyhoedd. Rydym yn eu barn ar benderfyniadau sy’n eff eithio arnyn gweithio i sicrhau ein bod yn ystyried canllawiau Pysgodyn gydag Orennau nhw drwy sicrhau bod eu manylion cofrestru iechyd y cyhoedd, gan gynnwys parhau i gynnal 4 darn o leden (plaice) wedi’i digroeni etholiadol yn gyfredol. Gan y bydd etholiadau pellter cymdeithasol.’ Hanner owns o fenyn yn cael eu cynnal yng Ngheredigion ym mis Yn arbennig, anogir pobl sydd wedi symud 1 tun bach o orennau (mandarin oranges) Mai 2021, mae hwn yn gyfl e pwysig i drigolion yn ddiweddar i gadw llygad am y negeseuon 1 llwy fwrdd o sudd lemwn sicrhau eu bod yn gallu cymryd rhan. Mae’r ynglŷn â chofrestru pleidleiswyr gan Gyngor Sir Halen a phupur canfas blynyddol yn sicrhau y gall Gwasanaethau Ceredigion a gwirio’r manylion. Mae ymchwil Etholiadol gadw’r gofrestr etholiadol yn gyfredol, gan y Comisiwn Etholiadol yn nodi bod y rheini I addurno: gan nodi unrhyw breswylwyr nad ydynt wedi sydd wedi symud tŷ yn ddiweddar yn llawer llai Ychydig o gnau almwn wedi’u tostio cofrestru neu sydd wedi symud. tebygol o fod wedi cofrestru na’r rheini sydd Ychydig o bersli Etholiad y Senedd y fl wyddyn nesaf fydd wedi byw yn yr un cyfeiriad ers amser hir. Gwres y ff wrn: 190ºC / Nwy 5 y tro cyntaf y bydd pobl ifanc 16–17 oed a Dywedodd Rhydian Thomas, Pennaeth Dysgl dinasyddion tramor cymwys yn gallu pleidleisio. Comisiwn Etholiadol Cymru: ‘Mae’n bwysig iawn Felly, mae’n bwysig iawn bod y grwpiau hyn o bod pawb sydd â’r hawl i bleidleisio yn gallu Rhowch y pysgodyn ochr y croen i fyny, yn bobl yn cael eu cynnwys ar y gofrestr etholiadol. gwneud hynny. Erbyn hyn, mae gan fwy o bobl y ddysgl gydag ychydig o fenyn ar bob un. Dywedodd Eifi on Evans, Swyddog Cofrestru yr hawl i bleidleisio yng Nghymru, gan gynnwys Etholiadol: ‘Mae’n bwysig bod trigolion yn cadw pobl ifanc 16–17 oed a dinasyddion tramor Draeniwch yr orennau a’u rhoi dros y llygad am negeseuon fel y gallwn sicrhau bod cymwys. Bydd sicrhau eich bod yn darparu’r pysgod. Gwasgarwch y sudd lemwn gennym y manylion cywir ar y gofrestr etholiadol wybodaeth angenrheidiol i’ch awdurdod lleol drostynt gyda halen a phupur. ar gyfer pob cyfeiriad yn y sir. Er mwyn sicrhau pan fydd ei hangen yn sicrhau bod y broses yn eich bod yn gallu dweud eich dweud mewn rhedeg yn ddidraff erth. Mae hyn yn arbennig o Pobwch yn y ff wrn am 20–25 munud. etholiadau sy’n cael eu cynnal y fl wyddyn nesaf, ddefnyddiol yn y sefyllfa bresennol o ran iechyd Addurnwch gyda chnau a phersli. dilynwch y cyfarwyddiadau. Os nad ydych chi y cyhoedd, gan y bydd yn helpu i osgoi’r angen i wedi cofrestru ar hyn o bryd, ni fydd eich enw ganfaswyr ymweld â chartrefi .’ yn ymddangos yn y negeseuon y byddwn yn Mae llawer o wybodaeth ddefnyddiol ynglŷn eu hanfon. Os ydych chi eisiau cofrestru, y â chofrestru i bleidleisio ar y wefan yma: https:// ff ordd hawsaf o wneud hyn yw ar lein ar www. www.electoralcommission.org.uk/cy/rwyf- gov.uk/register-to-vote, neu byddwn yn anfon yneg-pleidleisiwr/pleidleisiwr gwybodaeth atoch yn egluro sut i wneud hyn Gall trigolion sydd ag unrhyw gwestiynau drwy’r post. Mae canfas eleni, y mae’n rhaid i gysylltu â Gwasanaethau Etholiadol Ceredigion ni ei gynnal yn ôl y gyfraith, yn digwydd mewn ar 01545 572032.
Hedbangars Byd Natur ym mhob teulu mae rebel, rhywun gan Rob Evans sydd eisiau creu sŵn fel oedd yr hen grwpiau pync. Pwy ydyn nhw Pan dach chi’n dechrau meddwl tybed? Wel hedbangar y byd adar yw yn ddwfn am fyd natur dach chi’n cnocellau’r coed. Mae’n aderyn ‘high sylweddoli bod popeth yn tio efo’i impact’ go iawn. Mae’n mynd allan gilydd fel jig-so enfawr. Dim ond yn y bore a threulio’r diwrnod cyfan rhywun fel Sir David Attenborough yn taro ei big i mewn i ryw goeden. sydd â gobaith i osod pob darn yn Dychmygwch, mae o’n cyrraedd ei le a dwi’n siŵr nad oes ganddo adref ac mae ei wraig yn gofyn “Sut Yn ddiweddar, wrth fynd i’r Nid ydych yn gwybod am faint fo ateb i bob cwestiwn. Meddyliwch fath o ddiwrnod wyt ti wedi cael, gegin efo llestri i olchi gwelais i bydd adar yn aros yn yr un lle, am adar, yn fras, eu pwrpas nhw yw cariad?” A ydi o’n ateb “Paid â gofyn, gnocellau’r coed ar y lawnt, y fam pan dach chi’n gweld rhywbeth bwyta, ond mae rhai yn bwyta hadau, mae gen i gur pen ofnadwy?” Wel a’r cyw. Roedd y fam yn brysur yn fel hyn mae’n rhaid i chi wneud rhai yn bwyta pryfed genwair, eraill na, dydi o ddim, mae’n dweud “O go dangos i’r cyw sut i chwilio am penderfyniad, gadael y enest a yn bwyta morgrug, rhai pysgod a rhai dda w’st ti, mae’r diwrnod wedi bod bryfed genwair. Roedd hyn yn gyfl e chwilio am y camera neu aros a egsotig yn afrio neithdar. Pawb at braidd yn hir a’r gwaith yn ‘boring’ rhy dda i golli ac es i, i nôl y camera mwynhau. Dw i’n falch iawn fy y peth y bo! Ond beth bynnag yw’r wrth gwrs, neis bod adra!” a dechrau tynnu lluniau ohonyn nhw mod i wedi tynnu’r llun yma, fy rheswm bodoli mae’r Bod Mawr Y peth yw, ac efallai nad ydych trwy’r enest. Doedd y cyw ddim yn mod i wedi dewis mynd i nôl y wedi sicrhau bod eu cyr yn addas yn gwybod hyn ond, tu ôl i’w big cael llawer o lwc ac yn sydyn dyma’r camera. Pan nes i adael y enest at y pwrpas. I’r rhai sydd yn bwyta mae math o ‘shock absorber’ felly fam yn troi ato a stw o ei phig i dim ond dau aderyn oedd yna, hadau caled mae wedi rhoi pig groes does dim rhaid i’w wraig ddod â mewn i’w geg, doeddwn i ddim yn digon diddorol ond petaswn i wedi iddyn nhw, pig hir i’r rhai sydd yn paracetemols iddo ar ddiwedd pob disgwyl tynnu llun o’r fath ac mae’n aros a gweld hyn mi fyddwn wedi ho neithdar, ac yn y blaen. Ond dydd, clyfar ynte! lun i’w werthfawrogi. difaru peidio mynd i nôl y camera.
medi_2020.indd 4 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 5
Yn ôl un o’n beirdd, Medi yw ‘mis y…………’ Pa ddau air sydd ar goll? Ar ôl i chi lenwi’r croesair, fe fydd y llythrennau yn y rhes uchaf a’r llythrennau yn y rhes isaf, yn eu trefn, yn gan Sian Lewis sillafu’r ateb. Anfonwch y ddau air at y.ddolen@ Croesair gmail.com neu drwy’r post i Gelli Aur, Cwrt 1 2 3 4 5 6 y Cadno, Llanilar SY23 4PS erbyn 16 Medi. Mi fydd yr atebion cywir yn mynd i’r het a’r enillydd yn derbyn tocyn llyfr gwerth decpunt. 7 8
Ar draws 7. Planhigyn gwyrdd sy’n tyfu fel carped mewn mannau llaith (6) 9 10 8. Ynys y Brenin Arthur (6) 9. Cau ag allwedd (4) 10. Clychau ------, cân werin (8) 11. Arian rydyn ni’n ei fenthyca i brynu tŷ (7) 11 12 13 12. Anifail sy’n byw yn y môr ond weithiau fe’i gwelwn ar ein traethau (5) 15. ----- dwylo: gwrthod derbyn 14 cyfrifoldeb (5) 17. Cyfnodau byr o amser (7) 15 16 17 18 20. ‘Dof ------, does gennyf fi….’ canodd Dafydd Iwan ar yr albwm Hoff Emynau. (3,2,3) 19 22. Llyo (4) 23. Y wlad lle ganed Handel a Beethoven 20 21 22 (6) 24. Arwydd ar dŷ sydd ar y farchnad (2,4)
I lawr 1. Edrych ar (6) 23 24 2. Aderyn sydd ‘ar ben y rhiniog’, yn ôl yr hwiangerdd. (5,3) 3. Gwlad: ei phrifddinas yw Tirana. (7) 4. Pwrs i gadw arian (5) 5. Llam (4) 6. Yr anifail mwyaf yn y byd yw’r ------glas. (6) ATEBION CROESAIR AWST 13. Adar -’------hedant i’r unlle. (1’1, 5, Ar draws 7 Miriam 8 Addewid 9 titw 10 drws cefn 11 clusten 12 cacwn 15 paent 1) 17 crwydro 20 Penglais 22 Rico 23 Manila 24 Rwanda 14. Morfran neu filidowcar (7) I lawr 1 hiliol 2 winwnsyn 3 ymadael 4 larwm 5 herc 6 ail-fyw 13 am y Greal 14 Trostre 16. Crwydro o gwmpas: mynd ------16 adegau 18 rocedi 19 Sarah 21 gril (1,2,1,2) Geiriau cudd: Hwyl, haul, heli 18. Gorau ---, --- dysg. (3,3) 19. ---- - gwêl y frân ei chyw. (4,1) Llongyfarchiadau i enillydd croesair rhifyn Awst sef Gaenor Jones, Danycoed, Aberystwyth. 21. Y mur (1,3)
Siop Llanfarian GWASANAETH DEIAN REES Dewis helaeth o nwyddau GARDDIO MYNACH Peintiwr ac Addurnwr Gwasanaeth dosbarthu i gartrefi - Torri Porfa, Sietynau, Tirlinio, Glannant, Stryd y Capel papurau dyddiol a.y.y.b Tregaron SY25 6HA Ar agor bob dydd o’r wythnos Chwynu a Dal Gwaddod Galwch i’n gweld Gwasanaeth cyfeillgar a phrisiau rhesymol 01974 298 615 Ffoniwch Meirion: 07792457816 / 01974 261758 07900 174 699 01970 612 067 e-bost: [email protected] (tecst yn unig)
JONATHAN LEWIS Saer Coed / Adeiladydd 01970 880652 07773 442 260 GWTERI ALWMINIWM DI-DOR Bronllys, Capel Bangor Aberystwyth SAER COED . GWAITH TO . ADEILADWR . ASIEDYDD
medi_2020.indd 5 25/08/2020 09:57 6 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020 Ailddechrau mudiadau – ‘gyda ’chydig o ddychymyg’
Erthygl amserol gan Lowri eraill all wneud y job? Jones, Fron a ymddangosodd ar Maen nhw’n gwestiynau pwysig wefan Bro360 (https://bro.360. y mae arweinwyr ein cymunedau cymru/2020/ailddechrau- ledled Cymru yn eu hystyried. Yn mudiadau-gyda-chydig- draddodiadol, dechrau Medi yw ddychymyg/) dechrau’r flwyddyn ddiwylliannol newydd. Dyma pryd mae Ddydd Gwener cyntaf Awst, fe fues mudiadau a chlybiau lleol yn arfer i yn stondin Merched y Wawr ar ailddechrau ar ôl hoe yr haf – er faes y brifwyl. Fe joies i’r glonc, y te mwyn cael achlysuron cyson i a’r pice ar y maen (gan dim llai na edrych mlaen amdanynt trwy’r 5 gwahanol gwmni!). A jiw, roedd gaeaf hir. y tywydd yn ddigon ffein hefyd – Eleni, pa gymorth fydd yn cael bonws ar gyfer dydd Gwener ola’r ei roi i’n harweinwyr er mwyn Steddfod! eu galluogi i ailddechrau un o Do, fe wnes i ymuno â Changen elfennau sylfaenol cymdeithas – Merched y Wawr y Brynie, fel rhyw ein diwylliant? Mae llawer iawn fath o aelod anrhydeddus am y o sôn wedi bod am iechyd dros dydd; ac ie, yn ein dychymyg oedd y misoedd diwethaf. Ac erbyn y ‘stondin’ yn Eisteddfod Tregaron! hyn, mae’n teimlo fel pe bai mwy Fe benderfynodd Mam, fyth o sôn am yr economi, wrth oedd ar fin bennu ei chyfnod i gyrchfannau twristiaid agor fel Ysgrifennydd y Gangen, y eu breichiau led y pen i ddenu byddai’n braf creu rheswm i’r ymwelwyr i’n bröydd glan môr. criw o ffrindiau gwrdd. Doedd Ond faint o sylw sy’n cael ei roi llawer ohonyn nhw heb weld ei i effaith Covid ar gymdeithas? Ble gilydd ers mis Mawrth, pan ddaeth mae ‘cynnal diwylliant a ffordd gweithgareddau’r mudiad a phob o fyw’ yn rhestr blaenoriaethau’r mudiad arall i ben yn sydyn. A fi bobol mewn grym? oedd y ‘Swyddog Diogelwch’ – Gydag adroddiadau bod y yn gweini mewn masg a menig Cyfnod Sa’ Draw yn cael effaith ar i wneud yn siŵr bod pawb yn iechyd meddwl pobol, fe ddylai ein teimlo’n saff. llywodraethau roi cymorth go iawn Fe wnaeth pawb elwa mwy na jyst i alluogi mudiadau i ailddechrau yr paned a chacen o’r diwrnod. Roedd hydref hwn. yn gyfle i sgwrsio am y pethau bach Ond beth os na wnân nhw? hollbwysig yna sydd wedi bod yn o drafod pethau gyda’r bobol ry’n hunanynysu’n gaeth, er enghraifft. Efallai bod angen i ni wneud digwydd yn lleol (pa mor fishi oedd ni’n eu gweld amlaf – y bobol Un o’r trafodaethau mawr oedd rhywbeth tebyg i Ferched y Wawr y Cei, shwt oedd cymdogion wedi sy’n byw yn ein cartref neu drws pryd a sut y gallai’r gangen hon Brynie – defnyddio ein dychymyg bod yn ymdopi, a faint oedd wyrion nesa, a phobol sydd wedi dewis o Ferched y Wawr ailddechrau i ffeindio ffordd o wneud beth ac wyresau’n pryfio!) dechrau cymdeithasu â’i gilydd. cwrdd. Am ba hyd fydd y tywydd sydd angen ei wneud. Dywedodd Ond roedd hi’n gyfle hefyd i Prin yw’r cyfleoedd diweddar i yn caniatáu cynnal pethau mas yn rhywun yn rhywle fod hawl cael rannu teimladau am gyfyngiadau’r glywed barn pobol sy’n meddwl yr awyr agored? Faint fydd yn gallu hyd at 30 o bobol ynghyd dan do Covid. Y duedd dros y misoedd yn wahanol i ni – pobol sydd heb cwrdd mewn neuaddau’n saff pan o’r penwythnos diwetha mlaen, os diwethaf yw ein bod ni’n dueddol fod i unman, neu sydd wedi gorfod fyddant yn ailagor? Oes lleoliadau ydych yno ar gyfer ‘priodas’?!
P.T PRESERVATION Ltd Arbenigwr trin tamprwydd mewn welydd, pryfed mewn pren, pydredd pren a gosod clymau wal mewn welydd dwbl. GWASANAETH CYMRAEG | CWMNI LLEOL PETER TANDY 01974 272 310 | 07866 078 221
Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol
medi_2020.indd 6 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 7 Nodiadau Natur gan Anne M. Davies ac Ian Sant (Ffotograffydd)
Gyda threigliad y tymhorau mae’n anochel fod Eirin Mair [gwsberins]. Lindysyn bach gwyrdd yw ailadrodd yn digwydd ond nid yn unig y feirws hwn hefyd ac mae wedi difa dail y llwyni bob sydd wedi trawsnewid ein byd eleni. Mae byd blwyddyn cyn i fi ei weld. Eleni mae’r cloi mawr natur wedi cael mwy o sylw nag erioed ac wedi rhoi mantais i fi a gwae iddyn nhw! Mae mae wedi bod yn fendith i ddilyn y patrymau o rhain yn gorff wyso ar hyd ymyl y dail ac er fod ddiwedd y gaeaf i ganol yr hydref. Efallai fod gen i eu cuddliw yn eff eithiol iawn mae modd eu pigo ragfarn ond rwy’n tybio nad oes gwlad i gymharu allan yn weddol rwydd wedi eu gweld. Eleni mae KANGALOOS â Chymru fach am gyfoeth ei hamrywiol dail ar y llwyni am y fl wyddyn gyntaf ers sbel ond Gwasanaeth Hurio gynefi noedd naturiol. wrth gwrs yn rhy hwyr i’r blodau. Gallaf gyfrif ar Toiledau Symudol a Heb grwydro ymhell o’m cynefi n innau mae un llaw faint o ff rwyth gefais i ar dri llwyn. Gwacáu ‘Septic Tanc’ rhyw newydd wyrth wedi taro ar lygad a chlyw Mae gobaith bydd mwy o ff rwyth y fl wyddyn nesa yn gyson drwy’r misoedd. os gallaf gofi o delio gyda’r Cysylltwch â Iwan ar Er ei fod yn gyfarwydd gweilch yn ddigon buan. 01974831266 neu erbyn hyn mae chwibaniad Gan nad oes cemegau yn 07855364947 y Barcut yn dal i roi gwefr cael eu defnyddio yn yr ac roedd clywed ymateb ardd yma, bys a bawd yw y cyw yn galw am fwyd yn hi bob tro. Mae’r enillion ychwanegu at y boddhad. yn nhermau’r adar wedi Yn ystod y dyddiau hafaidd bod yn wobr gysur ond am tesog rydw i wedi clywed ryw reswm mae’r Draenog mwy o sŵn Sioncyn y wedi ein gadael, am y tro Gwair yn y caeau yma ac beth bynnag. Trist oedd wedi cael ambell un yn gweld dau gorpws bach ar cael ei ddenu at y ff enest. y ff ordd wrth i ni deithio Ond rwy’n falch nad dros y bryniau i gyfeiriad oedd yn cael mynediad. dwyreiniol yn ddiweddar. Er cymaint y croeso iddo yn ehangder y caeau Ar y daith honno beth bynnag, wrth ddringo lôn rwy’n ofni mai digon difaol fyddai mewn ystafell fach wledig, roedd yn bleser gweld blodyn oedd fach petai yn dechrau teimlo’n llwglyd. Wedi’r yn arfer bod mor gyff redin ar y ff arm ble bydden cyfan, cefnder yw e’ i’r Locust ac mae’r hanesion ni’n treulio rhan o’n gwyliau ysgol. Tamaid y o gyfandir Aff rica eleni wedi bod yn ddirdynnol. Cythraul yw ei enw swyddogol ond yn fy nhyb i Mae hyd yn oed gweld llun y Sioncyn yn cyfl eu nid yw’r enw yn gwneud cyfi awnder â’r blodyn rhyw bŵer anghyff redin. Nid rhyfedd fod y glas pert fel pêl fach ar frig y coesyn. Enw arall proff wyd Joel yn eu disgrifi o fel byddin ar feirch arno yw Bara’r Cythraul neu Caswenwyn. Mae’r yn difa popeth o’i blaen! enwau yma yn rhoi syniad ei fod yn wenwynig Mae cwmni bach digon difaol wedi ymddangos ac mae ei wreiddyn yn rhoi amcan am y syniad ar y Meri a Mari hefyd yn ddiweddar. Nid yw o fwyd. Mae’r gwreiddyn tanddaearol yn tyfu’n hynny yn syndod gan fod Ieir Bach yr Haf syth i lawr ond yn gorff en yn bwt fel petai wedi ei gwynion wedi bod yn hedfan ers wythnosau. gnoi i ff wrdd. Mae’n deyrnged i ddychymyg ein CARPEDI Roeddwn i’n gwybod eu bod yn disgyn ar y dail cyndeidiau fod yr enw mor ddisgrifi adol. Er hynny ac ar ddail y Bresych Piws i ddodwy eu hwyau. mae’r planhigyn yma wedi bod yn bwysig i un K&M Mae’r Iâr fwyaf yn dodwy clwstwr o wyau o’r Ieir Bach yr Haf sydd wedi mynd yn brin iawn Ffôn: melyn dan y dail ac mae’r lindys yn batrymog erbyn hyn – oherwydd y diff yg yn y niferoedd 01974 251656 du a gwyrdd. Un wy ar y tro mae’r iâr leiaf yn ei o’r planhigyn sydd yn fwyd i’r lindys. Roedd y Pili ddodwy, hwnnw yn felyn hefyd ond mae’r lindys Pala yma yn arfer bod yn heidiau ar gaeau gwlyb Ken: yn wyrdd yn unig. Mae’r lindys yma yn fwy anodd y ff arm. Un frith yw hi, Britheg y Gors yw ei henw 07970 045129 ond nid wyf fi wedi gweld un ers dros hanner can ei weld hyd yn oed ar wyneb y ddeilen gan fod y Meirion: cuddliw mor dda. mlynedd! Mae’n gorff wyso ar hyd y gwythiennau, yn Yn gwmni i Fara’r Cythraul ar gloddiau’r ucheldir 07811 479791 enwedig y wythïen ganol. Wrth gwrs maen nhw’n roedd un o fl odau bach harddaf diwedd yr haf llai niferus ar y ddeilen na’r lleill ac yn haws delio sef Clych yr Eos. Mae’r rhain bob blwyddyn yn GWASANAETH gyda nhw. Rydw i wedi ceisio arbed y bresych harddu’r cloddiau ar ran uchaf y ff ordd fawr GWERTHU ond mae lindys yr Iâr Wen fwyaf yn grwpiau ar rhwng Blaenplwyf a Llanrhystud ac fel petai A GOSOD gefn dail y Meri a Mari. Gan fod y dail mor fawr nhw wrth eu bodd yn cael eu chwythu yn ac yn cuddio’r blodau yn aml maen nhw’n cael ddidrugaredd gan y gwynt. Mae eu coesau mor pardwn am y tro. Byddan nhw’n dringo wedi fain ac eiddil yr olwg ond yn amlwg yn wydn tyfu’n llawn i dreulio’r gaeaf fel chwiler gyda a’u cryfder yn y ff aith eu bod yn plygu gyda’r chasyn caled, dan rhyw sìl ff enest neu rywle gwynt yn lle ei wrthsefyll. Nid oes unrhyw tebyg. Gobeithio bydd rhai’n goroesi i hedfan yr berthynas agos rhwng y clychau yma a’r rhai Cofiwch haf nesaf eto ond bydd rhai wedi bwydo rhyw sy’n glasu’r coedydd yn y gwanwyn. Mae Cloch gefnogi eich aderyn bach neu greadur newynog arall yn ystod yr Eos yn perthyn i deulu bach y Campanula a’r y gaeaf. enw swyddogol arno yw Cloch y Bugail a’r enw busnesau Mae yna wyfyn difaol sydd wedi ennill y dydd hwnnw yn ein hatgoff a o’i gynefi n gyda defaid yr lleol arnaf i bob blwyddyn ac wedi nychu’r llwyni ucheldir ac o alwedigaeth sydd hefyd yn prinhau.
medi_2020.indd 7 25/08/2020 09:57 8 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
Mynd am dro
Bu darllen ‘Fy hoff dro’ gan yw’r chwedl hon i chwedl Mair Carruthers yn y rhifyn adnabyddus Guto Nyth Brân! diwethaf o’r DDOLEN yn Ar ôl hoe fach ar garreg ysbrydoliaeth i minnau wisgo Gwelmihangel rhaid oedd fy esgidiau cerdded a mynd am ailgydio yn y daith. Taflu golwg dro! A dyna yn union a wnes ar lyn Alltfedw islaw a chofio fel un prynhawn braf ganol Awst a yr arferai fy nhad adrodd wrthyf throi i’r un cyfeiriad. Cychwyn am yr hwyl a gâi ef a’i gyfoedion o Ben Bwlchcrwys a chyfeirio wrth ddod yn griw o’r ysgol i fy nghamrau am Drisant gan nofio yn y llyn. Doedd dim sôn droi i’r dde ymhen tipyn a dilyn am reolau iechyd a diogelwch y yr arwydd am Lanfihangel-y- pryd hynny! creuddyn. Dilyn y ffordd wedyn wrth iddi Ymhen byr o dro, ar ôl pasio nadreddu drwy’r tiroedd agored ben lôn Blaenmagwr, sylwais ar hyd nes cyrraedd grid gwartheg lwyni bychain, tynn, ar ochr y a ben lôn Cwmagwr. Mae’r enw ffordd a rheiny yn drymlwythog Cwmagwr wedi serio yn y cof o lus duon bach, a daeth ton ers dyddiau Ysgol Sul, gyda’r felys o atgofion yn ôl i mi wrth diweddar athrawes ymroddgar, ail-fyw’r profiad o hela llus. Mrs Sybil Tudor, yn adrodd Yr olygfa dros fanc Alltfedw ger Carreg Gwelmihangel. Byddem wrth ein bodd fel plant wrthym hanes yr emynydd, yn mynd i hela’r ffrwyth yma, er John Hughes, a gafodd ei eni mai tasg llafurus oedd hi i gael (neu Garreg Gwyllfihangel fel rhwng y naill a’r llall, felly yng Nghwmagwr yn y flwyddyn basnaid gan mor fân oedd y y cyfeirir ati hefyd), a dyma gosododd dasg iddynt. Y dasg 1842. Fe gâi ei adnabod o dan ffrwyth, a’r ffaith ein bod ninnau frasgamu ymlaen er mwyn cael oedd rhedeg o ddrws Eglwys ei enw barddol ‘Glanystwyth’. fel plant yn bwyta cymaint nes cyrraedd y tirnod hwn. O fan Llanfihangel i fyny i gopa Carreg Cyfansoddodd nifer o emynau bod ein bysedd a’n bochau yn hyn y cewch chi’r olwg gyntaf Gwelmihangel. Trefnwyd y ras i a chaiff ei gofio fel emynydd, biws! ar Lanfihangel-y-creuddyn ddilyn gwasanaeth fore Nadolig pregethwr, beirniad, nofelydd Dal ati i gerdded gan ryfeddu sy’n nythu’n dawel oddi tano. yr Eglwys a daeth tyrfa ynghyd a bardd. Bu farw yn 1902 yn at wyrddni a ffresni’r bryniau, a Ar ddiwrnod clir mae’n olygfa i wylio’r digwyddiad. Aeth y drigain oed. gyda llygad amaethwr at stoc, gyfareddol gyda dyffryn ferch ifanc i fyny i ben y garreg i Prysuro ymlaen heibio ben lôn rhaid oedd edmygu’r defaid Ystwyth yn ymledu tua’r môr ddisgwyl yr enillydd gan wybod Penbanc a ben lôn Caegwyn, penfrith o’m cwmpas. Dyma a’r Mynydd Bach a’i melinau mai hwnnw fyddai ei chymar Waunfyddau a Tynfron dêl ddafad sy’n nodweddiadol gwynt fel milwyr gwarchodol yn oes. Ond methodd yr un o’r a’r ffordd yn disgyn yn sydyn i fryniau Trisant ac ar hyd y y cefndir. Mae yna hen chwedl ddau athletwr gael blaen ar y ger mynedfa Melin Ucheldre blynyddoedd bu arwerthiannau yn perthyn i’r garreg hon, fe’i llall a gorffenwyd y ras yn gwbwl hyd nes cyrraedd gwastadedd mamogiad penfrith clywais pan yn blentyn ysgol a gyfartal. Bu’r dasg yn ormod Plas Creuddyn (Hen Ficerdy) Pontarfynach yn rhai llewyrchus chyfeirir ati yng ngwaith Meyrick i’r ddau ohonynt, oherwydd a Phendre. Ac yn rhyfeddol o iawn. Hyfryd oedd ei gweld yn yr hanesydd. Trigai merch yn ôl y chwedl syrthiodd y sydyn rown i wedi cyrraedd ei chynefin, a da yw deall fod ifanc brydferth yn yr ardal ac ddau yn farw yn y fan a’r lle. sgwâr Llaningel. yna fridwyr ifanc, newydd yn roedd llawer o fechgyn ifanc Cawsant eu claddu yno, ac Yna troi fy ngolygon i gyfeiriad perthyn i Gymdeithas y Defaid lleol yn ceisio ennill ei serch. mae eu beddau i’w canfod rhiw Sarnau, cymal olaf y daith, Penfrith y dyddiau hyn. Ymhlith y rhain roedd dau lanc ychydig lathenni o’r ffordd yn a honno yr un mor serth ag Erbyn hyn rown i o fewn cydnerth a’r ddau yn athletwyr ymyl yr hen warclawdd sy’n erioed! cyrraedd i Garreg Gwelmihangel da. Ni fedrai’r eneth ddewis rhedeg i’r gogledd. Mor debyg Elen Lewis
Llanfarian
Pen Blwydd Hapus yn 90 oed ar 26 Gorffennaf. Bu’n byw am gyfnod Nghymru; yn aelod o’r Orsedd; yn Gymrawd I Ken Reynolds, Dyffryn Paith, Pontllolwyn ar yn yr wythdegau yn Morawel, Figure Four a bu o Goleg y Drindod Dewi Sant ac yn Llywydd ddathlu ei ben blwydd yn 90 oed ganol Awst. ef a Menna, ei wraig yn weithgar a chefnogol Anrhydeddus Côr Meibion Llanelli, heb sôn am Mae Ken a Christine Reynolds yn enwog ledled i bob gweithgarwch yn y fro. Ganwyd ef yn ei gefnogaeth diflino eto i’w gymuned leol yn y wlad fel hyfforddwyr lleisiol i beth wmbredd o Chelmsford ond symudodd i Landdewi Brefi yn Llanddarog. Talwyd teyrngedau lu iddo fel ‘person berfformwyr enwog. Mae Christine hithau wedi 12 oed a mynychu Ysgol Sir Tregaron. Penodwyd annwyl a didwyll ac arweinydd da yn ei gymuned bod yn ffigwr amlwg ar lwyfannau cenedlaethol ef yn Brif Weithredwr Dyfed yn 1988 a symud i a thu hwnt’. Cynhaliwyd gwasanaeth angladdol fel cyfeilydd gwych i berfformwyr. fyw i Landdarog. Roedd yn berson diymhongar preifat yn unol â’r cyfyngiadau yng Nghapel iawn a daeth anrhydeddau lu i’w ran – ef oedd Newydd, Llanddarog o dan arweiniad ei weinidog Marwolaeth Cadeirydd a symbylydd y Fenter iaith gyntaf y Parch Nicholas Bee ar ddydd Mercher, 5 Awst Trist yw cofnodi marwolaeth y diweddar David (Cwm Gwendraeth) yng Nghymru; bu’n allweddol ac oddi yno i Gapel y Cwm, Cwmsychpant, Hughes Davies, Morawel, Llanddarog, Caerfyrddin yng nghweithgarwch Sefydliad y Galon yng Ceredigion.
medi_2020.indd 8 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 9
Pontarfynach
Dymuniadau gorau i ieuenctid yr ardal sydd yn gadael am y coleg. Cganh Sharonwil Howellair Cydymdeimlo Unwaith eto, rhaid cydymdeimlo â Jane Mae’r geiriau a’r ymadroddion isod yn gysylltiedig â mis Medi. Pan ddewch o hyd iddyn Hopkins, Tŷ’r Wawr yn ei phrofedigaeth o nhw i gyd, bydd y llythrennau sy’n weddill yn sillafu enwau arwyddion y sidydd neu’r sêr ar golli aelod arall o’r teulu sef cyfnither yn yr gyfer y mis. Amwythig. aelwyd glyd, caserol, cnau, concyrs, cyhydnos, cylch, cynhaeaf, dail, Edrych yn ôl diolchgarwch, gerddi, ha’ bach Mihangel, hel mwyar duon, jam, lliwiau, Yn ystod y cyfnod clo yma mae llawer ohonom wedi cael amser i edrych drwy natur, perllan, picls, rhewi llysiau, tywydd, yn ôl i’r ysgol ddroriau a chypyrddau gan ddarganfod pethau sydd heb weld golau dydd ers amser. Dyma ddod o hyd i ddarn wedi ei dorri allan o Adran Y Plant yn Y Cymro yn 1934. Testun y gystadleuaeth oedd ‘Ar Wyliau’r Pasg’ ac enw un o’r enillwyr oedd Lizzie Morgan, Ty’n Rhyd, Pontarfynach (Lisi Jenkins, Ty’n Castell). Mae’n werth ei roi ar gof a chadw.
Ar Wyliau’r Pasg - Bugeilio Ni allaf feddwl am bertach lle yn y byd na’r fan lle treuliais i fy ngwyliau Pasg, gartref gyda’m rhieni ar y fferm, rhwng pinaclau Pumlumon ac yng ngolwg dyffryn tlws Rheidol. Y mae’r golygfeydd yn amrywio’n ddiderfyn ac yn llawer mwy byw a symudol nag unrhyw ddarluniau byw! Ddoe tywynnai’r haul ar y mynyddoedd gan eu gwisgo fel mewn mantell o aur. Heddiw y mae’r gwynt yn ymlid y glaw yn wyllt o glogwyn i glogwyn. Felly y bydd y golygfeydd yn newid yn gyson. Fy nghwmni i fel arfer oedd Dawn a Meuryn, plant bach y tŷ drws nesaf. Treuliasom lawer o’n hamser yn chwarae ond y rhan fwyaf yn bugeilio’r ŵyn bach. Y fath hwyl a gaem yn rhoi llaeth i’r rhai Llanfihangel-y-Creuddyn gweiniaid, a Meuryn, pump oed, yn dal ambell un, pan oedd yn cysgu’n drwm a’i anwylio, ac edmygu’i wisg esmwyth Dyweddïad Pen blwydd Ymddiriedolaeth ar ran gwynach na’r eira. Dyna bethau bach tlws, Llongyfarchiadau a phob Dymuniadau gorau i Caitlin Sefydliad Wolfson yn ac annwyl, gyda’r lleisiau bach tyner yn galw dymuniad da i Megan Lewis, Morse, Y Ffarmers ar ddathlu cyfrannu £7,000. Mae’r ‘Me, Me’, a’r defaid yn ateb gyda’u ‘Ba, Ba’. Sarnau Fawr ar ei dyweddïad â ei phen blwydd yn ddeugain grantiau hyn yn darparu cyllid Felly treuliais i fy ngwyliau Pasg, yn yr awyr Dyfed Davies, Eisteddfa Fawr, oed. cyfatebol i’r grantiau sydd agored a’r haul. Chwith iawn yr wythnos hon Brynberian, Crymych. Pob eisoes wedi eu sicrhau gan yw gorfod aros tu fewn i furiau’r ysgol. hwyl i’r dyfodol. Eglwys San Mihangel Gronfa Treftadaeth y Loteri a Braf yw nodi bod yr Eglwys Chyngor Sir Ceredigion. wedi sicrhau grantiau pellach o £21,000 tuag at y prosiect Arholiadau Siop Blodau’r Bedol Florist o’i hatgyweirio a gwarchod Llongyfarchiadau i holl ENILLYDD MEDAL AUR SIOE CHELSEA YN 2016 ei hadeiladwaith hanesyddol. ieuenctid yr ardal ar lwyddo Moelifor Terrace, Llanrhystud SY23 5AA Bydd Ymddiriedolaeth yn eu harholiadau Lefel A, AS Ebost [email protected] Genedlaethol yr Eglwysi a TGAU. Pob dymuniad da Ffôn 01974 202233 yn cyfrannu £15,000 a’r iddynt i’r dyfodol. Symudol 07763 282548 • Arddangoswr NAFAS cymwysedig • Trefnydd blodau arbenigol ar gyfer priodasau Cnwch Coch • Pob Achlysur Arbennig • Angladdau • Gweithdai Trefnu Blodau Llongyfarchiadau • Cynigir Gwasanaeth Personol i ateb eich Llongyfarchiadau i Carwyn Williams, Tŷ Capel, Rhydyfagwyr ar holl ofynion ennill gradd mewn Busnes o Brifysgol Abertawe. Dymuniadau • Gellir trefnu ymweliadau yn y cartref yn gorau i ti Carwyn am y flwyddyn i ddod wrth i ti barhau gyda dy ystod profedigaeth i drafod blodeugedau astudiaethau yn dilyn cwrs Meistr yn Abertawe.
medi_2020.indd 9 25/08/2020 09:57 10 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
Pecynnau lles i bobl ifanc 16-24 oed
Mae ‘Cam Nesa’ yn rhan o Raglen Weithredol Cronfeydd Strwythurol Ewropeaidd Gorllewin Cymru a’r Cymoedd 2014-2020 ac yn gweithio gyda phobl ifanc rhwng 16 a 24 oed drwy roi opsiynau iddynt gael mynediad at ystod o gymorth personol wedi’i deilwra a chyfl eoedd sy’n gysylltiedig â gwaith i ddiwallu eu hanghenion a’u dyheadau. Mewn ymateb i bandemig COVID-19, mae tîm ‘Cam Nesa’ Cyngor Sir Ceredigion wedi bod yn brysur yn rhoi pecynnau lles at ei gilydd i’w defnyddwyr. Mae’r pecynnau lles wedi’u greu i gefnogi pobl ifanc a allai fod yn teimlo’n unig, yn ynysig neu’n fregus yn ystod y cyfnod anodd hwn. Mae’r Pecynnau lles wedi cael eu dosbarthu i bobl
ifanc yng Ngheredigion yn ystod yr wythnosau gwybodaeth, posau, papur newydd, hufen dwylo,
diwethaf, dros 3 mis ers i’r pandemig ddechrau gan pêl straen, adnoddau celf a phensiliau lliw i
arwain at newidiadau mawr i’n ff ordd arferol o fyw. ymlacio, siampŵ/jel cawod, brws a phast dannedd,
Drwy gydol y pandemig mae defnyddwyr hefyd wedi cynhyrchion misglwyf, danteithion a cherdyn â [email protected]ÊD A GWEITHRED derbyn galwadau wythnosol yn rhan o wasanaeth dyfyniad ysgogol arno, y cyfan mewn bag cotwm y 4-25 IonawrMorlan, (oriau agor : Mercher i Cadw mewn Cysylltiad Porth Cymorth Cynnar, a’r gellir ei ailddefnyddio. Sadwrn: 10-12 & 2-4) gobaith yw y bydd y pecynnau lles yn cefnogi’r Dywedodd un defnyddiwr ‘Cam Nesa’ a Arddangosfa am wrthwynebwyr Morfa Mawr, gwaith a wnaed eisoes gan y gwasanaeth hwn dderbyniodd becyn lles, ‘Diolch yn fawr am y pecyn cydwybodol, recriwtio, heddwch a dal eichAberystwyth tir yn y Rhyfel Byd Cyntaf. drwy roi rhywfaint o gysur a sicrwydd i bobl ifanc lles. Mae’n garedig iawn diolch yn fawr iawn!’ SY23 2HH Ceredigion. Dywedodd defnyddiwr arall ‘Diolch am y pecyn DONALD BRICIT 01970 617 996 Roedd y pecynnau lles yn cynnwys cylchlythyrau, lles, roeddwn wrth fy modd gyda’i gynnwys, yn A STRYD Y DOMEN tafl enni, manylion cyswllt pwysig, llythyrau enwedig y siocledi.’ 7.30, 11 a 12 Ionawr Cwmni Morlan yn cyflwyno anterliwt gyfoes o waith saith o feirdd. Tocynnau: £4 (ar gael o Morlan) • Cawodydd mynediad rhwydd - stafelloedd morlan.cymru 01970-617996; [email protected] gwlyb • Adnewyddu Gosod a chynnal systemau trydanol stafelloedd ymolchi • Gosod larymau tân a’u cynnal • Gwresogi olew a • Goleuadau argyfwng Adeiladwr Cyffredin gwaith plymio • PAT (profi offer cludadwy) • Adnewyddu eiddo • Profi ac arolygu rheolaidd • Gwaith gosod teils • Gosod a chynnal systemau teledu cylch cyfyng (CCTV) • Gosod lloriau • Systemau dŵr a gwresogi diogelwch • Gosod ceblau rhwydweithiau cyfrifiadurol a’u hardystio Ffôn: 01970 630202 Ffôn: 01970 626609 E-bost: [email protected] E-bost: [email protected] Ffôn: 01970 615400 E-bost: sales@afanbility.wales Ystafell arddangos ar agor yn: Uned 25 Ystad Ddiwydiannol Glanyrafon Cefnogi bywyd annibynnol Llanbadarn Fawr ar draws Canolbarth Cymru Aberystwyth SY23 3JQ (Ar bwys Canolfan ailgylchu gwastraff cartref) & Oriau agor: HAMDDENA AWYR AGORED Dydd Llun - Dydd Iau: 10-7 Dydd Gwener - Dydd Sadwrn: 10-5 Dydd Sul: 10-4
medi_2020.indd 10 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 11
Llanilar
Gohebydd: Beti Griffi ths, Lleifi or, Cwm Aur; Iola Alban
Rydym yn chwilio am Ohebydd newydd. Os oes diddordeb gyda chi, cysylltwch â’r Cadeirydd (tud. 2).
Diolch Dymuna Rowland Jones, Afallon, Dolfelen, Llanilar ddiolch i’w deulu, ff rindiau a chymdogion am y galwadau ff ôn a chardiau a dderbyniodd tra yn derbyn triniaeth yn Ysbyty Singleton am dair wythnos ar ddiwedd mis Mehefi n.
Pen blwydd 75 mlynedd gorff en y Rhyfel yn Japan Ar ddydd Sadwrn, 15 Awst, diwrnod dathlu pen blwydd 75 mlynedd ers gorff en y rhyfel Tudur Smith ar ddiwrnod cofi o 75 mlynedd yn erbyn Japan, trefnwyd seremoni fechan ers diwedd y rhyfel yn Japan. ger Cofgolofn Llanilar pryd y gwelwyd Tudur Smith o 1 Dolfelen, Llanilar yn seinio’r Galwad Olaf ac yna dwy funud o dawelwch Cydymdeimlad gyda Galwad y Bore i orff en. Anfonwn ein cydymdeimlad diff uant â Mae Tudur yn chwarae ym Mand Pres Miss Ann Evans, Glynwern, a gollodd ei Aberystwyth a rhaid diolch iddo unwaith eto chwaer Mrs Eluned Watkin yn ddiweddar, am ei wasanaeth. hithau yn un o blant Carmel. Estynnwn ein cydymdeimlad hefyd â’r cysylltiadau teuluol Capel Carmel eraill sef teuluoedd Tynberllan, Rhosawel, Addoli yng Ngharmel Rhosybarcut, a Rhos Goch, heb anghofi o’r Erbyn hyn rhoddwyd caniatâd i ni ystyried chwaer arall sef Mrs Margaret Harries, Y ailddechrau cynnal oedfaon yn y capeli ond Barri. Bu angladd Eluned ym mynwent o dan reolau diogelwch llym. Capel Penmorfa, Sarnau, ddydd Sadwrn, 15 Wedi ystyried y sefyllfa yn ofalus a mesur Awst yn breifat yn ôl y gofynion presennol. a phwyso goblygiadau’r rheolau llym, penderfynodd y blaenoriaid mai doeth Llongyfarch fyddai peidio â chynnal oedfaon yng Roedd hi’n braf iawn gweld llun o Ngharmel o hyn i ddiwedd y fl wyddyn. greff twaith Mirain Griffi ths, Blaen Byddwn yn ailystyried y sefyllfa erbyn Gader, yn rhifyn Awst Y Ddolen. Roedd dechrau 2021 ac yn gobeithio medru hi wedi cynrychioli Clwb Ffermwyr croesawu pawb yn ôl i gydaddoli bryd Ifanc Llangwyryfon yn y Rali Rithiol ac hynny. wedi paratoi cacennau deniadol iawn. Gobeithiwn fedru trefnu i dderbyn y Llongyfarchwn hi ar ei llwyddiant a cyfraniadau at Y Weinidogaeth am eleni. dymunwn yn dda iddi yn ei menter busnes Fe gaiff pawb eu hysbysu am y drefn y newydd yn paratoi cacennau ar gyfer pob bwriadwn ei gweithredu i wireddu’r bwriad math o achlysuron. hwn maes o law. Rydym yn hyderus y bydd Llongyfarchiadau hefyd i Glwb Ffermwyr Cofiwch pawb yn gwneud ymdrech arbennig, pan Ifanc Llanilar sy’n glwb newydd ac wedi gefnogi eich ddaw’r amser, i anfon eu cyfraniadau atom. gwneud yn dda iawn yn y Rali a hynny Nodwn hefyd na fydd Y Gymdeithas yn dan arweiniad rhai o bobl ifanc ac aelodau busnesau lleol cyfarfod ar hyn o bryd. Carmel.
Trefenter
Sioeau Rhithiol yma rydym ynddi ar hyn o bryd. chreff t a choginio yn y Sioeau anodd a rhyfedd iawn i bob un Llongyfarchiadau mawr i Mae’n dal diddordeb yr ifanc a Rhithiol. ohonynt ac rydym yn ymfalchïo Gwenllian Evans, Rhosfach ar ei hefyd yn rhoi’r cyfl e i’r anifeiliaid yn eich llwyddiant ac yn eich llwyddiant mawr mewn Sioeau gael eu harddangos ar yr adeg Arholiadau llongyfarch chi’n fawr. Pob hwyl Rhithiol gyda’i diadell o ddefaid iawn o’u tyfi ant. Da iawn ti Llongyfarchiadau a dymuniadau i’r rhai hynny a fydd yn mynychu Jacob [gw. y llun ar y dudalen Gwenllian. Dal ati. gorau gogyfer â’r dyfodol i bobl colegau ac yn dechrau ar eu fl aen]. Mae’n braf fod y Sioeau Llongyfarchiadau hefyd i ifanc yr ardal sydd wedi derbyn gyrfa. Dymuniadau gorau hefyd Rhithiol yma yn cael eu cynnal Marian Hamer, Bryncewyll sydd canlyniadau eu harholiadau yn i bawb sy’n mynd yn ôl i’r ysgol yng nghanol yr amser pryderus wedi cael sawl gwobr gyda’i ddiweddar. Mae hwn yn gyfnod ym mis Medi.
medi_2020.indd 11 25/08/2020 09:57 12 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
Pen blwydd Llythyr Annwyl Ddarllenwyr, sifil gyda nhw, ni fydden nhw’n cael dim byd. Caiff llysblant nad ydych wedi’u Marw Heb Ewyllys mabwysiadu ddim byd ’chwaith os nad Heb ewyllys, mae eich ystad yn atebol i’r oes ewyllys. Mae gwneud ewyllys yn rhoi’r gyfraith. Mae’r Rheolau Marwolaeth Heb cyfle i chi ddarparu ar gyfer teuluoedd Hapus Ewyllys yn rhestru mewn trefn benodedig estynedig. y perthnasau gwaed hynny a fyddai’n Mae ewyllys hefyd yn eich galluogi i etifeddu. Mae’r rhestr hon yn gymharol nodi dymuniadau penodol ar gyfer eich gyfyng ac os nad oes unrhyw un o’r angladd. A ydych am gael eich claddu perthnasau a benodir yn y rhestr wedi eich neu i’ch corff gael ei losgi? Efallai bod goroesi yna aiff eich holl eiddo i’r Goron. gennych gyfarwyddiadau penodol ynglŷn Heb ewyllys, os ydych chi’n briod a bod â lle y dymunwch gael eich claddu neu gennych blant a bod gwerth eich ystad lle y dymunwch i’ch gweddillion gael ei yn fwy na £270,000, ni fydd eich gŵr neu gwasgaru. wraig yn etifeddu popeth. Byddant yn Mae gwneud ewyllys gan wybod eich etifeddu £270,000 a rhennir y gweddill yn bod wedi nodi eich dymuniadau yn dod â gyfartal rhyngddyn nhw a’ch plant. Os yw thawelwch meddwl, ac yn sgil yr argyfwng gwerth eich cartref yn fwy na £270,000 presennol, mae hi efallai yn bwysicach nag nid yw hyn yn ddelfrydol ac fe all achosi y bu hi erioed i wneud ewyllys. trafferthion mawr. Os hoffech drafod llunio ewyllys yn Mae ewyllys yn rhoi’r cyfle i chi benodi y Gymraeg cysylltwch trwy e-bost ar gwarchodwyr ar gyfer plant ifanc. Heb [email protected] benodiad fel hyn gallai fod anghytuno mawr ynglŷn â phwy fydd yn gofalu Ruth Ceri Jones LL.B. amdanyn nhw ar ôl eich marwolaeth. Cyfreithwraig ac Aelod o Gymdeithas Heb ewyllys, oni bai eich bod yn briod Ysgrifenwyr Ewyllysiau gyda’ch partner neu mewn partneriaeth ffôn: 07925 246199
Pen Blwydd Hapus i Jac Osian Evans, Llwyn Onn, Llanafan a fydd yn 4 oed ar 5 Medi. Mwynha dy ddiwrnod! Oddi wrth Mam, Dad, Mam-gu a Tad-cu. Cefnogaeth i ofalwyr di-dâl
Mae prosiect i helpu gofalwyr Meddai Clare Hale, Rheolwr Dda: ‘Rydym wrth ein bodd di-dâl i gael gwybodaeth Partneriaethau Strategol a yn cael gweithio mewn a chefnogaeth wedi lansio Chynhwysiant Bwrdd Iechyd partneriaeth ar y prosiect hwn ar draws Sir Gaerfyrddin, Prifysgol Hywel Dda: ‘Bydd a fydd yn ein galluogi i dynnu Ceredigion a Sir Benfro. y Swyddogion Gofalwyr yn sylw at yr agenda gofalwyr Mae’r nifer o ofalwyr di- chwarae rhan hanfodol gan di-dâl yn y bwrdd iechyd dâl yn cynyddu ac mewn helpu i roi cefnogaeth a gan helpu i nodi a chefnogi cydnabyddiaeth o’u cyfraniad chyngor i ofalwyr di-dâl ar eu gofalwyr sy’n cyfrannu i gynorthwyo yn y gwaith o taith trwy’r ysbyty – boed fel cymaint at ein cymunedau ar ofalu am eu perthnasau a gofalwr a/neu glaf. draws y rhanbarth.’ ffrindiau, mae bwrdd iechyd, ‘Bydd y Swyddogion I ganfod mwy am y prosiect, Hywel Dda, wedi comisiynu Gofalwyr yn gweithio’n cysylltwch â Clare Hale, prosiect peilot i sefydlu uniongyrchol gyda wardiau Rheolwr Partneriaethau pedwar Swyddog Gofalwyr ysbyty i gefnogi gofalwyr a Strategol a Chynhwysiant ar yn ysbytai Tywysog Philip, chodi ymwybyddiaeth staff 01554 899051 / CarersTeam. Glangwili, Llwynhelyg a o’r problemau sy’n wynebu [email protected] neu Bronglais. gofalwyr di-dâl, er mwyn trowch at https://biphdd. Mae’r prosiect peilot sicrhau cyswllt effeithiol ar gig.cymru/gofal-iechyd/ yn bartneriaeth rhwng y faterion megis rhyddhau o gwasanaethau-a-thimau/ bwrdd iechyd â phartneriaid ysbyty.’ gwybodaeth-i-ofalwyr/ awdurdod lleol, ac mae’n Meddai Anna Bird, Gallwch hefyd gysylltu cael ei ddarparu gan Cyfarwyddwr Cynorthwyol â’r Swyddog Gofalwyr yn Pen Blwydd Hapus i Tomos Hopkins, Ymddiriedolaeth Gofalwyr Partneriaethau Strategol, Ysbyty Bronglais, Al Frean, yn Erwtomau, Pisgah a fydd yn 10 oed Crossroads Sir Gâr, Gofalwyr Amrywiaeth a Chynhwysiant uniongyrchol ar 07984 464977 ar 9 Medi. Ceredigion a Hafal Crossroads. Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel neu [email protected]
Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol
medi_2020.indd 12 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 13
Capel Seion Llanddeiniol
Pen Blwydd Arbennig Eglwys Sant Deiniol Llongyfarchiadau cynnes iawn i Gareth Torri’r fynwent Edwards, Capel Seion, ar ddathlu ohono ei Diolch i bawb a ddaeth i dorri’r borfa eleni ben blwydd – llygad y tarw! Cafodd Gareth eto. Gwerthfawrogir hyn gan yr Eglwys bob ddiwrnod wrth ei fodd, gan dderbyn llawer tro. iawn o gardiau ac anrhegion, a galwadau ffôn. Mae am ddiolch i bawb am eu caredigrwydd, Gwasanaethau gan ddweud hefyd ei fod wedi mwynhau ei Mae’n braf cael gwasanaeth unwaith eto ar ddiwrnod arbennig. Sul cyntaf pob mis yn Eglwys Sant Deiniol. Croeso i bawb yn y gymuned i ymuno.
Brysia Wella Dymunwn wellhad buan i Amy Louise Corfield sydd wedi torri ei braich wrth chwarae ar y trampolîn yn ddiweddar. Gobeithio fyddi wedi gwella’n foddhaol erbyn mynd yn ôl i’r ysgol.
Cydymdeimlad Cydymdeimlwn â Harold Corfield ar golli brawd-yng-nghyfraith o’r Drenewydd ar 21 Awst. Hefyd estynnir cydymdeimlad i Stan Dathlu Clawr y llyfr sydd ar gael o Siop y Pethe neu Corfield sydd wedi colli cefnder sef John Llongyfarchiadau lu i Hadyn ac Elaine, Pisga Siop Inc yn Aberystwyth am £17.50. Corfield o Benrhyn-coch yn ddiweddar. ar ddathlu ohonynt eu priodas berl ychydig wythnosau yn ôl. Gobeithio eich bod wedi Gwellhad buan nodi’r dyddiad arbennig yma er gwaethaf Mae Ingrid Evans, Benglog wedi derbyn cyfyngderau’r firws. clun newydd yn Ysbyty yn Llundain. Mae Yr un llongyfarchiadau i Roland ac Eirlys hi’n aros efo’i mhab, Lawrence sydd wedi Williams, Capel Seion ar ddathlu pen blwydd derbyn derbyn triniaeth fawr ar ei ysgyfaint. priodas rhuddem ychydig wythnosau yn ôl. Dymunwn wellhad llwyr iddynt. Mwynheuwyd y dathlu gydag aelodau agos o’r teulu. Danfonwn ddymuniadau gorau i bob un ohonoch i’r dyfodol. Trisant
Bandit ar Daith Clwb Ffermwyr Ifanc Mae Bandit y Jac-do yn cael hwyl arbennig ar Llongyfarchiadau mawr i Elin Rattray ar ledu ei adenydd i ymchwilio ei fro ehangach. ddod yn ail yng nghystadleuaeth Aelod Iau Mae’n disgyn ar ysgwyddau pobl mewn pentrefi NFYFC. Cynhaliwyd cyfweliadau rhithiol a cyfagos, yn cael ambell i bryd bach blasus, ac bu’n brofiad anhygoel i Elin i gystadlu ymysg yna ei lun ar y we! Mae yna ambell i alwad ffôn pencampwyr Prydain. (Gw. y llun ar y clawr) i Pisga yn cael eu gwneud er mwyn ei gyrchu Llongyfarchiadau hefyd i Megan Lewis ar adref. Mwynha dy ryddid Bandit bach. ei dyweddïad â Dyfed Davies, Eisteddfa Fawr, Brynberian. Nanteos Mae Plas Nanteos a theulu’r Poweliaid wedi Janet Joel a’i llyfr newydd. bod yn rhan annatod ac o ddiddordeb mawr, nid yn unig yn y fro yma, ond mewn ardaloedd eiddo i’r gymuned sydd erbyn hyn yn ganolfan GOLCHDY llawer mwy eang. Yn awr, rydym wedi cael llyfr bwysig i’r gwahanol gymdeithasau sydd yn ei LLANBADARN arbennig wedi ei ysgrifennu gan Janet Joel. defnyddio. Mae yn lyfr cynhwysfawr gyda llawer iawn o Yn bendant, bydd y llyfr hwn yn destun LAUNDERETTE wybodaeth manwl am deulu’r Poweliaid a’r trafodaeth frwd i lawer o fewn dalgylch y CYTUNDEB GOLCHI . CONTRACT WASHING ystâd yn gyfan gwbl. Plas, am deulu a fu yn rhan mor bwysig a GWASANAETH GOLCHI . SERVICE WASHING Wrth gwrs, y teulu yma adeiladodd yr ysgol thyngedfennol o hanes yr ardal yn y gorffennol. DUFET MAWR . KING SIZE DUVETS a oedd hefyd yn neuadd yng nghylch Capel Mwynhewch. Ceir manylion llawn yma: CITS CHWARAEON . SPORTS KITS FFON:- 01970612459 Seion ’nôl yn 1874. Roedd yr ysgol yn wreiddiol https://www.nanteoshistory.co.uk/index. JEAN JAMES i blant y gweithwyr a thenantiaid Plas Nanteos. asp?pageid=707763 Rhaid eu canmol am eu gweledigaeth i gydnabod pwysigrwydd cael addysg i’r plant Arholiadau ’nôl yn yr adeg honno. Cymerodd yr Adran Llongyfarchiadau i bobl ifanc yr ardal a gafodd Cadwch Addysg yr ysgol drosodd yn 1963 am rent o ganlyniadau eu Lefel A a TGAU eleni. Mae’r yn saff £1 y flwyddyn. Yn drist, yn 2010 daeth yr amser amgylchiadau yn dra gwahanol a chymhleth i’w chau er i’r fro wrthwynebu hyn yn gryf. y flwyddyn yma, a gobeithiwn eich bod wedi Trosglwyddwyd yr ysgol yn ôl i’r gymuned gan derbyn y graddau roeddech wedi anelu atynt. yr Awdurdod Addysg yn 2012. Mae’r adeilad yn Pob dymuniad da i’r dyfodol.
medi_2020.indd 13 25/08/2020 09:57 14 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
Llangwyryfon
Gardd yr ysgol. Safle’r ciosg ffôn.
Cydymdeimlo yr aelodau i gyd yn bresennol er Cydymdeimlwn â Glyn a Judith mwyn cymeradwyo’r Cyfrifon Jones, Gerwyre, ar golli ewythr i Ariannol 2019/20. Arwyddwyd y Glyn sef Haydn Jones o Fydroilyn. ffurflenni gan y Cadeirydd. Hefyd Hefyd cydymdeimlwn â theuluoedd awdurdodwyd talu’r archwilydd Talar Deg, Cnwc y Barcud a Facwn allanol am ei waith a thalu cyflog y ar golli cefnder oedd yn byw yn Y clerc ddiwedd y mis. Bontfaen sef Geraint Irfon Jones. Cofio Meilyr Gwagle lle bu Galwade Ar brynhawn tesog, 8 Awst 2020, Mae’r rhai sylwgar ohonoch wedi cynhaliwyd seremoni breifat ym gweld, mae’n siŵr, fod y ciosg ffôn mynwent gyhoeddus Llangwyryfon wedi diflannu o ganol y pentre. i ddaearu peth o lwch y diweddar Roedd hyn wedi cael ei fygwth Ifan Meilyr Llwyd (Mei) a fu farw’n ers peth amser ac fe anfonwyd ddisymwth ac annisgwyl ar 21ain gwrthwynebiad yn y lle cyntaf ar Medi 2019. Roedd achlysur wedi Cyfarfod y Cyngor Cymuned. sail y ffaith nad oedd signal i ffonau ei drefnu ar gyfer 4 Ebrill 2020 i symudol yn yr ardal a bod y ciosg deulu agos a llu o gyfeillion Mei ond yn cael ei ddefnyddio gan yrrwyr oherwydd Covid 19 fe fu raid dileu’r loriau i ddod o hyd i ffermydd ac cyfan. hefyd gan bobl ifanc i drefnu lift Llywiwyd y seremoni ar 8 Awst adref ar ôl disgyn o fws yn hwyr yn urddasol gan y Parch Dilwyn O. y nos. Ond ar ôl newid y ciosg i Jones, Aberaeron, cyn weinidog dderbyn cardiau yn unig doedd dim Tabor pan oedd Meilyr yn blentyn llawer o ddefnydd arno, ac ar ôl yn Nhŷ’r Ysgol ac Ynyswen. Naw o cael y mast ar gyfer ffonau symudol deulu agosaf Meilyr oedd yno sef roedd tynged y ciosg yn amlwg. ei dad, Rheinallt, ynghyd â Gwion, Scherry, Deio a Casi o Garmel, Gardd yr Ysgol Caernarfon a Mared, Elgan, Leusa Mae’r darn o bynfarch y Felin lle a Cadog o Rydyfelin, Aberystwyth. plannwyd gardd yn lliwgar dros ben Oherwydd cyflwr ei hiechyd bregus unwaith eto. Er nad yw plant yr yng nghartref gofal Hafan y Waun, ysgol wedi medru helpu y tro hwn, nid oedd Mari, mam Mei, yn abl i mae Maureen a Bryan Couch wedi fod yno. sicrhau bod yr ardd yn llawn blodau Cafwyd nifer o atgofion hyfryd gyda charped oren ac yml o bob am gymeriad cwbl unigryw ac lliw, a’r blodau haul yn gefndir sy’n mae’r linell a welir ar garreg ei fedd Meilyr Llwyd (Mei). mynnu sylw. Gobeithio y bydd y yn crynhoi’r cyfan amdano –‘O’r tywydd yn caniatáu iddynt barhau annwyl yr anwylaf’. yn eu gogoniant pan ddaw’r plant Yn ddiweddarach yr un prynhawn yn ôl i’r ysgol gwasgarwyd ychydig o lwch Meilyr ar lawnt Llyfrgell Genedlaethol Y Cyngor Cymuned Cymru, trwy ganiatâd a Cynhaliwyd cyfarfod arbennig charedigrwydd y Prif Weithredwr a’r o’r Cyngor Cymuned ym mis Llyfrgellydd, Pedr ap Llwyd. Bu Mei Gorffennaf, yn yr awyr agored, ym yn aelod ffyddlon o staff y Llyfrgell Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol maes parcio Capel Tabor. Roedd am bedair blynedd ar hugain.
medi_2020.indd 14 25/08/2020 09:57 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 15 Aros am y canlyniadau Rhyfedd. Dyna’r gair i Mhrifysgol Caerdydd ym brifysgol. ddisgrifio’r profiad o dderbyn mis Medi. Pan ddaeth y Felly, ar ôl treulio 20 canlyniadau lefel A eleni. newyddion bod ddim rhaid wythnos adref yn helpu allan Terfynwyd fy mhrofiad eistedd yr arholiadau yn yr ar y fferm deuluol, am 8 yn Ysgol Gyfun Aberaeron haf, ac mi fyddwn yn derbyn o’r gloch bore dydd Iau, 13 yn gynnar ar ddiwedd mis gradd yn seiliedig ar y gwaith Awst ces e-bost o’r ysgol yn Mawrth, oherwydd pandemig roeddwn wedi cyflawni hyd datgan fy mod wedi ennill y Covid-19. Dim ffarwelio. yn hyn, ces elfen o ryddhad gradd A* yn y pedwar pwnc, Dim dathlu. Ac yn fwy na ond hefyd ansicrwydd. Ar Bioleg, Cemeg, Mathemateg dim, dim arholiadau. Roedd un llaw, nid oedd rhaid i mi a’r Fagloriaeth Gymreig! yn deimlad hollol od. Beth fynd trwy straen o eistedd Graddau uwch nag y gallwn oedd y cam nesaf? A fydd yr arholiadau eleni, ond ar erioed wedi eu dychmygu! Er rhaid ail-wneud yr holl y llaw arall, roeddwn yn hyn, y rhyddhad mwyaf oedd flwyddyn? A fyddwn yn pryderu na fyddai’r graddau gweld y geiriau, ’Rwyt wedi eistedd arholiadau adref? A byddwn yn eu dderbyn cael dy dderbyn i astudio fyddwn ni’n gorfod eistedd gan y bwrdd arholiadau yn deintyddiaeth ym Mhriysgol yr arholiadau yn hwyrach yn adlewyrchu fy ngwir allu yn y Caerdydd’ ar wefan UCAS! y flwyddyn? Dim ateb. Dim pynciau. Er ei fod wedi bod yn sicrwydd. Ond gofid. Fodd bynnag, ar ôl gwneud gyfnod rhyfedd iawn, heb Rwyf yn ddisgybl blwyddyn yn dda yn fy arholiadau AS y y Sioe Frenhinol, sioeau 13 yn Ysgol Gyfun Aberaeron, llynedd, mi roedden yn eithaf haf a’r holl digwyddiadau yn astudio Bioleg, Cemeg, hyderus mi fyddwn yn ennill cymdeithasol, mae fy Mathemateg a’r Fagloriaeth y tair A, yn cynnwys Bioleg a nghanlyniadau yn dyst, bydd Gymreig. Yr amcan yw mynd Chemeg, oedd angen arnaf yna eto, haul ar fryn. i astudio Deintyddiaeth ym i astudio deintyddiaeth yn y Lynn Morris
Colofn Ben Lake ac Elin Jones
Blwyddyn ddiwylliannol newydd dda trwy’r Gronfa Uwchraddio Band Eang. Yn diddordeb drwy’r ddolen ganlynol: https:// i chi i gyd! ogystal â hyn, mae Llywodraeth Cymru wedi broadband-upgrade-fund.campaign.gov.uk Y Er gwaethaf amgylchiadau anodd a heriol y cyhoeddi y bydd yn ychwanegu at werth dyddiad cau i gofrestru yw 30 Medi 2020. misoedd diwethaf, gobeithio eich bod chi y grant, sy’n golygu y gallai cartrefi hawlio Ni fydd cofrestru yn gwarantu y byddwch wedi cael cyfle i fwynhau gwyliau’r haf, wedi hyd at £3,000 o grant, gyda busnesau yn yn cael cysylltiad band eang cyflym yn eich treulio amser gyda theulu a ffrindiau, ac wedi medru hawlio hyd at £7,000. Bydd y cyllid eiddo – ond po fwyaf o bobl sy’n cofrestru, gallu crwydro a mwynhau’r hyn sydd gan sydd ar gael yn rhoi grant i breswylwyr a mwyaf tebygol y bydd cyflenwr masnachol yn Geredigion i’w gynnig unwaith eto. busnesau tuag at y gost o osod band eang cydnabod y galw ac yn manteisio ar y cyfle i Rŷn ni’n gwybod bod cadw cysylltiad gyda yn ei heiddo. gysylltu clwstwr o gartrefi mewn ardal benodol. phobl wedi bod yn gwbl hanfodol dros y Os ydych chi eisiau cysylltu â ni am y cynllun misoedd diwethaf, a gyda chynifer o bobl Beth sydd angen i chi wneud nesaf? hwn, neu am unrhyw fater arall, mae croeso wedi gorfod addasu i weithio a dysgu o adre, Rydym yn annog pob etholwr sydd â i chi gysylltu â ni: [email protected] / mae’r galw am gysylltiad band eang cyflym a chyflymder o lai na 30Mbps i gofrestru eu [email protected] dibynadwy yn fwy amlwg nag erioed. O gyfarfodydd Zoom i wylio cyfresi Netflix, o gynnal cwisiau rhithiol i wneud gwaith cartref arlein – mae band eang cyflym a dibynadwy wedi chwarae rhan allweddol yn ein bywydau bob dydd. Mae’r we hefyd wedi chwarae rhan bwysig wrth helpu i frwydro yn erbyn unigrwydd ac iselder yn ystod y cyfnod clo. Yn anffodus, mae nifer fawr o gartrefi yn parhau i ddioddef cysylltiad band eang araf ac annibynadwy, ac mae’r argyfwng diweddar wedi amlygu pa mor ddiffygiol ac annerbyniol yw’r sefyllfa yng Ngheredigion ar hyn o bryd. Rŷn ni wedi cael nifer o gyfarfodydd gydag Openreach, BT ac Ofcom dros y cyfnod clo ac yn parhau i bwyso ar Lywodraeth Cymru a San Steffan i weithredu ar fyrder er mwyn gwella’r sefyllfa. Yn sgil hynny, roeddem yn falch iawn i glywed y cyhoeddiad diweddar bod Ceredigion wedi cael ei dewis i gymryd rhan mewn cynllun peilot band eang newydd. Golyga hyn fod pob cartref a busnes yng Ngheredigion, sydd â chyflymder band eang llai na 30 Mbps, yn gymwys am grant
medi_2020.indd 15 25/08/2020 09:57 16 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
O’r Archif (Chwefror 1980) PORTREAD Y MIS Jennie Jones
Lle bu dechrau’r daith Byddai’r ymweliad yn destun siarad Jennie Jones. Medd Cynddelw yn ei gywydd am ddyddiau cyn ei ddyfod, a enwog i’r Berwyn gwelid yr hen gymdogaeth dda ar ‘Tua’r lle bu dechrau’r daith ei gorau rhwng ff erm a ff erm canys Af yn ôl i fy nylaith.’ gorchwyl anodd oedd symud yr injan, a rhaid oedd wrth geff ylau Ie, dyna hefyd brofi ad Miss Jini ychwanegol i’w thynnu a’i symud o Jones, gynt o Tanllan, Llanfi hangel le i le. Mawr hefyd fyddai’r paratoi y Creuddyn, sydd bellach yn ynglŷn â’r ymborth ar gyfer yr mwynhau hwyrddydd bywyd yn ugain o ddwylo a fyddai’n ymroi Glynwern, Llanilar, gan ddychwelyd gorff ac enaid yn y gwaith, a mawr i’r fro lle y treuliodd rai blynyddoedd yr hwyl a’r tynnu coes diniwed. ei phlentyndod. Yn ei lyfr Bro a Bu iddi fyw i weld dyddiau gwell Brodorion meddai’r Parch T. J. Davies mewn amaethyddiaeth sef gwell amdani, ‘Bu’n ff yddlon yn Nhanllan telerau, a’r grantiau hael a pharod ar hyd y blynyddoedd, a siawns na a ddaeth i ran yr amaethwr, ac fel fyddem yn taro arni wrth basio heibio un a dreuliodd ei bywyd ar y ff erm, ar ein ff ordd i’r Ysgol Sul. Byddai’n anrhydeddwyd hi â medal am porthi’r moch os da y cofi af, neu hir wasanaeth yn Sioe Frenhinol yn dod o’r beudy. Un fach weithgar Cymru yn Aberystwyth yn 1953, oedd, yn ffi t-ff atian ei ff ordd o yng nghwmni y diweddar Ifan gwmpas y ff ald anwastad gyda rhyw Daniel a gyfl awnodd gamp ddiwydrwydd cyson. Pe gofynnech debyg ar ff erm y Sarnau Fawr. i mi ei henw llawn, dwn i ddim, os Dymunwn iddi hir fl ynyddoedd y gŵyr rhywun tu fâs i Danllan, fel a thrigain deil yn iach ac yn ieuanc wedi oriau’r ysgol ac yn ystod y eto i fwynhau bywyd ym mro deg Jini Tanllan yr adwaenem hi neu Jini ei hysbryd, yn llawn doniolwch a gwyliau. Wedi gadael yr ysgol bu Llanilar. fach a’r bach yn ddisgrifi ad o’i maint, serchogrwydd. yn gweithio ar ff erm y Buildings sef ac yn derm o anwyldeb fel y bydd Home Farm, Ystad Nanteos, ac wedi Teyrnged i Jini e yn y Gymraeg. “O ba le y daeth? £10 y fl wyddyn marw ei mam-gu a hithau yn ddwy Gweithiodd yn ddiwyd drwy bywyd Pryd y daeth? Faint o fl ynyddoedd a Diddorol ei chefndir. Ganwyd hi ar bymtheg oed, bu iddi gyfl ogi gyda Hen gyfnod yr oriau caeth fu yno?” Alla i ddim ateb, achos yno yn Llwynteg, Blaenplwyf, ac yna Mr Richard Jenkins a dychwelyd eto Ac megis Mair o Fethania gynt ’rydw i yn ei chofi o hi.’ symud yng nghwmni ei mam-gu yn ôl i’w hen gynefi n yn Nhanllan ‘Hyn allodd hon hi a’i gwnaeth’ i Pengarreg, Llanilar, gan ymadael am gyfl og o ddeg punt y fl wyddyn. Doniol a serchog ymhen blynyddoedd eto am Hen ŷd y wlad ydyw Jini Wel fe fu Jini yn Nhanllan am ardal Llanfi hangel a phreswylio Yn hapus er y caledi Yn onest fe weithiodd ei siâr dros drigain mlynedd, ac er ei bod yn y pentref. Pan yn blentyn ysgol Dyna’r cyfnod pan oedd y gweithiwr A phrofodd hen bentref Llaningel bellach yn ymyl dathlu ei deunaw dechreuodd weithio ar ff erm Tanllan yn ‘dwyn ei geiniog dan gwynaw, Yn ganolbwynt ei ‘milltir sgwar’. a rhoi angen un rhwng y naw’. ‘Ie dyna gyfnod y gweithio caled Troediodd yn ff yddlon i Gynon, gan weithio o wawr hyd hwyr,’ Hen gapel bach syml y fro, meddai. Eto parod yw i dystio fod Ac astud wrandawai genhadon y Trydan yna ryw hapusrwydd a phleser gair ynddo o’i gymharu â rhuthr gwyllt Pob sabath fel deuai’n ei dro. ein bywyd cyfoes modern, lle y WILL DAVEY mae’r cyfryngau torfol ymron yn Goroesi wnaeth ddyddiau’r addewid, Electrical & AV eilunaddoliaeth. Daeth amser i gefnu ar waith. Teilwng i hon oedd ymorff wys Diwrnod dyrnu R’ôl llafur blynyddoedd maith. Certified Electrical Installation Gosodiad Trydanol Ardystiedig Hyfryd ei hatgofi on am fi ri’r Audio, Visual & Data Sain, Gweledol & Data ff eiriau cyfl ogi calangaeaf, a hwyl Ym mro Llanilar mae bellach CCTV CCTV a phrysurdeb un o ddyddiau mawr Mewn tawel a phrydferth fan, Inspection & Testing Arolygu & Phrofi y ff erm sef Diwrnod Dyrnu, ac A bellach boed bendith y nefoedd ymweliad yr injian ddyrnu oedd yn Ar Jini hen forwyn Tanllan. APPROVED eiddo i Mr Lewis Davies Llanegryn, NYTHFA, PANTYCRUG, ABERYSTWYTH SY23 4EF CONTRACTOR a’i fab Mr Edward Davies, sydd yn Iorwerth Davies 07581 173 684 / 01970 880593 [email protected] @trydanwilldavey awr yn byw yn Llanafan. Ysbyty Ystwyth
medi_2020.indd 16 25/08/2020 09:58 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 17
Gwella’ch Sgiliau Aros i feddwl Digidol am Ddim gan BETI GRIFFITHS Gyda’r pwyslais ar ddarparu’n ddigidol yn dod mor gyff redin dros y misoedd diwethaf ac yn debygol o barhau i’r dyfodol agos, efallai y bydd gan fusnesau, sefydliadau Cerdded y Palmant Golau a’r hunangyfl ogedig ddiddordeb mewn cyrsiau ar-lein newydd sy’n cynnig cyfl e i weithwyr wella eu sgiliau – Harri Parri digidol a chyfryngau. Prifysgol Aberystwyth sy’n cyfl wyno’r rhaglen Cynhyrchu Gwyddom ers blynyddoedd am ddawn Yna penderfynodd symud i Cyfryngau Uwch, gyda chefnogaeth Cronfa Gymdeithasol ysgrifennu ddiamheuol Harri Parri ac Gaernarfon a wynebu sialens newydd Ewrop (ESF) trwy Lywodraeth Cymru, ac mae dull hyblyg mae’r hunangofi ant hwn yn cofnodi eto fyth ond ymatebodd Harri Parri i’r y cwrs yn caniatáu i gyfranogwyr ddechrau astudio pa gwerddonau’r daith. Pwrpas gwerddon her gyda’i holl ofynion. Pan losgwyd bynnag fodiwl sydd fwyaf o ddiddordeb iddynt a chymryd yw disychedu ac yn bendant dyna wna Capel Moriah i’r llawr fe sefydlwyd cynifer neu gyn lleied o fodiwlau ag y dymunant, naill ai cynnwys y gyfrol hon. Mae rhywun Eglwys Seilo ymhen amser a’i Theatr fel rhan o’u Datblygiad Proff esiynol Parhaus (DPP) neu i yn awchu am wybod mwy wrth bori enwog a phoblogaidd oedd yn llawn adeiladu tuag at ystod o gymwysterau ôl-raddedig – hyd drwyddi ac mae’r brwdfrydedd yn cael posibiliadau. Dyma weld perff ormiadau at lefel MSc (Meistr). ei gynnal drwyddi draw. Anodd oedd a chyfl wyniadau cofi adwy gan Y peth gwych yw ei fod ar gael yn rhad ac am ddim ar rhoi’r gyfrol lawr. Mae enw Harri Parri Gymdeithas y Gronyn Gwenith ac eraill hyn o bryd i fusnesau cymwys a’r hunangyfl ogedig! bob amser yn sicrhau y cawn lond bol gan lwyddo i ddenu cynulleidfaoedd o Y modiwlau sy’n cael eu cynnal ym mis Hydref 2020 yw: o chwerthin iach, diniwed. Mae ei apêl bell ac agos. Nid bychan o gamp oedd • Rhaglennu ar gyfer Cyfryngau Digidol yn eang ac er fod ein tafodieithoedd yn cyfl wyno rhain am bymtheng mlynedd. • Cyfl wyniad i Gynhyrchu Cyfryngau wahanol, mae’r cyfan yn llifo’n rhwydd. Wrth sôn am y rhain cawn ambell i berl • Sgiliau Uwch mewn Cynhyrchu Cyfryngau Artist yn ddi-os yw Harri Parri ac yn fel yr un sy’n sôn am yr actores, Elen • Diwylliant Digidol feistr ar ei greff t. Mae ganddo’r ddawn Roger Jones yn ymweld ag un rihyrsal • Datblygu’r We gyfrin i drin geiriau. Medr gyfuno’r llon ac yn ceryddu un o’r actorion oedd yn • Graff eg Gymhwysol a’r lleddf yn hollol ddiff wdan. rhy gaeth i’w sgript: ‘Fedrwch chi ddim • Rhywedd a Chynhyrchu Cyfryngau Hanes bywyd gweinidog a geir actio a sgript yn eich llaw fel ci wrth yma ac mae’r gofalaethau y bu’n dennyn!’ Gall cyfranogwyr astudio heb yr angen i gymryd amser gweinidogaethu iddynt yn amrywio yn Mae’r gyfrol yn llawn amrywiaeth. o’r gwaith, trwy raglen dysgu o bell ar-lein. cynnwys gwlad a thref. Daw yn amlwg Sonnir am y gwahanol deithiau Mae bwrsariaethau ar gael hefyd i helpu gyda chostau mai cymeriadau sydd yn apelio ato ac gan gynnwys y daith i Bafaria a teithio a gofal dibynyddion. mae’n gyfathrebwr wrth reddf. Mewn gweld drama’r ‘Croeshoeliad’ yn I gael mwy o wybodaeth am y rhaglen Cynhyrchu un ystyr medrwn ei gymharu ag Aneurin Oberammergau. Byddai rhyw Cyfryngau Uwch a’r meini prawf cymhwysedd, ewch i: Jones, yr artist: y naill yn darlunio drwy brosiectau ar waith byth a hefyd. https://amp.aber.ac.uk/cy/hafan/ neu anfonwch e-bost at gyfrwng paent a’r llall drwy gyfrwng Cefnogwyd nifer o elusennau a [email protected] geiriau. Anwylodd ei hunan yng phwysleisia roi cyfl e i bawb wneud eu nghanol ei bobl a disgrifi a’r cyfan mor cyfraniad ac edmygu’r ymateb. Prynwyd naturiol ac mewn ff ordd agos atoch. bws mini i elusen Macmillan ac Ysbyty Hoff ais, er enghraiff t ei ddisgrifi ad o fart Brynseiont. Pwy fyddai’n fwy addas i fod Cerrigydrudion, ‘fel lle rhagorol i glywed yn llywodraethwr ar Ysgol Pendalar na calon y fro yn curo’ ac rwy’n sicr ei fod Harri Parri? yn wrandäwr da. Diddorol hefyd oedd darllen hanes Llwydda’n gyson i gadw diddordeb Arthur Rowlands, y plismon dall a y darllenydd drwy ddisgrifi o rhyw dro gafodd y profi ad dirdynnol ar Bont-ar- trwstan neu’i gilydd er efallai ei fod yn ddyfi ger Machynlleth. Sbardunodd hyn ddigwyddiad llawn gofi d ar y pryd: e.e. ef i gasglu arian tuag at gael cŵn tywys colli’r ces o’r bŵt pan aeth ar y trên i ar gyfer y deillion. Benbedw. Mwynheais yr hanes am y Daeth gwên i’r wyneb wrth ei cyfnod anturus pan symudodd ef a’i glywed yn sôn ei fod wedi dysgu deulu bach i Borthmadog a phenderfynu llawer am rasys milgwn wrth fod cadw gafr i bori’r llechwedd serth mewn ysbyty yn Lloegr a’r hiwmor eto yng nghefn y cartref. Fel Gweinidog yn brigo i’r wyneb. Dim ond Harri Parri Presbyteraidd dyma benderfynu galw’r fyddai’n gweld yr ochr ddoniol. llechwedd yn ‘Bryniau Casia’ oherwydd, Yn ddi-ddadl, mae’r awdur yn dyma’r Maes Cenhadol! ac enwyd yr gyfathrebwr penigamp ac yn medru afr gyda’r enw Beiblaidd Seff ora, gwraig apelio at drwch y boblogaeth, ‘nid Moses. Pwy feddyliai hefyd y byddai gafr gordd sydd ganddo i drafod pobol yn cael cymaint o fl as ar dudalennau’r ond pluen. Cosi’n gynnil wna Harri ‘Goleuad’? Parri, nid waldio’. Gweinidog oedd yn barod i arbrofi Person diymhongar yw Harri Parri oedd Harri Parri, yn gweithio gyda grym ac yn deall y natur ddynol. Pa ryfedd deng ewin gyda PHAWB ac yn llwyddo fod yna giwio i gael sedd yn y Babell hefyd. Cafodd y bobol a fu o dan ei ofal Lên pan oedd John Ogwen wrthi yn brofi adau cyfoethog. Gadawai stamp cyfl wyno straeon ‘Porth yr Aur’? Mae Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol ei bersonoliaeth ble bynnag yr âi a Cerdded y Palmant Golau yn berl o chyfl awnai’r cyfan heb gyfri’r gost. gyfrol i’w thrysori.
medi_2020.indd 17 25/08/2020 09:58 18 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020
Blaenplwyf CORNEL Y BEIRDD Gohebydd: Mary Parry, Troedyfoel (01970 612612) Mae llawer hen ddywediad ‘Wel! wel! ni chlywais i am y fath leoedd,’ ebai’r Gan lawer hen gymeriad dyn eto. ‘O naddo fe w. Y ma Mountan yn ffinio Pen Blwydd Hapus Yn dwyn ar gof o hyd i ni a Plas-y-Pwdel a hwnnw yn ffinio â Starving a I Griff Morris, Bryncrwn ar ei ben blwydd Am ffraethni ffordd o siarad. Starving yn ffinio â Mesech a dyna o ble ’rwy’n yn ddeunaw oed ddechrau Medi. dod.’ Aeth y dyn i ffwrdd heb fod fymryn callach. Gobeithio y cei amser wrth dy fodd yn Derbyniais yr erthygl ddiddorol yma a Dyma’r esboniad ar Mesech. Brynperis yw ‘partïo’ a phob dymuniad da i’r dyfodol. ymddangosodd gyntaf yn y Welsh Gazette yn yr enw iawn. Flynyddoedd lawer yn ôl codwyd 1939 a dyma ei rhannu â chi. tŷ newydd a rhaid oedd i Mari Jeri fynd i lawr i Croeso Bantrhydogfaen i gysgu bob nos. Pan ddaeth I Dyfrig Williams, Tynewydd, Llangwyryfon Enwau Rhyfedd Mewn Un Ardal y tŷ yn barod gorfu i Mari dalu am lodgings a ac Emily Lloyd (yn wreiddiol o Dre Mae Asia yn Bethania dyna ddywedodd yr hen wraig, ‘gwae fi fy mod Wyddel, Gogledd Penfro) i fyw i Fferm  Charmel ar y Bryn, yn preswylio ym Mesech ac yn cyfaneddu ym Tangraig (sy’n ffinio â’r Lôn Gefn). Ar lethr, Patagonia, mhebyll Cedar’ (Salm 120.5). Ffermwr ifanc llwyddiannus yw Dyfrig Ger llaw yr Eiddwen Lyn, Aeth Daniel un tro gyda Siencyn, Bryn sessiwn a mab Gareth ac Eirwen Williams ac Yr Aifft fel dinas Noddfa ... (y foreman) i’r cynhaeaf i Henffordd. Clywai Sais mae Emily newydd gychwyn ar ei gyrfa Ym mhentref bach Cross Inn yno un hwyr yn herio cydymwyr [codymwyr]. fel meddyg yn Ysbyty Glangwili. Pob A Chymro ’mhell o gartra ‘Be ma fe’n weud w?’ gofynnai Daniel, ‘O gofyn dymuniad da i’r dyfodol. Sy’n darllen Pant a Bryn. a wna rywun gydymo [godymu] ag ef’, meddai Siencyn. Yn union deg gwelid Daniel, y gŵr byr Addysgol Ni wn pwy yw M. R. Davies, Albany-road, cadarn, yn cydio am ganol y Sais a hwnnw’n Dymuniadau gorau i Beth Riley, Yr ond tebyg ei fod yn gyfarwydd â’r ardaloedd gweiddi ‘Let go man, let go’. ‘Be ma fe’n weud Ynys wrth iddi gychwyn ar ei chwrs hyn, ac yn hiraethu am glywed y cornicyll a’r nawr Siencyn?’ ‘O’ meddai hwnnw, ‘gofyn a Doethuriaeth ym Mhrifysgol Milfeddygol, chwibanogl yng ngwlad yr ‘Iddew’! hyna fach allu di wasgu.’ ‘O ie w’ ebai Daniel Caeredin ym mis Medi. Ei phwnc A dyna ŵr arall o’r enw Hughes, High Road, gan wasgu â’i holl nerth a’r Sais yn dechrau duo. arbenigol fydd ‘Iechyd Lloi’. Graddiodd E10, gynt o rhwng Joppa a Mesech yn rhan ‘Be ma fe’n weud nawr?’ oedd cwestiwn Daniel Beth rai blynyddoedd yn ôl o Brifysgol ucha plwy’ Llanrhystyd yn dweud stori am hen eto. ‘Er mwyn Duw gollwng ef yn rhydd,’ ebai Milfeddygol Lerpwl a bu’n gweithio am gymeriad o’r enw Daniel Mountan, Penrhiw. Siencyn a dywedir i Daniel godi’r Sais dros ben gyfnod yng Ngogledd Iwerddon. Mae hi Arferai merched yr ardal fynd i ardal Goginan i clawdd. ‘Dear me,’ ebai’r Saeson, ‘are you Welsh wedi cyfrannu’n dda i weithgareddau’r wasanaethu a phriododd dwy ohonynt os nad all as strong as that?’ ac meddai dyn bach eiddil, Siop Gymunedol yma ers y cyfnod cloi a rhagor, â gwidmanod [gwŷr gweddw] (enw da) eiddil o blith y cwmni gan chwyddo ei gest fel diolch iddi am ei chyfraniad. yn y cylch. Un diwrnod hebryngodd Daniel un ceiliog dandi, ‘go debyg i ni i gyd.’ Yr un yw’n dymuniadau hefyd i o’r merched a’i thipyn dodrefn i Goginan. Holai y Rhyw Dafydd Penwern oedd hwnnw. Robat Ellis, Cwrtycwm wrth iddo gamu ffordd yn Aberystwyth i ‘Bentref y Gwidmanod.’ Ond pwy rydd esboniad ar yr holl eiriau o Addysg Uwch i astudio Hanes ym Dechreuodd rhyw wag holi Daniel am ei drigfan. rhyfedd ym Mhlwy Llanrhystyd, ffugenwau rai Mhrifysgol Abertawe. ‘Wel w’ meddai Daniel, ‘’rwy’n dod o le bach ohonynt hefyd? Nid oes yr un ardal arall drwy’r I Tom Kendall Llanbadarn, ŵyr i w a elwir Mountan;’ ac ebai’r dyn; ‘Ni chlywais Sir â chymaint o enwau Beiblaidd. Nid wyf yn Judith Kendall, Maes y Parc wrth iddo erioed am y lle.’ ‘O naddo fe w,’ atebai Daniel, deall fod trigolion y plwy’ yn honni eu bod yn yntau anelu am Brifysgol Caerdydd i’w ‘Wel ma fe ychydig bach w, welwch chi, o war fwy o ysgrythurwyr na dynion eraill. Tybed a gymwyso’n Therapydd Galwedigaethol. Joppa’. ‘A ble gebyst ma Joppa?’ ‘Ychydig is lawr oedd mwy o ddireidi yno? Bu Tom yn llwyddiannus iawn wedi na Pont Ruthi’ ebai Daniel eto, ‘ac y mae hwnnw dwy flynedd o astudio yng Ngholeg nes lawr na Durah a Durah eto tua hanner Welsh Gazette 10/8/1939 Ceredigion. milltir o Hyde Park.’ ‘A ble ma’r Hyde Park yna?’ Mae croeso i chi anfon deunydd i’w gynnwys yn I Iwan Morris, Bryncrwn ar lwyddo gofynnai’r dyn mewn syndod: ‘O tipyn bach nes y golofn. Anfonwch nhw at: yn ei arholiadau TGAU a phob hwyl i’th lawr na Soar w, ac os wyt ti am gael gwybod ble M. B. Morgan, Tŷ Newydd, Llanrhystud gynlluniau at y dyfodol. ma Soar w mae e yn ochr Corspwyllybadell.’ SY23 5ED Mae amryw o ddisgyblion cynradd yn camu i Addysg Uwch a dymuniadau gorau i chi i gyd: Holly Rock, Parc Isaf; Haf Jones, Pentre; David Macdonald, Rhydygwin i Ysgol Penweddig a Peter Llanafan Newby, Tegfa i Ysgol Penglais.
Cydymdeimlad Gohebydd: Alwena Richards, eu hwyres cyntaf. Ganwyd flwyddyn yma. Pob dymuniad Ein cofion at Iris Jones, Delfryn a’r teulu Awel y Bryn (01974 261382) merch fach i Elfyn a Siwan da iddynt yn y colegau, ym marwolaeth ei chwaer ddechrau Awst yng Nghaerdydd a chwaer nôl yn yr ysgol neu mewn sef Ann Edwards, Cylch Peris, Llannon. Geni i Osian Idris ac Inigo Math. prentisiaeth. Llongyfarchiadau i Gwenda Dymuniadau gorau iddynt Croeso Nôl a Donald Evans, Rhandir ar hwythau hefyd. Marw I Lotte Reimer, Banc y Môr wedi iddi enedigaeth ŵyr bach arall – Ar ddydd Iau, 20 Awst daeth orfod treulio pum mis yn ei gwlad mab bach i Euros a Michelle Arholiadau y newydd trist am farwolaeth enedigol (Denmarc) dros y cyfnod cloi. a brawd i Phoebe. Ei enw yw Llongyfarchiadau i holl Gordon Williams, 13 Maesyfelin Mae Kelvin, ei phartner yn dal yno. Braf Macs Harri. Pob dymuniad da ieuenctid yr ardal sydd wedi yn Ysbyty Birmingham. oedd ei gweld hi nôl tu ôl i gownter y i’r teulu i gyd. bod yn llwyddiannus yn yr Cydymdeimlir yn ddiffuant â’i siop! Mae’r ddau wedi prynu llain o dir yn Llongyfarchiadau hefyd i arholiadau Lefel A a TGAU. briod Sue, ei ferch Abigail ac Nenmarc fel y gallant ymweld â’r teulu yn David ac Elaine Henderson, Mae wedi bod yn amser â’r wyrion Molly a Dylan yn eu aml yn y dyfodol. Tanybwlch ar enedigaeth gofidus iawn iddynt i gyd y colled a’u hiraeth.
medi_2020.indd 18 25/08/2020 09:58 RHIFYN 463 MEDI 2020 Y DDOLEN 19 Crefftus
Wendy Rattray sydd wedi cytuno i Heblaw’r lluniau, beth arall ateb ein cwestiynau y mis hwn. Iâr rydych chi’n ei gynhyrchu? Fach yr Haf yw enw menter Wendy Ymysg y nwyddau dwi wedi’u ac mae’n creu darnau hardd wedi cynhyrchu mae nifer o gardiau, eu gwnïo â llaw. Edrychwn ymlaen llieinau llestri, bagiau, cwpanau a i ddod i wybod ychydig mwy am yr ‘coasters’. hyn mae’n ei greu. Beth rydych chi’n ei fwynhau O ble daeth yr enw Iâr Fach yr fwyaf am y gwaith crefft? Haf? Y pleser mwyaf dwi’n gael yw Cefais fy magu yn defnyddio’r enw cysylltu gyda phobl ar draws Iâr Fach yr Haf ar gyfer glöyn byw Cymru a thramor i drafod darnau ac roeddwn bob amser yn meddwl a’r storïau tu ôl iddynt. Dwi wedi ei fod yn enw tlws, er bod ganddo creu lluniau allan o hen siôl oedd ei heriau wrth ddarparu cyfieithiad wedi bod yn y teulu ers sawl llythrennol i gwsmeriaid. Mae’n cenhedlaeth a nifer o ddarnau anodd dod o hyd i enw unigryw ar allan o defnydd sy’n bersonol i gyfer busnes ac roeddwn i’n teimlo deuluoedd. Mae nifer o luniau ei fod yn gweddu i ddelwedd fy hefyd wedi mynd dramor at bobl musnes crefft. sydd wedi symud o Gymru ers nifer o flynyddoedd ac am gael darn Ers faint ydych chi wrthi yn bach o Gymru yn eu cartref. gwnïo? Ydi chi wastad wedi bod â diddordeb yng ngwaith crefft? Pa ddarn sydd wedi rhoi’r Mae Mam yn berson crefft medrus boddhad mwyaf i chi wrth ei ac roedd bob amser yn darparu gwblhau? cyfleoedd i fi a’m dwy chwaer i Cefais fy nghomisiynu gan greu ac arbrofi gyda phob math Bwyllgor Cymdeithas Amaethyddol o gyfrwng pan oeddem yn tyfu Frenhinol Cymru i greu darn i i fyny. Roedd hi bob amser yn goffáu’r 100fed Sioe. Roedd yn ein dysgu i ymfalchïo yn y darn brîff eithaf penodol cyn belled gorffenedig a rhoi sylw i fanylion a â nifer a brîd yr anifeiliaid oedd gorffeniad taclus pob darn o waith. angen eu cynnwys ond roeddwn Mae ganddi gwmni hefyd o’r enw yn ddiolchgar am y cyfle i greu Crefftau Olwen sy’n creu gwaith darn mor arwyddocaol. arbennig ac rydym yn aml yn rhannu syniadau. Ble rydych chi’n gwerthu eich lluniau? Disgrifiwch y mathau o ddarnau Dwi’n gwerthu yn uniongyrchol fyddwch chi’n eu creu? fel rheol ond mae rhai lluniau a Rwy’n dylunio fy lluniau ar bapur nwyddau ar gael yn lleol yn Siop yr i gychwyn ac yna’n trosglwyddo’r cael ei gomisiynu i adlewyrchu Amgueddfa yn Aberystwyth a Siop siapiau i ffabrig ac yn eu smwddio aelodau’r teulu sy’n eistedd mewn y Castell yn Aberteifi. i’r cefndir. Mae’n broses eithaf cae o Gennin Pedr. llafurus ond yn foddhaol iawn pan Ydi chi’n cymryd gwaith fydd wedi ei gwblhau. Yna byddaf A fyddwch chi’n defnyddio comisiwn? Sut gall pobl gysylltu yn mynd ati i bwytho o amgylch peiriant gwnïo neu gwnïo ȃ llaw gyda chi? pob darn o ffabrig sy’n creu yw’r mwyafrif o’ch gwaith? Dwi’n gwneud gwaith comisiwn teimlad ‘3D’ i’r llun. Y rhan olaf yw Mae’r lluniau yn cael eu creu â llaw a’r ffordd orau i gysylltu yw drwy brodio Cennin Pedr i ddod â’r darn i gyd. Mae’r darnau ychydig yn fach ddanfon neges ar fy nhudalen cyfan at ei gilydd. Mae’r melyn i defnyddio peiriant gwnïo a dwi ‘Facebook’ neu drwy e-bost i yn lliw perffaith i godi’r lliwiau tipyn mwy hyderus â llaw na gyda [email protected] traddodiadol. pheiriant. Beth sydd ar y gweill nesaf? Ble daeth y syniad yn wreiddiol ar Faint o amser sy’n mynd i greu Dwi bob amser yn llawn syniadau gyfer y lluniau? llun gorffenedig? ac yn ysu am greu darnau newydd Mae’r dyluniadau wedi datblygu’n Rwy’n gweithio’n llawn amser pan fo amser. Dwi’n aelod o raddol dros y blynyddoedd. Rwy’n felly dim ond yn ystod fy amser grwpiau fel Crefftwyr Aberystwyth, cofio gwisgo’r wisg Gymreig hamdden dwi’n cael cyfle i greu Oriel y Bae a Thaith Celf a Chrefft draddodiadol gyda’r bonet ar lluniau, a dyw hynny byth yn Ceredigion (Ceredigion Art and Ddydd Gŵyl Dewi yn blentyn ac ddigon. Bydd y lluniau llai yn Craft Trail) felly dwi’n gobeithio roeddwn yn meddwl y byddai’n cymryd pedwar neu bum niwrnod bydd yn bosib fod yn rhan o braf creu lluniau i bobl sy’n ennyn a gall y lluniau mwy ‘Teulu’ gymryd ambell ddigwyddiad cyn y Nadolig. atgofion am blentyndod neu hyd at bythefnos ond mae hyn Mi wnaf hysbysebu digwyddiadau aelodau o’u teulu. Erbyn hyn y darn yn amrwyio yn ôl y darn a llwyth ar fy ngwefan https://iarfachyrhaf. mwyaf poblogaidd yw’r ‘Teulu’ sy’n gwaith. com/
medi_2020.indd 19 25/08/2020 09:58 20 Y DDOLEN RHIFYN 463 MEDI 2020 Ceredigion yn rhan o gynllun peilot ar gyfer band eang ffeibr
Nid yw’r galw am gysylltedd cyflym a thrigolion i ddod at ei gilydd er mwyn cynyddu rhan fwyaf o’r amser yn ystod y cyfnod clo, dibynadwy â’r Rhyngrwyd erioed wedi bod cyfanswm yr arian y mae gan eu cymuned hawl ond roedd bron i hanner (46%) yn teimlo’n mor amlwg nag yn y misoedd diwethaf, gyda iddo drwy gynllun peilot Llywodraeth y DU. rhwystredig ar adegau oherwydd cysylltiad mwy o ddibyniaeth ar wasanaethau ar lein Ni fydd cofrestru yn unig yn sicrhau y annibynadwy â’r Rhyngrwyd. Mae pedwar ym a mwy o bobl yn gweithio o gartref. Yn sgil bydd cysylltiad ffeibr yn cael ei osod yn dilyn mhob deg (40%) yn honni y byddent yn gallu hynny, dewiswyd Ceredigion yn ardal beilot hynny – ond po fwyaf o eiddo sy’n cofrestru, gwneud eu gwaith yn well pe bai ganddyn nhw ar gyfer menter gan Lywodraeth y DU sy’n y mwyaf tebygol y bydd cyflenwyr masnachol gysylltiad cyflymach â’r Rhyngrwyd. anelu at sicrhau mwy o fand eang ffeibr mewn yn cydnabod y galw ac yn manteisio ar y cyfle i Dylai band eang gwell a mwy dibynadwy fod ardaloedd gwledig. Mae’r cynllun prawf yn rhoi osod band eang ffeibr yn yr ardal. yn arbennig o ddefnyddiol yng Ngheredigion, cyfle i fusnesau a thrigolion gymryd camau Dywedodd Matt Warman, Gweinidog dros lle dywedodd pedwar ym mhob deg (40%) bod i ddatrys eu problemau cysylltedd er mwyn Seilwaith Digidol Llywodraeth y Deyrnas ansawdd eu galwadau fideo wrth weithio o sicrhau newidiadau cadarnhaol i’r economi a Unedig: ‘Mae gwell cysylltiad band eang yn gartref yn ‘wael yn aml’ oherwydd eu cysylltiad safon byw yn y sir. gwella bywydau pobl, ac mae’r llywodraeth yn â’r Rhyngrwyd ac mae 31% wedi cael trafferth Ar 27 Gorffennaf 2020, lansiodd Llywodraeth ei gwneud yn haws i gymunedau gwledig yng ymuno â chyfarfodydd rhithwir neu wedi colli y DU gynllun peilot yn rhan o’i Gynllun Talebau Ngheredigion fanteisio ar fuddion cymdeithasol cysylltiad yn eu canol. Gigabit Gwledig, a fydd yn ei gwneud yn haws i ac economaidd band eang gigabit-alluog. Drwy’r Croesawodd y Cynghorydd Clive Davies, drigolion a busnesau ddangos bod galw i osod fenter hon, gall y rheini sy’n dioddef o Ryngrwyd Hyrwyddwr Digidol Cyngor Sir Ceredigion, band eang ffeibr drwy’r sir. Nod y cynllun peilot, araf dderbyn cyfraniad hael tuag at gostau cael y cynllun gan ddweud: ‘Gydag ychydig o’r enw ‘Y Gronfa Uwchraddio Band Eang’, yw cysylltiadau cyflymach a mwy dibynadwy â’r iawn o fuddsoddiad masnachol gan y prif cefnogi busnesau, gweithwyr a chymunedau Rhyngrwyd yn eu cartrefi neu fusnesau. Rwy’n ddarparwyr band eang yng Ngheredigion, gwledig i fanteisio ar yr holl fuddion sy’n annog pobl i gofrestru i ddarganfod a ydynt yn mae’n newyddion gwych bod Llywodraeth y gysylltiedig â chysylltiadau cyflymach a mwy gymwys am y cynllun hwn sy’n rhoi hwb i fand DU, fel Llywodraeth Cymru, wedi cyflwyno’r dibynadwy â’r Rhyngrwyd. eang y genhedlaeth nesaf.’ wefan hon i symleiddio’r cynllun talebau er Gan gynnwys cynllun taliadau atodol Daw hyn wrth i ymchwil newydd ganfod mwyn creu clystyrau i ddenu darparwyr i helpu Llywodraeth Cymru, mae trigolion yng y gall band eang dibynadwy chwarae rhan ein cymunedau i gael gwell cysylltedd band Ngheredigion yn gymwys i hawlio hyd at allweddol yn y gwaith o gadw pobl mewn eang. Felly, rwy’n annog pob un o’n trigolion £3,000 a gall busnesau bach a chanolig cysylltiad yn ystod Covid-19. Roedd bron a’n busnesau sy’n dioddef o gysylltedd gwael hawlio hyd at £7,000 i uwchraddio i fand eang i chwech ym mhob deg (58%) o drigolion neu ddim cysylltedd ar hyn o bryd i gofrestru. gigabit, sy’n gallu lawrlwytho ar gyflymder o 1 Ceredigion a holwyd sy’n defnyddio band eang Bydd yn bwysig felly bod y Llywodraethau’n gigabit (1,000 megabit) yr eiliad, ac sy’n llawer yn dweud bod y Rhyngrwyd wedi chwarae rhan gweithio’n adeiladol gyda’r sector preifat cyflymach na’r cyflymder presennol ar draws bwysig wrth helpu i frwydro yn erbyn teimladau a ninnau i bennu a chyflwyno atebion i’n Ceredigion. o unigedd neu unigrwydd yn ystod y cyfnod cymunedau.’ Mae Cyngor Sir Ceredigion yn parhau i clo. I gael gwybod mwy ac i gofrestru, dylai weithio gyda chyflenwyr masnachol a’r ddwy Roedd dwy ran o dair (67%) o’r ymatebwyr trigolion a busnesau bach a chanolig fynd i Lywodraeth i sicrhau gwell cysylltedd ar gyfer sy’n gweithio ac yn defnyddio band eang yn https://broadband-upgrade-fund.campaign. y Sir ac yn annog perchnogion busnes a gweithio o gartref naill ai drwy’r amser neu’r gov.uk/
Cware ac Olew
teul ibynnol, uol, lleo i ann l, Cym wmn raeg TYWOD C DERV GRAEAN TANWYDD TYˆ CERRIG DISEL FFERM ARWERTHWYR . PRISWYR BLOCS LIWB OLEW ASIANTWYR TAI w ww.trefigin.cymru 16 Ffordd y Môr, Aberystwyth
T T T T T Rhif Ffôn 01970 626160 (01239) T T (01239) 881282 T T 881630 e-bost [email protected]
Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol
medi_2020.indd 20 25/08/2020 09:58